Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
§ç NhÊt Hoµng *
N ghÞ quyÕt §¹i héi ®¹i biÓu to n quèc lÇn
thø IX cña §¶ng ® kh¼ng ®Þnh kinh tÕ
cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i l th nh phÇn kinh
ngo i t¹i ViÖt Nam, ng y 9/6/2000 Quèc héi
® th«ng qua LuËt ®Çu t− n−íc ngo i t¹i ViÖt
Nam söa ®æi n¨m 2000 (sau ®©y gäi t¾t l
tÕ, l bé phËn cÊu th nh quan träng cña nÒn LuËt §TNN n¨m 2000) v ng y 31/7/2000
kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x héi chñ nghÜa ChÝnh phñ ® ban h nh NghÞ ®Þnh sè
ë n−íc ta ®−îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn l©u d i 24/2000/N§-CP vÒ h−íng dÉn thi h nh LuËt
v b×nh ®¼ng víi c¸c th nh phÇn kinh tÕ kh¸c. §TNN n¨m 2000. LuËt §TNN n¨m 2000 v
Tõ khi ban h nh LuËt ®Çu t− n−íc ngo i NghÞ ®Þnh sè 24/2000/N§-CP cã nhiÒu ®iÓm
t¹i ViÖt Nam n¨m 1987, ho¹t ®éng n y ® thu míi, th«ng tho¸ng h¬n so víi ph¸p luËt ®Çu t−
®−îc nhiÒu th nh tùu quan träng, gãp phÇn tr−íc ®©y.
tÝch cùc v o viÖc thùc hiÖn th¾ng lîi cña c«ng 1. Nh÷ng quy ®Þnh míi liªn quan ®Õn
cuéc ®æi míi, ®−a n−íc ta ra khái khñng viÖc ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ cÇn ®Õn sù hç
ho¶ng kinh tÕ, t¨ng c−êng thÕ v lùc cña ViÖt trî cña ChÝnh phñ ViÖt Nam
Nam trªn tr−êng quèc tÕ. Tuy nhiªn, ho¹t 1.1. Nh÷ng n¨m võa qua, do chÝnh s¸ch v
®éng ®Çu t− n−íc ngo i nh÷ng n¨m qua còng ph¸p luËt vÒ ®Çu t− cña ViÖt Nam cã nhiÒu
® béc lé nh÷ng mÆt yÕu kÐm, h¹n chÕ. §ã l thay ®æi ® l m ¶nh h−ëng ®Õn kÕ ho¹ch kinh
nhËn thøc, quan ®iÓm vÒ ®Çu t− n−íc ngo i doanh cña c¸c nh ®Çu t− v cã kh«ng Ýt
ch−a thùc sù thèng nhÊt v th«ng suèt ë c¸c tr−êng hîp cßn g©y thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña
cÊp, c¸c ng nh; c¬ cÊu ®Çu t− n−íc ngo i cßn c¸c nh ®Çu t−, l m cho hä kh«ng an t©m khi
bÊt hîp lÝ v hiÖu qu¶ kinh tÕ - x héi cña ho¹t kinh doanh t¹i ViÖt Nam. §Ó kh¾c phôc nh−îc
®éng ®Çu t− n−íc ngo i ch−a cao; m«i tr−êng ®iÓm ®ã, LuËt §TNN n¨m 2000 ® thay
kinh tÕ v ph¸p lÝ cßn nhiÒu h¹n chÕ; c«ng t¸c kho¶n 3 §iÒu 21 LuËt §TNN n¨m 1996 b»ng
qu¶n lÝ nh n−íc vÒ ®Çu t− n−íc ngo i cßn cã §iÒu 21a nh»m quy ®Þnh cô thÓ c¸c biÖn ph¸p
nh÷ng mÆt yÕu kÐm; thñ tôc h nh chÝnh cßn ®¶m b¶o quyÒn lîi nh ®Çu t− trong tr−êng
