Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n
cña phÇn chung luËt h×nh sù MÜ
TSKH. L£ C¶m *
1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ hÖ thèng häc v h×nh sù häc næi tiÕng cña MÜ (Sellin,
ph¸p luËt h×nh sù Gliuk, Tappen, Svartx v “c«ng tr×nh s−
Sù h×nh th nh v ph¸t triÓn cña hÖ thèng chÝnh” cña Bé luËt - Veksler) còng nh− c¸c
ph¸p luËt h×nh sù (PLHS) nãi riªng v ph¸p nh ho¹t ®éng thùc tiÔn - nh÷ng thÈm ph¸n,
luËt nãi chung cña n−íc MÜ g¾n liÒn víi lÞch c«ng tè viªn, luËt s− v gi¸m thÞ nh tï. B¾t
sö cña chÝnh ®Êt n−íc n y v ®−îc chia th nh ®Çu tõ n¨m 1953 ®Õn n¨m 1961, ñy ban so¹n
hai thêi k× chñ yÕu - tr−íc v sau khi ra ®êi th¶o ® c«ng bè 13 tËp c¸c t− liÖu liªn quan
Hîp chñng quèc (hay cßn gäi l Liªn bang) ®Õn viÖc so¹n th¶o BLHS - c¸c dù th¶o cña
Hoa K× víi Tuyªn ng«n ®éc lËp (n¨m 1776) c¸c ®iÒu luËt v c¸c b×nh luËn khoa häc ®èi
næi tiÕng to n thÕ giíi. Tuy nhiªn, hÖ thèng víi c¸c ®iÒu luËt Êy(1). C¸c kÕt qu¶ cña Bé
PLHS nãi riªng v ph¸p luËt chung cña MÜ luËt n y thÓ hiÖn kinh nghiÖm ph¸t triÓn cña
trong c¶ hai thêi k× ® nªu ®Òu ®−îc h×nh luËt h×nh sù MÜ v tr×nh ®é cao vÒ kÜ thuËt
th nh v ph¸t triÓn trªn nh÷ng nÒn t¶ng cña lËp ph¸p ®ång thêi ghi nhËn c¸c chÕ ®Þnh
hÖ thèng ph¸p luËt ¡ngl«-X¾cx«ng v ®Æc quan träng cña luËt h×nh sù - nh÷ng gi¸ trÞ
biÖt l chÞu ¶nh h−ëng m¹nh mÏ cña ph¸p tinh thÇn - ph¸p lÝ ®−îc thõa nhËn chung cña
luËt chung cña n−íc Anh. nÒn v¨n minh nh©n lo¹i. BLHS mÉu n¨m
HÖ thèng PLHS MÜ v« cïng ®a d¹ng, 1962 cña Hîp chñng quèc Hoa K× bao gåm
phøc t¹p v× c¸c nguån cña luËt h×nh sù liªn bèn phÇn v viÖc nghiªn cøu c¸c quy ®Þnh
bang l HiÕn ph¸p n¨m 1787, c¸c v¨n b¶n cña nã cho thÊy mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n d−íi
luËt (do Quèc héi MÜ ban h nh) v c¸c v¨n ®©y:
b¶n d−íi luËt cña liªn bang (do Tæng thèng, - PhÇn thø nhÊt l c¸c quy ®Þnh chung
c¸c bé v c¸c c¬ quan cña ChÝnh phñ MÜ ban (76 ®iÒu)(2) - PhÇn chung, ®−îc chia th nh
h nh) còng nh− ¸n lÖ cña To ¸n tèi cao b¶y phÇn nhá ®Ò cËp nh÷ng vÊn ®Ò v c¸c
(TATC) liªn bang. Nguån cña luËt h×nh sù chÕ ®Þnh luËt h×nh sù nh− gi¶i thÝch luËt h×nh
c¸c bang l c¸c hiÕn ph¸p, c¸c ®¹o luËt h×nh sù, hiÖu lùc cña luËt h×nh sù vÒ kh«ng gian
sù (chñ yÕu l c¸c bé luËt h×nh sù), c¸c v¨n v thêi gian; kh¸i niÖm téi ph¹m; c¬ së cña
b¶n d−íi luËt v c¸c ¸n lÖ cña c¸c TATC c¸c tr¸ch nhiÖm h×nh sù; c¸c t×nh tiÕt t¨ng nÆng
bang. v gi¶m nhÑ tr¸ch nhiÖm h×nh sù; c¸c giai
Bé luËt h×nh sù (BLHS) mÉu n¨m 1962 ®o¹n thùc hiÖn téi ph¹m; h×nh ph¹t; quyÕt
cña MÜ (do ViÖn nghiªn cøu ph¸p luËt MÜ ®Þnh h×nh ph¹t...
so¹n th¶o) mÆc dï kh«ng cã tÝnh chÊt b¾t - PhÇn thø hai l c¸c ®Þnh nghÜa lËp ph¸p
buéc chÝnh thøc nh−ng ® ®ãng vai trß quyÕt cña c¸c lo¹i téi ph¹m (107 ®iÒu) - PhÇn riªng
®Þnh víi tÝnh chÊt l m« h×nh ph¸p lÝ trong ®−îc chia th nh s¸u phÇn lín l : I. C¸c téi
viÖc c¶i c¸ch PLHS cña c¸c bang (®−îc b¾t x©m h¹i ®Õn sù tån t¹i hoÆc an ninh cña nh
®Çu tõ nöa cuèi thÕ kØ XX). C«ng viÖc so¹n
th¶o ®−îc b¾t ®Çu tõ n¨m 1951 víi sù tham * Khoa luËt
gia cña nhiÒu nh téi ph¹m häc, t©m thÇn §¹i häc quèc gia H Néi
60 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
n−íc; II. C¸c téi x©m h¹i nguy hiÓm ®èi víi 1873 -1877) ® ®−îc söa ®æi, bæ sung v c¶i
c¸ nh©n; III. C¸c téi x©m h¹i ®Õn t i s¶n; IV. c¸ch th nh PhÇn 18 “C¸c téi ph¹m v tè tông
C¸c téi x©m h¹i ®Õn gia ®×nh; V. C¸c téi x©m h×nh sù” Bé tæng luËt Hîp chñng quèc Hoa
h¹i ®Õn c«ng quyÒn; v VI. C¸c téi x©m h¹i K×(3) v nh− vËy, PhÇn 18 n y cã thÓ ®−îc coi
®Õn trËt tù v lîi Ých c«ng céng. C¸c phÇn nh− l BLHS hiÖn h nh cña liªn bang.
