- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- Báo cáo Tính thống nhất của các quy định về chào bán cổ phần theo Luật doanh nghiệp năm 2005 và luật chứng khoán năm 2006
Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
Ths. nguyÔn minh h»ng *
C hào bán c ph n là n i dung quan tr ng
trong quá trình ho t ng c a công ti c
ph n. Ho t ng này không nh ng t o ra cơ
phương th c, giá chào bán c ph n. Quy n
năng này c a h i ng qu n tr là c n thi t
và quan tr ng. Tuy nhiên, quy n quy t nh
ch t o l p v n m t cách khoa h c và hi u t ng s c ph n ưa ra chào bán c a công ti
qu i v i công ti mà còn là bi u hi n s c ph n chưa ư c quy nh c th trong
công khai, công b ng t phía doanh nghi p Lu t doanh nghi p năm 2005. S lư ng c
i v i các c ông. Trong b i c nh hi n ph n ư c chào bán quy t nh nh ng v n
nay, vi c quy nh chào bán c ph n c a cơ b n, liên quan tr c ti p t i doanh
công ti c ph n ph i phù h p v i các quy nghi p và hơn n a liên quan t i quy n l i
nh c a pháp lu t v ch ng khoán t o l p c a các nhà u tư. S lư ng c ph n cho
tính ng b và th ng nh t trong áp d ng th y kh năng v v n c a doanh nghi p cũng
pháp lu t. i u ó, m t m t thúc y ho t như ti m năng u tư c a c ông. Hơn n a,
ng c a th trư ng ch ng khoán, m t khác trên th c t , vi c chào bán c ph n c a
t o ra tính thanh kho n cho các c phi u c a doanh nghi p cùng v i thông tin v t ng
công ti c ph n. Bài vi t này c pm ts lư ng c ph n ư c quy n chào bán luôn
v n v chào bán c ph n theo Lu t doanh luôn là thông tin quan tr ng hàng u.
nghi p năm 2005 trong m i liên h v i Lu t Th hai, giá chào bán c ph n không
ch ng khoán năm 2006. ư c th p hơn giá th trư ng t i th i i m
Lu t doanh nghi p năm 2005 quy nh chào bán ho c giá tr ư c ghi trong s sách
vi c chào bán và chuy n như ng c ph n c ph n t i th i i m g n nh t. Quy nh này
c a công ti c ph n t i i u 87 v i các v n nh m b o v giá tr c ph n cũ trong trư ng
chính sau: h p công ti chào bán thêm c ph n. Quy
nh này cũng cho th y có s th ng nh t,
Th nh t, h i ng qu n tr có quy n
ng b gi a quy nh c a Lu t doanh
quy t nh th i i m, phương th c và giá
nghi p năm 2005 và Lu t ch ng khoán năm
chào bán c ph n trong s c ph n ư c
2006, vì theo quy nh c a pháp lu t v
quy n chào bán.(1)
ch ng khoán, khi công ti c ph n mu n phát
Theo quy nh này, h i ng qu n tr c a
công ti c ph n ã ư c trao thêm quy n *
Gi ng viên Khoa pháp lu t kinh t
năng m i, ó là ư c quy t nh a i m, Trư ng i h c Lu t Hà N i
t¹p chÝ luËt häc sè 8/2006 31
- nghiªn cøu - trao ®æi
hành thêm c phi u ra công chúng, giá c h u doanh nghi p.
phi u bán ra ít nh t ph i b ng giá c phi u Trư ng h p th ba, c ph n chào bán
ang giao d ch t i th trư ng. Tuy nhiên, cho ngư i môi gi i ho c ngư i b o lãnh có
Lu t doanh nghi p năm 2005 cũng quy nh s ưu tiên v giá.
m t s trư ng h p ngo i l như sau: S ưu tiên v giá bán c ph n cho các
Trư ng h p th nh t, c ph n chào bán i tư ng này cũng có gi i h n nh t nh, ó
l n u tiên cho nh ng ngư i không ph i là là s ti n chi t kh u ho c t l chi t kh u, t c
c ông sáng l p. là ph n ti n mà ngư i môi gi i ho c b o
Theo chúng tôi, quy nh này có h t lãnh ư c tr khi mua c ph n c a doanh
nhân h p lí, vì ây là "l n u tiên" chào bán nghi p mà h tham gia môi gi i, b o lãnh.