phiÒn h ; c«ng t¸c c¸n bé cßn nhiÒu bÊt cËp. hîp do nh÷ng thay ®æi quy ®Þnh cña ph¸p luËt
Trong xu thÕ héi nhËp, c¸c n−íc xung quanh ViÖt Nam l m thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña nh
®Æc biÖt l c¸c n−íc ASEAN v Trung Quèc ®Çu t−, theo ®ã "trong tr−êng hîp do thay ®æi
liªn tôc cã nh÷ng c¶i tiÕn vÒ chÝnh s¸ch, ph¸p cña ph¸p luËt ViÖt Nam l m thiÖt h¹i ®Õn lîi
luËt nh»m thu hót ®Çu t− n−íc ngo i. Ph¸p Ých cña doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc
luËt vÒ ®Çu t− n−íc ngo i ë ViÖt Nam tr−íc
ngo i v c¸c bªn tham gia hîp ®ång hîp t¸c
®©y ®−îc coi l hÊp dÉn, th«ng tho¸ng, nay
kinh doanh th× doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t−
®ang mÊt dÇn tÝnh c¹nh tranh. §Ó kh¾c phôc
t×nh tr¹ng ®ã, gãp phÇn c¶i tiÕn v n©ng cao * Vô ph¸p luËt v xóc tiÕn ®Çu t−
søc c¹nh tranh cña m«i tr−êng ®Çu t− n−íc Bé kÕ ho¹ch v ®Çu t−
T¹p chÝ luËt häc - 21
- nghiªn cøu - trao ®æi
n−íc ngo i v c¸c bªn tham gia hîp ®ång hîp cho phÐp doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc
t¸c kinh doanh tiÕp tôc ®−îc h−ëng c¸c −u ® i ngo i v c¸c bªn tham gia hîp ®ång hîp t¸c
® ®−îc quy ®Þnh trong giÊy phÐp ®Çu t− v kinh doanh ®−îc mua ngo¹i tÖ t¹i c¸c ng©n
LuËt n y hoÆc ®−îc Nh n−íc gi¶i quyÕt tho¶ h ng th−¬ng m¹i ®Ó ®¸p øng c¸c giao dÞch
®¸ng theo c¸c biÖn ph¸p... a) Thay ®æi môc v ng lai v c¸c giao dÞch ®−îc phÐp kh¸c theo
tiªu dù ¸n; b) MiÔn, gi¶m thuÕ theo quy ®Þnh ph¸p luËt vÒ qu¶n lÝ ngo¹i hèi; ChÝnh phñ b¶o
cña ph¸p luËt; c) ThiÖt h¹i cña doanh nghiÖp ®¶m c©n ®èi ngo¹i tÖ ®èi víi mét sè rÊt Ýt c¸c
cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i, c¸c bªn tham gia dù ¸n ®Æc biÖt quan träng ®Çu t− theo ch−¬ng
hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh ®−îc khÊu trõ tr×nh cña ChÝnh phñ trong tõng thêi k×; b¶o
v o thu nhËp thuÕ cña doanh nghiÖp; d) §−îc ®¶m hç trî c©n ®èi ngo¹i tÖ ®èi víi s¶n xuÊt
thay thÕ h ng nhËp khÈu thiÕt yÕu v ®èi víi
xem xÐt båi th−êng tho¶ ®¸ng trong mét sè
c¸c dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng
tr−êng hîp cÇn thiÕt" (kho¶n 1 §iÒu 21a LuËt
v ®èi víi mét sè dù ¸n quan träng kh¸c.