n y l¹i ®−îc chia th nh 16 phÇn nhá (trõ MÆc dï trong v¨n b¶n PLHS hiÖn h nh
PhÇn I). n y cña MÜ kh«ng cã sù ph©n chia râ r ng
- PhÇn thø ba ®Ò cËp viÖc quyÕt ®Þnh v gi÷a phÇn chung v phÇn riªng, nh−ng thùc
thi h nh c¸c lo¹i h×nh ph¹t víi tªn gäi l “Sù chÊt l Ch−¬ng thø nhÊt “C¸c quy ®Þnh
t¸c ®éng v c¶i t¹o”. chung” (17 ®iÒu) trong PhÇn 18 Bé tæng luËt
- PhÇn thø t− ®Ò cËp viÖc tæ chøc c¸c c¬ Hîp chñng quèc Hoa K× – chÝnh l PhÇn
quan c¶i t¹o ph¹m nh©n, tøc l bao gåm to n chung luËt h×nh sù cña liªn bang (v× nã quy
bé c¸c quy ®Þnh cña luËt c¶i t¹o lao ®éng. ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò nh− ph©n lo¹i c¸c h nh vi
C¸c ¸n lÖ cña tßa ¸n v c¸c gi¶i thÝch luËt x©m h¹i bÞ trõng ph¹t vÒ h×nh sù, ®ång ph¹m,
cña c¸c tßa ¸n (bao gåm TATC cña liªn bang kh«ng tè gi¸c téi ph¹m, t×nh tr¹ng kh«ng cã
v c¸c TATC cña c¸c bang), bªn c¹nh ph¸p n¨ng lùc TNHS...). Ngo i ra, ë chõng mùc
luËt chung (mét trong c¸c nguån cña luËt nhÊt ®Þnh c¸c quy ph¹m cña PhÇn chung luËt
h×nh sù MÜ) còng l nguån cña luËt h×nh sù h×nh sù cña liªn bang cßn cã thÓ nhËn thÊy
MÜ (t−¬ng øng víi hai cÊp ®é ® nªu) v trong LuËt mÉu n¨m 1978 vÒ quyÕt ®Þnh v
chóng ®ãng vai trß rÊt quan träng trong viÖc thi h nh h×nh ph¹t.
¸p dông thèng nhÊt c¸c quy ®Þnh cña PLHS VÊn ®Ò TNHS ®èi víi nh÷ng téi ph¹m cô
trªn l nh thæ to n quèc v l nh thæ mçi bang thÓ ë cÊp ®é liªn bang - chÝnh l c¸c quy
còng nh− trong qu¸ tr×nh s¸ng t¹o v ph¸t ph¹m thuéc PhÇn riªng luËt h×nh sù MÜ ®−îc
triÓn PLHS cña ®Êt n−íc n y. quy ®Þnh trong c¸c luËt kh¸c cña liªn bang v
C¸c quy ®Þnh vÒ ®¹o luËt h×nh sù cã còng ®−îc ®−a v o Bé tæng luËt Hîp chñng
nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n d−íi ®©y. quèc Hoa K× (vÝ dô: LuËt n¨m 1970 vÒ kiÓm
PLHS MÜ bao gåm hai cÊp ®é m vÒ c¬ tra t×nh tr¹ng ph¹m téi cã tæ chøc, LuËt ®ång
b¶n l cïng hiÖn h nh song song v ®éc lËp bé n¨m 1984 vÒ kiÓm tra t×nh tr¹ng ph¹m téi,
víi nhau - PLHS cña liªn bang v PLHS cña LuËt n¨m 1986 vÒ lõa ®¶o v nh÷ng l¹m
c¸c bang (bao gåm 50 bang v khu dông trong viÖc sö dông c¸c m¸y vi tÝnh...).
C«lumbia thuéc Liªn bang). PLHS MÜ ë cÊp ®é c¸c bang cã mét sè
PLHS MÜ ë cÊp ®é liªn bang cã mét sè nÐt chñ yÕu nh− sau:
nÐt chñ yÕu nh− sau: Ngay tõ thÕ kØ XIX (trong kho¶ng thêi
MÆc dï ® cã nh÷ng nç lùc nh»m ph¸p gian tõ n¨m 1801 ®Õn 1881) ® cã c¸c bé
®iÓn hãa (vÝ dô: ñy ban quèc gia vÒ c¶i c¸ch luËt h×nh sù ®−îc ban h nh t¹i chÝn bang.
luËt h×nh sù ®−îc th nh lËp n¨m 1966, sau ®ã Th nh tùu to lín cña viÖc c¶i c¸ch PLHS
c¸c Dù ¸n luËt S -1 n¨m 1973, S -1437 n¨m l viÖc ban h nh sau ®ã c¸c bé luËt h×nh sù
1977 v S -1722 n¨m 1980 ® lÇn l−ît ®−îc hiÖn h nh t¹i 40 bang (tÝnh ®Õn nöa cuèi
®−a ra song ®Òu kh«ng ®−îc th«ng qua) nªn nh÷ng n¨m 80 cña thÕ kØ XX).
