- Trang Chủ
- Tài chính - Ngân hàng
- Báo cáo tốt nghiệp: Một số vấn đề về công tác hạch toán kế toán vốn bằng tiền tại Xí nghiệp Chế biến Thủy đặc sản Số 10 Đà Nẵng
Xem mẫu
- TRƯỜNG………………
KHOA……………..
BÁO CÁO TỐT NGHIỆP
ĐỀ TÀI:
Một số vấn đề về công tác hạch
toán kế toán vốn bằng tiền tại
Xí nghiệp Chế biến Thủy đặc
sản Số 10 Đà Nẵng
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
Lời mở đầu
Hạch tóan kế toán là một công cụ vô cùng quan trọng trong quá
trình sản xuất kinh doanh, trong đó hạch tóan vốn bằng tiền và các
nghiệp vụ thanh toán là một phần của hạch tóan kế toán. Nó giúp cho
kế toán nắm được sự biến động cảu vốn bằng tiền cũng như từng
nghiệp vụ thanh toán phát sinh hàng ngày trong quá trình sản xuất
kinh doanh.
Vốn bằng tiền là một phần của vốn lưu động là một yếu tố quan
trọng trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Sử dụng hợp lý vốn bằng
tiền giúp cho tình hình tài chính cảu đơn vị lành mạnh và ngày càng
kinh doanh có hiệu quả. Mặt khác đơn vị cũng phải tìm mọi cách để
làm giảm đến mức tối thiểu các khoản nợ phải trả của khách hàng và
các khoản phải thu, vì điều này chứng tỏ tình hình chiếm dụng vốn
của đơn vị.
Kế toán vốn bằng tiền và các nghiệp vụ thanh toán giúp cho đơn
vị theo dõi sự vận động của đồng vốn trong quá trình sản xuất kinh
doanh của đơn vị.
Nhận thấy sự quan trọng của kế toán vốn bằng tiền và các
nghiệp vụ thanh toán, em chọn đề tài cho chuyên đề của mình là “Một
số vấn đề về công tác hạch toán kế toán vốn bằng tiền tại Xí nghiệp
Chế biến Thủy đặc sản Số 10 Đà Nẵng “
Trang 1
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
Phần I
CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ
HẠCH TÓAN NGHIỆP VỤ VỐN BẰNG TIỀN
Trang 2
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
A. HẠCH TÓAN VỐN BẰNG TIỀN:
I. KHÁI NIỆM VÀ NHIỆM VỤ CỦA KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN:
1. Khái niệm kế toán vốn bằng tiền:
Vốn bằng tiền là một bộ phận của vốn lưu động được biểu hiện dưới hình th ức
tiền tệ như: tiền mặt, tiền gởi ngân h àng, tiền đang chuyển.
2. Nhiệm vụ của kế toán vốn bằng tiền:
Phản ánh chính xác, đầy đủ, kịp thời số liệu hiện có và tình hình biến động sử
dụng tiền mặt quản lý chặt chẽ chế độ thu, chi của công ty cho phù hợp với Nhà nước.
Vốn bằng tiền của đơn vị là tài sản tồn tại dưới dạng hình th ức giá trị trong quá
trình kinh doanh vốn bằng tiền vừa đ ược sử dụng để đáp ứng nhu cầu về thanh toán
mua sắm vật tư hàng hóa để phục vụ cho quá trình kinh doanh, vừa là kết quả của việc
mua bán hàng hóa hoặc thu tiền các khoản công nợ.
Việc sử dụng vốn bằng tiền phải tuân theo nguyên tắc chế độ quản lý tiền tệ của
Nhà nước.
Phản ánh tình hình tăng, giảm và số dư tồn quỹ hàng ngày, đôn đốc việc chấp
hành thanh toán của mọi thành viên cho kịp thời giám sát việc chi tiêu tiền mặt cho
phù hợp với chế độ của Nh à nước.
Kế toán vốn bằng tiền trong quá trình kinh doanh của công ty thường phát sinh
quan hệ thanh toán giữa công ty với Nhà nước, cấp trên với cán bộ công nhân viên . kế
toán dùng tiền mặt, tiền gởi ngân hàng, của công ty để thanh toán, đồng thời phải phản
ánh rõ, chính xác nhiệm vụ thanh toán từng đối tượng, từng khoản thanh toán tránh
tình trạng chiếm dụng vốn.
Kế toán tiền vay nhằm đáp ứng nhu cầu về vốn cho nhu cầu kinh doanh trong
trường hợp vượt quá khả năng nguồn vốn tự có công ty có thể huy động vốn thông qua
tín dụng. Nhưng đảm bảo vay có mục đích có kế hoạch. Sử dụng tiền vay phải có vật
tư hàng hóa đảm bảo hoàn trả đúng kỳ hạn cả vốn lẫn lải.
II. NGUYÊN TẮC VÀ ĐẶC ĐIỂM CỦA KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN:
1. Nguyên tắc hạch toán vốn bằng tiền:
Hạch toán vốn bằng tiền sử dụng một đơn vị tiền tệ thống nhất là đồng ngân
hàng Việt Nam.
Tất cả các nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến tiền mặt th ì kế toán phải
ghi hàng ngày (cập nhật hàng ngày) và tính ra số dư cuối mỗi ngày.
