Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
§ç NG©n b×nh *
C ¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng v ng¨n chÆn
tai n¹n lao ®éng l mét trong nh÷ng chÝnh
s¸ch lín cña §¶ng v Nh n−íc ta. ChÝnh s¸ch
th−¬ng binh v x héi, kho¶ng 60-65% tai n¹n
lao ®éng x¶y ra l do h nh ®éng kh«ng an to n
cña con ng−êi nh− kh«ng mang ph−¬ng tiÖn
n y thÓ hiÖn râ nÐt qua c¸c quy ®Þnh cña Bé b¶o vÖ c¸ nh©n, kh«ng chÊp h nh néi quy lao
luËt lao ®éng n¨m 1994 (BLL§). BLL§ ® ®éng v quy tr×nh an to n vÖ sinh lao ®éng,
kh¼ng ®Þnh quyÒn v nghÜa vô cña ng−êi lao kh«ng ®−îc huÊn luyÖn vÒ an to n lao ®éng;
®éng v ng−êi sö dông lao ®éng trong vÊn ®Ò 10-19% nguyªn nh©n g©y ra tai n¹n lao ®éng
c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng, h¹n chÕ tai n¹n l do m¸y mãc thiÕt bÞ kh«ng an to n; cßn l¹i
lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, ®¶m b¶o cho l do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c. NÕu chóng ta
ng−êi lao ®éng yªn t©m s¶n xuÊt, t¨ng c−êng l m tèt v kh¾c phôc ®−îc nh÷ng nguyªn nh©n
søc khoÎ v thÓ lùc, nh»m ph¸t huy cao nhÊt trªn sÏ h¹n chÕ ®¸ng kÓ sè l−îng tai n¹n lao
nguån nh©n lùc cña ®Êt n−íc. BLL§ cßn quy ®éng x¶y ra trong thùc tiÔn.
®Þnh khi ng−êi lao ®éng bÞ tai n¹n lao ®éng, §iÒu 15 §iÒu lÖ b¶o hiÓm x héi ban h nh
tuú theo møc ®é th−¬ng tËt hä cßn nhËn ®−îc kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 12/CP ng y 26/1/1995
trî cÊp tõ quü b¶o hiÓm x héi, nhËn båi ® quy ®Þnh cô thÓ c¸c tr−êng hîp tai n¹n ®−îc
th−êng v c¸c chi phÝ vÒ y tÕ tõ phÝa ng−êi sö h−ëng trî cÊp tai n¹n lao ®éng bao gåm:
dông lao ®éng. - BÞ tai n¹n trong giê l m viÖc, t¹i n¬i l m
Tuy nhiªn, tõ khi n−íc ta chuyÓn sang nÒn viÖc, kÓ c¶ l m viÖc ngo i giê do yªu cÇu cña
kinh tÕ thÞ tr−êng víi sù tån t¹i cña nhiÒu ng−êi sö dông lao ®éng.
th nh phÇn kinh tÕ, trong thêi k× ®Çu c«ng - BÞ tai n¹n ngo i n¬i l m viÖc khi thùc
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ th× xu h−íng t¨ng hiÖn c«ng viÖc theo yªu cÇu cña ng−êi sö dông
nhanh cña tai n¹n lao ®éng ® v ®ang ®Æt ra lao ®éng.
nhiÒu vÊn ®Ò bøc xóc, trong ®ã cã viÖc ®¶m - BÞ tai n¹n trªn tuyÕn ®−êng ®i v vÒ tõ
b¶o thùc hiÖn chÝnh s¸ch båi th−êng v trî cÊp n¬i ë ®Õn n¬i l m viÖc.
cho ng−êi lao ®éng khi hä bÞ tai n¹n lao ®éng. Nh− vËy, ngo i tr−êng hîp bÞ tai n¹n lao
§©y l vÊn ®Ò cÇn ®−îc ®Æc biÖt quan t©m nhÊt ®éng t¹i n¬i l m viÖc, trong giê l m viÖc, luËt
l khi chóng ta ®ang ®øng tr−íc thêi c¬ héi lao ®éng cßn cho phÐp coi c¸c tr−êng hîp bÞ
nhËp khu vùc v quèc tÕ. tai n¹n khi ®ang trªn ®−êng ®i v vÒ tõ n¬i ë
Tr−íc khi ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ v gi¶i ®Õn n¬i l m viÖc do nguyªn nh©n kh¸ch quan
ph¸p nh»m gãp phÇn ho n thiÖn, bæ sung chÝnh nh− gÆp thiªn tai, ho¶ ho¹n hoÆc c¸c tr−êng
s¸ch båi th−êng tai n¹n lao ®éng, chóng t«i hîp rñi ro kh¸c l tai n¹n lao ®éng v ®−îc
muèn ®Ò cËp nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt h−ëng chÕ ®é nh− ®èi víi c¸c tai n¹n lao ®éng
hiÖn h nh vÒ vÊn ®Ò tai n¹n lao ®éng v båi trong giê l m viÖc, t¹i n¬i l m viÖc...
