Xem mẫu
- ------
Luận văn
Tình hình đầu tư phát triển
ngành công nghiệp dệt may
quốc doanh thuộc Sở công
nghiệp Hà Nội
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Lêi nãi ®Çu
C«ng nghiÖp dÖt may ®· cã ë ViÖt Nam Ýt nhÊt lµ tõ mét thÕ kû nay, cßn
nh÷ng ho¹t ®éng thñ c«ng truyÒn thèng nh thªu thïa th× ®· tån t¹i tõ l©u h¬n
nhiÒu. Theo mét sè tµi liÖu ghi chÐp th× sù ph¸t triÓn chÝnh thøc cña ngµnh
c«ng nghiÖp nµy b¾t ®Çu tõ khi Khu c«ng nghiÖp dÖt Nam §Þnh ®îc thµnh
lËp vµo n¨m 1889. Sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø II, ngµnh c«ng nghiÖp nµy
ph¸t triÓn nhanh h¬n, ®Æc biÖt lµ ë miÒn Nam, t¹i ®©y c¸c h·ng dÖt cã m¸y
mãc hiÖn ®¹i cña Ch©u ¢u ®îc thµnh lËp. Trong thêi kú nµy, t¹i miÒn B¾c,
c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc sö dông thiÕt bÞ cña Trung Quèc, Liªn X« cò vµ
§«ng ¢u còng ®· ®îc thµnh lËp. MÆc dï tõ nh÷ng n¨m 1970, ngµnh ®· b¾t
®Çu xuÊt khÈu nhng tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1990, sau khi thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi
míi th× thêi kú ph¸t triÓn quan träng híng vÒ xuÊt khÈu míi b¾t ®Çu. C«ng
nghiÖp DÖt May lµ ngµnh cã ý nghÜa quan träng trong giai ®o¹n chuyÓn ®æi
cña ViÖt Nam tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ
trêng. DÖt may còng lµ mét phÇn cÊu thµnh quan träng trong chÝnh s¸ch ®Þnh
híng xuÊt khÈu cña ®Êt níc, vµ mét c¸ch chung h¬n, trong c¸c nç lùc cña
ViÖt Nam ®Ó hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ quèc tÕ. C«ng nghiÖp DÖt May tÊt yÕu
lµ mét trong c¸c ngµnh chñ yÕu xuÊt khÈu trong giai ®o¹n ®Çu ph¸t triÓn cña
c¶ níc. Sù thµnh c«ng vÒ xuÊt khÈu trong ngµnh nµy thêng më ®êng cho
sù xuÊt hiÖn cña mét chiÕn lîc ph¸t triÓn ®Þnh híng ph¸t triÓn cã c¬ së réng
h¬n. Sù thÊt b¹i vÒ xuÊt khÈu cña ngµnh nµy bao giê còng lµ triÖu chøng cña
sù trë ng¹i cã tÝnh th©m c¨n cè ®Õ trong níc vµ cña sù bÊt lùc, kh«ng ph¸t
huy ®îc lîi thÕ so s¸nh tiÒm n¨ng. V× vËy ®©y lµ mét ngµnh c«ng nghiÖp
quan träng kh«ng chØ víi t c¸ch lµ mét nguån xuÊt khÈu vµ t¹o viÖc lµm
chÝnh, mµ cßn v× sù t¨ng trëng cña ngµnh nµy cho thÊy kÕt qu¶ ho¹t ®éng
kinh tÕ mét c¸ch tæng hîp h¬n.
Hµ Néi lµ thñ ®« cña c¶ níc ®ang bíc vµo thêi kú c«ng nghiÖp hãa
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc mµ NghÞ quyÕt Trung ¦¬ng VII ®· chØ râ: C«ng nghiÖp
hãa nh»m vµo nh÷ng ngµnh mòi nhän theo híng xuÊt khÈu. Víi vai trß lµ
1
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ngµnh c«ng nghiÖp chñ lùc trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña Hµ
Néi, ngµnh C«ng nghiÖp DÖt May trªn ®Þa bµn Hµ Néi cÇn kh¼ng ®Þnh sù tån
t¹i vµ ph¸t triÓn cña m×nh trong thêi gian tíi gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn kinh tÕ
x· héi cña Hµ Néi vµ sù ph¸t triÓn chung cña c¶ níc.
Th¸ch thøc hiÖn nay ®èi víi ngµnh c«ng nghiªp DÖt May ViÖt Nam còng
nh C«ng nghiÖp DÖt May Hµ Néi lµ ph¶i s¶n xuÊt híng vÒ xuÊt khÈu, s¶n
xuÊt c¸c s¶n phÈm cã chÊt lîng cao h¬n vµ ph¹m vi s¶n xuÊt lín h¬n ®Ó
®¬ng ®Çu víi cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ë ch©u ¸, ®Ó cã thÓ c¹nh tranh víi
c¸c níc l¸nh giÒng. Thªm vµo ®ã lµ nh÷ng biÕn ®æi nhanh chãng cña thÞ
trêng thÕ giíi vµ khu vùc cïng víi sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña khoa häc
c«ng nghÖ buéc ngµnh ph¶i cã híng ph¸t triÓn míi kÕt hîp ®îc lîi thÕ cña
ngµnh céng víi tËn dông c¬ héi cña thÕ giíi, cña c¶ níc giµnh cho Hµ Néi.
§ã lµ vÊn ®Ò ®Æt ra cho ngµnh DÖt May Hµ Néi tríc thÒm cña thÕ kû 21.
Chuyªn ®Ò: “T×nh h×nh ®Çu t ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp DÖt May quèc
doanh thuéc Së C«ng nghiÖp Hµ Néi” néi dung gåm cã ba ch¬ng:
Ch¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu t
Ch¬ng II: T×nh h×nh ®Çu t ph¸t triÓn vµo ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May quèc
doanh thuéc Së C«ng nghiÖp Hµ Néi
Ch¬ng III: Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p tiÕp tôc ®Çu t ph¸t triÓn ngµnh DÖt
May quèc doanh Hµ Néi thuéc Së C«ng nghiÖp Hµ Néi trong thêi gian tíi
Môc ®Ých nghiªn cøu nh»m giíi thiÖu kh¸i qu¸t t×nh h×nh ®Çu t ph¸t
triÓn ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May quèc doanh thuéc Së C«ng nghiÖp Hµ Néi
trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tõ ®ã thÊy râ ®îc nh÷ng tån t¹i, vai trß cña ngµnh
trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng
cña c¸c doanh nghiÖp.
Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu: c¸c vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt trong chuyªn ®Ò sÏ
®îc ph©n tÝch trªn gi¸c ®é kinh tÕ lµ chñ yÕu, sö dông ph¬ng ph¸p s¶n
phÈmso s¸nh nh»m ph©n tÝch mét c¸ch râ rµng c¸c vÊn ®Ò theo tõng môc, trªn
c¬ së c¸c sè liÖu thèng kª, tæng hîp c¸c nhËn xÐt ®¸nh gi¸ cã tÝnh ®Þnh tÝnh ®Ó
rót ra kÕt luËn.
2
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
C h¬ng I
Mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ ®Çu t vµ
®Çu t ph¸t triÓn
I. Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t vµ ®Çu t ph¸t triÓn
1. Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t
§Çu t trªn gi¸c ®é nÒn kinh tÕ lµ sù hi sinh gi¸ trÞ hiÖn t¹i g¾n víi viÖc
t¹o ra gi¸ trÞ tµi s¶n míi cho nÒn kinh tÕ.
2. Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t ph¸t triÓn
Lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ vèn b»ng tiÒn thµnh vèn hiÖn vËt nh»m t¹o ra
nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n cña s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô, ®êi sèng, t¹o ra nh÷ng
tµi s¶n míi, n¨ng lùc s¶n xuÊt míi còng nh duy tr× nh÷ng tiÒm lùc s½n cã cho
nÒn kinh tÕ.