Các nghiệp vụ liên quan đến ngoại tệ th ì kế toán ghi trên tài kho ản phải quy đổi
ra tiền Việt Nam (theo tỷ giá thực tế do Ngân hàng công bố)
Nghiệp vụ liên quan đến vàng bạc, đá quý, kim khí quý, theo dõi cả số lượng,
ch ất lượng, giá trị.
2. Đặc điểm kế toán nghiệp vụ vốn bằng tiền:
Trang 3
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
Muốn cho quá trình sản xuất kinh doanh ngày càng liên tục th ì đơn vị phải có
một số vốn bằng tiền nhất định, tiền tệ được dùng bằng vật ngang giá để mua bán giúp
cho quá trình mua bán diễn ra nhanh gọn.
Tiền mặt ở quỹ của đơn vị, của công ty là tiền bán hàng chưa nộp tiền mặt để
mua hàng đ ể chi phí và chi trả cho các khoản khác.
Tiền đang chuyển là tiền hàng chưa thu được đã nộp vào ngân hàng nhưng chưa
nhận được giấy báo có hoặc bảng sao kê của Ngân h àng tức là số tiền đó chưa ghi vào
tài kho ản của công ty.
Tiền gởi ngân hàng là khoản tiền nh àn rổi của công ty chưa sử dụng đến đều
gởi vào ngân hàng ở tài khoản của công ty mở tại Ngân hàng.
Vì vậy tổ chức tốt kế toán vốn bằng tiền không những có ý nghĩa to lớn đối với
việc tổ chức lưu động tiền tệ, ổn định tiền tệ và giá cả thị trường trên toàn xã hội.
Để thực hiện đầy đủ chức năng, nhiệm vụ cũng như đ ảm bảo được những yêu
cầu của công tác kế toán vốn bằng tiền, kế toán trưởng ở các công ty, xí nghiệp cần
phải tổ chức công tác kế toán ở đ ơn vị một cách khoa học và hợp lý, phù h ợp với khả
năng và trình độ của đội ngũ kế toán nói chung và kế toán vốn bằng tiền nói riêng.
Ho ạt động kinh doanh sản xuất ở công ty có liên quan đến mọi bộ phận, mọi
người trong công ty. Vì vậy để thu thập được thông tin kinh tế về tất cả các nghiệp vụ
kinh tế tài chính trong công ty thì cần phải tổ chức tốt hạch toán ban đầu ở tất cả các
bộ phận ở công ty. Trong đó kế toán nghiệp vụ vốn bằng tiền được tốt th ì xí nghiệp
phải:
+ Căn cứ vào hệ thống chứng từ ghi chép ban đầu của tổng cục thống kê kế
toán của ngành đã ban hành đ ể quy định việc sử dụng các mẫu chứng từ ban đầu đối
với nghiệp vụ kế toán vốn bằng tiền phát sinh.
+ Quy định người chịu trách nhiệm thông tin kinh tế về nội dung của các
nghiệp vụ kinh tế phát sinh vào các ch ứng từ ban đầu, đồng thời hướng dẫn một cách
đồng bộ ghi chép đ ầy đủ các yếu tố của chứng từ tại kế toán nghiệp vụ vốn bằng tiền ở
cơ sở cũng nh ư ở xí nghiệp.
+ Quy đ ịnh trình tự luân chuyển chứng từ đối với nghiệp vụ kế toán vốn bằng
tiền, xác định rõ thời hạn lập và luân chuyển chứng từ ban đầu và luân chu yển chứng
từ theo quy định để đảm bảo cho việc ghi sổ và theo dõi kịp thời.
+ Chất lượng hạch toán ban đầu có ý nghĩa đối với to àn bộ phận công tác kế
toán. Vì vậy việc phân công và tổ chức nghiệp vụ vốn bằng tiền cần phải cụ thể thổng
nhất tại xí nghiệp. Việc tổ chức phân công rất rõ ràng đối với cá nhân, cụ thể xác định
rõ trách nhiệm vật chất, tiền vốn đối với cá nhân liên quan đến nhiệm vụ trên. với hình
thức kế toán tập trung ở xí nghiệp thì việc thống nhất với nhau về trình tự luân chuyển
chứng từ giúp cho quá trình luân chuyển có thứ tự, nhanh chóng kịp thời thuận lợi cho
công việc theo dõi nguồn vốn tại xí nghiệp.
B. KẾ TOÁN VỐN BẰNG TIỀN:
I. PHƯƠNG PHÁP NHIỆM VỤ TIỀN MẶT:
Trang 4
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
1. Chứng từ và sổ sách sử dụng:
Bao gồm: phiếu thu, phiếu chi, bảng kê, chứng từ ghi sổ, phiếu nhập xuất vàng
bạc đá quý, sổ quỹ tiền mặt, sổ thu chi tiền mặt.
2. Nội dung kết cấu TK 111:
Tài khoản 111 “Tiền mặt” phản ánh tình hình thu chi tồn quỹ tiền mặt tại quỹ
của đơn vị, bao gồm tiền Việt Nam, kể cả ngân phiếu, ngoại tệ vàng bạc đá quý.
Tài khoản 413 “Chênh lệch tỷ giá” phản ánh số chênh lệch do thay đổi tỷ giá
ngoại tệ của doanh nghiệp và tình hình xử lý số chênh lệch đó.
Kết cấu TK 111
- Các khoản tiền Việt Nam, ngoại - Các khoản tiền mặt xuất quỹ hoặc
tệ, vàng bạc đá quý nhập quỹ. xuất kho.