th−êng tai n¹n lao ®éng. VÒ chÕ ®é ®èi víi ng−êi bÞ tai n¹n lao
§iÒu 105 BLL§ quy ®Þnh: "Tai n¹n lao ®éng, ph¸p luËt hiÖn nay quy ®Þnh ng−êi lao
®éng l tai n¹n g©y tæn th−¬ng cho bÊt k× bé ®éng khi bÞ suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng do tai
phËn, chøc n¨ng n o cña c¬ thÓ ng−êi lao n¹n lao ®éng sÏ ®−îc h−ëng c¸c quyÒn lîi sau:
®éng hoÆc g©y tö vong x¶y ra trong qu¸ tr×nh 1. §−îc ng−êi sö dông lao ®éng tr¶ c¸c
lao ®éng, g¾n liÒn víi viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc, kho¶n chi phÝ y tÕ v ®iÒu trÞ bÖnh tõ khi s¬
nhiÖm vô lao ®éng." cøu, cÊp cøu cho ®Õn khi ®iÒu trÞ æn ®Þnh
Nh− vËy, tai n¹n lao ®éng l lo¹i rñi ro bÊt
ngê, ¶nh h−ëng trùc tiÕp tíi søc khoÎ ng−êi lao * Gi¶ng viªn Khoa ph¸p luËt kinh tÕ
®éng. Theo sè liÖu thèng kª tõ c¸c së lao ®éng Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi
T¹p chÝ luËt häc - 9
- nghiªn cøu - trao ®æi
th−¬ng tËt (§iÒu 16 §iÒu lÖ b¶o hiÓm x héi). cho ng−êi lao ®éng, gãp phÇn t¨ng c−êng tr¸ch
2. §−îc ng−êi sö dông lao ®éng tr¶ tiÒn nhiÖm cña ng−êi sö dông lao ®éng trong viÖc
l−¬ng (100%) trong thêi gian ng−êi lao ®éng phßng ngõa tai n¹n lao ®éng v ®Ó tr¸nh nh÷ng
t¹m thêi kh«ng tham gia quan hÖ lao ®éng do tæn thÊt do viÖc båi th−êng tai n¹n lao ®éng
ph¶i nghØ ®iÒu trÞ tai n¹n lao ®éng (§iÒu 16 g©y ra. MÆt kh¸c, viÖc båi th−êng cho ng−êi
§iÒu lÖ b¶o hiÓm x héi). lao ®éng bÞ tai n¹n lao ®éng ® l m gi¶m bít
3. Ng−êi bÞ tai n¹n lao ®éng ®−îc h−ëng g¸nh nÆng cho th©n nh©n ng−êi lao ®éng, gi¶m
trî cÊp tuú thuéc v o møc ®é suy gi¶m kh¶ g¸nh nÆng cho x héi v gióp ng−êi lao ®éng
n¨ng lao ®éng v ®−îc tÝnh theo møc tiÒn tin t−ëng v o chÕ ®é cña Nh n−íc, tõng b−íc
l−¬ng tèi thiÓu chung do ChÝnh phñ c«ng bè. æn ®Þnh x héi.
NÕu suy gi¶m tõ 5% ®Õn 30% kh¶ n¨ng lao Bªn c¹nh ®ã, chÝnh s¸ch n y còng cßn béc
®éng th× ®−îc trî cÊp mét lÇn víi bèn møc trî lé nhiÒu h¹n chÕ, ®iÒu ®ã ® t¹o ra nh÷ng
cÊp: 4 th¸ng tiÒn l−¬ng tèi thiÓu, 8 th¸ng tiÒn v−íng m¾c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Trong
l−¬ng tèi thiÓu v 12 th¸ng tiÒn l−¬ng tèi thiÓu. khu«n khæ cña b i viÕt n y chóng t«i xin nªu
Tr−êng hîp suy gi¶m tõ 31% kh¶ n¨ng lao ra mét v i vÊn ®Ò v ®Ò xuÊt ph−¬ng h−íng
®éng trë lªn th× ®−îc trî cÊp h ng th¸ng víi gi¶i quyÕt ®Ó tõ ®ã gãp phÇn v o viÖc ho n
c¸c møc tõ 0,4 th¸ng tiÒn l−¬ng tèi thiÓu ®Õn thiÖn ph¸p luËt trong lÜnh vùc n y.