3. Vai trß cña ®Çu t ph¸t triÓn: vai trß cña ®Çu t ph¸t triÓn ®îc
thÓ hiÖn ë hai mÆt sau ®©y:
Thø nhÊt: Trªn gi¸c ®é cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc:
a. §Çu t t¸c ®éng ®Õn tæng cung võa t¸c ®éng ®Õn tæng cÇu.
Trong ng¾n h¹n, ®Çu t t¸c ®éng ®Õn tæng cÇu khi tæng cung cha kÞp
thay ®æi. Khi ®Çu t t¨ng lµm cho tæng cÇu t¨ng kÐo theo s¶n lîng c©n b»ng
t¨ng vµ gi¸ c¶ cña c¸c yÕu tè ®Çu vµo còng t¨ng theo. Khi thµnh qu¶ cña ®Çu
t cha ph¸t huy t¸c dông, c¸c n¨ng lùc míi ®i vµo ho¹t ®éng th× tæng cung
®Æc biÖt lµ tæng cung dµi h¹n t¨ng thªm, kÐo theo s¶n lîng tiÒm n¨ng t¨ng vµ
do ®ã gi¸ c¶ s¶n phÈm gi¶m. S¶n lîng t¨ng, gi¸ c¶ gi¶m cho phÐp t¨ng tiªu
dïng. T¨ng tiªu dïng l¹i kÝch thÝch s¶n xuÊt h¬n n÷a. S¶n xuÊt ph¸t triÓn lµ
nguån gèc c¬ b¶n ®Ó t¨ng tÝch luü, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, t¨ng thu nhËp cho
ngêi lao ®éng, n©ng cao ®êi sèng cña mäi thµnh viªn trong x· héi.
3
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
b. §Çu t t¸c ®éng hai mÆt ®Õn sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ.
Sù t¸c ®éng kh«ng ®ång thêi vÒ mÆt thêi gian cña ®Çu t ®èi víi tæng cÇu
vµ ®èi víi tæng cung cña nÒ kinh tÕ lµm cho m«Ü sù thay ®æi cña ®Çu t, dï lµ
t¨ng hay gi¶m ®Òu cïng mét lóc võa lµ yÕu tè duy tr× sù æn ®Þnh võa lµ yÕu tè
ph¸ vì sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ cña mäi quèc gia.
Ch¼ng h¹n khi t¨ng ®Çu t, cÇu cña c¸c yÕu tè ®Çu t t¨ng lµm cho gi¸ c¶
c¸c hµng ho¸ cã liªn quan t¨ng (gi¸ chi phÝ vèn, gÝa c«ng nghÖ, lao ®éng, vËt
t) ®Õn mét møc nµo ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l¹m ph¸t. L¹m ph¸t lµm cho s¶n
xuÊt ®×nh trÖ, ®êi sèng cña ngêi lao ®éng gÆp nhiÒu khã kh¨n do tiÒn l¬ng
ngµy cµng thÊp h¬n, th©m hôt ng©n s¸ch, kinh tÕ ph¸t triÓn chËm l¹i. MÆt kh¸c
khi t¨ng ®Çu t lµm cho cÇu c¸c yÕu tè cã liªn quan t¨ng, s¶n xuÊt c¸c ngµnh
nµy ph¸t triÓn, thu hót thªm lao ®éng, gi¶m t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, n©ng cao
®êi sèng ngêi lao ®éng, gi¶m tÖ n¹n x· héi. TÊt c¶ c¸c t¸c ®éng nµy t¹o ®iÒu
kiÖn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ.
Khi t¨ng ®Çu t còng dÉn ®Õn c¸c t¸c ®éng hai mÆt nhng theo chiÒu
híng víi c¸c t¸c ®éng trªn ®©y. V× vËy trong ®iÒu hµnh kinh tÕ vÜ m« nÒn
kinh tÕ, c¸c nhµ ho¹t ®éng chÝnh s¸ch cÇn thÊy hÕt c¸c t¸c ®éng hai mÆt nµy
®Ó ®a ra c¸c chÝnh s¸ch nh»m h¹n chÕ c¸c t¸c ®éng xÊu, ph¸t huy ®îc c¸c
t¸c ®éng tèt, duy tr× ®îc sù æn ®Þnh cña toµn bé nÒn kinh tÕ.
c. §Çu t t¸c ®éng ®Õn tèc ®é t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ
KÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c nhµ ®Çu t cho thÊy: muèn gi÷ tèc ®é t¨ng
trëng ë møc trung b×nh th× tû lÖ ®Çu t ph¶i ®¹t tõ 15 – 25 % so víi GDP tuú
thuéc vµo ICOR cña mçi níc.
Møc t¨ng trëng GDP = Vèn ®Çu t /ICOR
NÕu ICOR kh«ng ®æi møc t¨ng trëng hoµn toµn phô thuéc vµo møc ®Çu t.
T¹i c¸c níc ph¸t triÓn, ICOR thêng lín, tõ 5 – 7 do thõa vèn, thiÕu lao
®éng, vèn ®îc sö dông nhiÒu ®Ó thay thÕ lao ®éng vµ sö dông nhiÒu c«ng
nghÖ cã gi¸ cao. Cßn ë c¸c níc chËm ph¸t triÓn ICOR thÊp tõ 2 – 3 do thiÕu
4
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
vèn thõa lao ®éng, sö dông nhiÒu lao ®éng ®Ó thay thÕ vèn, sö dông c«ng nghÖ
kÐm hiÖn ®¹i, gi¸ rÎ.
ChØ tiªu ICOR cña mçi níc phô thuéc vµo nhiÒu nh©n tè, thay ®æi theo
tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch trong níc. Kinh nghiÖm cña
c¸c níc cho thÊy, chØ tiªu ICOR phô thuéc m¹nh vµo c¬ cÊu kinh tÕ vµ hiÖu
qu¶ ®Çu t trong c¸c ngµnh, c¸c vïnh l·nh thæ còng nh phô thuéc vµo hiÖu
qu¶ cña c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ nãi chung.
§èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, ph¸t triÓn vÒ b¶n chÊt ®îc coi lµ vÊn
®Ò ®¶m b¶o c¸c nguån vèn ®Çu t ®ñ ®Ó ®¹t ®îc tû lÖ t¨ng thªm s¶n phÈm
quèc néi dù kiÕn. T¹i nhiÒu níc, ®Çu t ®ãng vai trß nh mét c¸i huých ban
®Çu, t¹o ®µ cho sù cÊt c¸nh cña nÒn kinh tÕ ( c¸c níc NICS, c¸c níc §«ng
Nam ¸ )
d. §Çu t vµ sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
Kinh nghiÖm cña c¸c níc trªn thÕ giíi cho thÊy con ®êng tÊt yÕu ®Ó cã
thÓ t¨ng trëng nhanh tèc ®é mong muèn (tõ 9% – 10%) lµ t¨ng cêng ®Çu t
t¹o ra sù ph¸t triÓn nhanh ë khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô. §èi víi c¸c
ngµnh n«ng- ng nghiÖp do cã h¹n chÕ vÒ ®Êt ®ai vµ kh¶ n¨ng sinh häc , ®Ó
®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng tõ 5% – 6% lµ rÊt khã kh¨n. Nh vËy chÝnh s¸ch
®Çu t quyÕt ®Þnh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë c¸c quèc gia nh»m
®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng nhanh cña toµn bé nÒn kinh tÕ ®Êt níc.