- Các kho ản tiền mặt thừa khi - Các khoản tiền mặt thiếu khi kiểm
kiểm kê kê
SD: Các khoản tiền mặt tồn nhập
quý
Có 3 tài kho ản cấp 2:
- TK 1111 “Tiền Việt Nam” bao gồm ngân phiếu.
- TK 1112 “Ngoại tệ” VND
- TK 1113 “Vàng bạc đá quý, kim khí quý”
- TK 007: ngoại tệ, phản ánh tình hình biến động hiện có các ngoại tệ.
Kết cấu TK 007
- Số nguyên tệ tăng - Số nguyên tệ giảm
SD: Số nguyên tệ hiện còn
3. Phương pháp hạch toán:
3.1. Kế toán các khoản thu chi tiền mặt:
1. Thu tiền bán h àng bằng tiền mặt nhập quỹ:
Nợ TK 111
Có TK 511
2. Thu từ các hoạt động tài chính, hoạt động bất thư ờng bằng tiền mặt nhập
qu ỹ:
Nợ TK 111
Có TK 711, 721
3. Thu từ các khoản nợ bằng tiền mặt:
Nợ TK 111
Trang 5
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
Có TK 131, 136, 141
4. Thu hồi các khoản đầu tư:
Nợ TK 111
Có TK 121,221,222
5. Khi phát hiện thừa:
Nợ TK 111
Có TK 338 (3381)
Ho ặc Có TK 721
* Các trường hợp làm giảm quỹ:
6. Chi tiền mặt mua vật tư, hàng hóa:
Nợ TK 152,156
Có TK 111
7. Nộp tiền mặt vào ngân hàng:
Nợ TK 112
Có TK 111
8. Xu ất tiền đưa đi đầu tư:
Nợ TK 121,221,222
Có TK 111
9. Xu ất tiền mặt trả nợ:
Nợ TK 331,311,333
Có TK 111
10. Kiểm kê và phát hiện thiếu:
Nợ TK 138 (1381)
Có TK 111
SƠ ĐỒ KẾ TOÁN TỔNG HỢP BẰNG TIỀN MẶT
TK 511 TK 111 TK 152,156
(1) (6)
TK 711,721 TK 112
(2) (7)
TK 131,136
TK 311,331,333
(3) Trang 6
(9)
TK 338(3381)
TK 138
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
3.2. Kế toán các khoản thu, chi ngoại tệ:
* Một số quy định:
Đối với ngoại tệ việc đổi ra đồng Việt Nam kế toán còn ph ải theo dõi nguyên tệ
trên tài khoản 007.
Đối với các tài khoản thuộc loại chi phí thu nhập vật tư tài sản h àng hóa thì
doanh nghiệp có sử dụng hay không sử dụng tỷ giá hạch toán. Khi có phát sinh các
nghiệp vụ ngoại tệ đều phải ghi sổ bằng đồng Việt Nam theo tỷ giá mua vào của ngân
hàng Việt Nam công bố tại thời điểm phát sinh nghiệp vụ kinh tế.
Các doanh nghiệp có ít nghiệp vụ bằng ngoại tệ th ì các tài khoản tiền, các tài
khoản phải thu phải trả được gh i sổ bằng đồng Việt Nam theo tỷ giá của Ngân hàng
công bố tại thời điểm các nghiệp vụ kinh tế phát sinh các khoản chênh lệch tỷ giá của
các nghiệp vụ kinh tế phát sinh được hạch toán vào TK 413.
Các doanh nghiệp có nhiều ngoại tệ thì có thể sử dụng tỷ giá h ạch toán để ghi
sổ các tài kho ản tiền phải trả, phải thu số ch ênh lệch tỷ giá hạch toán và tỷ giá thực tế
mua của Ngân hàng tại thời điểm nghiệp vụ kinh tế phát sinh được hạch toán vào TK 413.
Tỷ giá hạch toán có thể là tỷ giá mua hoặc tỷ giá thống kê củ a ngân hàng và
được sử dụng ít nhất trong một kỳ hạch toán.
Cuối kỳ kế toán phải đánh giá lại số dư ngoại tệ của tài kho ản phải thu, phải trả
theo tỷ giá mua của Ngân hàng Việt Nam để ghi sổ kế toán.
Khi tính giá xuất vàng bạc kim khí, đã quý ngoại tệ có thể áp dụng một trong
các phương pháp như sau:
+ Phương pháp bình quân gia quyền.
+ Phương pháp đích danh.
+ Phương pháp nh ập sau, xuất trước.
+ Phương pháp nh ập trước, xuất trước.
* Chú ý: riêng đối với các đơn vị chuyên kinh doanh mua bán ngoại tệ th ì các
nghiệp vụ mua bán ngoại tệ được quy đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá mua bán thực
tế phát sinh chênh lệch trong giá thực tế mua vào và bán ra của ngoại tệ được hạch
toán vào TK 811.