1,6 th¸ng tiÒn l−¬ng tèi thiÓu (§iÒu 17 §iÒu lÖ Thø nhÊt, nÕu theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 15
b¶o hiÓm x héi). §iÒu lÖ b¶o hiÓm x héi th× cã thÓ hiÓu mäi
4. §èi víi ng−êi bÞ tai n¹n lao ®éng l m tr−êng hîp "bÞ tai n¹n trªn tuyÕn ®−êng ®i v
suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng tõ 81% trë lªn m vÒ tõ n¬i ë ®Õn n¬i l m viÖc" l tai n¹n lao
bÞ liÖt cét sèng, mï 2 m¾t, côt 2 chi, t©m thÇn ®éng (v× luËt kh«ng chØ râ tai n¹n ®ã l tai n¹n
nÆng, h ng th¸ng ®−îc phô cÊp phôc vô b»ng nh− thÕ n o). NÕu hiÓu nh− vËy sÏ kh«ng chÝnh
80% møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu (§iÒu 19 §iÒu lÖ x¸c, bëi lÏ cã nhiÒu tai n¹n x¶y ra trªn tuyÕn
b¶o hiÓm x héi). ®−êng ®i vÒ cña ng−êi lao ®éng m nguyªn
5. Ng−êi bÞ tai n¹n lao ®éng l m tæn nh©n cña nã kh«ng liªn quan ®Õn quan hÖ lao
th−¬ng c¸c chøc n¨ng ho¹t ®éng cña ch©n, tay, ®éng. Do vËy, kh«ng thÓ coi ®ã l tai n¹n lao
tai, m¾t, r¨ng, cét sèng... ®−îc trang cÊp ®éng. VÝ dô: Tr−êng hîp ng−êi lao ®éng sau
ph−¬ng tiÖn trî gióp cho sinh ho¹t phï hîp víi khi hÕt giê l m viÖc ®ang trªn ®−êng vÒ nh th×
c¸c tæn thÊt chøc n¨ng theo niªn h¹n (§iÒu 20 bÞ ng−êi kh¸c h nh hung dÉn ®Õn chÕt. Theo
§iÒu lÖ b¶o hiÓm x héi). kÕt luËn cña c¬ quan c«ng an, nguyªn nh©n
6. Ngo i ra nÕu ng−êi lao ®éng bÞ suy gi¶m dÉn ®Õn viÖc ng−êi ®ã bÞ h nh hung l do m©u
tõ 81% kh¶ n¨ng lao ®éng trë lªn hoÆc bÞ chÕt thuÉn c¸ nh©n. VËy tr−êng hîp ng−êi lao ®éng
th× ng−êi sö dông lao ®éng ph¶i båi th−êng bÞ chÕt do nguyªn nh©n nãi trªn kh«ng ®−îc
cho ng−êi lao ®éng hoÆc th©n nh©n ng−êi lao coi l tai n¹n lao ®éng.
®éng Ýt nhÊt 30 th¸ng l−¬ng nÕu tai n¹n lao Theo chóng t«i, nªn bæ sung v o §iÒu 15
®éng kh«ng do lçi cña ng−êi lao ®éng; tr−êng §iÒu lÖ b¶o hiÓm x héi quy ®Þnh nh− sau: "BÞ
hîp do lçi cña ng−êi lao ®éng th× hä còng ®−îc tai n¹n trªn ®−êng ®i v vÒ tõ n¬i ë ®Õn n¬i
trî cÊp 1 kho¶n tiÒn Ýt nhÊt b»ng 12 th¸ng l m viÖc m nguyªn nh©n tai n¹n cã liªn quan
l−¬ng (kho¶n 3 §iÒu 107 BLL§). Tr−êng hîp ®Õn qu¸ tr×nh lao ®éng".