thùc tÕ l hiÖn nay PLHS MÜ ë cÊp ®é liªn Bªn c¹nh c¸c BLHS, t¹i c¸c bang vÉn
bang vÉn ch−a ®−îc ph¸p ®iÓn hãa. tiÕp tôc hiÖn h nh c¸c tËp hÖ thèng hãa c¸c
B»ng LuËt cña Quèc héi MÜ ng y ®¹o luËt h×nh sù do c¸c c¬ quan lËp ph¸p cña
25/6/1948, mét phÇn c¬ b¶n trong PLHS MÜ c¸c bang th«ng qua (vÝ dô: N¨m 1988 t¹i 40
(®−îc hÖ thèng hãa tr−íc ®©y v o nh÷ng n¨m bang ® ban h nh c¸c luËt t−¬ng øng nh−
T¹p chÝ luËt häc - 61
- nghiªn cøu - trao ®æi
LuËt n¨m 1986 cña liªn bang vÒ lõa ®¶o v liªn bang th× ¸p dông trùc tiÕp c¸c ®¹o luËt
nh÷ng l¹m dông trong viÖc sö dông c¸c m¸y h×nh sù do Quèc héi MÜ ban h nh.
vi tÝnh). Trong khoa häc luËt h×nh sù MÜ khi
ë c¸c chõng mùc kh¸c nhau trong c¸c nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn vÒ ®¹o luËt
BLHS cña c¸c bang cã ®iÒu chØnh vÊn ®Ò h×nh sù ® cã mét sè luËn ®iÓm c¬ b¶n sau
hiÖu lùc vÒ thêi gian cña ®¹o luËt h×nh sù (vÝ ®©y(4):
dô: C¸c môc 5.00, 5.05 v 5.10 §iÒu 5 BLHS - §Æc tÝnh chung cña luËt h×nh sù ph−¬ng
bang New York n¨m 1967). T©y bao gåm bèn ®iÒu kiÖn cÊu th nh ®ã l
HiÖu lùc cña ®¹o luËt h×nh sù liªn bang tÝnh chÝnh trÞ, tÝnh chuyªn biÖt, tÝnh thèng
vÒ kh«ng gian. C¨n cø v o hiÖu lùc cña ®¹o nhÊt v chÕ t i h×nh sù.
luËt h×nh sù vÒ kh«ng gian, c¸c quy ph¹m - Nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña luËt h×nh
PLHS MÜ ®−îc chia th nh hai nhãm d−íi sù ph−¬ng T©y bao gåm b¶y tiªu chÝ cÊu
®©y: th nh ®ã l ý ®Þnh ph¹m téi, h nh vi ph¹m
- Nhãm thø nhÊt bao gåm c¸c quy ph¹m téi, sù thèng nhÊt (gi÷a ý ®Þnh v h nh vi),
PLHS cã hiÖu lùc trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thiÖt h¹i do h nh vi g©y nªn, hËu qu¶ x¶y ra,
t−¬ng øng trªn to n l nh thæ Hoa K× v h×nh ph¹t v tÝnh hîp ph¸p.
nhãm n y quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm h×nh sù - Kh¸i niÖm ®¹o luËt h×nh sù - ®ã l v¨n
(TNHS) ®èi víi viÖc thùc hiÖn c¸c h nh vi b¶n bao gåm c¸c nguyªn t¾c riªng biÖt liªn
ph¹m téi cã tÝnh chÊt liªn bang nh−: a) C¸c quan ®Õn h nh vi cña con ng−êi do c¬ quan
h nh vi ph¹m téi x©m h¹i ®Õn c¸c quan chøc nh n−íc cã thÈm quyÒn ban h nh v ®−îc
cña liªn bang; b) C¸c h nh vi ph¹m téi do ¸p dông thèng nhÊt ®èi víi mäi th nh viªn
chÝnh c¸c quan chøc liªn bang thùc hiÖn cña tÊt c¶ c¸c tÇng líp x héi ®−îc ®Ò cËp
trong khi thi h nh c«ng vô; c) C¸c h nh vi trong chÝnh v¨n b¶n ®ã v ®−îc thùc hiÖn
ph¹m téi x©m ph¹m ®Õn c¸c lîi Ých cña nhiÒu b»ng h×nh ph¹t do nh n−íc quy ®Þnh.
bang, cña c¸c c¬ quan thuéc liªn bang hoÆc 2. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ téi ph¹m
cña Hîp chñng quèc Hoa K× nãi chung. ViÖc nghiªn cøu PLHS MÜ cho thÊy c¸c
- Nhãm thø hai bao gåm c¸c quy ph¹m quy ph¹m vÒ téi ph¹m cã nh÷ng ®Æc ®iÓm
PLHS cã hiÖu lùc chØ trªn nh÷ng ®Þa ®iÓm chÝnh d−íi ®©y.
