Xem mẫu
- Nghiªn cøu - trao §æi
ThS. Vò §Æng H¶i YÕn *
N hư ng quy n thương m i (franchising) là
m t trong nh ng khái ni m khá m i m
1. Lý thuy t v như ng quy n thương m i
1.1. Khái ni m
Như ng quy n thương m i là ho t ng
trong khoa h c pháp lý Vi t Nam. M c dù,
nh ng bi u hi n th c t c a ho t ng này thương m i nh m m r ng h th ng kinh
ã xu t hi n Vi t Nam g n 10 năm nhưng doanh c a các thương nhân thông qua vi c
cho n th i i m hi n t i, v n chưa có văn chia s quy n kinh doanh trên m t thương
b n pháp lu t nào ưa ra khái ni m y hi u cho m t thương nhân khác. Quan h này
nh m i u ch nh v v n như ng quy n ư c t o l p b i ít nh t là hai bên ch th :
thương m i. Tuy nhiên, như ng quy n bên như ng quy n (là bên có quy n s h u
thương m i t i m t s th trư ng khác trên i v i “quy n thương m i”) và bên nh n
th gi i l i h t s c sôi ng. Ngư i tiêu quy n (là bên c l p, mu n kinh doanh
dùng trên toàn th gi i không còn xa l gì b ng “quy n thương m i” c a bên như ng
v i nh ng thương hi u n i ti ng như ăn quy n). Các bên trong quan h tho thu n:
nhanh McDonld’s, Loterria; h th ng siêu bên như ng quy n trao cho bên nh n “quy n
th Metro - ây là nh ng thương hi u s kinh doanh” bao g m quy n s d ng mô
d ng như ng quy n thương m i làm phương hình, k thu t kinh doanh s n ph m, d ch v
th c kinh doanh. Theo ư c tính, như ng dư i thương hi u c a mình và nh n l i m t
quy n kinh doanh thương hi u châu Á ã kho n phí hay % doanh thu trong m t
t 50 t USD/năm. Ch tính riêng Trung kho ng th i gian nh t nh; bên nh n
Qu c, sau th i i m gia nh p WTO, ã có quy n s d ng “quy n thương m i” c a
50 ngành hàng th c hi n kinh doanh theo bên như ng quy n ti n hành ho t ng
phương th c như ng quy n thương m i, t c kinh doanh nhưng ph i ch p nh n tuân th
tăng trư ng c a lĩnh v c này t m t s i u ki n mà bên như ng quy n ưa
(1) ra. Như v y, như ng quy n thương m i
40%/năm. i v i Vi t Nam, trên con
ư ng h i nh p WTO, vi c nghiên c u, không ph i là m t cơ s kinh doanh mà là
xem xét, ánh giá nh ng phương th c kinh m t cách th c kinh doanh.
doanh thương m i c bi t như franchising
là r t quan tr ng, góp ph n hoàn thi n pháp * Gi ng viên Khoa pháp lu t kinh t
lu t v thương m i t i Vi t Nam. Trư ng i h c Lu t Hà N i
46 T¹p chÝ luËt häc sè 3/2005
- Nghiªn cøu - trao §æi
Như ng quy n thương m i kh i ngu n t d n; qu n lý kinh doanh; ào t o k thu t,
nư c M vào nh ng năm 1850 và ho t ng qu n lý; cơ s h t ng qu n lý; h th ng
này h u như ch phát tri n nư c M trong ti p th ; công ngh và bí quy t kinh doanh).
vòng hơn 100 năm.(2) Mãi n năm 1980, Bên như ng quy n ngoài vi c thu m t
các nư c phát tri n khác m i nh n th c ư c kho n ti n phí chuy n như ng còn ư c
y nh ng l i th c a ho t ng như ng th c hi n vi c giám sát ch t ch m i ho t
quy n thương m i và b t u t p trung phát ng kinh doanh c a bên nh n quy n. Vi c
tri n ho t ng này trong n i b qu c gia giám sát ư c t ra th hi n quy n thi t
mình. Hi n nay, ho t ng như ng quy n th c c a bên như ng quy n, b i vì, sau khi
thương m i xu t hi n h u h t các khu v c như ng quy n thương m i i v i phương
trên th gi i và vươn r ng t m nh hư ng ra th c kinh doanh, c bên như ng quy n và
i v i h u h t các ngành hàng và d ch v bên nh n quy n u cùng kinh doanh dư i
trong n n thương m i qu c t . m t tên hãng, m t thương hi u, m t lo i s n
T i M , trong th i kỳ u xu t hi n, ph m, d ch v nh t nh. Chính vì th , công
như ng quy n thương m i ư c hi u là vi c kinh doanh c a bên nh n quy n nh
nh ng tho thu n h p ng gi a các nhà hư ng tr c ti p t i c h th ng kinh doanh
s n xu t, t ch c d ch v v i nh ng nhà trong ó có bên như ng quy n.