§TNN n¨m 2000). §ång thêi ®Ó khuyÕn
Nh÷ng quy ®Þnh míi n y ® t¹o ®iÒu kiÖn
khÝch c¸c nh ®Çu t− n−íc ngo i, t¹i kho¶n 2
thuËn lîi, th¸o gì khã kh¨n cho c¸c doanh
§iÒu 21a LuËt §TNN cßn ghi râ: "C¸c quy
nghiÖp v t¹o c¬ së ph¸p lÝ cho c¸c ng©n h ng
®Þnh míi −u ® i h¬n ®−îc ban h nh sau khi
®−îc quyÒn quyÕt ®Þnh mua, b¸n ngo¹i tÖ cho
®−îc cÊp phÐp ®Çu t− sÏ ®−îc ¸p dông cho
c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i v
tuú kh¶ n¨ng v ®iÒu kiÖn cña m×nh.
c¸c bªn tham gia hîp ®ång hîp t¸c kinh
1.3. Nh»m t¹o thuËn lîi cho ho¹t ®éng
doanh". Víi nh÷ng quy ®Þnh n y, LuËt §TNN kinh doanh b×nh th−êng cña c¸c doanh nghiÖp
cña ViÖt Nam ® x¸c lËp nguyªn t¾c b¶o ®¶m cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i, kho¶n 2 §iÒu 35
quyÒn lîi cña c¸c nh ®Çu t− khi cã sù thay LuËt §TNN n¨m 2000 ® quy ®Þnh: "Trong
®æi vÒ chÝnh s¸ch, ph¸p luËt. tr−êng hîp ®Æc biÖt ®−îc Ng©n h ng nh
1.2. LuËt §TNN n¨m 1996 quy ®Þnh n−íc ViÖt Nam chÊp thuËn, doanh nghiÖp cã
doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i, bªn vèn ®Çu t− n−íc ngo i ®−îc më t i kho¶n ë
n−íc ngo i tham gia hîp ®ång hîp t¸c kinh n−íc ngo i". §iÓm söa ®æi n y ® kh¾c phôc
doanh tù ®¶m b¶o nhu cÇu vÒ tiÒn n−íc ngo i ®−îc h¹n chÕ cña kho¶n 2 §iÒu 35 LuËt
cho ho¹t ®éng cña m×nh. Quy ®Þnh n y g©y §TNN n¨m 1996, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho
nhiÒu khã kh¨n cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i cã
h ng thay thÕ nhËp khÈu, hoÆc doanh nghiÖp ph¹m vi kinh doanh réng vÒ viÖc më t i kho¶n
kh«ng cã h ng xuÊt khÈu, kh«ng cã nguån thu ®ång thêi vÉn b¶o ®¶m ®−îc sù qu¶n lÝ, gi¸m
ngo¹i tÖ t¹i chç. Quy ®Þnh n y còng ch−a phï s¸t trªn c¬ së cã sù xem xÐt v phª chuÈn cña
hîp víi c¸c nguyªn t¾c cña WTO v× h¹n chÕ Ng©n h ng nh n−íc ViÖt Nam khi cho më t i
doanh nghiÖp ®−îc quyÒn tiÕp cËn nguån kho¶n.
ngo¹i tÖ cña c¸c ng©n h ng. §Ó kh¾c phôc h¹n 1.4. ViÖc ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng l
chÕ n y, §iÒu 33 cña LuËt §TNN n¨m 2000 mét trong nh÷ng vÊn ®Ò nan gi¶i cã ¶nh h−ëng
® cã sù söa ®æi c¨n b¶n, ®ã l thay quy ®Þnh rÊt lín ®Õn triÓn khai c¸c dù ¸n ®Çu t− sau khi
doanh nghiÖp tù c©n ®èi ngo¹i tÖ b»ng viÖc ®−îc cÊp giÊy phÐp. Trong thêi gian võa qua,
22 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
do thiÕu x¸c ®Þnh râ r ng tr¸ch nhiÖm trong s¶n g¾n liÒn víi ®Êt v gi¸ trÞ quyÒn sö dông
viÖc ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng ®Ó thùc hiÖn ®Êt ®Ó b¶o ®¶m vay vèn t¹i c¸c tæ chøc tÝn
c¸c dù ¸n ®Çu t− n−íc ngo i nªn mÆc dï mÊt dông ®−îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam". Nh−
nhiÒu kinh phÝ nh−ng thêi gian th−êng kÐo d i vËy, tõ nay c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t−
v nhiÒu dù ¸n vÉn kh«ng triÓn khai ®−îc. §Ó n−íc ngo i ®−îc thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt ë
th¸o gì khã kh¨n n y, §iÒu 46 LuËt §TNN c¶ c¸c chi nh¸nh ng©n h ng n−íc ngo i, ng©n
n¨m 2000 ® bæ sung quy ®Þnh míi: "Trong h ng liªn doanh v ng©n h ng 100% vèn n−íc
tr−êng hîp bªn ViÖt Nam gãp vèn b»ng gi¸ trÞ ngo i t¹i ViÖt Nam ®Ó vay vèn.