nhÊt ®Þnh v nhãm n y quy ®Þnh TNHS ®èi §Þnh nghÜa lËp ph¸p cña kh¸i niÖm téi
víi viÖc thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c h nh vi ph¹m téi ph¹m v chÕ ®Þnh ph©n lo¹i téi ph¹m cã mét
®−îc thùc hiÖn t¹i nh÷ng ®Þa ®iÓm thuéc sù sè nÐt chñ yÕu nh− sau:
qu¶n lÝ cña chÝnh quyÒn liªn bang (vÝ dô: MÆc dï trong ph¸p luËt MÜ cã sù ghi
C¸c c«ng viªn, c¸c th− viÖn v c¸c b¶o tån nhËn ®Þnh nghÜa cña kh¸i niÖm téi ph¹m
quèc gia) hay sù qu¶n lÝ cña c¸c c¬ quan nh−ng ®ã kh«ng ph¶i l cña téi ph¹m nãi
qu©n sù (vÝ dô: C¸c c¨n cø, kho t ng, m¸y chung m chØ l cña mét sè téi ph¹m riªng
bay, t u thñy... cña c¸c lùc l−îng vò trang biÖt (nh− téi ph¶n béi Hîp chñng quèc, téi
MÜ). ph¹m b»ng b¹o lùc...). Ch¼ng h¹n, kh¸i niÖm
§èi víi h nh vi ph¹m téi ch−a ®−îc quy téi ph¶n béi Hîp chñng quèc ®−îc ®Þnh
®Þnh trong PLHS cña liªn bang m ®−îc thùc nghÜa trong HiÕn ph¸p MÜ (®o¹n 1 phÇn 3
hiÖn t¹i ®Þa ®iÓm thuéc sù qu¶n lÝ cña chÝnh §iÒu III) l : “Ph¶n béi Hîp chñng quèc ®−îc
quyÒn liªn bang th× sÏ ¸p dông §iÒu 13 hiÓu chØ l viÖc tiÕn h nh chiÕn tranh chèng
Ch−¬ng thø nhÊt “Nh÷ng quy ®Þnh chung” l¹i Hîp chñng quèc hoÆc liªn kÕt víi nh÷ng
(® nªu trªn). Riªng ë khu C«lumbia thuéc kÎ thï cña Hîp chñng quèc, gióp ®ì v phôc
62 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
vô chóng”. Cßn theo §iÒu 16 “§Þnh nghÜa téi VÒ c¬ b¶n, sù ph©n lo¹i téi ph¹m trong
ph¹m b»ng b¹o lùc” trong PhÇn 18 Bé tæng ®a sè c¸c BLHS cña c¸c bang còng t−¬ng
luËt Hîp chñng quèc Hoa K× th× thuËt ng÷ øng nh− sù ph©n lo¹i téi ph¹m trªn ®©y cña
“téi ph¹m b»ng b¹o lùc” cã nghÜa l : a) H nh PLHS ë cÊp ®é liªn bang
vi x©m h¹i m yÕu tè cña nã l dïng b¹o lùc, ChÕ ®Þnh ®ång ph¹m cã mét sè nÐt chñ
m−u toan dïng b¹o lùc hoÆc ®e däa dïng b¹o yÕu nh− sau:
lùc ®èi víi nh©n th©n hay t i s¶n cña ng−êi PLHS MÜ (§iÒu 2 “Nh÷ng ng−êi thùc
kh¸c; b) BÊt k× h nh vi x©m h¹i n o l träng h nh” trong PhÇn 18 Bé tæng luËt Hîp chñng
téi m xÐt theo tÝnh chÊt cña nã cã sù nguy quèc Hoa K×) kh«ng ghi nhËn ®Þnh nghÜa lËp
hiÓm ®¸ng kÓ v cho thÊy r»ng, trong khi ph¸p cña kh¸i niÖm thÕ n o l “®ång ph¹m”
thùc hiÖn h nh vi x©m h¹i ®èi víi nh©n th©n (?) v kh¸i niÖm tõng lo¹i ng−êi ®ång ph¹m
hay t i s¶n cña ng−êi kh¸c cã thÓ sÏ dïng (theo nghÜa truyÒn thèng cña chÕ ®Þnh n y)
b¹o lùc. còng nh− kh«ng ph©n biÖt møc ®é TNHS cña
PLHS MÜ (§iÒu 1 “Ph©n lo¹i c¸c h nh vi hä m chØ quy ®Þnh viÖc trõng ph¹t ngang
x©m h¹i” trong PhÇn 18 Bé tæng luËt Hîp nhau ®èi víi tÊt c¶ c¸c lo¹i ng−êi ®ång ph¹m
chñng quèc Hoa K×) c¨n cø v o h×nh ph¹t do l : a) Ai gióp ®ì, xói giôc, ®−a ra nh÷ng lêi
luËt ®Þnh ®èi víi c¸c h nh vi x©m h¹i ®Ó khuyªn hoÆc ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn
ph©n chia chóng th nh hai nhãm lín l : a) h nh vi x©m h¹i chèng Hîp chñng quèc th×
Träng téi (téi nghiªm träng) - bÊt k× h nh vi ph¶i chÞu h×nh ph¹t nh− ng−êi thùc hiÖn h nh
x©m h¹i n o bÞ xö ph¹t tö h×nh hoÆc tï trªn 1 vi x©m h¹i Êy; b) Ai cè ý l m cho viÖc thùc
n¨m; b) Khinh téi (téi kh«ng nghiªm träng) - hiÖn h nh vi x©m h¹i chèng Hîp chñng quèc
bÊt k× h nh vi x©m h¹i n o kh¸c. ®−îc thùc hiÖn trùc tiÕp do chÝnh b¶n th©n
Trªn c¬ së hai nhãm téi ph¹m lín nªu m×nh hoÆc do ng−êi kh¸c th× bÞ xö ph¹t nh−
trªn, PLHS MÜ (§iÒu 3.559 “Ph©n lo¹i c¸c ng−êi thùc h nh.
