- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- Báo cáo Quy định của pháp luật đối với doanh nghiệp trong việc đào tạo nghề, bồi dưỡng nâng cao kỹ năng nghề và đào tạo lại nghề cho người lao động
Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
ths. ®ç thÞ dung *
N hân l c là y u t không th thi u trong
quá trình ho t ng s n xu t kinh
doanh c a b t kì doanh nghi p nào. Mong
ki n c th mà doanh nghi p có th l a ch n
cách th c khác nhau
ngh cho ngư i lao ng:
ti n hành ào t o
mu n c a doanh nghi p là có ư c i ngũ - Trư ng h p doanh nghi p tr c ti p ào
lao ng v s lư ng, h p lí v cơ c u, t o b ng cơ s ào t o c a mình ho c theo
m b o v ch t lư ng, áp ng ư c yêu hình th c kèm c p ngh t i doanh nghi p thì
c u phát tri n c a doanh nghi p. giúp các bên, doanh nghi p và ngư i h c ngh
doanh nghi p ch ng và thu n l i trong ư c doanh nghi p tuy n vào h c ngh ph i
vi c tuy n ch n, s d ng lao ng nh m giao k t h p ng h c ngh . Theo quy nh
nâng cao hi u qu trong s n xu t kinh t i các i u 23, 24 B lu t lao ng, các i u
doanh, tăng kh năng c nh tranh, pháp lu t 35, 36, 37 Lu t d y ngh và hư ng d n t i
hi n hành(1) quy nh doanh nghi p có nghĩa các i u 16, 17, 18 Ngh nh c a Chính ph
v ào t o, b i dư ng nâng cao kĩ năng ngh s 139/2006/N -CP ngày 20/11/2006, h p
và ào t o l i ngh cho ngư i lao ng. ng h c ngh ư c hi u là s tho thu n v
Th nh t, doanh nghi p có nghĩa v ào quy n và nghĩa v gi a i di n h p pháp c a
t o ngh cho ngư i lao ng. Quy nh này doanh nghi p v i ngư i h c ngh . H p ng
ư c hi u là doanh nghi p ph i th c hi n h c ngh b t bu c ph i ư c kí k t b ng văn
ào t o m i cho nh ng ngư i trên th c t b n i v i doanh nghi p có v n u tư nư c
chưa qua ào t o s d ng h vào làm vi c ngoài th c hi n d y ngh cho ngư i lao ng
trong doanh nghi p c a mình. Căn c vào ho c trư ng h p doanh nghi p tuy n ngư i
m c tiêu, nhi m v s n xu t kinh doanh, nhu vào h c ngh sau ó làm vi c t i doanh
c u phát tri n ngành ngh , yêu c u i m i nghi p. N u vi c d y ngh theo hình th c
kĩ thu t, công ngh mà doanh nghi p ti n kèm c p ngh t i doanh nghi p thì h p ng
hành xây d ng và th c hi n k ho ch ào t o h c ngh có th b ng l i nói.
ngh , b i dư ng ngh , ào t o l i ngh cho Ngoài các n i dung ch y u như: tên
ngư i lao ng. K ho ch này bao g m các ngh h c, kĩ năng ngh t ư c; nơi h c và
v n : S lư ng lao ng c n ào t o, trình nơi th c t p; th i gian hoàn thành khoá h c;
tay ngh c n ào t o m i, th i gian ào
t o, d ki n các v trí công vi c khi ngư i
* Gi ng viên chính Khoa pháp lu t kinh t
lao ng ư c ào t o xong… Tuỳ t ng i u Trư ng i h c Lu t Hà N i
t¹p chÝ luËt häc sè 7/2009 3
- nghiªn cøu - trao ®æi
trách nhi m b i thư ng thi t h i c a m i bên h c ngh thì các doanh nghi p không ph i
khi vi ph m h p ng, ngư i h c ngh và ăng kí t i cơ quan có th m quy n và không
doanh nghi p ph i tho thu n thêm v : Th i ư c thu h c phí c a ngư i h c ngh .