1. Thu tiền bán h àng bằng ngoại tệ:
a. Nợ TK 111 (1112) Nguyên tệ x tỷ giá hạch toán
Có TK 511: Ngo ại tệ x Tỷ giá thực tế tại ngày có doanh thu
b. Nợ TK 007: Ngoại tệ
2. Khi thu nợ khách hàng bằng ngoại tệ:
a. Nợ TK 111 (1112)
Ngoại tệ x Tỷ giá hạch toán
Có TK 131
b. Nợ TK 007 Ngoại tệ
3. Xu ất ngoại tệ mua vật tư, hàng hóa,tài sản:
Trang 7
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
a. Nợ TK 152,156,211: Ngoại tệ x Tỷ giá thực tế ngày mua
Có TK 111 (112) Ngoại tệ x Tỷ giá hạch toán
Chênh lệch TK 413
b. Nợ TK 007 Nguyên tệ
4. Xu ất ngoại tệ trả nợ:
a. Nợ TK 311,331,333
Ngoại tệ x Tỷ giá hạch toán
Có TK 111 (1112)
b. Nợ TK 007 Ngoại tệ
5. Cuối quý, cuối năm nếu có biến động lớn về tỷ giá ngoại tệ phải kiểm kê số
ngoại tệ còn lại và tiến h ành điều chỉnh theo tỷ giá thực tế tại ngày cuối kỳ.
a. Nếu tỷ giá thực tế ngày cu ối > Tỷ giá hạch toán -> chênh lệch tăng.
Nợ TK 111 (1112)
Chênh lệch tăng
Có TK 413
b. Nếu tỷ giá thực tế ngày cuối < Tỷ giá hạch toán -> chênh lệch giảm.
Nợ TK 413
Chênh lệch giảm
Có TK 111 (1112)
* Đơn vị áp dụng tỷ giá thực tế để quy đổi ngoại tệ -> áp dụng cho doanh
nghiệp có ít nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan ngo ại tệ.
1. Thu tiền bán h àng bằng ngoại tệ:
a. Nợ TK 111 (1112)
Nguyên tệ x Tỷ giá thực tế ngày có doanh
Có TK 511
thu
b. Nợ TK 007 Nguyên tệ
2. Thu n ợ bằng ngoại tệ:
a. Nợ TK 111 (1112): Tỷ giá thực tế ngày thu tiền x Nguyên tệ
Có TK 131 ... Ngoại tệ x Tỷ giá ngày khách hàng nhận nợ
Có chênh lệch TK 413
b. Nợ TK 007 Nguyên tệ
3. Xu ất ngoại tệ mua hàng hóa, vật tư:
a. Nợ TK 156,152 : Ngoại tệ x Tỷ giá thực tế ngày mua
Có TK 111 (1112): Ngo ại tệ x Tỷ giá xuất
Chênh lệch tỷ giá TK 413
b. Nợ TK 007 Nguyên tệ
4. Xu ất ngoại tệ trả nợ:
a. Nợ TK 311,331 : Ngoại tệ x Tỷ giá bán nhận nợ
Trang 8
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
Có TK 111 (1112): Ngo ại tệ x Tỷ giá xuất ngoại tệ
Chênh lệch tỷ giá TK 413
b. Nợ TK 007 Nguyên tệ
II. PHƯƠNG PHÁP VÀ NHIỆM VỤ TIỀN GỞI NGÂN HÀNG:
1. Một số quy định đối với chứng từ, sổ sách sử dụng:
Kế toán sử dụng các chứng từ chủ yếu như ủy nhiệm thu, ủy nhiệm chi, giấy
báo nợ, giấy báo có, bảng sao kê ngân hàng.
Sổ theo dõi tiền gởi ngân h àng.
2. Nội dung kết cấu TK 112:
Kết cấu TK 112
- Các khoản tiền gởi vào ngân - Các khoản tiền rút ra từ ngân hàng
hàng, kho bạc. kho bạc.
SD: Số tiền còn gởi ngân hàng,
kho bạc.
Có 3 tài kho ản cấp 2:
- TK 1121 “Tiền Việt Nam gởi tại Ngân hàng” .
- TK 1122 “Ngoại tệ gởi tại ngân hàng quy đổi VND”
- TK 1123 “Vàng bạc, đá quý gởi tại ngân hàng”
3. Phương pháp hạch toán:
* Hạch toán tiền Việt Nam gởi ngân hàng:
1. Thu tiền bán hàng b ằng Sec, bằng chuyển khoản qua Ngân hàng (đã nhận
được giấy báo có):
Nợ TK 112
Có TK 511
2. Thu từ các hoạt động tài chính, ho ạt động bất th ường bằng chuyển khoản qua
ngân hàng (đ ã nhận đ ược giấy báo có):
Nợ TK 112
Có TK 711,721
3. Thu hồi các khoản nợ bằng chuyển khoản (nhận được giấy báo có của NH):
Nợ TK 112
Có TK 131,136,138...
4. Thu hồi các khoản đầu tư bằng chuyển khoản:
Nợ TK 112
Có TK 121,221,222...
Trang 9
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
5. Rút tiền gởi ngân hàng về nhập quỹ tiền mặt:
Nợ TK 111
Có TK 112
6. Rút (chuyển) tiền gởi ngân hàng mua vật tư, hàng hóa, tài sản ...:
Nợ TK 152,156,211
Có TK 112
7. Chuyển tiền gởi ngân hàng trả nợ:
Nợ TK 311,331,333
Có TK 112
8. Chuyển tiền gởi ngân hàng đi đ ầu tư:
Nợ TK 221,222,128...