VÒ c¬ cÊu l·nh thæ, ®Çu t cã t¸c dông gi¶i quyÕt c¸c mÊt c©n ®èi vÒ ph¸t
triÓn gi÷a c¸c vïng vµ l·nh thæ, ®a vïng kÐm ph¸t triÓn tho¸t khái ®ãi nghÌo,
ph¸t huy tèi ®a lîi thÕ so s¸nh vÒ tµi nguyªn, ®Þa thÕ, kinh tÕ, chÝnh trÞ...cña
nh÷ng vïng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nhanh h¬n, lµm bµn ®¹p thóc ®Èy c¸c vïng
kh¸c cïng ph¸t triÓn
e. §Çu t víi viÖc t¨ng cêng kh¶ n¨ng khoa häc vµ c«ng nghÖ cña ®Êt
níc.
C«ng nghÖ lµ trung t©m cña c«ng nghiÖp ho¸. §Çu t lµ ®iÒu kiÖn tiªn
5
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
quyÕt cña sù ph¸t triÓn vµ t¨ng cêng kh¶ n¨ng c«ng nghÖ cña ®Êt níc ta
hiÖn nay.
Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia c«ng nghÖ, tr×nh ®é c«ng nghÖ cña
ViÖt Nam l¹c hËu nhiÒu thÕ hÖ so víi thÕ giíi vµ khu vùc. ViÖt Nam lµ mét
trong sè 90 níc kÐm nhÊt vÒ c«ng nghÖ. Víi tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu nµy,
qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña ViÖt Nam sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã
kh¨n nÕu kh«ng ®Ò ra ®îc mét chiÕn lîc ®Çu t ph¸t triÓn vÒ c«ng nghÖ l©u
dµi, nhanh chãng vµ v÷ng ch¾c.
Cã hai con ®êng c¬ b¶n ®Ó cã c«ng nghÖ lµ tù nghiªn cøu vµ ph¸t minh
ra c«nh nghÖ vµ nhËp c«ng nghÖ tõ níc ngoµi. Dï tù nghiªn cøu hay nhËp
c«ng nghÖ tõ níc ngoµi còng cÇn ph¶i cã tiÒn, cÇn cã vèn ®Çu t. Mäi
ph¬ng ¸n ®æi míi c«ng nghÖ kh«ng g¾n víi nguån vèn ®Çu t ®Òu lµ nh÷ng
ph¬ng ¸n kh«ng kh¶ thi.
Thø hai: §èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô
§Çu t quyÕt ®Þnh sù ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi c¬ së. Ch¼ng
h¹n ®Ó t¹o dùng mét c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho sù ra ®êi cña bÊt kú c¬ së nµo
®Òu cÇn ph¶i x©y dùng nhµ xëng, cÊu tróc h¹ tÇng, mua s¾m vµ l¾p ®Æt thiÕt
bÞ m¸y mãc trªn nÒn bÖ, tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n vµ thùc hiÖn
c¸c chi phÝ kh¸c g¾n liÒn víi sù ho¹t ®éng trong mét chu kú cña c¸c c¬ së vËt
chÊt kü thuËt võa t¹o ra. C¸c ho¹t ®éng nµy chÝnh lµ ho¹t ®éng ®Çu t ®èi víi
c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô ®ang tån t¹i: Sau mét thêi gian ho¹t
®éng, c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña c¸c c¬ së nµy bÞ hao mßn, h háng. §Ó
duy tr× ®îc ho¹t ®éng b×nh thêng cÇn ®Þnh kú tiÕn hµnh söa ch÷a lín hoÆc
thay míi c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®· h háng, hao mßn nµy hoÆc ®æi míi ®Ó
thÝch øng víi ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng míi cña sù ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt vµ
nhu cÇu tiªu dïng cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, ph¶i mua s¾m c¸c trang thiÕt bÞ
míi thay thÕ trang thiÕt bÞ cò ®· lçi thêi, còng cã nghÜa lµ ph¶i ®Çu t.
§èi víi c¸c c¬ së v« vÞ lîi ®ang tån t¹i, ®Ó duy tr× ho¹t ®éng , ngoµi tiÕn hµnh
söa ch÷a lín ®Þnh kú c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt cßn ph¶i thùc hiÖn c¸c chi phÝ
6
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
thêng xuyªn. TÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng nµy ®Òu lµ nh÷ng ho¹t ®éng ®Çu t.
4.Nguån vèn ®Çu t ph¸t triÓn: gåm cã nguån vèn trong níc vµ
nguån vèn níc ngoµi
b. Nguån vèn trong níc:
§èi víi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc, c¸c c¬ së ho¹t ®éng x· héi phóc
lîi c«ng céng vèn ®Çu t do ng©n s¸ch cÊp (tÝch luü qua ng©n s¸ch vµ viÖn trî
qua ng©n s¸ch) vèn viÖn trî kh«ng hoµn l¹i trùc tiÕp cho c¬ së vµ vèn tù cã
cña c¬ së ( b¶n chÊt còng tÝch luü tõ phÇn tiÒn thµ do d©n ®ãng gãp kh«ng
dïng ®Õn).
§èi víi doanh nghiÖp quèc doanh, vèn ®Çu t ®îc h×nh thµnh tõ nhiÒu
nguån h¬n bao gåm vèn ng©n s¸ch (lÊy tõ phÇn tÝch luü cña ng©n s¸ch, vèn
khÊu hao c¬ b¶n, vèn viÖn trî qua ng©n s¸ch), vèn tù cã cña doanh nghiÖp,
vèn vay, vèn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, vèn gãp liªn doanh liªn kÕt víi c¸c tæ chøc
trong vµ ngoµi níc vµ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn kh¸c quy ®Þnh theo ®iÒu
11 nghÞ ®Þnh 56/CP ngµy 3/10/1996.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoa× quèc doanh vèn ®Çu t bao gåm vèn tù
cã, vèn vay, vèn cæ phÇn, vèn liªn doanh liªn kÕt víi c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n
trong vµ ngoµi níc. §èi víi c¸c c«ng ty cæ phÇn, ngoµi c¸c nguån vèn trªn
®©y cßn bao gåm tiÒn thu ®îc do ph¸t hµnh tr¸i phiÕu.
c. Vèn huy ®éng cña níc ngoµi: bao gåm vèn ®Çu t gi¸n tiÕp vµ vèn
®Çu t trùc tiÕp
Vèn ®Çu t gi¸n tiÕp: lµ vèn cña ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c tæ
chøc phi chÝnh phñ ®îc thùc hiÖn díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau lµ viÖn trî
hoµn l¹i vµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i, cho vay u ®·i víi thêi h¹n dµi vµ l·i suÊt
thÊp, kÓ c¶ vay díi h×nh thøc th«ng thêng. Mét h×nh thøc phæ biÕn cña ®Çu
t gi¸n tiÕp tån t¹i díi lo¹i h×nh ODA – viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cña c¸c
níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Vèn ®Çu t gi¸n tiÕp thêng lín cho nªn cã t¸c
dông m¹nh vµ nhanh ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt døt ®iÓm c¸c nhu cÇu ph¸t triÓn
7
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
kinh tÕ, x· héi cña níc nhËn ®Çu t. Tuy nhiªn tiÕp nhËn vèn ®Çu t gi¸n tiÕp
thêng g¾n víi sù tr¶ gi¸ vÒ chÝnh trÞ vµ t×nh tr¹ng nî nÇn chång chÊt nÕu
kh«ng sö dông cã hiÖu qu¶ vèn vay vµ thùc hiÖn nghiªm ngÆt chÕ ®é tr¶ vèn
vay. C¸c níc §«ng Nam ¸ vµ NICS §«ng ¸ ®· thùc hiÖn gi¶i ph¸p vay dµi
h¹n, vay ng¾n h¹n rÊt h¹n chÕ vµ ®Æc biÖt kh«ng vay th¬ng m¹i. Vay dµi h¹n
l·i suÊt thÊp, viÖc tr¶ nî kh«ng khã kh¨n v× cã thêi gian ho¹t ®éng ®ñ ®Ó thu
håi vèn.