kinh doanh c l p khác liên quan n vi c Cho t i hi n t i, ph m vi c a như ng
phân ph i s n ph m - g i là như ng quy n quy n thương m i còn ti p t c m r ng tuỳ
phân ph i s n ph m. Theo ó, bên như ng thu c vào s g i m c a pháp lu t và tính
quy n là nhà s n xu t, ch bi n có quy n sáng t o trong tho thu n c a các nhà kinh
phân ph i i v i m t lo i s n ph m nh t doanh. Tuy nhiên, v b n ch t, pháp lu t
nh; bên nh n quy n là m t nhà s n xu t v như ng quy n thương m i c a h u h t
ho c m t nhà phân ph i ho c m t nhà ch các nư c trên th gi i u công nh n
bi n ư c c quy n s d ng nhãn s n như ng quy n thương m i là m t phương
ph m c a bên như ng quy n. Sau m t th i th c kinh doanh, trong ó, bên như ng
gian t n t i, như ng quy n thương m i t i quy n có các quy n tài s n i v i m t h
M có m t hình thái m i, ó là như ng th ng ti p th , d ch v ho c s n ph m kinh
quy n thương m i i v i phương th c doanh ký v i bên nh n quy n m t tho
kinh doanh. Hình thái m i này cho phép thu n v i nh ng i u ki n nh t nh, trao
bên nh n quy n không ch ơn thu n ư c cho bên nh n quy n quy n s d ng tên
s d ng nhãn hàng hoá c a bên như ng nhãn hi u thương m i ho c nhãn hi u hàng
quy n mà còn ư c áp d ng các h th ng, hoá và quy n s n xu t, phân ph i s n
phương th c và phương pháp ho t ng ph m, d ch v c a bên như ng quy n.(3)
kinh doanh c a bên như ng quy n (bao 1.2. Ý nghĩa c a như ng quy n thương m i
g m: quy trình ho t ng, tài li u hư ng D a vào cơ ch ho t ng c a mình,
T¹p chÝ luËt häc sè 3/2005 47
- Nghiªn cøu - trao §æi
như ng quy n thương m i không ch mang và mô hình kinh doanh riêng c a mình.
l i l i ích to l n cho các bên trong quan h Hơn n a, kinh doanh theo m t mô hình
mà còn tác ng tr c ti p theo hư ng tích qu n lý có s n, cung c p m t lo i hàng
c c t i s phát tri n c a n n kinh t xã h i. hoá, d ch v ã có s c c nh tranh trên th
i v i bên như ng quy n, ưu i m l n trư ng, ph n trăm r i ro trong kinh doanh
nh t mà franchising mang l i là h th ng ư c gi m xu ng m c áng k .
kinh doanh ư c m r ng mà h u như Không ch mang l i l i ích cho các bên
không ph i b thêm v n. V i bên nh n trong quan h , ho t ng như ng quy n
quy n, s c h p d n c a như ng quy n thương m i còn giúp ngư i tiêu dùng thu n
thương m i có th t ng k t hai i m căn l i hơn trong vi c ti p c n v i hàng hoá,
b n: chi phí th p và ít r i ro. d ch v v i m t h th ng bán hàng ho c
Cùng v i vi c chuy n giao “quy n cung c p d ch v s . M t khác, n n kinh
thương m i” cho m t ch th kinh doanh t theo ó cũng phát tri n ư c c v b
khác cùng kinh doanh, bên như ng quy n r ng và chi u sâu. Bên như ng quy n ngày
có th nh n ư c m t kho n v n không càng m r ng h th ng kinh doanh và ngày
nh thu ư c t kho n phí như ng quy n càng ti p nh n thêm nhi u bên nh n quy n
mà bên nh n quy n ph i tr . ng th i, h m i, ó là nh ng doanh nghi p nh , nh ng
qu c a vi c như ng quy n thương m i là doanh nghi p khó có th t mình gây d ng
h th ng kinh doanh ư c m r ng mà v n m t thương hi u tham gia th trư ng. Vì
n m trong s i u ti t chung c a bên th , s sôi ng c a n n kinh t càng ư c
như ng quy n. Bên như ng quy n có thúc y b i s g n bó, s liên k t b ng l i
quy n giám sát vi c bên nh n quy n i x ích gi a các ch th kinh doanh trong ho t
như th nào v i “quy n kinh doanh” ã ng như ng quy n thương m i.