h n ngư i h c ngh làm vi c cho doanh - Trư ng h p doanh nghi p không có
nghi p và trách nhi m c a doanh nghi p i u ki n t ào t o ngh cho ngư i lao ng
trong vi c kí h p ng lao ng sau khi thì doanh nghi p có th kí h p ng ào t o
ngư i h c ngh h c xong. Nh ng cam k t ngh v i cơ s d y ngh nào ó ào t o
này là n i dung không th thi u trong h p ngh cho ngư i lao ng. V th c ch t, ây là
ng h c ngh gi a ngư i h c ngh và lo i h p ng dân s ho c h p ng kinh t
doanh nghi p b i nó có liên quan tr c ti p ư c kí k t gi a doanh nghi p có nhu c u ào
t i quy n l i và trách nhi m c a các bên sau t o ngh và cơ s d y ngh . Trong trư ng
quá trình d y và h c ngh , c bi t là trách h p này, dù không ph i là ngư i tr c ti p ào
nhi m c a doanh nghi p trong vi c kí k t t o ngh song doanh nghi p v n là ngư i u
h p ng lao ng v i ngư i h c ngh sau tư chi phí d y ngh cho ngư i lao ng nên
khi h hoàn thành khoá h c, trách nhi m b i doanh nghi p có quy n và l i ích tương t
thư ng chi phí d y ngh (2) n u ngư i h c trư ng h p t ào t o. Vì th , nghĩa v cam
ngh không làm vi c cho doanh nghi p theo k t và th c hi n cam k t gi a các bên v th i
th i gian ã cam k t. h n làm vi c cho doanh nghi p c a ngư i h c
Ngoài ra, trong th i gian h c ngh , n u ngh , v vi c kí k t h p ng lao ng c a
ngư i h c ngh tr c ti p ho c tham gia làm doanh nghi p v i ngư i h c ngh sau khoá
ra s n ph m cho doanh nghi p thì n i dung h c là không thay i.
c a h p ng h c ngh cũng ph i tho thu n Th hai, doanh nghi p có nghĩa v b i
rõ v v n ti n lương, ti n công h c ngh dư ng ngh , b túc ngh , ào t o nâng cao kĩ
c a ngư i h c ngh . Trư ng h p ngư i h c năng ngh cho nh ng ngư i lao ng mà
ngh h c ngh theo hình th c kèm c p ngh doanh nghi p ang s d ng. Vi c b i dư ng
t i doanh nghi p thì trong h p ng h c ngh , nâng cao tay ngh cho ngư i lao ng
ngh ph i tho thu n c th v th i gian b t cũng ư c ti n hành theo các cách th c như
u ư c tr công và m c ti n công tr cho ào t o ngh cho ngư i lao ng, nh m t o
ngư i h c ngh theo t ng th i gian. M c i u ki n cho lao ng c a doanh nghi p v a
ti n lương, ti n công do hai bên tho thu n làm, v a h c nâng cao trình kĩ năng
nhưng không th p hơn 70% ơn giá ti n ngh . ây là vi c làm r t c n thi t c a các
lương ho c ti n lương c a ngư i lao ng doanh nghi p. B i nh ng òi h i m i v
cùng làm công vi c ó.(3) ki n th c, kĩ năng c a ngư i lao ng luôn
Theo quy nh t i kho n 2 i u 23 B là yêu c u có tính c p thi t nh m giúp doanh
lu t lao ng, khi doanh nghi p tuy n ngư i nghi p t ư c m c ích, hi u qu , năng
vào h c ngh , t p ngh làm vi c cho doanh su t lao ng cao hơn. Hơn n a, dư i s tác
nghi p theo th i h n cam k t trong h p ng ng c a c nh tranh cùng v i vi c y m nh
4 t¹p chÝ luËt häc sè 7/2009
- nghiªn cøu - trao ®æi
công nghi p hoá, hi n i hoá t nư c, yêu l i ngh cho ngư i lao ng khi chuy n h
c u h i nh p nhanh chóng v i n n kinh t sang làm công vi c khác c a doanh nghi p.