h nh vi x©m h¹i theo c¸c h×nh ph¹t” trong PLHS MÜ (§iÒu 3 trong PhÇn 18 Bé tæng
PhÇn 18 Bé tæng luËt Hîp chñng quèc Hoa luËt Hîp chñng quèc Hoa K×) ghi nhËn ®Þnh
K×) cßn c¨n cø v o møc h×nh ph¹t tèi ®a do nghÜa lËp ph¸p “Ng−êi gióp søc sau sù viÖc
luËt ®Þnh ®èi víi c¸c träng téi v c¸c khinh thùc hiÖn h nh vi x©m h¹i” (nh− tªn gäi cña
téi ®Ó ph©n chia chóng mét lÇn n÷a th nh §3) v quy ®Þnh møc ®é TNHS Ýt nghiªm
kh¾c h¬n (so víi ng−êi thùc h nh) cña lo¹i
t¸m lo¹i nhá h¬n v vi c¶nh. Ch¼ng h¹n, theo
ng−êi ®ång ph¹m n y nh− sau: a) Ai biÕt vÒ
§iÒu 3.559: a) C¸c träng téi ®−îc ph©n chia
viÖc thùc hiÖn h nh vi x©m h¹i chèng Hîp
th nh n¨m lo¹i nhá l : Lo¹i A - tï chung
chñng quèc m oa tr÷, l m gi¶m bít khã
th©n hoÆc tö h×nh, lo¹i B - tõ 20 n¨m tï trë kh¨n, ñng hé hoÆc hç trî cho ng−êi vi ph¹m
lªn, lo¹i C - tõ 10 n¨m tï trë lªn ®Õn d−íi 20 ph¸p luËt ®Ó c¶n trë viÖc b¾t gi÷, chuyÓn cho
n¨m tï, lo¹i D - tõ 5 n¨m tï trë lªn ®Õn d−íi tßa ¸n hoÆc trõng ph¹t ng−êi ®ã l ng−êi
10 n¨m tï v lo¹i E - tõ trªn 1 n¨m tï ®Õn gióp søc sau sù viÖc thùc hiÖn h nh vi x©m
d−íi 5 n¨m tï; b) C¸c khinh téi ®−îc ph©n h¹i; b) ChÕ t i ®èi víi lo¹i ng−êi ®ång ph¹m
chia th nh ba lo¹i nhá l : Lo¹i A - tõ trªn 6 n y l ph¹t tï víi thêi h¹n kh«ng qu¸ mét
th¸ng tï ®Õn 1 n¨m tï; lo¹i B - tõ trªn 30 nöa thêi h¹n tèi ®a cña h×nh ph¹t ®−îc quy
ng y tï ®Õn 6 th¸ng tï; lo¹i C - tõ trªn 5 ®Þnh ®èi víi ng−êi thùc h nh hoÆc ph¹t tiÒn ë
ng y tï ®Õn 30 ng y tï; c) Vi c¶nh møc kh«ng qu¸ mét nöa tæng sè tiÒn ph¹t ®èi
(infaction) tõ 5 ng y tï trë xuèng hoÆc nÕu víi ng−êi thùc h nh hoÆc ®ång thêi c¶ hai
h×nh ph¹t tï kh«ng ®−îc quy ®Þnh. h×nh ph¹t ®ã.
T¹p chÝ luËt häc - 63
- nghiªn cøu - trao ®æi
PLHS MÜ (§iÒu 4 “Kh«ng tè gi¸c” trong chÊt bÞ c¸o ® kh«ng ®¸nh gi¸ ®−îc tÝnh chÊt
PhÇn 18 Bé tæng luËt Hîp chñng quèc Hoa c¸c h nh vi cña m×nh hoÆc kh«ng hiÓu ®−îc
K×) quy ®Þnh TNHS chØ ®èi víi viÖc che giÊu r»ng c¸c h nh vi ®ã l kh«ng ®óng; b) BÖnh
v kh«ng tè gi¸c träng téi nh− sau: Ai biÕt vÒ t©m thÇn hoÆc nh−îc ®iÓm vÒ thÓ chÊt trong
träng téi thuéc quyÒn xÐt xö cña c¸c tßa ¸n nh÷ng tr−êng hîp kh¸c kh«ng thÓ coi l sù
Hîp chñng quèc thùc tÕ ® ®−îc thùc hiÖn biÖn hé.
m che giÊu v trong thêi h¹n ng¾n kh«ng Ph¸p nh©n cã thÓ bÞ coi l chñ thÓ cña téi
b¸o cho thÈm ph¸n n o ®ã hay cho bÊt k× ph¹m theo PLHS MÜ, v× c¨n cø v o §iÒu 2.07
ng−êi n o kh¸c trong sè nh÷ng ng−êi ®¹i BLHS mÉu n¨m 1962 cña Hîp chñng quèc
diÖn cho chÝnh quyÒn d©n sù hoÆc qu©n sù Hoa K×) cã thÓ nªu lªn mét sè nÐt chñ yÕu
cña Hîp chñng quèc th× bÞ xö ph¹t tiÒn ®Õn nh− sau: a) C¸c tËp ®o n (c«ng ti) v c¸c
500 USD hoÆc ph¹t tï ®Õn 3 n¨m hoÆc c¶ hai hiÖp héi ®Òu cã thÓ l nh÷ng chñ thÓ cña téi
h×nh ph¹t ®ã. ph¹m (kÓ c¶ c¸c tËp ®o n v c¸c hiÖp héi
PLHS MÜ (Ch−¬ng 19 “Sù th«ng m−u” ®−îc s¸ng lËp víi tÝnh chÊt l c¸c c¬ quan
trong PhÇn 18 Bé tæng luËt Hîp chñng quèc chÝnh phñ hay ®−îc chÝnh phñ s¸ng lËp ®Ó
Hoa K×) quy ®Þnh: a) ViÖc trõng ph¹t sù thùc hiÖn nh÷ng ch−¬ng tr×nh cña nh n−íc);
th«ng m−u cña tõ hai ng−êi trë lªn nh»m b) c¸c tËp ®o n v c¸c hiÖp héi ®Òu cã thÓ bÞ
thùc hiÖn h nh vi x©m h¹i hoÆc lõa dèi ®èi truy cøu TNHS nÕu kh«ng thùc hiÖn c¸c
víi Hîp chñng quèc; b) Sù biÖn hé ®−îc nghÜa vô m ph¸p luËt quy ®Þnh hä ph¶i thùc
chÊp nhËn ®Ó lo¹i trõ viÖc truy tè do bÞ xói hiÖn; c) TNHS m c¸c tËp ®o n v c¸c hiÖp
giôc thùc hiÖn téi ph¹m b»ng b¹o lùc l trong héi ph¶i chÞu l v× ban l nh ®¹o hoÆc ng−êi
tr−êng hîp tù nguyÖn v ho n to n chÊm døt ®¹i diÖn n o ®ã cña tËp ®o n hay cña hiÖp
ý ®Þnh thùc hiÖn ý ®Þnh ph¹m téi cña m×nh, héi do sù s¬ xuÊt trong h nh vi cña m×nh
bÞ c¸o ® ng¨n chÆn ®−îc viÖc thùc hiÖn téi (thay mÆt cho tËp ®o n hay hiÖp héi t−¬ng
ph¹m bÞ xói giôc; c) Sù chÊm døt kh«ng øng) m ®i ®Õn chç ph¹m téi.