Có TK 112
9. Cuối tháng số liệu của đơn vị khác số liệu ngân h àng -> ghi theo số liệu của
ngân hàng, sang tháng sau tìm nguyên nhân giải quyết:
a. Nếu số liệu của ngân hàng > số liệu trên sổ kế toán của đ ơn vị:
a1. Nợ TK 112
Có TK 338 (3381)
Sang tháng sau tìm nguyên nhân điều chỉnh :
a2. Nợ TK 338 (3381)
Chênh lệch
Có TK 721
b. Nếu số liệu của ngân hàng < số liệu trên sổ kế toán của đ ơn vị:
b1. Nợ TK 138 (1381)
Chênh lệch
Có TK 112
Sang tháng sau tìm nguyên nhân điều chỉnh :
b2. Nợ TK112
Có TK138 (1381)
SƠ ĐỒ HẠCH TOÁN TIỀN GỞI NGÂN HÀNG
TK 511 TK 112 TK 111
(1) (5)
TK 711,721 TK 152,153
(2) (6)
TK 136,138
TK 331,333
Trang 10
(3)
(7)
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
Phần II
TÌNH HÌNH THỰC TẾ VÀ HẠCH TOÁN NGHIỆP
VỤ VỐN BẰNG TIỀN Ở XÍ NGHIỆP 10
Trang 11
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
A. KHÁI QUÁT CHUNG TÌNH HÌNH TỔ CHỨC QUẢN LÝ VÀ SẢN
XUẤT Ở XÍ NGHIỆP CHẾ BIỂN THỦY ĐẶC SẢN SỐ 10 ĐÀ NẴNG:
I. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN Ở XÍ NGHIỆP:
1. Quá trình hình thành và phát triển ở Xí nghiệp:
Do nhu cầu khách quan của sự phát triển ngành thủy sản miền Trung và hòa
vào quá trình đổi mới, phát triển kinh tế của đất nước. Ngày 30/10/1986 xí nghiệp Chế
biến Thủy đặc sản số 10 Đà Nẵng chính thức được thành lập theo quyết định số 360QĐ-TC
của Giám đốc công ty XNK Thủy sản Việt Nam. Cũng theo quyết định này, Xí nghiệp
Chế biến Thủy đặc sản số 10 là đơn vị thành viên của Công ty Xuất nhập khẩu Thủy sản
miền Trung, được công ty giao vốn, tài sản, lao động. Xí nghiệp được quyền tự chủ và
ch ịu trách nhiệm trong mọi lĩnh vực sản xuất kinh doanh theo chức năng nhiệm vụ
công ty giao và hoạt động theo định mức hướng điều hành thống nhất của giám đốc công
ty.
Tiền thân của xí nghiệp 10 chỉ là phân xưởng thu gom tái chế h àng khô. Vì th ế
sau hơn 1 năm khẩn trương xây d ựng, lắp đặt thiết bị dây chuyền công nghệ. Ngày
01/4/1987 Xí nghiệp 10 chính thức đi vào hoạt động, sản xuất mẻ h àng đông lạnh đầu
tiên. Từ đó ngày 01/4 hàng năm đ ã trở thành ngày truyền thống của xí nghiệp.
Chức năng của Xí nghiệp là ch ế biến các mặt h àng thủy sản để xuất khẩu. Với
một cơ sở ban đầu khá hoàn ch ỉnh gồm: một dây chuyền chế biến hàng đông, một dây
chuyền chế biến hàng khô, một tủ đông 500Kg/mẻ, một kho đông 50T, một máy đá
5T/ngày, m ột xe lạnh Isuzu 5T... với độ ngũ lao động gần 80 CBCNV, Xí nghiệp có
nhiệm vụ thu gom phế liệu, chế biến các mặt h àng thủy sản xuất khẩu theo đơn đ ặt
hàng của trung tâm th ương mại. Năm đầu tiên hoạt động, Xí nghiệp đã đạt
768.000USD ngạch xuất khẩu với sản lượng 87T.
Ra đ ời vào th ời điểm cả nước đang chuyển mình, chuyển đổi nền kinh tế từ cơ
ch ế quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước, Xí nghiệp
đã phải đối diện với muôn vàng khó khăn, những khó khăn đó không chỉ tồn tại trong
những năm đầu tiên do tình trạng “Ngăn sông cấm chợ” quản lý hành chính của địa
phương nguyên liệu... mà đ ến năm 1989, khi cơ ch ế thị trường bắt đầu phát huy tác
dụng, tỷ giá đồng USD chuyển đổi cách thanh toán, trong môi trường kinh doanh mới,
Xí nghiệp lại phải tự điều chỉnh để thích nghi với cơ ch ế mới.
Xí nghiệp đã từng bước tháo gỡ khó khăn bắt đầu hoạt động sản xuất kinh
doanh tương đối ổn định và phát triển. Có thể nói thời kỳ 1987 - 1990 là giai đoạn h ình
thành của Xí nghiệp, tạo tiền đề nền móng cho giai đoạn phát triển của Xí nghiệp giai
đoạn 1991 - 1995.