ư c như ng, nh t là thái c a bên nh n 1.3. Nh ng c trưng cơ b n c a
quy n v i vi c b o v và làm cho thương như ng quy n thương m i
hi u tr nên t t p hơn. D a vào b n ch t ã ư c phân tích
i v i bên nh n quy n, không ph i trên ây, ho t ng như ng quy n thương
t n kém nhi u chi phí và th i gian vào vi c m i có m t s c trưng riêng bi t, có th
xây d ng mô hình kinh doanh, ào t o i phân bi t d dàng v i m t s ho t ng
ngũ qu n lý ho c xây d ng m t thương thương m i cùng lo i khác.
hi u trên th trư ng, bên nh n quy n có th + V m t ch th , bên như ng quy n
ti n hành kinh doanh ngay sau khi ư c b t bu c ph i có m t h th ng và cơ s
như ng “quy n thương m i”. bù p kinh doanh có l i th c nh tranh trên th
vào kho n chi cho phí nh n như ng trư ng. H th ng kinh doanh này ph i có
“quy n thương m i”, bên nh n quy n ti t s tr i nghi m th trư ng t o ra m t
ki m ư c r t nhi u chi phí so v i vi c t giá tr “quy n tài s n” h p lý và t o ni m
mình tham gia th trư ng v i thương hi u tin cho bên nh n quy n. Bên nh n quy n là
48 T¹p chÝ luËt häc sè 3/2005
- Nghiªn cøu - trao §æi
m t doanh nghi p c l p v m t pháp lý, m i” ng nghĩa v i vi c nâng cao v th
tài chính và u tư ng th i ch p nh n r i c nh tranh c a nhà kinh doanh ó trên th
ro i v i v n b ra th c hi n vi c tham trư ng và quy t nh m c tăng v doanh
gia vào h th ng như ng quy n c a bên thu, v l i nhu n. Vi c như ng l i quy n
như ng quy n. thi t thân này cho m t ch th kinh doanh
+ V m t hình th c bi u hi n, như ng khác cùng kinh doanh, cùng chia s
quy n thương m i hi n i có th bao g m nh ng l i th mà “quy n kinh doanh” em
như ng quy n c quy n thương m i (m t l i, vì th , ch c ch n s gây ra không ít
bên như ng quy n như ng quy n thương m i tranh ch p. Chính vì c i m này mà h p
cho m t bên nh n quy n duy nh t); như ng ng như ng quy n thương m i ph i ư c
quy n cho nhi u cơ s ; như ng l i ho c coi là m t lo i h p ng thương m i c
như ng chung quy n thương m i (nhi u bên bi t, ư c i u ch nh b ng m t lu t riêng
như ng quy n như ng quy n thương m i cho bi t nh m gi m thi u nh ng k h trong
m t bên nh n quy n); như ng quy n thương tho thu n mà các bên có th b qua trong
m i phát tri n khu v c; liên k t như ng quá trình giao k t. Có th nói, i v i t ng
quy n thương m i; như ng quy n thương m i khu v c, t ng qu c gia khác nhau, s v n
khác nhau (như ng nhi u quy n thương m i hành t t c a ho t ng như ng quy n
cùng m t lúc)... thương m i ph thu c không nh vào vi c
+ V m t n i dung c a khái ni m pháp lu t có nh ng cơ ch i u ch nh hi u
“quy n thương m i” - i tư ng c a ho t qu như th nào. Th c t c a quá trình s n
ng như ng quy n thương m i - cũng xu t kinh doanh s s n sinh ra ho t ng
phát tri n r t phong phú, bao g m: hàng như ng quy n thương m i m t cách t
tiêu dùng; công vi c kinh doanh; d ch v ; nhiên, nhưng n u không có s h tr c a
d ch v chuyên môn; d ch v c bi t pháp lu t, các bên trong quan h như ng
(thu c chính ph ); các phương th c kinh quy n s không có cơ s pháp lý ti p
doanh... t c duy trì và m r ng nh ng ho t ng
S m r ng c a hình th c cũng như i này ngay c khi chúng mang l i l i ích cho
tư ng c a như ng quy n thương m i ph các bên và cho n n kinh t - xã h i.
