Xem mẫu

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.
KHOA SINH HỌC

BÁO CÁO TỔNG KẾT
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP CƠ SỞ
NĂM 2000-2001

ĐỀ TÀI:
KHẢO SÁT HOẠT TÍNH
KHÁNG PHÂN BÀO IN VITRO CỦA
GOSSYPOL VÀ PLUMBAGIN
MÃ SỐ: CS 2000-15

CHỦ NHIỆM ĐỀ TÀI
T.S Dƣơng Thị Bạch Tuyết

Thành phố Hồ Chí Minh
Tháng 11 năm 2002

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
ĐẠI HỌC SƢ PHẠM THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH.
KHOA SINH HỌC

BÁO CÁO TỔNG KẾT
ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CẤP CƠ SỞ
NĂM 2000-2001

ĐỀ TÀI:
KHẢO SÁT HOẠT TÍNH
KHÁNG PHÂN BÀO IN VITRO CỦA
GOSSYPOL VÀ PLUMBAGIN
MÃ SỐ: CS 2000-15

Nhóm thực hiện:
Dƣơng Thị Bạch Tuyết *
Nguyễn Đăng Quân **
Phan Kim Ngọc **
Hồ Huỳnh Thùy Dƣơng *
* Khoa Sinh học - Đại học Sƣ Phạm Tp. Hồ Chí Minh
** Khoa Sinh học - Đại học Khoa học Tự nhiên Tp. Hồ Chí Minh

Thành phố Hồ Chí Minh
Tháng 11 năm 2002

MỤC LỤC

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ............................................................................................................ 1
PHẦN II: TỔNG QUAN TÀI LIỆU ......................................................................................... 2
I. NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH UNG THƢ ...................................................... 2
1. Bản chất của bệnh ung thƣ ............................................................................................. 2
2. Sự khác nhau của mỗi loại ung thƣ: ............................................................................... 2
3. Có thể phòng ngừa đƣợc nhiều loại ung thƣ .................................................................. 5
II. ĐẠI CƢƠNG VỀ CƠ CHẾ SINH BỆNH UNG THƢ ......................................................... 5
1. Đại cƣơng về khối u và lịch sử nghiên cứu ................................................................... 5
2. Tế bào ung thƣ ............................................................................................................... 6
3. Sơ lƣợc về cơ sở sinh học phân tử của ung thƣ ............................................................. 8
III. ĐẠI CƢƠNG VỀ THUỐC CHỮA UNG THƢ .................................................................. 9
1. Cơ chế tác động của thuốc chữa ung thƣ ....................................................................... 9
2. Sự kháng thuốc của tế bào ung thƣ ................................................................................ 9
3. Độc tính của các thuốc chữa ung thƣ ........................................................................... 10
IV. ĐẠI CƢƠNG VỀ NUÔI CẤY TẾ BÀO ĐỘNG VẬT ..................................................... 11
1. Đặc điểm của tế bào động vật ...................................................................................... 11
2. Môi trƣờng nuôi cây tế bào động vật ........................................................................... 12
PHẦN III: VẬT LIỆU - PHƢƠNG PHÁP .............................................................................. 15
I. VẬT LIỆU ............................................................................................................................ 15
1. Gossypol ...................................................................................................................... 15
2. Plumbagin .................................................................................................................... 16
3. Các dòng tế bào ung thƣ .............................................................................................. 17
II. PHƢƠNG PHÁP ................................................................................................................. 18
1. Phƣơng pháp nuôi cấy tế bào: ...................................................................................... 18
2. Phƣơng pháp đếm tế bào với trypan blue (Trypan blue exclusion assay): .................. 18
3. Phƣơng pháp MTT (MTT assay): ................................................................................ 19
4. Phƣơng pháp clonogenic (clonogenic assay): .............................................................. 20
5. Phƣơng pháp xử lý thống kê ........................................................................................ 20
PHẦN IV: KẾT QUẢ - BIỆN LUẬN ..................................................................................... 21
I. TÁC ĐỘNG CỦA GOSSYPOL LÊN TẾ BÀO RD VÀ HEp2 ........................................... 21
II. TÁC ĐỘNG CỦA PLUMBAGIN LÊN TẾ BÀO RD VÀ HEp2 ...................................... 23
PHẦN V: KẾT LUẬN ............................................................................................................. 27
TÀI LIỆU THAM KHẢO ....................................................................................................... 28

PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Ung thƣ là một trong những bệnh phổ biến và có tỷ lệ gây tử vong cao trên thế giới
cũng nhƣ ở Việt Nam. Đây là dạng bệnh lý có liên quan đến hiện tƣợng rối loạn trong quá
trình điều hòa sự phân chia tế bào ở các mô trong cơ thể. Khối u hình thành do những tế bào
ung thƣ phân chia liên tục không đƣợc kiểm soát, ban đầu khối u định vị tại một mô nhƣng
sau đó tế bào ung thƣ có thể di căn khắp cơ thể, làm cơ thể suy kiệt và dẫn đến tử vong. Ung
thƣ hiện vẫn là vấn đề nan giải của Y học, ngƣời ta vẫn chƣa tìm ra hoạt chất hay phƣơng
pháp nào điều trị hữu hiệu tất cả các dạng ung thƣ.
Nghiên cứu về bệnh ung thƣ và cách chữa trị ung thƣ là lĩnh vực rất đƣợc quan tâm
trên thế giới. Đã có nhiều tổ chức, viện nghiên cứu ung thƣ đƣợc thành lập ở nhiều quốc gia
trên thế giới nhƣ: American Association Cancer Research, Australian Cancer Society, British
Association for Cancer Research, National Cancer Institute of Canada, European Association
for Cancer Research . . . Nhiều nghiên cứu về bệnh ung thƣ và cách chữa trị ung thƣ đƣợc
thực hiện trên thế giới và đã đạt đƣợc nhiều hiểu biết về cơ chế phân tử của sự phân bào, cơ
chế phân tử của bệnh ung thƣ, các phƣơng thức hữu hiệu để tiêu diệt hay ngăn cản sự phát
triển của tế bào ung thƣ và gần đây nhất là giải Nobel Sinh lý và Y học năm 2001 cũng là
những phát hiện liên quan đến các protein tham gia vào quá trình phân bào và ung thƣ.
Việt Nam là một nƣớc nhiệt đới với nguồn tài nguyên cây thuốc phong phú, trong đó
có thể sẽ có nhiều cây thuốc với những hoạt chất kháng ung thƣ mạnh có thể ứng dụng vào
điều trị. Tuy nhiên, những nghiên cứu về hoạt chất kháng ung thƣ ở nƣớc ta không nhiều.
Trƣớc tình hình đó, việc phát triển những phƣơng pháp thử nghiệm nhằm xác định
hoạt tính kháng ung thƣ của các chất chiết xuất từ thực vật là cần thiết, từ đó nâng cao hiệu
quả sử dụng của nguồn tài nguyên cây thuốc Việt Nam và làm cơ sở cho các nghiên cứu sâu
hơn. Để bƣớc đầu thực hiện mục tiêu trên, chúng tôi tiến hành khảo sát hoạt tính kháng phân
bào của 2 hoạt chất gossypol và plumbagin có nguồn gốc từ cây thuốc dân gian đƣợc biết là
có khả năng kháng ung thƣ [11,13] trên hai dòng tế bào ung thƣ của ngƣời trong điều kiện in
vitro.

1

PHẦN II: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
I. NHỮNG KHÁI NIỆM CƠ BẢN VỀ BỆNH UNG THƢ
1. Bản chất của bệnh ung thƣ
Ung thƣ là bệnh lý ác tính của tế bào. Khi bị kích thích bởi các tác nhân sinh ung thƣ,
tế bào tăng sinh vô hạn độ, vô tổ chức không tuân theo các cơ chế kiểm soát và phát triển của
cơ thể.
Đa số ngƣời bị ung thƣ hình thành các khối u. Khác với khối u lành tính (chỉ phát
triển tại cho thƣờng rất chậm, có vỏ bọc chung quanh), các khối u ác tính (ung thƣ) xâm lấn
vào các tổ chức lành xung quanh giống nhƣ hình "con cua" với các càng cua bám vào các tổ
chức lành trong cơ thể hoặc giống nhƣ rễ cây lan trong đất. Các tế bào của khối u ác tính có
khả năng di căn tới các hạch bạch huyết hay các tạng ở xa hình thành các khối u mới và cuối
cùng dẫn đến tử vong.
Đa số ung thƣ có biểu hiện mãn tính, có quá trình phát sinh và phát triển lâu dài qua
nhiều giai đoạn. Trừ một số nhỏ ung thƣ ở trẻ em có lẽ do đột biến gen ở giai đoạn bào thai,
còn phần lớn ung thƣ đều có giai đoạn tiềm tàng lâu dài, có khi hàng chục năm không có dấu
hiệu gì trƣớc khi phát hiện thấy dƣới dạng các khối u. Khi các khối u phát triển nhanh mới có
triệu chứng ung thƣ. Triệu chứng đau chỉ xuất hiện khi ung thƣ ở vào giai đoạn cuối.

2. Sự khác nhau của mỗi loại ung thƣ:
Ngƣời ta biết đƣợc có đến 200 loại ung thƣ khác nhau trên cơ thể ngƣời. Những loại
ung thƣ này tuy có những điểm giống nhau về bản chất nhƣng chúng có nhiều điểm khác
nhau nhƣ sau:
2.1. Khác nhau về nguyên nhân
Qua các nghiên cứu dịch tễ học của R.Doll và Petro trên 80% tác nhân sinh ung thƣ là
bắt nguồn từ môi trƣờng sống, trong đó có 2 tác nhân lớn nhất là: 35% do chế độ ăn uống gây
nhiều loại ung thƣ đƣờng tiêu hóa và khoảng 30% ung thƣ do thuốc lá (gây ung thƣ phổi, ung
thƣ đƣờng hô hấp trên . . .).
Các tác nhân khác gồm:
- Tia phóng xạ: có thể gây ung thƣ máu, ung thƣ tuyến giáp.
- Bức xạ tử ngoại: có thể gây ung thƣ da.

2

nguon tai.lieu . vn