Vèn ®Çu t trùc tiÕp: lµ vèn cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸nh ©n níc ngoµi ®Çu
t sang níc kh¸c vµ trùc tiÕp qu¶n lý hoÆc tham gia qu¶n lý qu¸ tr×nh sö
dông vµ thu håi vèn ®· bá ra. Vèn nµy thêng kh«ng ®ñ lín ®Ó gi¶i quyÕt døt
®iÓm tõng vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi cña níc nhËn ®Çu t. Tuy nhiªn víi vèn ®Çu
t trùc tiÕp, níc nhËn ®Çu t kh«ng ph¶i lo tr¶ nî, l¹i cã thÓ dÔ dµng cã ®îc
c«ng nghÖ (do ngêi ®Çu t ®em vµo gãp vèn vµ sö dông) trong ®ã cã c¶ c«ng
nghÖ bÞ cÊm xuÊt theo con ®êng ngo¹i th¬ng v× lý do c¹nh trang hay cÊm
vËn c¸c níc nhËn ®Çu t; häc tËp ®îc kinh nghiÖm qu¶n lý, t¸c phong lµm
viÖc theo lèi c«ng nghiÖp cña níc ngoµi, gi¸n tiÕp cã chç ®øng trªn thÞ
trêng thÕ giíi, nhanh chãng ®îc thÕ giíi biÕt ®Õn th«ng qua quan hÖ lµm ¨n
víi c¸c nhµ ®Çu t. Níc nhËn ®Çu t ph¶i chia sÎ lîi Ých kinh tÕ do ®Çu t
®em l¹i víi ngêi ®Çu t theo møc ®é gãp vèn cña hä.
II. Vai trß cña c«ng nghiÖp dÖt may ®èi víi viÖc
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi t¹i ViÖt Nam
1. Vai trß cña c«ng nghiÖp dÖt may víi t¨ng trëng kinh
tÕ
Ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May cã vai trß quan träng trong sù ph¸t triÓn
kinh tÕ quèc d©n nh»m ®¶m b¶o nhu cÇu tiªu dïng trong níc vµ xuÊt khÈu,
cã ®iÒu kiÖn më réng th¬ng m¹i quèc tÕ vµ mang l¹i nhiÒu nguån thu cho ®Êt
níc. Trong nghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng lÇn thø VII cña §¶ng ®· chØ râ “ §Èy
m¹nh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng, ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng ngµy cµng cao phôc
8
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
vô tèt cho nhu cÇu trong níc vµ xuÊt khÈu” §iÒu ®ã chØ ra r»ng c«ng nghiÖp
DÖt May cã vai trß quan träng trong tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸
®Êt níc. Nã thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau:
a. Cung cÊp hµng ho¸ tiªu dïng
Mét trong nh÷ng nhiÖm vô hµng ®Çu cña ngµnh lµ cung cÊp c¸c s¶n
phÈm cho thÞ trêng trong níc. Tríc hªt lµ ®¸p øng ®îc c¸c nhu cÇu vÒ c¸c
mÆt hµng nh c¸c lo¹i quÇn ¸o, bÝt tÊt, v¶i vãc…tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, tõ
b×nh d©n ®Õn cao cÊp. Khi chÊt lîng cuéc sèng ®îc n©ng cao th× nhu cÇu vÒ
may mÆc l¹i cµng lín. C¸c s¶n phÈm vÒ quÇn ¸o thêi trang trë thµnh nhu cÇu
cña hÇu hÕt c¸c tÇng líp d©n c trong x· héi, ®Æc biÖt lµ giíi trÎ. Víi mét ®Êt
níc cã tæng sè d©n kho¶ng 80 triÖu ngêi th× nhu cÇu vÒ may mÆc l¹i cµng
lín. Do vËy, ®Çu t ph¸t triÓn cho ngµnh DÖt May cÇn cã ®Þnh híng vµo thÞ
trêng trong níc, s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng phong phó vÒ mÉu m· vµ kiÓu
c¸ch ®Ó kÝch thÝch tiªu dïng trong níc, híng dÉn khuynh híng thêi trang
cho ngêi tiªu dïng. Ngµnh dÖt may ®îc tæ chøc trªn ph¹m vi toµn quèc, cã
®ñ søc gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a s¶n xuÊt vµ lu th«ng trong mét tæ chøc
thèng nhÊt vµ cã sù ®iÒu hµnh chÆt chÏ tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i tiªu thô, b¸n
bu«n vµ b¸n lÎ lµm chñ thÞ trêng trong níc trong mäi t×nh huèng, tr¸nh
®îc hiÖn tîng b¸n quota gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn( nhÊt lµ c¸c c«ng ty
may). C«ng nghiÖp dÖt may cßn ®îc coi lµ ®Þnh híng ®Ó cung cÊp s¶n phÈm
cho kho¶ng 100 triÖu d©n vµo n¨m 2010.
b. Cung cÊp c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu, më réng th¬ng m¹i quèc tÕ
Lîi thÕ so s¸nh lµ mét trong nh÷ng yÕu tè thóc ®Èy quan hÖ ngo¹i
th¬ng, bu«n b¸n trao ®æi gi÷a c¸c quèc gia trªn toµn thÕ giíi. Nã gãp phÇn
n©ng cao lîi Ých cña mçi níc khi tham gia trao ®æi. Trong ®iÒu kiÖn ®Æc thï,
mçi quèc gia tù t×m thÊy lîi thÕ so s¸nh cña m×nh víi nh÷ng quèc gia kh¸c.
§Æc trng cña C«ng nghiÖp DÖt May lµ sö dông rÊt nhiÒu nh©n c«ng, nªn chi
phÝ nh©n c«ng chiÕm mét tû lÖ cao trong tæng gi¸ thµnh. ViÖt Nam cã chi phÝ
lao ®éng thÊp, lao ®éng dåi dµo, cÇn cï khÐo lÐo, ®©y chÝnh lµ mét lîi thÕ cña
9
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
ViÖt Nam. ViÖc tËp trung vµo lîi thÕ nµy sÏ gióp doanh nghiÖp ViÖt Nam h¹
gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Tuy nhiªn viÖc tËn dông lîi thÕ
nµy cßn phô thuéc rÊt lín vµo kh¶ n¨ng qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt
Nam. Víi ®êng lèi më cöa vµ hoµ nhËp thÞ trêng thÕ giíi nãi chung vµ c¸c
níc trong khu vùc nãi riªng, cïng víi sù chuyÓn dÞch c«ng nghÖ ®ang diÔn ra
s«i næi, ngµnh DÖt May ®ang cã nhiÒu thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn.
Trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc
c«ng nghiÖp DÖt May ®ãng vai trß lµ ngµnh tÝch luü t b¶n cho qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn c«ng nghiÖp vÒ sau. DÖt May ViÖt Nam còng ®· ®Èy m¹nh xuÊt khÈu
theo h×nh thøc gia c«ng hoÆc ph¬ng thøc th¬ng m¹i th«ng thêng víi mét
sè níc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nh NhËt B¶n, Canada, c¸c níc c«ng
nghiÖp nh §µi Loan, Hång K«ng, Hµn Quèc, Singapore...GÇn ®©y khi Mü bá
cÊm vËn vµ b×nh thêng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam, th× hµng DÖt May cã thªm
thÞ trêng Mü. Qu¸ tr×nh t¹o sù tin cËy vÒ mÆt chÊt lîng, sè lîng, mÉu m·
s¶n phÈm vµ thùc hiÖn ®óng hîp ®ång lµ mét ph¬ng thøc nh»m duy tr× èn
®Þnh vµ më réng thªm thÞ trêng quèc tÕ. Cho ®Õn nay ngµnh ®· cã quan hÖ
bu«n b¸n víi 200 c«ng ty thuéc h¬n 40 níc trªn thÕ giíi vµ khu vùc. Tõ khi
tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi, gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ngµnh DÖt May
t¨ng lªn m¹nh mÏ. Kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng tõ 43 triÖu USD n¨m 1988 lªn
kho¶ng 2 tû n¨m 2000. Ngµnh DÖt May lµ ngµnh chÕ t¸c cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu
lín nhÊt cña ViÖt Nam (kim ng¹ch xuÊt khÈu chØ ®øng sau dÇu th«) do lîi
nhuËn lín, trong thêi kú ®Çu xuÊt khÈu nã t¹o ra trªn 60% gi¸ trÞ xuÊt khÈu.