khu v c và th gi i, nh ng ki n th c thu Các chi phí ào t o l i và ti n lương, ti n
ư c c a ngư i lao ng s nhanh chóng tr công cho ngư i lao ng trong th i gian này
nên l c h u. Vì th , ki n th c, trình c a do doanh nghi p chi tr . Quy nh như v y
ngư i lao ng luôn ư c c p nh t và nâng là h p lí, b i khi ngư i lao ng ã có th i
cao theo hư ng chuyên môn hoá cao, ho t gian nh t nh g n bó v i doanh nghi p mà
ng này nh t thi t ph i ư c ti n hành vì nh ng lí do t doanh nghi p khi n h b
thư ng xuyên trên cơ s k ho ch ã xây m t vi c làm ho c không th c hi n ư c
d ng c th c a doanh nghi p. i u này không công vi c cũ, trư c h t doanh nghi p ph i có
ch có ý nghĩa giúp ngư i lao ng th c hi n trách nhi m chia s trong vi c t o công ăn
t t hơn nh ng công vi c ư c giao, t ó vi c làm cho h , giúp h có thu nh p, n
nâng cao thu nh p mà còn có ý nghĩa m nh i s ng, thay vì tuy n d ng lao ng
b o cho vi c g n bó lâu dài và t n tâm hơn m i. d dàng b trí h vào các công vi c
c a ngư i lao ng i v i doanh nghi p. m i phù h p thì t t nhiên doanh nghi p ph i
Như v y có th th y, vi c b i dư ng nâng cao ti n hành ào t o l i ngh cho h . Tuy nhiên,
kĩ năng ngh cho ngư i lao ng không ch trong th c t , v n ào t o l i ngh cũng
xu t phát t l i ích c a ngư i lao ng mà còn nhi u ý ki n khác nhau, nh t là trư ng
chính là xu t phát t l i ích c a doanh nghi p. h p ào t o xong nhưng doanh nghi p
Th ba, doanh nghi p có nghĩa v ào không th b trí ư c công vi c m i cho
t o l i ngh (còn g i là tái ào t o ho c ào ngư i lao ng, ph i cho h thôi vi c.
t o chuy n i ngh ) cho ngư i lao ng. Ngoài ra, trong quá trình s d ng lao
ào t o l i ngh ư c hi u là vi c ngư i s ng, n u có s d ng lao ng n , ngoài vi c
d ng lao ng sau th i gian s d ng lao ph i ào t o l i ngh cho lao ng nói chung,
ng l i ti n hành ào t o l n ti p theo v doanh nghi p còn ph i “ch ng nghiên c u
ngh ã ào t o ho c ngh khác chuy n nh ng ngh mà ngư i lao ng n không th
ngư i lao ng sang làm công vi c m i làm vi c liên t c cho n tu i ngh hưu, l p k
trong doanh nghi p.(4) ho ch ào t o ngh d phòng cho lao ng
Theo quy nh t i i u 17 B lu t lao n ”.(5) Quy nh này c bi t có ý nghĩa i
ng: “trong trư ng h p do thay i cơ c u v i lao ng n . Do nh ng c i m v th
ho c công ngh mà ngư i lao ng ã làm ch t, sinh lí và ch c năng làm m mà h
vi c thư ng xuyên trong doanh nghi p t không có kh năng, i u ki n làm m t s
12 tháng tr lên b m t vi c làm thì ngư i s công vi c ho c m t s ngh m t cách lâu dài,
d ng lao ng có trách nhi m ào t o l i h n nh. Vì v y, doanh nghi p có k ho ch
ti p t c s d ng vào nh ng ch làm vi c m r ng, tìm ki m ngh d phòng giúp lao
m i”. Kho n 3 i u 57 Lu t d y ngh cũng ng n có vi c làm, n nh vi c làm khi h
quy nh doanh nghi p có nghĩa v ào t o không th ti p t c làm công vi c ho c ngh
t¹p chÝ luËt häc sè 7/2009 5
- nghiªn cøu - trao ®æi
cũ. ây chính là s quan tâm c a các doanh Th c t này ã khi n các doanh nghi p
nghi p, Nhà nư c và xã h i i v i nh ng r t t n kém th i gian, ti n b c. B i theo quy
lao ng c thù này. Căn c vào lĩnh v c nh hi n hành, m i chi phí v ào t o ngh ,
ho t ng, doanh nghi p th o lu n v i t b i dư ng ngh , ào t o l i ngh cho ngư i
ch c công oàn cơ s xác nh lo i ngh , lao ng làm vi c t i doanh nghi p do doanh
công vi c c n ph i có thêm ngh d phòng nghi p chi tr ,(7) n u ào t o xong doanh nghi p
cho lao ng n và quy nh trong tho ư c không có nhu c u s d ng thì cũng không có