c ph n, th i i m này chưa xác nh ư c Lu t doanh nghi p năm 2005 quy nh: “S
"giá th trư ng" c a c ph n. Giá bán c chi t kh u ho c t l chi t kh u c th ph i
ph n l n u s do h i ng qu n tr quy t ư c s ch p thu n c a s c ông i di n
nh, giá bán có th th p hơn, cao hơn ho c cho ít nh t 75% t ng s c ph n có quy n
b ng m nh giá. Quy nh này phù h p ngay bi u quy t”.(2) Như v y, vi c quy t nh t l
c trong trư ng h p doanh nghi p l a ch n chi t kh u là bao nhiêu ph thu c vào s
phương th c chào bán c ph n l n u ra ch p thu n c a c ông i di n cho ít nh t
công chúng. i u này m b o thành công 75% t ng s c ph n có quy n bi u quy t.
cho t chào bán c ph n l n u, ư c coi i u ó th hi n tính th ng nh t ý chí c a
là l n chào bán quan tr ng nh t trong quá các c ông khi quy nh giá bán c a các c
trình t o l p v n i u l c a công ti c ph n. ph n cho ngư i môi gi i ho c b o lãnh.
Trư ng h p th hai, c ph n chào bán Nhưng Lu t doanh nghi p năm 2005 khi b
cho t t c các c ông theo t l c ph n sung quy nh v quy n bi u quy t c a c
hi n có c a h công ti. ông trong trư ng h p này l i b qua cách
Quy nh này ư c hi u r ng các c tính giá chào bán c ph n - m t n i dung ã
ông ã n m gi c ph n c a doanh nghi p ư c quy nh khá chi ti t và c th t i Lu t
s ư c quy n mua c ph n theo t l tương doanh nghi p năm 1999.(3) i u này s gây
ng v i s c ph n hi n có v i giá bán khó khăn cho doanh nghi p khi xác nh giá
không tham chi u giá th trư ng t i th i bán c ph n cho ngư i môi gi i và b o lãnh.
i m chào bán. Trong trư ng h p này, giá Th ba, v vi c phát hành thêm c ph n
bán c ph n cho các c ông cũ có th s ph thông - m t n i dung hoàn toàn m i
th p hơn giá th trư ng t i th i i m chào trong Lu t doanh nghi p năm 2005. Lu t này
bán m b o quy n ưu tiên v i các c ã quy nh r t chi ti t và c th trư ng h p
ông cũ c a doanh nghi p. Quy nh này công ti phát hành thêm c ph n ph thông.
m b o quy n l i c a c ông cũng như Kho n 2 i u 87 Lu t doanh nghi p năm
m b o s n nh v qu n lí cũng như s 2005 quy nh: “Trư ng h p công ti phát
32 t¹p chÝ luËt häc sè 8/2006
- nghiªn cøu - trao ®æi
hành thêm c ph n ph thông và chào bán tương i, không làm thay i, xáo tr n s
s c ph n ó cho t t c các c ông ph n nh v cơ c u v n và quy n qu n lí
thông theo t l c ph n hi n có c a h t i doanh nghi p c a c ông.
công ti”. Quy nh này trư c h t m b o + Ngư i khác cũng có th là các c ông
quy n l i c a t t c các c ông ph thông s h u các c ph n ưu ãi mà không s h u
trong công ti ng th i m b o n nh cơ c ph n ph thông. V y, trong trư ng h p
c u s h u v n và quy n qu n lí c a c ông này h có ư c phép nh n “quy n ưu tiên
ph thông trong doanh nghi p. Ưu i m c a mua” c ph n do c ông ph thông chuy n
quy nh này là c th hoá th t c, trình t giao hay không? Và trong trư ng h p pháp
bán c ph n ph thông cho các c ông hi n lu t cho phép h là i tư ng nh n quy n ưu
h u c a doanh nghi p. Tuy nhiên, kho n 2 tiên mua c ph n t c ông ph thông thì
i u 87 Lu t doanh nghi p năm 2005 còn m c và t l t i a h ư c mua s là bao
t n t i m t s v n c n ư c gi i quy t nhiêu không nh hư ng n c u trúc v n
tri t và rõ ràng, nh m t o cơ s pháp lí hi n có c a công ti c ph n?
cho doanh nghi p khi ti n hành chào bán c + Ngư i khác có th ư c hi u là nh ng t
ph n và t o tính ng b , th ng nh t gi a ch c, cá nhân bên ngoài doanh nghi p ư c
các quy nh c a pháp lu t doanh nghi p và nh n chuy n quy n ưu tiên mua c a c ông
pháp lu t ch ng khoán. C th như sau: ph thông. N u theo cách hi u này, pháp lu t
i m c kho n 2 i u 87 quy nh: “C c n có quy nh c th v cơ ch i u ch nh
ông có quy n chuy n quy n ưu tiên mua c quy n mua c ph n v i nh ng i tư ng này
ph n c a mình cho ngư i khác”. ây là quy tránh nguy cơ doanh nghi p b thao túng
nh m b o quy n l i cho c ông. Có th b i m t s ngư i có ti m l c tài chính.