Tuy theo dù b¸o tû lÖ nµy sÏ gi¶m dÇn xuèng khi qu¸ tr×nh ®a d¹ng ho¸ xuÊt
khÈu b¾t ®Çu cã kÕt qu¶, nhng ngµnh DÖt May vÉn gi÷ mét vÞ trÝ quan träng
trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu, trong n¨m 1996 ngµnh chiÕm 1/5 tæng kim
ng¹ch. Trong n¨m 2000 kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ kho¶ng 2 tû USD, ®©y lµ
ngµnh c«ng nghiÖp mang l¹i hiÖu qu¶, kim ng¹ch xuÊt khÈu cao nhÊt. Dù kiÕn
n¨m 2005 kim ng¹ch xuÊt khÈu lµ 4 tû USD, vµ 2010 lµ 7 tû USD.
BiÓu 1: Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng DÖt May cña ViÖt Nam
10
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
(§¬n vÞ: TriÖu USD)
Tû träng % cña DÖt May trong
DÖt
N¨m DÖt May Tæng kim ng¹ch XuÊt khÈu cña
May
xuÊt khÈu ngµnh c«ng nghiÖp
1985 6,5 21,1 27,5 7,9 55
1986 11,1 36,0 47,1 11,9 54,4
1987 13,3 27,4 40,6 9,1 57,1
1988 15,8 27 42,8 7,9 53,5
1989 25,1 68,1 93,1 8,4 56,1
1990 27,8 90,7 118,5 7,9 56,4
1991 29,4 142,9 172,3 9,9 61,8
1992 36,9 357,2 396,8 15,6 62,2
1993 61,7 521,6 582,7 17,8 52,9
1994 107,8 691,6 799,4 17,8 49,3
1995 147,8 878,8 1026,6 18,2 49,3
1996 175,5 1162,7 1338,5 19,8 41,3
1997 1300
1998 1380
1999 1500
2000 2000
Nguån: Tæng quan vÒ c¹nh tranh c«ng nghiÖp ViÖt Nam n¨m 1999; tæng côc
thèng kª & Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t
Víi vai trß lµ ngµnh cung cÊp s¶n phÈm xuÊt khÈu vµ më réng quan hÖ
11
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
th¬ng m¹i quèc tÕ ngµnh ®· thu hót vµo trong níc mét lîng ngo¹i tÖ ®¸ng
kÓ. Tuy nhiªn, nguyªn liÖu phô kiÖn s¶n xuÊt trong níc cßn yÕu kÐm l¹c hËu
cha cã mÉu m· phï hîp thÞ hiÕu, s¶n phÈm s¶n xuÊt cha ®¸p øng ®ñ nhu cÇu
tiªu dïng trong níc, do ®ã ngµnh ph¶i nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu cßn thiÕu.
MÆt kh¸c ®Ó ph¸t triÓn ngµnh C«ng nghiÖp DÖt May, c¸c ®¬n vÞ trong ngµnh
hµng n¨m ph¶i ®Çu t thªm vèn ®Ó qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc liªn tôc. Do ®ã
®øng vÒ ph¬ng diÖn s¶n xuÊt th× c¸n c©n xuÊt nhËp khÈu vµ vèn ®Çu t cho
ngµnh lµ mét bé phËn gãp phÇn t¨ng trëng GDP cña toµn ngµnh DÖt May dÉn
®Õn t¨ng trëng GDP toµn ngµnh C«ng nghiÖp vµ GDP cña c¶ níc.
Nh vËy, ngµnh DÖt May lµ ngµnh cã n¨ng lùc c¹nh tranh cao trong qu¸
tr×nh héi nhËp th¬ng m¹i quèc tÕ, lµ ngµnh xuÊt khÈu chñ lùc cña ngµnh c«ng
nghiÖp ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua.
2. Vai trß cña C«ng nghiÖp DÖt May víi viÖc gãp phÇn
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë ViÖt Nam
Ngµnh C«ng nghiÖp DÖt May lµ mét bé phËn cÊu thµnh c«ng nghiÖp ViÖt
Nam trong c¬ cÊu ngµnh (C«ng nghiÖp - X©y dùng; N«ng nghiÖp; DÞch vô)
cña c¬ cÊu nÒn kinh tÕ. C«ng nghiÖp DÖt May lµ mét bé phËn tÝch cùc gãp
phÇn quan träng trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña ViÖt Nam.
C«ng nghiÖp DÖt May ph¸t triÓn sÏ lµm t¨ng tû träng phÇn tr¨m (%) c«ng
nghiÖp trong c¬ cÊu kinh tÕ. C«ng nghiÖp DÖt May lµ ngµnh s¶n xuÊt ra s¶n
phÈm vËt chÊt phôc vô cho tiªu dïng. Gi¸ trÞ gia t¨ng cña ngµnh ®îc x¸c ®Þnh
dùa trªn c¬ së h¹ch to¸n c¸c kho¶n chi phÝ, c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ lîi nhuËn
cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt vµ dÞch vô trong ngµnh. Do vËy ph¸t triÓn ngµnh DÖt
May sÏ lµm t¨ng thªm gi¸ trÞ gia t¨ng cña ngµnh c«ng nghiÖp, t¨ng tû träng
GDP cña ngµnh c«ng nghiÖp.
C«ng nghiÖp DÖt May thóc ®Èy c¸c ngµnh ngîc chiÒu ph¸t triÓn. Ngµnh
C«ng nghiÖp DÖt May sö dông nguyªn liÖu tõ ngµnh n«ng nghiÖp nh ®ay,
b«ng, t»m..Do ®ã nã ®ßi hái ngµnh n«ng nghiÖp còng ph¶i ph¸t triÓn theo.
12
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§¬n cö nh vÒ diÖn tÝch trång b«ng v¶i, trªn c¶ níc cã 226000 ha, n¨ng suÊt
b×nh qu©n 9 t¹/ 1ha. So víi n¨m 1996 lµ 10100 ha t¨ng 2,24 lÇn; n¨ng suÊt
b×nh qu©n lµ 6,4 t¹/ha t¨ng 1,4 lÇn. S¶n xuÊt b«ng trong 5 n¨m qua cã tèc ®é
t¨ng b×nh qu©n cña s¶n xuÊt b«ng lµ 16%/n¨m c¶ vÒ diÖn tÝch vµ s¶n lîng.
C«ng nghiÖp DÖt May thóc ®Èy c¸c ngµnh xu«i chiÒu ph¸t triÓn. S¶n
phÈm cña ngµnh s¶n xuÊt ra ®îc ph©n phèi trong ph¹m vi trong vµ ngoµi
níc vµ lµm nguyªn liÖu ®Çu vµo cho c¸c ngµnh kh¸c. Tríc hÕt s¶n phÈm cña
ngµnh DÖt lµ ®Çu vµo cña ngµnh May, ngoµi ra nã cßn cung cÊp cho c¸c ngµnh
kh¸c nh trang trÝ néi thÊt, giµy da, bao bäc bµn ghÕ ... §Ó cã kh¶ n¨ng t¸i s¶n
xuÊt ngµnh th× cÇn ph¶i th«ng qua c¸c ngµnh dÞch vô nh th«ng tin qu¶ng c¸o,
bu ®iÖn, dÞch vô b¸n hµng, ngµnh vËn t¶i...