®−îc coi l “ho n to n v tù nguyÖn” nÕu nã ViÖc kh«ng cã ý ®Þnh ph¹m téi trong t¸m
ho n to n hoÆc phÇn n o nªu ra (viÖn cí) tr−êng hîp sau ®©y ®−îc BLHS mÉu n¨m
b»ng quyÕt ®Þnh chuyÓn viÖc thùc hiÖn téi 1962 cña Hîp chñng quèc Hoa K× quy ®Þnh
ph¹m v o thêi gian kh¸c, chän ng−êi kh¸c l nh÷ng t×nh tiÕt biÖn hé (tù vÖ) hay cã thÓ
l m n¹n nh©n hoÆc Ên ®Þnh môc ®Ých kh¸c gäi l nh÷ng t×nh tiÕt lo¹i trõ TNHS: a) Sù
nh−ng t−¬ng tù nh− môc ®Ých tr−íc ®ã cña thiÕu hiÓu biÕt hoÆc sù nhÇm lÉn; b) T×nh
téi ph¹m. tr¹ng say nÆng (®Õn møc ng−êi ph¹m téi
T×nh tr¹ng kh«ng cã n¨ng lùc TNHS kh«ng thÓ nhËn thøc hoÆc kh«ng thÓ ®−îc
®−îc nh l m luËt coi l sù biÖn hé ®−îc h nh vi cña m×nh); c) Thùc hiÖn téi ph¹m do
chÊp nhËn ®Ó lo¹i trõ tÝnh chÊt téi ph¹m cña bÞ c−ìng bøc (m kh«ng thÓ chèng l¹i ®−îc);
h nh vi x©m h¹i v nã ®−îc quy ®Þnh râ r ng d) BÞ lõa dèi; ®) Sù phßng vÖ hîp ph¸p
trong PLHS MÜ (§iÒu 20 “Sù biÖn hé do t×nh (chÝnh ®¸ng); e) Buéc ph¶i dïng vò lùc ®Ó tù
tr¹ng kh«ng cã n¨ng lùc TNHS” trong PhÇn vÖ; g) BÖnh t©m thÇn; h) Ch−a ®Õn tuæi th nh
18 Bé tæng luËt Hîp chñng quèc Hoa K×) víi niªn(5).
néi dung nh− sau: a) Sù biÖn hé ®−îc chÊp Nh− vËy, nÕu trong PLHS ë cÊp ®é liªn
nhËn chèng l¹i viÖc truy tè trªn c¬ së mét bang, nh−îc ®iÓm chñ yÕu cña c¸c quy ph¹m
luËt n o ®ã cña liªn bang l ë chç trong thêi vÒ téi ph¹m l ngo i mét sè chÕ ®Þnh ® ®−îc
gian thùc hiÖn c¸c h nh vi x©m h¹i do bÞ xem xÐt trªn ®©y, ra vÉn cßn thiÕu nhiÒu kh¸i
bÖnh t©m thÇn nÆng hoÆc nh−îc ®iÓm vÒ thÓ niÖm v chÕ ®Þnh c¬ b¶n kh¸c cña PhÇn
64 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
chung luËt h×nh sù ch−a ®−îc nh l m luËt vô nhÊt ®Þnh, quyÒn bÇu cö), buéc ph¶i cã
®iÒu chØnh th× trong PLHS ë cÊp ®é c¸c bang. nghÜa vô båi th−êng thiÖt h¹i ® g©y ra, tÞch
Nh−îc ®iÓm n y ë c¸c chõng mùc kh¸c nhau thu t i s¶n...
® ®−îc kh¾c phôc - c¸c quy ph¹m vÒ téi Ph¹t tiÒn ®−îc quy ®Þnh theo møc nh−
ph¹m ®a d¹ng h¬n v ®−îc thÓ hiÖn b»ng sau: a) Kh«ng qu¸ 250.000 USD ®èi víi thÓ
viÖc gi¶i quyÕt vÒ mÆt lËp ph¸p nhiÒu vÊn ®Ò nh©n ph¹m téi; b) Kh«ng qu¸ 500.000 USD
quan träng cña PhÇn chung luËt h×nh sù. ®èi víi ph¸p nh©n ph¹m téi.
Ch¼ng h¹n, BLHS bang New York n¨m 1967 ¸n treo l h×nh ph¹t ®Ó bÞ c¸o ®−îc tù do
hiÖn h nh ® ghi nhËn h ng lo¹t c¸c kh¸i d−íi sù kiÓm tra cña quan chøc ®Æc biÖt
niÖm v c¸c chÕ ®Þnh c¬ b¶n cña PhÇn chung trong thêi h¹n kh«ng qu¸ 5 n¨m víi nh÷ng
luËt h×nh sù (ngo i PhÇn A ®Ò cËp nh÷ng vÊn ®iÒu kiÖn thö th¸ch do luËt ®Þnh, nÕu trong
®Ò liªn quan ®Õn viÖc gi¶i thÝch v hiÖu lùc thêi h¹n ®ã bÞ c¸o vi ph¹m nh÷ng ®iÒu kiÖn
cña ®¹o luËt h×nh sù còng nh− ®Þnh nghÜa lËp thö th¸ch Êy th× ¸n treo sÏ ®−îc thay thÕ b»ng
ph¸p cña 18 kh¸i niÖm) nh−: C¸c nguyªn t¾c h×nh ph¹t tï cã thêi h¹n.