thu c r t nhi u vào s phát tri n c a n n Trong tương quan so sánh v i nh ng
kinh t xã h i t ng qu c gia cũng như khu m i quan h khác liên quan n “quy n
v c và trên th gi i. Tuy nhiên, càng ư c thương m i”, quan h như ng quy n
khuy n khích m r ng, quan h như ng thương m i có nh ng c i m khác bi t.
quy n thương m i càng ch a ng nh ng Trư c tiên ph i k n nh ng c trưng
kh năng gây ra tranh ch p thương m i. khác bi t c a như ng quy n thương m i so
B n thân “quy n thương m i” ã liên quan v i vi c chuy n như ng hoàn toàn thương
tr c ti p t i l i ích thi t thân c a m t nhà hi u, quy n kinh doanh. N u như h u qu
kinh doanh, vi c phát tri n “quy n thương pháp lý c a vi c chuy n như ng hoàn toàn
T¹p chÝ luËt häc sè 3/2005 49
- Nghiªn cøu - trao §æi
quy n kinh doanh i v i m t lo i hàng hoá, c a hàng như ng quy n chính th c c a Trung
d ch v nh t nh là bên chuy n như ng s Nguyên, ư c s d ng thương hi u cà phê
ch m d t vi c kinh doanh v i lo i hàng hoá, Trung Nguyên, u ph i ký k t m t h p ng
d ch v ó thì vi c như ng quy n thương m i ràng bu c v i Công ty Trung Nguyên, theo
s d n n tình tr ng c bên chuy n như ng ó, nh ng c a hàng này ph i bài trí c a hàng,
và bên nh n chuy n như ng cùng ti n hành bàn gh theo m t m u chung; ph i pha cà phê
song song các ho t ng kinh doanh. Ho t theo m t công th c do Trung Nguyên chuy n
ng như ng quy n thương m i cũng khác giao. Ngoài vi c nh n kho n phí như ng
v i m t s ho t ng thuê ho c mư n thương quy n, Trung Nguyên còn th c hi n vi c
hi u thông thư ng khác h u qu pháp lý giám sát v i các c a hàng này v vi c b o v
c a hành vi. thương hi u và cách th c qu n lý cũng như
2. Ho t ng như ng quy n thương cách pha ch cà phê ã quy nh trư c.
m i v i th c ti n c a Vi t Nam Cùng v i Trung Nguyên, Công ty Kinh
2.1. Khái quát v ho t ng như ng ô bakery cũng b t u ti n hành ho t ng
quy n thương m i t i Vi t Nam như ng quy n thương m i vào năm 2004.
T i Vi t Nam, như ng quy n thương m i Tháng 10/2004, c a hàng như ng quy n
b t u xu t hi n t sau năm 1995 và phát chính th c u tiên c a Kinh ô bakery ã i
tri n v i nh ng bư c i không n tư ng trong vào ho t ng. M c tiêu c a Kinh ô là có
su t 10 năm qua. Nói n như ng quy n 100 c a hàng như ng quy n chính th c trong
thương m i Vi t Nam, không th không vòng 3 năm t i. Như v y, vi c m r ng h
nh c t i m t doanh nghi p i u trong lĩnh th ng c a hàng, nâng cao uy tín thương hi u
v c như ng quy n thương m i và nh vào c a các ch th kinh doanh có th ư c th c
nh ng c trưng c a phương th c kinh doanh hi n m t cách d dàng thông qua ho t ng
này mà doanh nghi p ó ã có m t h th ng như ng quy n thương m i Vi t Nam.