quyÒn sö dông ®Êt th× bªn ViÖt Nam cã tr¸ch 1.6. §Ó tr¸nh rñi ro ®èi víi c¸c dù ¸n BOT
nhiÖm ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt b»ng v ho n v c¸c dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®Æc biÖt
th nh c¸c thñ tôc ®Ó ®−îc quyÒn sö dông ®Êt. quan träng, c¸c nh ®Çu t− lu«n yªu cÇu ChÝnh
Trong tr−êng hîp Nh n−íc ViÖt Nam cho phñ ph¶i b¶o l nh c¸c nghÜa vô vÒ t i chÝnh v
thuª ®Êt th× uû ban nh©n d©n cÊp tØnh, th nh chia sÎ rñi ro víi hä. §©y l yªu cÇu chÝnh
phè trùc thuéc trung −¬ng n¬i cã dù ¸n ®Çu t− ®¸ng v× viÖc t«n träng ®Çy ®ñ c¸c cam kÕt ®ã
tæ chøc thùc hiÖn viÖc ®Òn bï, gi¶i phãng mÆt tõ phÝa ChÝnh phñ l ®iÒu kiÖn quan träng,
b»ng v ho n th nh c¸c thñ tôc cho thuª ®Êt" nhiÒu khi mang tÝnh tiªn quyÕt ®Ó nh ®Çu t−
(kho¶n 2). Quy ®Þnh n y ® n©ng cao tr¸ch n−íc ngo i bá vèn ®Çu t−, t×m kiÕm ®−îc nh
nhiÖm cña bªn ViÖt Nam ngay tõ khi h×nh t i trî v ®Ó triÓn khai dù ¸n th nh c«ng. Tuy
th nh dù ¸n ®Õn khi triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n nhiªn, c¸c cam kÕt th−êng rÊt kh¸c nhau ®èi
®Çu t− n−íc ngo i, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho víi c¸c dù ¸n. Trong t×nh h×nh ®ã, LuËt §TNN
c¸c dù ¸n nhanh chãng ®−îc triÓn khai. n¨m 2000 ® bæ sung ®iÒu míi (§iÒu 66),
1.5. Theo quy ®Þnh cña LuËt ®Êt ®ai, c¸c tæ trong ®ã quy ®Þnh râ c¬ chÕ ph¸p lÝ vÒ b¶o
chøc, c¸ nh©n ®−îc thÕ chÊp t i s¶n g¾n liÒn l nh ®èi víi mét sè dù ¸n ®¨c biÖt quan träng,
víi ®Êt v gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó vay theo ®ã "C¨n cø v o nguyªn t¾c quy ®Þnh cña
vèn t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông ViÖt Nam nÕu ® LuËt n y, ChÝnh phñ cã thÓ kÝ c¸c tho¶ thuËn
tr¶ tiÒn thuª ®Êt cho c¶ thêi gian thuª hoÆc tr¶ víi nh ®Çu t− n−íc ngo i hoÆc ®−a ra nh÷ng
tr−íc tiÒn thuª ®Êt cho nhiÒu n¨m m thêi biÖn ph¸p b¶o l nh, ®¶m b¶o vÒ ®Çu t−". Quy
gian thuª ®Êt cßn l¹i Ýt nhÊt l 05 n¨m. ViÖc ®Þnh n y ® t¹o m«i tr−êng ph¸p lÝ rÊt thuËn
quy ®Þnh nh− vËy khiÕn c¸c doanh nghiÖp cã lîi cho viÖc thu hót ®Çu t−.