C«ng nghiÖp DÖt May thóc ®Èy c¸c ngµnh gi¸n tiÕp ph¸t triÓn. Trong s¶n
xuÊt kinh doanh, nÕu ngµnh dÖt may cã nhu cÇu s¶n xuÊt lín th× kÐo theo c¸c
ngµnh kh¸c còng ph¸t triÓn, vÝ dô nh: ngµnh ®iÖn ®¶m b¶o cho c«ng suÊt
m¸y ho¹t ®éng liªn tôc, ngµnh ho¸ chÊt phôc vô cho in v¶i thµnh phÈm, ngµnh
chÕ t¹o m¸y mãc...Ch¼ng h¹n nh ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y, ®Ó ®¸p øng nhu
cÇu cña ngµnh DÖt May, Nhµ níc cã chñ tr¬ng ®Çu t ph¸t triÓn c¬ khÝ DÖt
May. Tõ 2001 – 2005, tËp trung ®Çu t cho hai c«ng ty c¬ khÝ DÖt May phÝa
B¾c vµ phÝa Nam ®ñ n¨ng lùc s¶n xuÊt phÇn lín phô tïng cho ngµnh , tiÕn tíi
l¾p r¸p mét sè m¸y dÖt; tiÕp ®ã ®Çu t ®Ó cã thÓ chÕ t¹o m¸y dÖt cung cÊp cho
néi ®Þa vµ xuÊt khÈu.
Tãm l¹i, C«ng nghiÖp DÖt May t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn c¶ ba ngµnh C«ng
nghiÖp, N«ng nghiÖp, DÞch vô cña c¬ cÊu nÒn kinh tÕ c¶ vÒ mÆt chÊt vµ mÆt
lîng.
3. Vai trß cña C«ng nghiÖp DÖt May víi gi¶i quyÕt c¸c
vÊn ®Ò x· héi
Ngµnh DÖt May lµ ngµnh kh«ng cÇn nhiÒu vèn ®Çu t so víi c¸c ngµnh
c«ng nghiÖp kh¸c. Nh ngµnh may chØ cÇn ®Çu t kho¶ng 800000 – 1000000
13
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
USD cho mét xÝ nghiÖp c«ng suÊt 1 triÖu s¶n phÈm/n¨m. Trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt tõ c¸c yÕu tè ®Çu vµo cho ®Õn khi ®a ra mét s¶n phÈm DÖt May hoµn
chØnh cã nhiÒu c«ng ®o¹n thñ c«ng ®¬n gi¶n (®Æc biÖt lµ ngµnh May), do ®ã
ngµnh dÔ giµnh gi¶i quyÕt vµ thu hót viÖc lµm cho ngêi lao ®éng kÓ c¶ lao
®éng xuÊt ph¸t tõ n«ng th«n, tõ ®ã t¨ng thu nhËp cho ngêi lao ®éng. N¨m
2000 ngµnh C«ng nghiÖp DÖt May sö dông 1,6 triÖu lao ®éng vµ dù kiÕn n¨m
2005 con sè nµy cã thÓ lªn ®Õn 3 triÖu lao ®éng.
GDP cña ngµnh DÖt May lµ mét bé phËn cña tæng s¶n phÈm trong níc
®îc x· héi tæ chøc qu¶n lý, b¶o toµn vµ ph©n phèi cho ngêi lao ®éng.
Ngµnh cµng ph¸t triÓn th× GDP cña ngµnh c«ng nghiÖp, cña c¶ níc vµ b×nh
qu©n ®Çu ngêi còng t¨ng thªm. Tõ ®ã gãp phÇn æn ®Þnh vµ thóc ®Èy tiÕn bé
x· héi, c¶i thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt, b¶o ®¶m vµ tiÕn tíi ph©n phèi c«ng b»ng
h¬n vÒ thu nhËp, ®ång thêi b¶o ®¶m ngµy cµng nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho x·
héi, gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ vµ t¨ng thêi gian lao ®éng ®îc sö dông
ë n«ng th«n.
4. Vai trß cña C«ng nghiÖp DÖt May trong ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi ë thµnh phè Hµ Néi
T¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ Hµ Néi: Thµnh phè Hµ Néi ®ang
bíc vµo thêi kú c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Hµ Néi cïng víi
nh÷ng thµnh phè lín kh¸c trong c¶ níc ®¶m nhËn vai trß lµ trung t©m ph¸t
triÓn, cã ý nghÜa ®éng lùc l«i kÐo sù ph¸t triÓn chung cña ®Êt níc. NghÞ quyÕt
héi nghÞ Trung ¦¬ng VII ®· chØ râ: C«ng nghiÖp ho¸ nh»m vµo nh÷ng ngµnh
mòi nhän theo híng xuÊt khÈu. Hµ Néi ®ang bíc vµo giai ®o¹n c«ng nghiÖp
ho¸ ®ßi hái c«ng nghiÖp DÖt May ph¶i ph¸t triÓn. DÖt May Hµ Néi ®îc coi lµ
nghÒ truyÒn thèng cña ngêi d©n ph¬ng B¾c tõ rÊt l©u ®êi nay, cïng víi thêi
gian ®· ph¸t triÓn thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp quy m« lín ®ãng gãp vµo qu¸
tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña thµnh phè. Ngµnh c«ng nghiÖp DÖt May lµ
mét bé phËn cÊu thµnh cña c«ng nghiÖp Hµ Néi. Hµng n¨m ngµnh ®· gãp
phÇn quan träng vµo viÖc t¹o gia tèc vµ t¨ng gi¸ trÞ cho ngµnh c«ng nghiÖp.
14
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
HiÖn nay nhãm ngµnh nµy ®ãng gãp kho¶ng 14,3 % gÝa trÞ cña toµn ngµnh
c«ng nghiÖp Hµ Néi.
Cung cÊp hµng ho¸: Víi vai trß lµ ngµnh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm tiªu
dïng, ngµnh DÖt May Hµ Néi ®¶m b¶o nhu cÇu thiÕt yÕu cho ngêi d©n thñ ®«
vµ mét sè tØnh kh¸c. Hµ Néi cã d©n sè trÎ, dù tÝnh ®Õn n¨m 2005 cã kho¶ng
2,85 triÖu ngêi, trong ®ã d©n sè thµnh thÞ chiÕm 65% kho¶ng 1,852 triÖu
ngêi; vµo 2010 d©n sè Hµ Néi lµ 3,2 triÖu ngêi vµ d©n sè thµnh thÞ lµ 2.56
triÖu chiÕm 80%. §©y lµ nhu cÇu rÊt lín vµ sÏ t¨ng theo thêi gian vÒ c¸c s¶n
phÈm may mÆc. V× vËy ngµnh DÖt May Hµ Néi g¸nh v¸c vai trß quan träng
cung cÊp c¸c s¶n phÈm phong phó vÒ kiÓu d¸ng vµ mÉu m· ®¸p øng cho ngêi
d©n thµnh phè vµ mét sè tØnh kh¸c trong c¶ níc. H¬n 60% s¶n phÈm dÖt ®a
ra khái Hµ Néi cung cÊp phÇn lín cho c¸c tØnh phÝa B¾c vµ mét phÇn cho c¸c
tØnh phÝa Nam, mét Ýt hµng DÖt kim cho xuÊt khÈu. Dù b¸o trong thêi gian tíi
ngµnh DÖt May Hµ Néi sÏ cung cÊp nhiÒu s¶n phÈm h¬n n÷a cho thÞ trêng
trong níc vµ xuÊt khÈu xøng ®¸ng víi vÞ trÝ quan träng cña m×nh.