nh n th y r ng c ông ph thông có hai V y, “ngư i khác” t i i m c, d kho n 2
quy n song song: quy n "mua c ph n" và i u 67 ư c hi u theo cách nào trong
quy n “chuy n quy n ưu tiên mua”. Tuy nh ng cách hi u ã nêu trên hay ư c hi u
nhiên, i tư ng ư c c ông “chuy n theo c 3 cách? i u này c n thi t ph i ư c
quy n ưu tiên mua” pháp lu t quy nh là làm rõ trong các ngh nh hư ng d n thi
“ngư i khác”. V y ph i hi u “ngư i khác” hành lu t.
ây là ai? Có 3 cách hi u: Th tư, Lu t doanh nghi p năm 2005
+ Ngư i khác có th là các c ông ph quy nh v vi c x lí s c ph n còn l i sau
thông khác trong doanh nghi p. N u theo t phát hành. N i dung này có th ư c
cách hi u này, c n ph i quy nh thêm là s tóm t t như sau: H i ng qu n tr qu n lí s
c ph n c ông ó ư c nh n quy n mua c ph n còn l i sau t phát hành, h i ng
cũng ph i theo t l c ph n hi n có c a h qu n tr có th phân ph i s c ph n còn l i
trong doanh nghi p. i u này s m b o cho c ông công ti ho c ngư i khác, tr khi
gi ư c cơ c u c ph n ph thông m t cách i h i ng c ông có ch p thu n khác
t¹p chÝ luËt häc sè 8/2006 33
- nghiªn cøu - trao ®æi
ho c c ph n ư c bán qua trung tâm giao ch ng khoán. i u này hi n t i phù h p v i
d ch ch ng khoán.(4) Quy nh này d d n các công ti c ph n ang ho t ng t i Vi t
n m t cách hi u là s c ph n còn l i có Nam. Tính th ng nh t gi a hai o lu t trên
th ư c bán qua trung tâm giao d ch ch ng th hi n vi c i u ch nh ng b c a các quy
khoán. Cách hi u này cho th y s mâu thu n nh trong hai o lu t v i n i dung phát
gi a Lu t doanh nghi p năm 2005 và Lu t hành c phi u c a công ti c ph n m i
ch ng khoán năm 2006 v i u ki n, th t c, phương th c phát hành khác nhau mà công ti
trình t phát hành ch ng khoán. Theo Lu t l a ch n.
ch ng khoán năm 2006, vi c chào bán c Tr l i v i các quy nh c a Lu t ch ng
ph n ra công chúng c a doanh nghi p ph i khoán năm 2006 v chào bán ch ng khoán
m b o các i u ki n, trình t , th t c ra công chúng, có th nh n th y pháp lu t
riêng. Chúng tôi cho r ng c n ph i quy nh quy nh v i u ki n phát hành c phi u ra
c th và rõ ràng hơn n i dung này tránh công chúng c a công ti c ph n r t ch t ch .
vi c hi u l m và áp d ng sai pháp lu t. - Xét khía c nh i u ki n v v n, pháp
Xu t phát t các quy nh t i i u 87 lu t ch ng khoán quy nh, t ch c chào bán
Lu t doanh nghi p năm 2005, có th th y ph i có m c v n i u l t i thi u ã góp t i
ho t ng chào bán c ph n c a công ti c th i i m ăng kí chào bán t 10 t ng tr
ph n theo th t c, trình t phát hành ch ng lên tính theo giá tr s sách m i ư c quy n
khoán riêng l , m t n i dung r t ư c quan chào bán c phi u ra công chúng.(5) Quy
tâm t phía doanh nghi p cũng như các nhà nh này là hoàn toàn phù h p mb o
nghiên c u. i u này cũng cho th y r ng ch t lư ng ch ng khoán chào bán ra công
Lu t doanh nghi p năm 2005, v nguyên t c chúng. M c v n này cũng òi h i t ch c
ã có s phân bi t gi a hai phương th c phát chào bán ph i là nh ng doanh nghi p có quy
hành c ph n: phát hành r ng rãi và phát mô l n, có ti m l c tài chính d i dào. Nh ng
hành riêng l . Vi c phát hành r ng rãi ch u công ti c ph n có th có nhi u năm ho t
s i u ch nh c a pháp lu t v ch ng khoán. ng kinh doanh có lãi nhưng n u v n i u
Vi c phát hành riêng l s có hư ng d n c l t i thi u chưa t m c này u không
th c a Chính ph . Như v y, Lu t doanh i u ki n chào bán c ph n ra công chúng.