vèn ®Çu t− n−íc ngo i kh«ng vay ®−îc vèn ®Ó 1.7. VÒ nguyªn t¾c, mäi ho¹t ®éng ®Çu t−
thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t−, v× c¸c tæ chøc tÝn n−íc ngo i t¹i ViÖt Nam ph¶i tu©n thñ quy
dông ViÖt Nam nh×n chung kh«ng cã ®ñ vèn ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam. Tuy nhiªn, n−íc
®Ó cho vay, nhÊt l c¸c kho¶n vay lín v d i ta ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi sang nÒn
h¹n; trong khi c¸c tæ chøc tÝn dông n−íc ngo i kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x héi chñ nghÜa
l nguån cho vay chñ yÕu l¹i kh«ng ®−îc nhËn v hÖ thèng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt ®ang trong
thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt. Do ®ã, qu¸ tr×nh x©y dùng v tiÕp tôc ho n chØnh. Cã
LuËt §TNN n¨m 2000 ® bæ sung ®iÓm míi thÓ cã nh÷ng vÊn ®Ò trong lÜnh vùc §TNN m
(kho¶n 3 §iÒu 46) cho phÐp "Doanh nghiÖp ph¸p luËt ViÖt Nam ch−a cã quy ®Þnh cô thÓ;
cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i ®−îc thÕ chÊp t i mÆt kh¸c, n−íc ta ®ang chñ ®éng héi nhËp
T¹p chÝ luËt häc - 23
- nghiªn cøu - trao ®æi
kinh tÕ quèc tÕ; ® trë th nh th nh viªn chÝnh phã tæng gi¸m ®èc thø nhÊt. Nh− vËy, so víi
thøc cña nhiÒu tæ chøc quèc tÕ, ® kÝ nhiÒu quy ®Þnh cña LuËt §TNN n¨m 1996, viÖc bæ
®iÒu −íc quèc tÕ liªn quan ®Õn c¸c hiÖp ®Þnh nhiÖm, miÔn nhiÖm kÕ to¸n tr−ëng, quyÕt to¸n
®a ph−¬ng v song ph−¬ng. Do ®ã, ®Ó ®¶m thu chi t i chÝnh h ng n¨m, quyÕt to¸n c«ng
b¶o tÝnh râ r ng, æn ®Þnh cña hÖ thèng ph¸p tr×nh v vay vèn ®Çu t− kh«ng b¾t buéc ph¶i
luËt, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ v c¸c cam ¸p dông nguyªn t¾c nhÊt trÝ. Trong ®iÒu kiÖn
kÕt quèc tÕ m ViÖt Nam ® kÝ ®ång thêi l m hiÖn nay, khi vèn gãp cßn h¹n chÕ, chñ yÕu
cho nh ®Çu t− n−íc ngo i yªn t©m ®Çu t− t¹i b»ng quyÒn sö dông ®Êt v n¨ng lùc c¸n bé
ViÖt Nam, LuËt §TNN 2000 ® bæ sung ViÖt Nam cßn yÕu th× viÖc gi÷ nguyªn t¾c nhÊt
kho¶n 2 §iÒu 66 quy ®Þnh: "Trong tr−êng hîp trÝ ®èi víi mét sè vÊn ®Ò quan träng vÉn l
ph¸p luËt ViÖt Nam ch−a cã quy ®Þnh, c¸c bªn biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña
cã thÓ tho¶ thuËn trong hîp ®ång viÖc ¸p Nh n−íc ViÖt Nam, cña bªn ViÖt Nam v lao
dông ph¸p luËt cña n−íc ngo i nÕu viÖc ¸p ®éng ViÖt Nam trong liªn doanh.