C«ng nghiÖp DÖt May Hµ Néi gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ Hµ
Néi. Ngµnh dÖt may cã tèc ®é t¨ng trëng kh¸ cao. Tû träng gi¸ trÞ s¶n xuÊt
cña ngµnh lµ 6,2% trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña C«ng nghiÖp DÖt May c¶
níc, kim ng¹ch xuÊt khÈu n¨m 2000 lµ 26625883 USD.Tû träng ngµnh DÖt
May trong tæng gi¸ trÞ gia t¨ng GDP cña Hµ Néi n¨m 1999 lµ 11,8%; tû träng
cña c«ng nghiÖp x©y dùng trong tæng s¶n phÈm quèc néi lµ: n¨m 1991 lµ
26,2%; n¨m 1997 lµ 33,1%; n¨m 1998 lµ 36,2%; n¨m 2000 lµ 39%.
Dù b¸o tû träng GDP trong c¬ cÊu kinh tÕ sÏ t¨ng lªn theo ngµnh c«ng
nghiÖp x©y dùng vµo n¨m 2005 lµ 42,5% vµ 2010 lµ 48,9% trong tæng GDP
cña Hµ Néi. Thªm vµo ®ã c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ còng thay ®æi ®¸ng
kÓ.
Víi vai trß n»m trong 5 nhãm ngµnh then chèt cña thµnh phè Hµ Néi (c¬
- kim khÝ; DÖt May; giÇy da; l¬ng thùc thùc phÈm; ®iÖn, ®iÖn tö), s¶n phÈm
DÖt May cña ngµnh ®îc coi nh lµ s¶n phÈm chñ lùc cña thµnh phè gãp phÇn
15
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh hµng vµ mÆt hµng xuÊt khÈu cña thñ ®«.
Ngµnh C«ng nghiÖp DÖt May Hµ Néi gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc
lµm cho ngêi lao ®éng, n©ng cao thu nhËp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cho mäi
ngêi d©n. Ngµnh ®· gi¶i quyÕt ®îc kho¶ng 6184 lao ®éng. Hµ Néi tËp trung
®«ng d©n c, tèc ®é ph¸t triÓn d©n sè nhanh ®Æc biÖt lµ ®ang trong tiÕn tr×nh
c«ng nghiÖp hãa vµ ®« thÞ ho¸ ngµy cµng cao. Nã t¹o ra c¸c dßng di chuyÓn
d©n ®Õn Hµ Néi ngµy mét lín. Tèc ®é t¨ng c¬ häc tõ 0,5% (thêi kú 1975 –
1980) lªn ®Õn 1,5% (thêi kú 1991 – 1995). §©y lµ søc Ðp lín vÒ mäi mÆt cho
ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Ph¸t triÓn ngµnh DÖt May theo chiÒu réng vµ chiÒu
sÊu sÏ cã kh¶ n¨ng thu hót nhiÒu lao ®éng thñ c«ng, kÓ c¶ lao ®éng tõ c¸c
vïng kh¸c ®Õn. Tõ ®ã n©ng cao thu nhËp cho ngêi lao ®éng gi¶i quyÕt ®îc
nh÷ng bÊt cËp do søc Ðp vÒ mäi mÆt cña sù ra t¨ng d©n sè trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn kinh tÕ Hµ Néi.
Nãi tãm l¹i ph¸t triÓn C«ng nghiÖp DÖt May Hµ Néi lµ rÊt cÇn thiÕt cho
c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña Hµ Néi, ®ãng gãp vµo c«ng cuéc ®æi
míi c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i ho¸ thñ ®«.
III. Nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n ¶nh hëng ®Õn ngµnh
C«ng nghiÖp DÖt May Hµ Néi
C«ng nghiÖp DÖt May Hµ Néi chÞu sù t¸c ®éng ®an xen cña nhiÒu nh©n
tè kh¸c nhau, cã thÓ ph©n ra lµm hai nhãm nh©n tè lµ nhãm nh©n tè kh¸ch
quan vµ chñ quan.
1. Nhãm nh©n tè kh¸ch quan
Ngµnh C«ng nghiÖp DÖt May c¶ níc nãi chung vµ trªn ph¹m vi nÒn
kinh tÕ Hµ Néi ®Òu chÞu ¶nh hëng cña ba nh©n tè kh¸ch quan ®ã lµ: ®Þa lý tù
nhiªn, x· héi vµ nguån lùc.
a. Nh©n tè ®Þa lý tù nhiªn
Mäi ngµnh s¶n xuÊt nãi chung vµ ngµnh DÖt May nãi riªng ®Òu chÞu sù
16
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
¶nh hëng cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn. KhÝ hËu vµ ®Êt ®ai thuËn lîi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn
ph¸t triÓn c¸c c©y c«ng nghiÖp nh B«ng, §ay, trång d©u nu«i t»m...Níc ta
n»m ë vïng nhiÖt ®íi giã mïa rÊt phï hîp víi ph¸t triÓn c©y c«ng nghiÖp lµ
mét yÕu tè ®Çu vµo cña ngµnh DÖt May. Khi sîi, b«ng cã n¨ng suÊt, chÊt
lîng cao th× s¶n phÈm DÖt May s¶n xuÊt ra còng cã chÊt lîng cao h¬n c¹nh
tranh dÔ dµng trªn thÞ trêng, nã lµ yÕu tè n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Bªn
c¹nh ®ã ViÖt Nam n»m trªn tuyÕn giao th«ng quèc tÕ, n»m ë khu vùc ®ang
ph¸t triÓn s«i ®éng nªn rÊt thuËn lîi cho viÖc trao ®æi th¬ng m¹i vÒ s¶n phÈm,
nguyªn liÖu, m¸y mãc, c«ng nghÖ khoa häc kü thuËt trong khu vùc vµ trªn thÕ
giíi. Nh©n tè nµy ¶nh hëng trùc tiÕp tíi ngµnh.
Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn khoa häc- kü thuËt ph¸t triÓn nh hiÖn nay
viÖc ®¸nh gi¸ vai trß cña c¸c nh©n tè cÇn ph¶i tr¸nh c¶ hai khuynh híng ®èi
lËp nhau: hoÆc lµ qu¸ lÖ thuéc hoÆc qu¸ coi nhÑ vai trß cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn,
c¶ hai khuynh híng ®ã ®Òu kh«ng ®óng. Díi sù thèng trÞ cña khoa häc kü
thuËt hiÖn ®¹i ®· nghiªn cøu vµ s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm nh©n t¹o nh c¸c
lo¹i sîi tæng hîp, sîi t¬ nh©n t¹o, sîi ho¸ häc, th× tµi nguyªn thiªn nhiªn
kh«ng ph¶i lµ nguyªn liÖu duy nhÊt quyÕt ®Þnh cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh.
Ngîc l¹i nÕu xem nhÑ yÕu tè ®iÒu kiÖn tù nhiªn sÏ kh«ng khai th¸c ®îc ®Çy
®ñ lîi thÕ ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn ngµnh hoÆc khai th¸c tù nhiªn mét c¸ch l·ng
phÝ kh«ng hiÖu qu¶.