cña TNHS (PhÇn B) víi c¸c quy ph¹m liªn Ph¹t tï ®−îc quy ®Þnh theo chÝn møc
quan ®Õn chÕ ®Þnh lçi (§iÒu 15), chÕ ®Þnh t−¬ng øng víi n¨m lo¹i träng téi (A, B, C, D
®ång ph¹m v vÊn ®Ò TNHS cña ph¸p nh©n v E), ba lo¹i khinh téi (A, B v C) v vi
(§iÒu 20). c¶nh (§iÒu 3581 “B¶n ¸n xö ph¹t tï” trong
Nh÷ng sù biÖn hé ®−îc chÊp nhËn (PhÇn PhÇn 18 Bé tæng luËt Hîp chñng quèc Hoa
C) víi c¸c quy ph¹m liªn quan ®Õn nh÷ng K×) nh− sau: a) N¨m møc ®èi víi träng téi -
t×nh tiÕt lo¹t trõ TNHS (§iÒu 30 vÒ sù biÖn chung th©n hoÆc bÊt k× thêi h¹n n o (lo¹i A),
hé chÊp nhËn ®−îc do ch−a ®Õn tuæi th nh kh«ng qu¸ 25 n¨m (lo¹i B), kh«ng qu¸ 12
niªn, bÖnh t©m thÇn hoÆc nh−îc ®iÓm vÒ thÓ n¨m (lo¹i C), kh«ng qu¸ 6 n¨m (lo¹i D) v
chÊt; §iÒu 35 vÒ sö dông vò lùc do ph¸p luËt kh«ng qu¸ 3 n¨m (lo¹i E); b) Ba møc ®èi víi
hoÆc quyÕt ®Þnh cña tßa ¸n cho phÐp, phßng khinh téi - kh«ng qu¸ 1 n¨m (lo¹i A), kh«ng
vÖ chÝnh ®¸ng, t×nh thÕ cÊp thiÕt, b¾t ng−êi qu¸ 6 th¸ng lo¹i B) v kh«ng qu¸ 30 ng y
ph¹m ph¸p; §iÒu 40 vÒ sù biÖn hé chÊp nhËn (lo¹i C); c) Mét møc ®èi víi vi c¶nh - kh«ng
®−îc do lo¹i trõ tÝnh chÊt lçi nh− sù c−ìng qu¸ 5 ng y.
bøc vÒ th©n thÓ, bÞ g i “bÉy” hoÆc tù nguyÖn Tö h×nh theo PLHS MÜ th−êng ®−îc ¸p
v ho n to n chÊm døt ý ®Þnh thùc hiÖn h nh dông ®èi víi c¸c téi quèc sù, c¸c téi qu©n
vi x©m h¹i). chøc v c¸c téi h×nh sù ®Æc biÖt nghiªm träng
3. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ h×nh ph¹t h¬n c¶. C¸c ph−¬ng ph¸p thi h nh h×nh ph¹t
v quyÕt ®Þnh h×nh ph¹t n y l xö b¾n, treo cæ, ®−a v o phßng h¬i
C¸c quy ph¹m vÒ h×nh ph¹t theo PLHS ng¹t, ngåi lªn ghÕ ®iÖn v tiªm thuèc ®éc.
MÜ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh d−íi ®©y. HiÖn nay, h×nh ph¹t tö h×nh chØ cßn ®−îc quy
HÖ thèng h×nh ph¹t theo PLHS MÜ ë cÊp ®Þnh trong PLHS cña 37/50 bang ë MÜ. N¨m
®é liªn bang v cña ®a sè c¸c bang, vÒ c¬ 1988 Tßa ¸n tèi cao MÜ ® quy ®Þnh h×nh
b¶n bao gåm: a) C¸c lo¹i h×nh ph¹t chÝnh - ph¹t tö h×nh kh«ng ®−îc ¸p dông ®èi víi
ph¹t tiÒn, thö th¸ch (¸n treo), ph¹t tï (cã thêi ng−êi ph¹m téi ch−a ®ñ 16 tuæi.
h¹n hoÆc chung th©n) v tö h×nh (trong sè C¸c môc ®Ých cña h×nh ph¹t theo PLHS
n y chØ cã hai lo¹i ®Çu tiªn ®−îc ¸p dông ®èi MÜ: C¨n cø v o c¸c quy ph¹m t¹i §3-101
víi ph¸p nh©n ph¹m téi); b) C¸c lo¹i h×nh §iÒu 3 “C¸c h×nh ph¹t” trong LuËt mÉu n¨m
ph¹t bæ sung - l m c¸c c«ng viÖc v× lîi Ých 1978 vÒ quyÕt ®Þnh v thi h nh h×nh ph¹t cã
c«ng céng, t−íc c¸c quyÒn (nh− gi÷ c¸c chøc thÓ nhËn thÊy mét sè nÐt chñ yÕu nh− sau:
T¹p chÝ luËt häc - 65
- nghiªn cøu - trao ®æi
Khi trõng trÞ ng−êi bÞ kÕt ¸n ®èi víi h nh “C¸c h×nh ph¹t” trong LuËt mÉu n¨m 1978
vi vÒ h×nh sù cÇn ®¶m b¶o viÖc quyÕt ®Þnh vÒ quyÕt ®Þnh v thi h nh h×nh ph¹t.
h×nh ph¹t ph¶i phï hîp víi téi ph¹m m Trong tr−êng hîp ph¹m träng téi lo¹i A
ng−êi ®ã ® thùc hiÖn. hoÆc ph¹m nhiÒu téi th× møc h×nh ph¹t tï cã
Khi quy ®Þnh tÝnh chÊt ng¨n ngõa hîp thêi h¹n cã thÓ lªn ®Õn h ng tr¨m n¨m. §ång
ph¸p cña b¶n ¸n v thñ tôc c«ng b»ng trong thêi, PLHS MÜ (§iÒu 3583 “§−a v b¶n ¸n
viÖc tuyªn ¸n ph¶i ®¶m b¶o sù ®èi xö c«ng thêi h¹n ë d−íi sù gi¸m s¸t sau khi ra tï”
minh víi tÊt c¶ nh÷ng ng−êi bÞ kÕt ¸n b»ng trong PhÇn 18 Bé tæng luËt Hîp chñng quèc
b»ng c¸ch lo¹i trõ sù bÊt b×nh ®¼ng kh«ng Hoa K×) cßn quy ®Þnh l sau khi ra tï ph¹m
thÓ chÊp nhËn ®−îc trong viÖc thi h nh h×nh nh©n ph¶i bÞ gi¸m s¸t: a) §èi víi träng téi
ph¹t. lo¹i A hoÆc lo¹i B - kh«ng qu¸ 5 n¨m; b) §èi
Ng¨n ngõa viÖc thùc hiÖn téi ph¹m v víi träng téi lo¹i C hoÆc lo¹i D - kh«ng qu¸
®¶m b¶o sù t«n träng ph¸p luËt b»ng c¸ch: a) 3 n¨m; c) §èi víi träng téi lo¹i E hoÆc khinh
T×m ph−¬ng ph¸p cã hiÖu qu¶ ®Ó r¨n ®e téi (ngo i téi kh«ng ®¸ng kÓ) - kh«ng qu¸ 1
nh÷ng ng−êi kh¸c cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn téi n¨m.