ng−êi lao ®éng chÕt khi bÞ tai n¹n lao ®éng (kÓ Thø hai, trong tr−êng hîp ng−êi lao ®éng
c¶ chÕt trong thêi gian ®iÒu trÞ lÇn ®Çu) th× gia bÞ tai n¹n lao ®éng m mÊt søc lao ®éng tõ 5%
®×nh ®−îc trî cÊp mét lÇn b»ng 24 th¸ng tiÒn trë lªn th× ®−îc h−ëng trî cÊp tai n¹n lao ®éng
l−¬ng tèi thiÓu, kho¶n tiÕn n y do b¶o hiÓm x theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 17 §iÒu lÖ b¶o hiÓm x
héi chi tr¶ (§iÒu 22 §iÒu lÖ b¶o hiÓm x héi). héi do quü b¶o hiÓm x héi chi tr¶. NÕu doanh
Nh×n chung, chÝnh s¸ch hiÖn h nh liªn nghiÖp ch−a ®ãng b¶o hiÓm cho ng−êi lao
quan ®Õn vÊn ®Ò båi th−êng cho ng−êi bÞ tai ®éng th× doanh nghiÖp ®ã ph¶i tr¶ cho ng−êi
n¹n lao ®éng ® bï ®¾p phÇn n o nh÷ng rñi ro lao ®éng kho¶n trî cÊp ngang víi møc quy
10 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
®Þnh t¹i §iÒu lÖ b¶o hiÓm x héi (kho¶n 2 §iÒu quü n y l cÇn thiÕt v× kho¶n trî cÊp m ng−êi
107 BLL§). lao ®éng bÞ tai n¹n lao ®éng nhËn ®−îc tõ quü
Quy ®Þnh trªn cã thÓ thùc hiÖn dÔ d ng b¶o hiÓm x héi theo møc quy ®Þnh hiÖn nay l
trong tr−êng hîp ng−êi lao ®éng bÞ mÊt søc qu¸ thÊp.
khoÎ do tai n¹n lao ®éng tõ 5 -30% v do vËy Tuy nhiªn, vÊn ®Ò chÝnh kh«ng ph¶i l viÖc
®−îc h−ëng trî cÊp mét lÇn theo quy ®Þnh t¹i t¨ng hay gi¶m møc ®ãng gãp v o quü b¶o
kho¶n 1 §iÒu 17 §iÒu lÖ b¶o hiÓm x héi. hiÓm x héi cho b¶o hiÓm vÒ tai n¹n lao ®éng
Nh−ng trong tr−êng hîp ng−êi lao ®éng mÊt m vÊn ®Ò chÝnh ë ®©y l sö dông quü n y.
søc lao ®éng tõ 31% trë lªn v ®−îc h−ëng trî NÕu chØ ®¬n thuÇn chi tr¶ cho ng−êi lao ®éng
cÊp h ng th¸ng theo kho¶n 2 §iÒu 17 §iÒu lÖ bÞ tai n¹n lao ®éng th× chØ h¹n chÕ khã kh¨n
b¶o hiÓm x héi th× viÖc båi th−êng cña doanh cho ng−êi lao ®éng khi rñi ro x¶y ra chø kh«ng
nghiÖp cho ng−êi lao ®éng gÆp v−íng m¾c nh− cã t¸c dông ng¨n chÆn tai n¹n lao ®éng. NÕu
sau: Doanh nghiÖp ph¶i tr¶ trî cÊp th−¬ng tËt quü n y ®−îc ®Çu t− trë l¹i cho viÖc c¶i thiÖn
do tai n¹n lao ®éng cho ng−êi lao ®éng h ng ®iÒu kiÖn lao ®éng nã sÏ gãp phÇn l m gi¶m
th¸ng trong thêi gian d i ®Õn khi ng−êi lao tai n¹n lao ®éng v khi tai n¹n lao ®éng gi¶m
®éng chÕt. Tr−êng hîp n y rÊt khã thùc hiÖn v× th× kh¶ n¨ng chi tr¶ sÏ cao h¬n m kh«ng cÇn
nhiÒu doanh nghiÖp chØ ho¹t ®éng cã thêi h¹n t¨ng nguån vèn ®ãng gãp. Nh−ng hiÖn nay
(nh− c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc viÖc ®ßi hái ®Çu t− trë l¹i l kh«ng thÓ thùc
ngo i). hiÖn ®−îc v× môc tiªu cña quü n y kh«ng bao
HiÖn nay, ch−a cã v¨n b¶n h−íng dÉn cô gåm vÊn ®Ò ®Çu t− trë l¹i ®Ó c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn
thÓ vÊn ®Ò n y, nªn ch¨ng chóng ta cÇn h−íng l m viÖc cho ng−êi lao ®éng.