các c a hàng kinh doanh r ng l n, có th x p Các ch th kinh doanh trong nư c không
vào h ng nh t c a Vi t Nam. ó là Công ty ch th c hi n như ng quy n thương m i t i
cà phê Trung Nguyên v i hơn 500 c a hàng Vi t Nam. Sau cú t phá c a Trung Nguyên
trong c nư c mang thương hi u cà phê ra th trư ng nư c ngoài, m t s thương hi u
Trung Nguyên cùng v i m t s c a hàng khác c a Vi t Nam cũng ã th c hi n thành
như ng quy n khác t i Thái Lan, Campuchia, công vi c như ng quy n thương m i. Tháng
Singapore, Nh t B n. Trung Nguyên cũng là 8/2002, AQ silk - m t thương hi u l a tơ t m
công ty Vi t Nam u tiên th c hi n vi c - ã như ng thành công thương hi u c a
như ng quy n thương m i sang th trư ng mình t i M v i giá 100.000 USD. Thương
nư c ngoài. Th trư ng Singapore là ví d hi u Ph 24 cũng ã nh n ư c nhi u yêu c u
u tiên thành công c a Trung Nguyên trong như ng quy n thương m i t i Hàn Qu c,
m t lo t các m c tiêu hư ng t i như th Nh t B n. T i th trư ng Vi t Nam, ho t
trư ng Pháp, M , Anh. i v i t t c nh ng ng như ng quy n thương m i còn sôi ng
50 T¹p chÝ luËt häc sè 3/2005
- Nghiªn cøu - trao §æi
hơn b i s góp m t c a các thương hi u hàng m i liên quan tr c ti p n l i ích c a thương
u th gi i, ví d như hãng cung c p th c nhân cũng như n n kinh t . Hơn n a, ây l i
ph m như gà rán Kentucky, ăn nhanh là m t lĩnh v c ch a ng khá nhi u tranh
McDonald’s, Loterria, trà Qualitea, Dilmah.... ch p, n u không có m t lu t i u ch nh thì
thông qua vi c doanh nghi p Vi t Nam nh n ho t ng này khó mà phát tri n m c
“quy n thương m i” c a các hãng này cao như i v i các nư c khác trong khu v c
kinh doanh t i Vi t Nam. cũng như trên th gi i.
2.2. Pháp lu t v ho t ng như ng Hi n t i, châu Á, m t s nư c như
quy n thương m i t i Vi t Nam Trung Qu c, Hàn Qu c, Indonexia, Nh t
Th c ti n ho t ng như ng quy n B n, ài Loan, Malaixia ã có nh ng quy
thương m i t i Vi t Nam là r t a d ng và có nh v như ng quy n thương m i. H u h t
th phát tri n m nh m hơn trong tương lai. các nư c này u không tách nh ng quy
Tuy nhiên, như trên ã c p, nh ng bư c ph m i u ch nh như ng quy n thương m i
phát tri n c a như ng quy n thương m i t i ra thành m t lu t riêng mà dùng Lu t thương
Vi t Nam là không có gì áng k so v i các m i i u ch nh ho t ng này. Theo xu
nư c trong khu v c. Tính n năm 2004, s hư ng chung c a khu v c ng th i cũng
lư ng h th ng như ng quy n thương m i nh n th y tính c n thi t c a vi c th a nh n và
c a Vi t Nam là 70, trong khi ó, c a Trung i u ch nh như ng quy n thương m i, Vi t
Qu c là 1900, Thái Lan 100, Hàn Qu c 900, Nam ph i xây d ng m t Lu t thương m i
Nh t B n 1100, Malaysia 321, M 1500.(4) (s a i) ch a ng nh ng quy ph m pháp
i u này có m t s nguyên nhân ch y u có lu t i u ch nh ho t ng này.