nghi p năm 2005 ă gi i h n ph m vi i u Như v y, pháp lu t ã có s l a ch n m t s
ch nh trong ho t ng chào bán ch ng khoán công ti c ph n nh t nh trong s các công
riêng l , nh ng n i dung liên quan n ho t ti c ph n ư c phép chào bán ch ng khoán
ng chào bán ch ng khoán ra công chúng r ng rãi ra công chúng. M t khác, có th
do Lu t ch ng khoán quy nh. Như v y, hi u r ng ph i là các công ti c ph n ã ư c
ây ã có s th ng nh t tương i gi a hai thành l p, t ư c m c v n i u l t i thi u
o lu t cùng i u ch nh m t ho t ng c a m i ư c l a ch n phương án chào bán c
công ti c ph n, ó là hành vi chào bán ph n ra công chúng. i u này hoàn toàn h p
34 t¹p chÝ luËt häc sè 8/2006
- nghiªn cøu - trao ®æi
lí, th hi n tính th ng nh t, s ng b trong nhu c u v n và kh năng c a doanh nghi p.
các quy nh v i u ki n chào bán c ph n Th ba, doanh nghi p mu n chào bán
gi a Lu t doanh nghi p năm 2005 và Lu t ch ng khoán ra công chúng ph i có phương
ch ng khoán năm 2006. án phát hành và phương án s d ng v n thu
- chào bán ch ng khoán ra công ư ct t chào bán ư c i h i c ông
(7)
chúng, doanh nghi p ph i m b o ho t thông qua. Trong các quy nh v chào bán
ng kinh doanh c a năm li n trư c năm và chuy n như ng c ph n theo quy nh t i
ăng kí chào bán có lãi ng th i không có Lu t doanh nghi p năm 2005, không có quy
l lu k tính n năm ăng kí chào bán.(6) nh nào v phương án phát hành và s d ng
Như v y, gi ng như quy nh v m c v n, v n thu h i ư c t t chào bán ư c i
quy nh này cũng là s l a ch n các doanh h i c ông thông qua. Như v y, có th hi u
nghi p làm ăn có lãi ư c phép chào bán ây là quy nh, là i u ki n riêng c a ho t
c phi u ra công chúng nh m m b o ch t ng chào bán ch ng khoán ra công chúng.
V i ba i u ki n như trên c a công ti c
lư ng cũng như tính thanh kho n c a ch ng
ph n khi th c hi n chào bán ch ng khoán ra
khoán. N u doanh nghi p ã t m cv n
công chúng, có th ánh giá r ng pháp lu t
theo yêu c u nhưng ho t ng kinh doanh
Vi t Nam th a nh n ch có các công ti c
năm li n trư c năm ăng kí phát hành không
ph n ư c thành l p theo Lu t doanh nghi p
có lãi v n không ư c phép chào bán ch ng
(t c là ã chào bán c ph n riêng l ), khi t
khoán ra công chúng. Cùng v i quy nh v
i u ki n lu t nh m i ư c quy n chào
v n, quy nh này m t l n n a kh ng nh
bán ch ng khoán ra công chúng. Có th hi u
quan i m c a các nhà làm lu t Vi t Nam là
m t cách khác, hành vi chào bán c ph n
công ti c ph n mu n chào bán ch ng khoán
riêng l luôn có trư c hành vi chào bán c
ra công chúng theo quy nh c a Lu t ch ng ph n ra công chúng c a công ti c ph n
khoán năm 2006 ph i là nh ng công ti c thành l p và ho t ng theo Lu t doanh
ph n ã ư c thành l p và ho t ng theo nghi p (bài vi t này không c p ho t ng
quy nh c a Lu t doanh nghi p ho c các chào bán c ph n c a doanh nghi p c ph n
công ti nhà nư c c ph n hoá. i u này có hoá). S th ng nh t và ng b trong các
nghĩa các công ti c ph n thành l p và ho t quy nh c a Lu t doanh nghi p năm 2005
ng theo Lu t doanh nghi p năm 2005 có và Lu t ch ng khoán năm 2006 ã ư c th
th l a ch n chào bán ch ng khoán ra công hi n r t rõ ràng ây.