dÉn thùc hiÖn ®Ó gi¶i quyÕt v−íng m¾c trªn Râ r ng chÝnh s¸ch hiÖn thêi vÒ an to n vÖ
b»ng c¸ch cho phÐp doanh nghiÖp v ng−êi lao sinh lao ®éng nãi chung v båi th−êng tai n¹n
®éng tù tháa thuËn vÒ kho¶n thanh to¸n trî cÊp lao ®éng nãi riªng cßn mang tÝnh ®èi phã, bÞ
n y khi doanh nghiÖp chÊm døt ho¹t ®éng, ®éng chø ch−a ph¶i l ho¹t ®éng kiÓm so¸t an
Nh n−íc sÏ khèng chÕ møc thanh to¸n thÊp to n vÖ sinh lao ®éng. ChÝnh s¸ch n y cÇn
nhÊt m doanh nghiÖp ph¶i tr¶ cho ng−êi lao tham gia c¶ v o qu¸ tr×nh c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn
®éng ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng−êi lao lao ®éng, ng¨n chÆn phßng ngõa tai n¹n lao
®éng. ®éng, n©ng cao søc kháe cho ng−êi lao ®éng,
Thø ba, theo quy ®Þnh hiÖn h nh, ng−êi sö ®−a nh÷ng ng−êi gÆp rñi ro trong qu¸ tr×nh lao
dông lao ®éng h ng th¸ng ®ãng b»ng 15% so ®éng trë l¹i céng ®ång. §ã l mét trong hai
víi tæng quü tiÒn l−¬ng cña nh÷ng ng−êi tham mÆt c¬ b¶n cña chÝnh s¸ch b¶o hiÓm x héi vÒ
gia b¶o hiÓm x héi trong ®¬n vÞ, trong ®ã 5% an to n vÖ sinh lao ®éng nãi chung v b¶o
®Ó chi tr¶ c¸c chÕ ®é èm ®au, thai s¶n, tai n¹n hiÓm tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp nãi
lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp. VÊn ®Ò ®Æt ra l riªng trong thêi k× c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
cã nªn t¨ng møc ®ãng b¶o hiÓm x héi cña ho¸ hiÖn nay. NhiÒu n−íc trong khu vùc nh−
ng−êi sö dông lao ®éng ®Ó bæ sung v o quü Th¸i Lan, Philipin ® th nh lËp ®−îc hÖ thèng
b¶o hiÓm d nh cho viÖc båi th−êng tai n¹n lao b¶o hiÓm nh»m v o c¸c môc tiªu v nhiÖm vô
®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp hay kh«ng? HiÖn cã 2 ®ã. Thùc tiÔn ® cho thÊy ho¹t ®éng n y ®¹t
quan ®iÓm vÒ vÊn ®Ò n y: kÕt qu¶ cao, võa h¹n chÕ ®−îc tai n¹n lao
- Nh÷ng ng−êi theo quan ®iÓm thø nhÊt ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp, võa ®¶m b¶o c¸c ®iÒu
cho r»ng kh«ng cÇn thiÕt ph¶i t¨ng møc ®ãng kiÖn vËt chÊt mang tÝnh kinh tÕ v x héi tèt
b¶o hiÓm x héi v× thùc tÕ nguån thu cña quü h¬n cho ng−êi bÞ tai n¹n lao ®éng.
n y kh¸ lín v kho¶n chi tr¶ kh«ng ®¸ng kÓ, Do ®ã, theo chóng t«i nªn bæ sung thªm
do ®ã vÉn cã thÓ t¨ng møc trî cÊp cho ng−êi c¸c quy ®Þnh cho phÐp quü b¶o hiÓm x héi
lao ®éng bÞ tai n¹n lao ®éng m kh«ng cÇn ®−îc ®Çu t− trë l¹i ®Ó c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao
®ãng thªm tiÒn v o quü b¶o hiÓm x héi. ®éng, h¹n chÕ tai n¹n lao ®éng bªn c¹nh nhiÖm
- Nh÷ng ng−êi theo quan ®iÓm thø hai th× vô hiÖn nay l chi tr¶ c¸c chÕ ®é trî cÊp ®èi víi
l¹i cho r»ng viÖc t¨ng thªm tiÒn ®ãng gãp v o ng−êi lao ®éng bÞ tai n¹n lao ®éng./.
T¹p chÝ luËt häc - 11
nguon tai.lieu . vn