Đây là giai đoạn xí nghiệp phát triển năng động trong cơ ch ế thị trư ờng, Xí
nghiệp xây dựng cơ chế hoạt động chế biến hải sản có nề nếp, hạch toán kế toán kịp
thời, chú trọng phát triển mặt hàng mới... từ đó tạo ra doanh số và sản lư ợng tăng vượt
bậc và hiệu quả mang lại cao. Tốc độ tăng doanh số trung bình các năm 1992 - 1993 -
1994 là: 70% nhưng đến năm 1995 có phần nào chựng lại, đây là năm khó khăn nh ất
của Xí nghiệp nói riêng và ngành chế biến thủy hải sản nói chung, do sức ép về chi phí
tăng, giá h ải sản xuất khẩu không tăng tỷ giá đồng VND/USD ít biến động nhưng chi
Trang 12
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
phí giá cả đầu vào tăng liên tục. Mặt khác do sự cạnh trang không lành mạnh, thiếu sự
quản lý giữa các đơn vị , xí nghiệp trong việc thu mua nguyên liệu cũng như tiêu thụ...
vì th ế đòi hỏi khách quan là phải đổi mới kỹ thuật nhằm tạo ra sản phẩm mới có hàm
lượng k ỹ thuật cao, tăng khả năng cạnh tranh, và năm 1996 tuy doanh số đạt được khá
khiêm tốn, nhưng bắt đầu Xí nghiệp kinh doanh có hiệu quả, đời sống CBCNV đã dần
dần ổn định, uy tín Xí nghiệp được khôi phục. Đây cũng là năm b ắt đầu giai đoạn phát
triển mới của Xí nghiệp, đổi mới kỹ thuật để tiếp tục tồn tại và phát triển.
2. Đánh giá khái quát tình hình sản xuất kinh doanh của Xí nghiệp 10
trong những năm qua (1992 - 2002):
Mười năm là khoảng thời gian ngắn đối với quá trình hoạt động của một doanh
nghiệp, nhưng Xí nghiệp 10 đ ã có những bước tiến vững chắc với những thành công
đáng kể. Trong khu vực miền Trung, Xí nghiệp luôn là một trong các Xí nghiệp đông
lạnh có doanh số và sản lượng cũng như sức cạnh tranh, không những thế, Xí nghiệp
còn dẫn đầu về sản xuất mặt hàng mới, áp dụng công nghệ mới và mô hình quản lý mới.
Ho ạt động chính của Xí nghiệp là chế biến các mặt h àng thủy sản xuất khẩu
theo phương pháp đông lạnh, đông rời hàng khô và hàng ăn liền. Các sản phẩm truyền
thống của Xí nghiệp như tôm hùm, tôm sú, cá fillet, mực tẩm gia vị, mực nang
Sashimi... luôn được khách hàng tín nhiệm.
Xí nghiệp đ ã không ngừng mở rộng, nâng cấp, đầu tư mới máy móc thiết bị,
tăng cường năng lực chế biến của Xí nghiệp từ 3T nguyên liệu/ngày lên 15 -18T/ngày.
Một mặt, xí nghiệp nổ lực tìm kiếm khách hàng , đa dạng hóa và nâng cao chất lượng
mặt hàng, mặt khác tổ chức khâu thu mua nguyên liệu rộng khắp từ Quảng Ninh đến
Qu ảng Ngãi, Quy Nhơn, nh ằm đáp ứng kịp thời đầy đủ nguyên liệu cho sản xuất.
Năm 1994 đã đánh dấu đỉnh cao về sản lượng và doanh số xuất khẩu. So với
năm th ấp nhất (1987) thì sản lượng tăng h ơn 10 lần, doanh số tăng lên gàn 8 lần. Nh ìn
chung doanh số xuất khẩu của Xí nghiệp không ngừng tăng lên qua các năm. Riêng
năm 1996, sản xuất có giảm do khắc phục khó khăn n ăm 1995 và đ ến năm 1997 tình
hình sản xuất của Xí nghiệp đã có chiều hư ớng đi lên.
Về mặt hàng cao cấp đòi hỏi chất lượng mực nang Sashimi chiếm 29% cao
nhất. Năm 1997, sản xuất tôm sú Nobashi chiếm 27% sản lượng sản xuất cả năm thị
trường xuất khẩu chính vẫn là Nhật (65%) Hồng Kông (20%) các thị trường khác (15%).
Nhìn lại chặng đ ường đầy gian nan đã qua với biết bao thăng trầm , nh ưng với
nổ lực vượt bậc của to àn thể đội ngũ CBCNV, xí nghiệp đ ã lớn mạnh không ngừng. Vì
thế hoàn toàn có thể tin rằng Xí nghiệp 10 sẽ từng b ước vượt qua mọi khó khăn, thử
thách, không ngừng phát triển và kh ẳng định vị trí của mình trong sự phát triển của
ngành chế biến tại miền trung.
II. TÌNH HÌNH TỔ CHỨC SẢN XUẤT VÀ TỔ CHỨC QUẢN LÝ TẠI XÍ
NGHIỆP 10
1. Đặc điểm sản xuất kinh doanh của xí nghiệp:
Do đặc thù là xí nghiệp chế biến hải sản xuất khẩu, xí nghiệp 10 sản xuất hoàn
toàn theo đơn đặt hàng, chính vì b ị động trong thị trư ờng đầu ra nên việc sản xuất chế
Trang 13
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
biến gặp không ít khó khăn. Mặc khác, nguồn nguyên liệu hải sản với đặc tính mau
ươn, chóng thối, số lượng, chủng loại, chất lượng, quy cách phụ thuộc ho àn toàn vào
mùa vụ, khả năng khai thác, đánh bắt của ngư dân nên để ổn định sản xuất thực hiện
tốt hợp đồng và giải quyết công ăn việc làm cho gần 500 cán bộ công nhân viên luôn
là vấn đề h àng đầu của xí nghiệp .