Hµ Néi lµ trung t©m kinh tÕ lín nhÊt quan träng nhÊt trong c¶ níc cã vÞ
trÝ ®Þa lý thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn toµn diÖn c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ – x· héi
liªn vïng víi miÒn nói vµ miÒn biÓn. §ång thêi ®îc bao xung quanh lµ ®ång
b»ng ph× nhiªu, trï phó, ®«ng d©n c. §ã chÝnh lµ n¬i cung cÊp c¸c nguyªn
liÖu ®Çu vµo nh b«ng t¬ t»m ®ay...phôc vô s¶n xuÊt cña ngµnh. L¹ng S¬n, S¬n
La, Lai Ch©u lµ vïng cung cÊp nguyªn liÖu ®¹t chÊt lîng cao vµ ®iÒu kiÖn
giao th«ng thuËn lîi. Tuy vËy vÉn cha ®¸p øng ®îc nhu cÇu vÒ nguyªn liÖu
cho DÖt May trªn ®Þa bµn. Do ®ã ngµnh ph¶i nhËp tõ c¸c tØnh kh¸c nh b«ng ë
§ång Nai, §¾c L¾c; t¬ ë L©m §ång vµ mét sè níc bªn ngoµi nh Trung
17
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Quèc, Th¸i Lan...
b.Nh©n tè x· héi: bao gåm c¸c yÕu tè nh:
YÕu tè d©n c: d©n c vµ c¬ cÊu d©n c ¶nh hëng rÊt quan träng trong
ngµnh dÖt may. Víi sè lîng d©n c dåi dµo sÏ gãp phÇn thóc ®Èy nguån nh©n
lùc ph¸t triÓn. D©n sè t¨ng lªn nhu cÇu vÒ hµng DÖt May còng t¨ng lªn. Do ®ã
ngµnh DÖt May ph¶i ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u ®Ó ®¸p øng ®ñ
nhu cÇu tiªu dïng vµ gi¶i quyªt viÖc lµm. C¬ cÊu d©n c ®îc chia lµm ba lo¹i:
c¬ cÊu d©n c theo ®é tuæi, theo nhãm tuæi, theo vïng. C¨n cø vµo ®ã ngµnh
cã ®Þnh híng ph¸t triÓn vÒ s¶n phÈm phï hîp cho tõng ®èi tîng kh¸c nhau.
YÕu tè thÞ trêng: Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng c¹nh tranh quyÕt liÖt,
chiÕm lÜnh thÞ trêng trong vµ ngoµi níc lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i
vµ ph¸t triÓn cña ngµnh. Nhu cÇu, c¬ cÊu nhu cÇu vµ xu thÕ vËn ®éng cña thÞ
trêng ®ßi hái ngµnh ph¶i v¬n lªn vµ nhê ®ã C«ng nghiÖp DÖt May ph¸t triÓn
cã hiÖu qu¶. Kh«ng cã thÞ trêng tiªu thô th× ngµnh kh«ng thÓ thu håi vèn chø
cha nãi ®Õn t¸i s¶n xuÊt më réng, dÉn ®Õn ph¶i thu hÑp s¶n xuÊt hoÆc s¶n
xuÊt cÇm chõng kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®îc. Më réng thÞ trêng lµ võa t¨ng
thªm thÞ phÇn võa häc hái ®îc kinh nghiÖm trong s¶n xuÊt vµ chuyÓn giao
c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ tõ ®ã lµm t¨ng kh¼ n¨ng s¶n xuÊt vµ cung cÊp cña
ngµnh DÖt May. Trong x· héi ngµy nay nhu cÇu “¨n ngon mÆc ®Ñp” ngµy cµng
thÓ hiÖn râ ®Æc biÖt lµ giíi trÎ, ®©y còng lµ mét thÞ trêng tiªu thô hµng DÖt
May rÊt lín. Ngoµi ra, do lîi thÕ vÒ gi¸ lao ®éng thÊp nªn nÕu ngµnh DÖt May
®îc ®Çu t thÝch ®¸ng th× s¶n phÈm DÖt May ViÖt Nam sÏ cã søc c¹nh tranh
trªn thÞ trêng thÕ giíi.
YÕu tè truyÒn thèng: V¨n ho¸ lÞch sö truyÒn thèng, phong tôc tËp qu¸n,
con ngêi ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn c¸ch sèng, c¸ch ¨n mÆc, ph¬ng thøc s¶n
xuÊt cña ngµnh. DÖt May lµ mét ngµnh truyÒn thèng ®· ph¸t triÓn tõ rÊt l©u
®êi. Qua thêi gian ®óc kÕt kinh nghiÖm vµ ®Çu t ph¸t triÓn nã ®· trë thµnh
mét ngµnh c«ng nghiÖp ®éc lËp vµ rÊt cã thÕ m¹nh. Hµ Néi cã v¨n ho¸ truyÒn
thèng l©u ®êi vÒ DÖt May, con ngêi Hµ Néi cÇn cï s¸ng t¹o, n¨ng ®éng
18
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
nhanh nh¹y trong viÖc häc hái n¾m b¾t c¸i míi lµ nh÷ng nh©n tè thuËn lîi cho
ph¸t triÓn ngµnh DÖt May.
c. Nh©n tè nguån lùc: YÕu tè nguån lùc lµ yÕu tè chÝnh cña bÊt kú ho¹t ®éng
s¶n xuÊt nµo. Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña ngµnh DÖt May nh©n tè nguån lùc
bao gåm c¸c yÕu tè chñ yÕu sau: m¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ, lao ®éng vµ
vèn.
YÕu tè thiÕt bÞ c«ng nghÖ: c«ng nghÖ lµ yÕu tè c¬ b¶n ®¶m b¶o cho qu¸
tr×nh s¶n xuÊt ®¹t hiÖu qu¶ cao. M¸y mãc thiÕt bÞ c«ng nghÖ lµm t¨ng n¨ng
suÊt, chÊt lîng s¶n phÈm; gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt tõ ®ã lµm gi¶m gi¸ thµnh s¶n
phÈm…M¸y mãc thiÕt bÞ cña ngµnh DÖt May lµ m¸y dÖt thoi, dÖt kim trßn,
dÖt kim ®an däc, m¸y in nhuém s¶n phÈm, m¸y may tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p.
NÕu m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i phï hîp víi tr×nh ®é cña ngêi sö dông th× m¸y
®îc sö dông hÕt c«ng suÊt, s¶n phÈm lµm ra võa cã chÊt lîng cao, mÉu m·
phong phó ®îc thÞ trêng chÊp nhËn.
YÕu tè nguån nh©n lùc: ®©y lµ mét trong nh÷ng yÕu tè chÝnh cña ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc biÖt lµ trong ngµnh DÖt May. Nã ®îc biÓu
hiÖn trªn hai mÆt lµ sè lîng vµ chÊt lîng. VÒ sè lîng lµ nh÷ng ngêi trong
®é tuæi lao ®éng vµ thêi gian cña hä cã thÓ huy ®éng vµo lµm viÖc. VÒ mÆt
chÊt ®îc thÓ hiÖn ë tr×nh ®é khÐo lÐo cña c«ng nh©n, tr×nh ®é qu¶n lý...Ngµnh
DÖt May cã ®Æc trng lµ sö dông nhiÒu lao ®éng, quy tr×nh nhiÒu c«ng ®o¹n
thñ c«ng. V× thÕ lao ®éng lµ yÕu tè quan träng trong ngµnh.
Nguån nh©n lùc dåi dµo víi gi¸ rÎ lµ mét lîi thÕ so s¸nh cña ngµnh DÖt
May ViÖt Nam. Nhng lao ®éng còng ph¶i ®¹t ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh, cã
tr×nh ®é chuyªn m«n cao, s¸ng t¹o, nhanh nh¹y víi c¸i míi th× míi thùc sù trë
thµnh lîi thÕ cña ngµnh, ngîc l¹i ngêi lao ®éng kÐm n¨ng ®éng, kÐm khÐo
lÐo th× k×m h·m sù ph¸t triÓn cña ngµnh.
YÕu tè vèn: NÕu lao ®éng vµ c«ng nghÖ ®îc coi lµ yÕu tè ®Çu vµo cña
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× vèn s¶n xuÊt võa ®îc coi lµ yÕu tè ®Çu vµo, võa ®îc
19
nguon tai.lieu . vn