lao ng t p th (n u có). Tuỳ theo i u ki n quy n ư c b i thư ng chi phí ã b ra.(8)
c th , doanh nghi p có th t t ch c ào Theo ánh giá c a các chuyên gia nư c ngoài,
t o ngh d phòng cho lao ng n ho c kí các doanh nghi p r t ít có kh năng thu h i
h p ng ào t o v i các cơ s ào t o ngh . ư c m i l i ích t vi c u tư cho ào t o
Lao ng n có quy n ngh vi c h c liên ho c ào t o l i, ào t o nâng cao do ó các
t c ho c v a làm v a h c trong gi làm vi c. doanh nghi p không bao gi u tư m c t i
Trong th i gian h c ngh d phòng, lao ưu. Vì th , trách nhi m ào t o l i ngh cho
ng n v n ư c hư ng nh ng quy n l i cơ ngư i lao ng không ch c a các doanh
b n như khi làm vi c. N u lao ng n h c nghi p mà còn là trách nhi m c a Nhà nư c.(9)
ngh d phòng mà không ngh vi c thì còn góp ph n nâng cao hi u qu c a
ư c hư ng kho n ti n b ng s ti n lương doanh nghi p trong ho t ng ào t o, b i
c p b c c a th i gian l ra ph i ngh vi c dư ng nâng cao kĩ năng ngh và ào t o l i
hoàn thành khoá h c. ngh cho ngư i lao ng, tác gi bài vi t ưa
Tuy nhiên, trong th c t , do yêu c u lao ra m t s ki n ngh như sau:
ng ph i làm úng ngành ngh ã ư c ào M t là c n thi t quy nh trách nhi m
t o và kh năng áp ng ư c yêu c u công c a Nhà nư c trong ho t ng ào t o, b i
vi c nên h u h t các doanh nghi p ngay t dư ng nâng cao kĩ năng ngh và ào t o l i
khi tuy n d ng lao ng m i ã ph i ào t o ngh cho ngư i lao ng. Hi n nay, các chi
l i ngư i lao ng(6) theo hình th c doanh phí cho ho t ng ào t o này, như ã phân
nghi p tr c ti p ào t o l i ho c doanh tích ph n trên, u do doanh nghi p ch u
nghi p sau khi tuy n d ng ph i g i lao ng trách nhi m. Trong khi ó, ph n l n các
t i các trư ng ào t o ngh trong ho c ngoài doanh nghi p nư c ta có quy mô v a và
nư c. Nhi u trư ng h p, doanh nghi p ào nh , ti m l c v tài chính cho ào t o ngh
t o xong v n không s d ng ư c vì không còn h n ch , hơn n a v n ào t o ngh r t
b trí ư c công vi c phù h p ho c ào t o t n kém nên không ph i doanh nghi p nào
xong ngư i lao ng b i làm vi c cho cũng có kh năng này. Vì th , hi u qu th c
doanh nghi p khác, th m chí làm vi c cho t c a ho t ng ào t o, b i dư ng nâng
chính i th c a doanh nghi p ã ào t o h cao kĩ năng ngh và ào t o l i ngh cho
ho c các doanh nghi p nư c ngoài, nơi có ngư i lao ng trong các doanh nghi p
m c lương cao hơn. không cao. t ư c m c tiêu mà ng,
6 t¹p chÝ luËt häc sè 7/2009
- nghiªn cøu - trao ®æi
Nhà nư c t ra, trư c m t và lâu dài, Nhà Ba là c n có hư ng d n th ng nh t quy
nư c c n h tr kinh phí u tư cho ho t nh b i thư ng chi phí ào t o ngh cho
ng này trong doanh nghi p. Gi i pháp h u doanh nghi p. Theo quy nh t i kho n 3
hi u là thành l p qu h tr ào t o ngh cho (Xem ti p trang 46)
các doanh nghi p. Qu này do Nhà nư c
qu n lí và b o tr v tài chính, trong ó quy (1).Xem. Chương III (kho n 2 i u 20, i u 21, 23,
24, 25) B lu t lao ng (s a i, b sung năm 2002,
nh các doanh nghi p có nghĩa v óng phí năm 2006, năm 2007); i u 36 Lu t giáo d c năm
dư i hình th c h tr kinh phí cho ho t ng 2005; Chương V (t i u 55 n i u 57) Lu t d y
ào t o ngh . Các ho t ng ào t o, b i ngh năm 2006; Ngh nh c a Chính ph s
dư ng nâng cao kĩ năng ngh và ào t o l i 139/2006/N -CP ngày 20/11/2006 quy nh chi ti t
và hư ng d n thi hành m t s i u c a Lu t giáo d c
ngh cho ngư i lao ng c a doanh nghi p và B lu t lao ng v d y ngh .