Chính vì bị động trong cơ cấu th ành ph ẩm nên xí nghiệp phải cân nhắc kỹ lưỡng
khi ký h ợp đồng. Tuy nhiên trong tình hình hiện nay do sự cạnh trạnh gay gắt trong
thu mua nguyên liệu, cũng như th ị trường đầu ra , cũng như sự sự biến động quá lớn
về giá cả sản phẩm, nên có thể nói xí nghiệp buộc phải hoạt động trong điều kiện hiệu
quả rủi ro cao .
2. Đặc điểm quy trình công nghệ chế biến hải sản ở xí nghiệp:
Xí nghiệp 10 chủ yếu sản xuất các lo ại sản phẩm đông lạnh xuất khẩu: tôm ,
mực , cá , cua ... với quy trình chế biến liên tục , giữa các giai đoạn chế biến không có
sự tách rời hay điểm dừng và thành phẩm cuối quy trình công nghệ phải được bảo
quản lạnh trong kho .
Ở xí nghiệp , việc sản xuất sản phẩm được thực hiện liên tục từ khâu tiếp
nguyên liệu đến khi chế biến xong đóng gói nhập kho thành phẩm , nguyên liệu dùng
cho sản xuất sản phẩm xuất khẩu phải đảm bảo tươi sống , nguyên vẹn , đảm bảo tiêu
chuẩn quy định của ngành thủy sản . Nguyên liệu chở đến xí nghiệp đ ược người bán
hay nhân viên thu mua giao cho đội tiếp nhận , tại đây tiến h ành phân loại, phân cở,
loại bỏ tạp chất và những nguyên liệu không đủ tiêu chu ẩn dưới sự giám sát kiểm tra
của nhân viên k ỹ thuật. Tùy vào cơ cấu thành ph ẩm theo các hợp đồng kinh tế xí
nghiệp đã ký (được tính kèm theo các phụ kiện kỹ thuật) m à có phương pháp xử lý chế
biến nguyên liệu khác nhau.
Trang 14
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
SƠ ĐỒ CHẾ BIẾN HÀNG ĐÔNG
Nguyên liệu
Phân loại nguyên liệu
Rửa sạch
Xử lý chế biến
Sơ chế
Tinh chế
Phân cỡ, loại
Cân, xếp khay
Cấp đông
Bao gói
Bảo quản thành
phẩm
Trang 15
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
+ Đối với tôm:
Tôm vỏ bỏ đầu : rửa sạch, vặt đầu.
Tôm thịt : vặt đầu, lột vỏ, xé lưng, lấy ruột.
+ Đối với cá:
Cá nguyên con : rửa sạch , đánh chảy mang cá , lấy sạch nội tạng.
Cá phi-lê: đánh vảy, loại bỏ nội tạng, có thể để đầu hoặc cắt đầu, rửa sạch, lọc philê.
+ Đối với mực :
Mực nang phi-lê CF hoặc mực nang IQF tinh m àng, tách mai, tách đ ầu, lột
da, bỏ nội tạng, tách vè, định h ình, làm sạch mạng nhầy.
Việc phân cở cho từng loại được quy định với tôm thư ờng là số con/ pound,
với cá, mực là số miếng/ kg . Song song với việc phân cở , tất cả đều đư ợc phân loại 1,
2 h ay nếu trường hợp không đủ tiêu chuẩn xuất khẩu thì xếp vào hàng nội địa. Sau khi
cân sản phẩm theo từng cở , xếp vào khay đ ể chuyển qua giai đoạn đông lạnh. Giai
đoạn n ày có 3 khâu: chờ đông -> ch ạy đông lạnh -> tách khuôn mạ băng. Thời gian
của giai đoạn chạy đông: 4 -> 6 giờ , nhiệt độ của tủ đông là 40 oC. Kết thúc giai đoạn
này, sản phẩm được bao gói theo cùng block cùng kích cở. Sau khi đóng thùng thành
phẩm được bảo quản lạnh để chờ xuất khẩu, chúng được sắp xếp theo từng lô. Thời
gian b ảo quản lạnh của sản phẩm đông lạnh thủy sản xuất khẩu không quá 3 tháng.
Trong suốt quá trình ch ế biến sản phẩm qua mổi giai đoạn đều phải được kiểm
tra k ỹ thuật. Trước khi xuất kho , nhân viên KCS kiểm tra chất lư ợng thành phẩm lần
cuối để đảm bảo chất lư ợng giữ vững uy tín của xí nghiệp .
Trang 16
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
SƠ ĐỒ QUÝ TRÌNH CHẾ BIẾN HÀNG KHÔ
Nguyên liệu tồn tại ở hai dạng
Từ nguyên liệu tươi sống Từ bán thành phẩm đã phơi khô
(mực khô...)
(cá bò)
Xử lý ban đầu Tách đầu, vè
(Loại bỏ nội tạng,
Đánh chải sạch các tạp chất
Lọc fillet
Phơi khô
Rửa sạch
Nướng
Tẩm gia vị
Xé, cán mảnh
Bảo quản lạnh
Cân, phân cở, đóng gói
Xếp vỉ
Bảo quản thành
Phơi khô lần I
ph m
Ủ ẩm
Phơi khô lần II
Bao gói
Bảo quản thành phẩm
Trang 17
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
3. Tổ chức sản xuất ở Xí nghiệp 10:
Xu ất phát từ đặc thù của ngành chế biến hải sản... quay trình sản xuất ngắn,
nguyên liệu phải đảm bảo tươi sống từ khâu tiếp nhận cho đến khi đóng gói và bảo
quản thành phẩm nên việc bố trí sản xuất ở xí nghiệp 10 có nhiều nét riêng.