th ch ra như: Trình kinh doanh c a các D th o 10 Lu t thương m i (s a i) c a
nhà kinh doanh t i Vi t Nam, các thương hi u Vi t Nam, t i Chương VI - m t s ho t ng
có giá tr chuy n như ng trên di n r ng thương m i c th khác, m c 8 ã quy nh
không nhi u và hơn c là chưa có văn b n v như ng quy n thương m i. Theo ó,
pháp lu t nào quy nh c th và i u ti t ho t như ng quy n thương m i là ho t ng
ng như ng quy n t i Vi t Nam. Th c t thương m i mà bên như ng quy n cho phép
này d n n vi c, các doanh nhân, khi áp và yêu c u bên nh n quy n t mình ti n hành
d ng phương th c như ng quy n thương m i vi c mua bán hàng hoá, cung ng d ch v
kinh doanh, bu c ph i mư n nh ng quy theo các i u ki n dư i ây:
nh pháp lu t c a m t s qu c gia khác, cá - Vi c mua bán hàng hoá, cung ng d ch
bi t hoá thành nh ng tho thu n h p ng v ư c ti n hành theo cách th c t ch c
như ng quy n thương m i ho c h ph i phát kinh doanh do bên như ng quy n quy nh và
huy tính sáng t o t xây d ng m t mô hình ư c g n v i nhãn hi u hàng hoá, tên thương
kinh doanh chưa ư c lu t ghi nh n. Xét v m i, bí quy t kinh doanh, kh u hi u kinh
m t trái c a hi n tư ng này, nhà nư c s b doanh, bi u tư ng kinh doanh, qu ng cáo c a
ngoài t m i u ch nh m t ho t ng thương bên như ng quy n
T¹p chÝ luËt häc sè 3/2005 51
- Nghiªn cøu - trao §æi
- Bên như ng quy n có quy n ki m soát ph i ký b ng văn b n ho c các hình th c
và tr giúp cho bên nh n quy n trong vi c khác tương ương. Thi t nghĩ, hình th c c a
i u hành công vi c kinh doanh.(5) h p ng cũng quan tr ng trong quá trình
Theo tinh th n c a D th o, i tư ng th c hi n cũng như gi i quy t tranh ch p,
c a như ng quy n thương m i t i Vi t Nam tuy nhiên, n i dung c a h p ng lo i này
bao g m: quy n s d ng các bí quy t ngh còn có vai trò quan tr ng hơn c n ư c nh n
nghi p; cách th c t ch c a i m bán m nh nh m h tr các bên trong khi thi t l p
hàng, cung ng d ch v ; tên thương m i; quan h như ng quy n thương m i. Hơn
nhãn hi u hàng hoá, d ch v ; kh u hi u kinh n a, m t khi ã có nh ng quy nh v
doanh; bi u tư ng c a bên như ng quy n và như ng quy n thương m i cho bên th ba thì
quy n s d ng các tr giúp khác bán hàng b t bu c ph i có nh ng quy nh c th v
hoá, cung ng d ch v . Vi c như ng quy n m i quan h gi a bên như ng quy n u
thương m i có th ư c ti n hành ti p t c t tiên, bên như ng quy n l i và bên th ba.
bên nh n quy n sang bên th ba. ng th i, ng th i, trong nh ng trư ng h p này
d th o cũng quy nh c th v quy n và ph i có nh ng quy nh b o v l i ích c a
nghĩa v c a các bên. là ch s h u c a "quy n kinh doanh" i
Xét m t cách toàn di n, vi c ghi nh n v i bên th ba.
c a pháp lu t v ho t ng như ng quy n Trong tương lai g n, khi Lu t thương
thương m i cũng ã là m t bư c ti n l n m i (s a i) ư c thông qua v i nh ng
trong vi c hoàn thi n các quy nh pháp lu t quy ph m y , h p lý và nh t quán v
v thương m i Vi t Nam. Nh ng quy nh như ng quy n thương m i, các doanh nhân
này cũng chính là ti n giúp cho ho t ng Vi t Nam s góp ph n thúc y s phát
như ng quy n thương m i phát tri n trong
tri n c a phương th c franchising, nhân
tương lai. Tuy nhiên, như ng quy n thương
r ng mô hình kinh doanh thông qua như ng
m i là m t phương th c kinh doanh thương
quy n thương m i trong nư c cũng như trên
m i c bi t, có liên quan t i c h th ng
th trư ng qu c t nh m y m nh s phát
kinh doanh bao g m các ch th khác nhau
tri n chi u sâu và b r ng c a n n kinh t
và liên quan t i c n n kinh t , l i ch a ng
nhi u kh năng gây ra tranh ch p. Vì th , t nư c./.
vi c Lu t thương m i ch quy nh sơ sài v
(1). Theo Báo cáo c a H i Liên Hi p chuy n giao
h p ng franchising và không quy nh v thương hi u qu c t (IFA) - 2004.
các bi n pháp h n ch tranh ch p là chưa áp (2). Tài li u H i th o v như ng quy n thương m i
ng ư c nhu c u c n thi t c a m t lu t i u do Chính ph Vi t Nam và Australia tài tr - 12/2004.
ch nh ho t ng như ng quy n thương m i. (3). Theo báo cáo c a Fair Trading, Australia, 1997.
D th o Lu t thương m i (s a i) ch quy (4). World Franchising Council survey, 2004.
nh h p ng như ng quy n thương m i (5). Trích D th o 10 Lu t thương m i (s a i).
52 T¹p chÝ luËt häc sè 3/2005
nguon tai.lieu . vn