s ư c Nhà nư c thanh toán t qu này.(10) (2). Chi phí d y ngh g m các kho n chi phí h p lí
Hai là c n quy nh linh ho t v nghĩa cho ngư i d y, tài li u, v t li u th c hành, chi phí
v c a doanh nghi p trong vi c ào t o l i kh u hao nhà xư ng, máy móc thi t b và các chi phí
khác ã chi cho ngư i h c ngh . Xem kho n 3 i u
ngh cho ngư i lao ng khi doanh nghi p 37 Lu t d y ngh năm 2006.
thay i cơ c u ho c công ngh theo i u 17 (3).Xem: Kho n 2 i u 23 B lu t lao ng, i u 17
B lu t lao ng. Theo quy nh, doanh Ngh nh c a Chính ph s 114/2002/N -CP ngày
nghi p ph i có trách nhi m ào t o l i 31/12/2002 quy nh chi ti t và hư ng d n thi hành
m t s i u c a B lu t lao ng v ti n lương.
ngư i lao ng ti p t c s d ng h vào (4).Xem: Kho n 1 i u 17 B lu t lao ng; kho n 3
nh ng ch làm vi c m i, n u không th gi i i u 57 Lu t d y ngh ; kho n 4 i u 14 Ngh nh
quy t ư c vi c làm m i thì ph i cho ngư i c a Chính ph s 139/2006/N -CP ngày 20/11/2006.
lao ng thôi vi c. i u ó ã khi n cho (5).Xem: i u 4 Ngh nh c a Chính ph s 23/CP
ngày 18/4/1996 quy nh chi ti t và hư ng d n thi
doanh nghi p t n kém không ít th i gian, hành m t s i u c a B lu t lao ng v nh ng quy
ti n b c ào t o l i ngư i lao ng mà nh riêng i v i lao ng n .
không còn nhu c u s d ng, trong khi ó (6). Theo th ng kê c a B giáo d c và ào t o, ch có
ngư i lao ng cũng m t th i gian vô ích. Vì 37% s sinh viên t t nghi p ra trư ng có vi c làm
nhưng không áp ng ư c yêu c u công vi c. H u
th , trong trư ng h p này, pháp lu t nên quy h t các công ti ph i m t 1 - 2 năm ào t o l i. Xem:
nh trách nhi m c a doanh nghi p ch ph i Nói không v i ào t o không t chu n, Báo lao ng
ào t o l i nh ng lao ng mà h s s s 229 ngày 3/10/2007.
(7).Xem: i u 23 Ngh nh c a Chính ph s
d ng, còn nh ng lao ng không có kh
139/2006/N -CP ngày 20/11/2006.
năng s d ng thì theo ngh c a ngư i lao (8).Xem: i u 37 Lu t d y ngh .
ng, doanh nghi p tr kinh phí h t tìm (9).Xem: Báo cáo “Top 200 doanh nghi p hàng u
ngh cũng như các cơ s ào t o theo nhu Vi t Nam” do cơ quan phát tri n Liên h p qu c
UNDP công b tháng 9/2007, theo Vietnamnet ngày
c u cá nhân phù h p v i yêu c u c a xã h i.
22/10/2007.
Như th s m b o hơn quy n và l i ích c a (10).Xem: ThS. Th Dung, “Quy nh c a pháp
các bên và cũng s giúp các doanh nghi p lu t i v i doanh nghi p trong ho t ng phát tri n
th c hi n vi c ào t o l i có hi u qu hơn. d y ngh ”, T p chí lu t h c, s 5/2009, tr. 3.
t¹p chÝ luËt häc sè 7/2009 7
nguon tai.lieu . vn