CƠ CẤU TỔ CHỨC CỦA XÍ NGHIỆP 10
Xí nghiệp
PX Chế biến PXSX hàng nội địa PX cơ điện
Tổ giao Tổ Tổ Tổ Tổ Tổ
Các
nhận phục chế cấp cửa vận sửa
a. liệu vụ biế đông chữa
nguyên Phân xưởng chế biến: n hàng hành
Là bộ phận trực tiếp sản xuất sản phẩm khô và đông lạnh thủy sản xuất khẩu
của xí nghiệp. Việc tổ chức sản xuất trong phân xưởng chế biến được chia ra thành các
tổ sản xuất phù h ợp với từng công đoạn sản xuất: Tổ giao nhận nguyên liệu, tổ phục
vụ, tổ chế biến, tổ cấp đông.
+ Tổ giao nhận nguyên liệu trực tiếp kiểm tra, phân loại, đánh giá chất lượng
nguyên liệu, tiếp nhận nguyên liệu đảm bảo yêu cầu của sản xuất, đồng thời cân
nguyên liệu và giao cho tổ chế biến.
+ Tổ phục vụ bảo quản, kiểm tra, cung cấp dụng cụ cho sản xuất, vận chuyển
nguyên liệu, đá lạnh từ bộ phận giao nhận đến các tổ chế biến.
+ Tổ chế biến: Xí nghiệp có 5 tổ chế biến và 1 tổ hàng khô; làm việc từ 1 đến 2
ca/ngày tùy thuộc vào lượng nguyên liệu.
+ Tổ cấ đông: có nhiệm vụ chạy đông sản phẩm đã ch ế biến xong ở các tổ chế
biến, sau đó đóng gói nhập kho th ành phẩm.
b. Phân xưởng sản xuất hàng nội địa:
Là bộ phận vừa khai thác thu mua, vừa kinh doanh những mặt hàng thủy sản
phục vụ nhu cầu trong nước.
c. Phân xưởng cơ điện:
Chịu trách nhiệm bảo quản, bảo dưỡng máy móc thiết bị, kiểm tra sửa chữa,
vận hành các thiết bị lạnh để đảm bảo cho các kho chờ đông, cấp đông, kho bảo quản
hoạt động liên tục, đều đặn theo dõi và điều hành việc cung cấp điện, nước, đá lạnh
cho sản xuất cũng như cho quản lý.
Trang 18
-
Chuyãn âãö täút nghiãûp
4. Tổ chức quản lý ở xí nghiệp 10:
a. Tổ chức bộ máy quản lý xí nghiệp:
Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của xí nghiệp là cơ cấu theo loại h ình trực tuyến
- chức năng vừa đảm bảo cho người lãnh đạo toàn quyền, quản lý và ra quyết định,
vừa phát huy khả năng chuyên môn của các phòng ban chức năng.
SƠ ĐỒ BỘ MÁY QUẢN LÝ
Giám đốc
PGĐ kinh doanh PGĐ kỹ thuật
P.Kế toán tài vụ P.SX-KD P.KT-KCS P.TC-HC
PXSX hàng nội tổịachức quản lý bộ máy chà điiều hành theo chế độ một cơ điện
Xí nghiệp đ PX v ế b ến PX thủ trưởng.
Giám đốc trực tiếp điều hành các bộ phận chức năng phòng tổ chức hành chính, phòng
kế toán tài vụ, phòng sản xuất kinh doanh, phòng kỹ thuật KCS, các phân xưởng. Các
phó giám đốc giúp việc cho giám đốc, trực tiếp điều hành các lĩnh vực kỹ thuật chế biến;
kinh doanh: phân xưởng chế biến, phân xưởng cơ điện, phân xưởng hàn nội địa. Bộ
máy được cấu thành bởi 4 chức năng; 3 phân xư ởng. Mối quan hệ từ giám đốc đến các
bộ phận được phân cấp vừa đảm bảo theo quản lý chức năng, vừa quản lý theo trực tuyến.
b. Chức năng, nhiệm vụ của từng bộ phận:
Giám đốc: là người có quyền quyết định và chịu trách nhiệm cao nhất; trực tiếp
theo dõi quan sát và đề ra các biện pháp cần thiết để thực hiện tốt các m ặt hoạt động
của xí nghiệp.
Hai phó giám đốc: là người giúp việc và ch ịu trách nhiệm trước giám đốc về
công tác cung ứng vật tư, thực hiện kế hoạch sản xuất của xí nghiệp.
Phòng Tổ chức - Hành chính : Tham mưu cho phó giám đốc về tổ chức bộ máy
nhân sự; lao động, tiền lương, khen thưởng; kỷ luật. Chịu trách nhiệm toàn bộ công tác
hành chính và quản trị, soạn thảo các văn bản quy chế phục vụ cho công tác quản lý và
điều h ành.
Phòng Sản xuất - Kinh doanh: tổng hợp cân đối và cung ứng các yêu cầu
nguyên liệu, vật tư, dụng cụ và lập kế hoạch sản xuất kinh doanh cho xí nghiệp. Tổ
chức thu mua nguyên liệu. Tham gia ký hợp đồng kinh tế và cung ứng nguyên liệu;
bán thành phẩm cũng như tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời phối hợp với ph òng kế toán tài
vụ đánh giá hiệu quả sản xuất kinh doanh để có biện pháp khắc phục.
Trang 19
nguon tai.lieu . vn