chúng n u h i t i u ki n lu t nh, M t n i dung khác liên quan n tính
trong trư ng h p công ti không i u ki n th ng nh t trong các quy nh v chào bán
ho c không có nhu c u chào bán c ph n ra ch ng khoán c a Lu t doanh nghi p năm
công chúng, có th l a ch n hình th c chào 2005 và Lu t ch ng khoán năm 2006 ó là
bán thêm c ph n riêng l theo quy nh c a các quy nh v công ti i chúng. Khác v i
Lu t doanh nghi p năm 2005 tuỳ thu c vào các văn b n pháp lu t trư c ây v ch ng
t¹p chÝ luËt häc sè 8/2006 35
- nghiªn cøu - trao ®æi
khoán và th trư ng ch ng khoán, Lu t theo quy nh c a Chính ph , ph i tuân th
ch ng khoán năm 2006 có m t chương riêng các quy nh v tài chính và k toán, ki m
quy nh v công ti i chúng.(8) Trong các toán, ph i tuân th các nguyên t c v qu n
nh nghĩa v công ti i chúng, có quy nh, tr công ti và c bi t ph i th c hi n ăng kí,
công ti i chúng là công ti c ph n có c lưu kí ch ng khoán t p trung t i trung tâm
phi u ư c ít nh t m t trăm nhà u tư s lưu kí ch ng khoán.(10) Như v y, v i các quy
h u, không k nhà u tư ch ng khoán nh nêu trên, các công ti i chúng s ph i
chuyên nghi p và có v n i u l ã góp t t ng bư c công khai hoá thông tin ngay c
mư i t ng tr lên.(9) Quy nh trên cho khi h không chào bán ch ng khoán ra công
th y công ti i chúng không ph i trong m i chúng. i u này hoàn toàn phù h p v i các
trư ng h p u là t ch c chào bán ch ng nguyên t c ã ư c nêu ra trong pháp lu t v
khoán ra công chúng. Tuy nhiên, cùng v i ch ng khoán và th trư ng ch ng khoán c
các i u ki n tr thành công ti i chúng bi t là nguyên t c công khai, công b ng,
theo quy nh trên, ch c n các công ti có minh b ch, b o v quy n l i, l i ích h p
ch ng khoán niêm y t, có trên 100 nhà u pháp c a nhà u tư và nguyên t c t ch u
tư s h u ch ng khoán, có v n i u l th c trách nhi m v r i ro.
góp trên 10 t ng ã tr thành công ti i Có th nói Lu t ch ng khoán năm 2006
chúng và ch u s i u ch nh c a pháp lu t ã b sung và c th hoá các quy nh c a
i v i công ti i chúng. M t th c t Vi t Lu t doanh nghi p năm 2005 t ns
Nam hi n nay là có r t nhi u các công ti c th ng nh t, ng b c a vi c i u ch nh ho t
ph n ang ho t ng v i s v n i u l trên ng chào bán ch ng khoán c a công ti c
10 t ng, có trên 100 nhà u tư s h u c ph n, cho dù công ti c ph n l a ch n hình
ph n (có nghĩa ã áp ng i u ki n c a th c chào bán ch ng khoán riêng l hay chào
công ti i chúng) nhưng h mu n l n tránh bán ch ng khoán ra công chúng./.
ch công b thông tin, ch báo cáo tài
chính công khai. Vì không chào bán ch ng (1).Xem: Kho n 1 i u 87 Lu t doanh nghi p năm 2005.
(2).Xem: i m c kho n 1 i u 87 Lu t doanh nghi p
khoán ra công chúng nên h không có nghĩa
năm 2005.
v ăng kí v i U ban ch ng khoán nhà (3).Xem: i m c kho n 1 i u 61 Lu t doanh nghi p
nư c, các báo cáo tài chính không nh t thi t năm 1999.
ph i có xác nh n c a t ch c ki m toán c (4).Xem: i m d kho n 2 i u 87 Lu t doanh nghi p
l p và i u c t y u là Nhà nư c hoàn toàn năm 2005.
(5).Xem: i u 12 Lu t ch ng khoán năm 2006.
không qu n lí ư c các công ti c ph n này,
(6).Xem: Kho n b i u 12 Lu t ch ng khoán năm 2006.
quy n l i c a các nhà u tư không ư c (7).Xem: Kho n c i u 12 Lu t ch ng khoán năm 2006.
m b o. Yêu c u b t bu c mà pháp lu t t (8).Xem: Chương 3 Lu t ch ng khoán năm 2006.
ra v i công ti i chúng là nh ng công ti này (9).Xem: Kho n c i u 25 Lu t ch ng khoán năm 2006.
ph i th c hi n báo cáo và công b thông tin (10).Xem: i u 27 Lu t ch ng khoán năm 2006.
36 t¹p chÝ luËt häc sè 8/2006
nguon tai.lieu . vn