ph¹m t−¬ng tù; b) C¸ch li nh÷ng ng−êi cã Ngo i ra, c¨n cø v o LuËt vÒ c¶i c¸ch
qu¸ khø vÒ h×nh sù l©u d i (ý nãi nh÷ng kÎ viÖc quyÕt ®Þnh h×nh ph¹t n¨m 1984, Quèc
ph¹m téi h×nh sù chuyªn nghiÖp); c) Hç trî héi MÜ ® th nh lËp ñy ban vÒ c¸c h×nh ph¹t,
cho viÖc thùc hiÖn c¸c ch−¬ng tr×nh c¶i t¹o sau ba n¨m “Nh÷ng ph−¬ng h−íng c¬ b¶n
nh»m môc ®Ých ®¹t ®−îc sù tù nguyÖn trong cña viÖc quyÕt ®Þnh h×nh ph¹t” n¨m 1987
viÖc hîp t¸c v tham gia cña nh÷ng ng−êi d−íi h×nh thøc h−íng dÉn do ñy ban n y
ph¹m téi v o c¸c ch−¬ng tr×nh ®ã. so¹n th¶o ® thi h nh v trong ®ã quy ®Þnh
ViÖc quyÕt ®Þnh h×nh ph¹t cã mét sè nÐt 43 møc trõng ph¹t ®èi víi c¸c vi ph¹m
chñ yÕu d−íi ®©y: PLHS./.
PLHS MÜ (§iÒu 3553 “§−a ra b¶n ¸n”
trong PhÇn 18 Bé tæng luËt Hîp chñng quèc (1).Xem: Nhikif«r«v B.X, Resetnhik«v F.M. LuËt
Hoa K×) quy ®Þnh râ c¸c môc ®Ých cña viÖc h×nh sù MÜ ®−¬ng ®¹i. Nxb. S¸ch ph¸p lÝ 1990, tr.9
(tiÕng Nga).
quyÕt ®Þnh h×nh ph¹t l tßa ¸n quyÕt ®Þnh (2).VÒ kÜ thuËt lËp ph¸p, trong PLHS MÜ kh«ng cã ch÷
h×nh ph¹t cÇn v ®ñ ®Ó ®¹t ®−îc c¸c môc "§iÒu". ë b i n y, chóng t«i t¹m dïng ch÷ "§iÒu" ®Ó
®Ých sau - ®Ó h×nh ph¹t ®ã ph¶n ¸nh ®−îc chØ kÝ hiÖu "§".
tÝnh chÊt nghiªm träng cña sù x©m h¹i, gãp (3).Xem: Bé tæng luËt Hîp chñng quèc Hoa K×.
phÇn t«n träng ph¸p luËt v ph¶i c«ng minh Ch−¬ng 18. Trong s¸ch: Hîp chñng quèc Hoa K× -
HiÕn ph¸p v c¸c v¨n b¶n lËp ph¸p (HiÖu ®Ýnh cña
so víi sù x©m h¹i ® thùc hiÖn; ®Ó h×nh ph¹t GS. TS luËt häc O.A.Zi®k«v). Nhãm xuÊt b¶n “TiÕn
®ã k×m gi÷ ®−a ®Õn t¸c ®éng t−¬ng xøng víi bé” - “U nhiverx”. Maxc¬va, 1993, tr. 587- 647 (tiÕng
h nh vi ph¹m téi; ®Ó h×nh ph¹t ®ã b¶o vÖ Nga).
(4).Xem: C¸ch nh×n cña Hoa K× ®èi víi luËt h×nh sù.
®−îc x héi tr¸nh khái c¸c téi ph¹m do bÞ Ch−¬ng III. – Trong s¸ch: Chuyªn ®Ò vÒ t− ph¸p h×nh
c¸o thùc hiÖn; v ®Ó sau n y cho bÞ c¸o cã sù so s¸nh (Tñ s¸ch luËt so s¸nh) Th«ng tin khoa häc
kh¶ n¨ng nhËn ®−îc tr×nh ®é v¨n hãa cÇn ph¸p lÝ. ViÖn NCKH Ph¸p lÝ (Bé t− ph¸p) xuÊt b¶n,
thiÕt, sù ® o t¹o vÒ nghÒ nghiÖp, sù phôc vô H Néi, 1999, tr. 66 -74.
(5).Xem: Bé luËt h×nh sù mÉu (Hîp chñng quèc Hoa
vÒ y tÕ v sù phôc vô vÒ c¶i t¹o kh¸c cã hiÖu K×). (DÞch tõ tiÕng Anh, hiÖu ®Ýnh cña TS luËt häc,
qu¶ h¬n c¶. VÒ c¬ b¶n c¸c môc ®Ých n y gi¸o s− Nhikif«r«v B.X). Nxb. S¸ch ph¸p lÝ. Maxc¬va,
còng ®−îc ghi nhËn t¹i t¹i §3-102 §iÒu 3 1969 (tiÕng Nga).
66 - T¹p chÝ luËt häc
nguon tai.lieu . vn