dông luËt cña n−íc ngo i kh«ng tr¸i víi 2.3. Tr−íc ®©y, LuËt §TNN n¨m 1996
nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña ph¸p luËt ViÖt míi chØ ®Ò cËp viÖc cho phÐp th nh lËp v
Nam". Quy ®Þnh n y ® x¸c lËp nguyªn t¾c chÊm døt ho¹t ®éng doanh nghiÖp m ch−a ®Ò
ph¸p lÝ ®Ó gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a ph¸p cËp c¸c h×nh th¸i vËn ®éng nh− chuyÓn ®æi
luËt ViÖt Nam v ph¸p luËt quèc tÕ phï hîp h×nh thøc ®Çu t−, chia, t¸ch, s¸p nhËp, hîp
víi xu h−íng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. nhÊt doanh nghiÖp... V× vËy, khi cã vÊn ®Ò
2. Nh÷ng quy ®Þnh míi cã liªn quan ph¸t sinh, viÖc gi¶i quyÕt th−êng ph¶i thùc
®Õn viÖc më réng quyÒn tù chñ cña doanh hiÖn theo ph−¬ng ch©m "xö lÝ linh ho¹t" nªn
nghiÖp cã nhiÒu khã kh¨n, v−íng m¾c. §Ó kh¾c phôc
2.1. Trªn c¬ së c¸c quy ®Þnh cña LuËt vÊn ®Ò n y, LuËt §TNN n¨m 2000 ® bæ sung
§TNN n¨m 2000, NghÞ ®Þnh sè 24/2000/N§- §iÒu 19a cho phÐp doanh nghiÖp cã vèn ®Çu
CP ® quy ®Þnh cho phÐp bªn n−íc ngo i t− n−íc ngo i, c¸c bªn hîp doanh trong qu¸
trong hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh ®−îc th nh tr×nh ho¹t ®éng ®−îc chuyÓn ®æi h×nh thøc
lËp t¹i ViÖt Nam v¨n phßng ®iÒu h nh víi t− ®Çu t−, chia, t¸ch, hîp nhÊt, s¸p nhËp...
c¸ch ®¹i diÖn cho bªn n−íc ngo i hîp doanh 2.4. §Ó më réng quyÒn tù chñ cña doanh
(§iÒu 9). §iÒu 9 cña NghÞ ®Þnh cßn quy ®Þnh nghiÖp trong viÖc c¬ cÊu l¹i vèn ®Çu t− phï
cô thÓ quyÒn v nghÜa vô cña v¨n phßng ®iÒu hîp víi quy m« ®Çu t− theo nhu cÇu cña thÞ
h nh cña bªn hîp doanh n−íc ngo i. Nh÷ng tr−êng trong tõng thêi k×, NghÞ ®Þnh sè
quy ®Þnh cô thÓ n y ® th¸o gì ®−îc khã kh¨n 24/2000/N§-CP, t¹i §iÒu 9 ® quy ®Þnh cho
cho c¸c nh ®Çu t−, kh¾c phôc ®−îc t×nh tr¹ng phÐp doanh nghiÖp c¬ cÊu l¹i vèn ®Çu t−, vèn
"v−ît r o" ® x¶y ra nh÷ng n¨m tr−íc ®©y. ph¸p ®Þnh trong tr−êng hîp thay ®æi môc tiªu,
2.2. §iÒu 14 LuËt §TNN n¨m 2000 ® quy m« dù ¸n, ®èi t¸c, ph−¬ng thøc, gi¸ trÞ
gi¶m bít néi dung nh÷ng vÊn ®Ò cÇn ph¶i gãp vèn ph¸p ®Þnh v c¸c tr−êng hîp kh¸c
quyÕt ®Þnh theo nguyªn t¾c nhÊt trÝ, chØ ®Ó l¹i ®−îc c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t− chÊp
2 néi dung l söa ®æi, bæ sung ®iÒu lÖ doanh thuËn. VÒ nguyªn t¾c, viÖc c¬ cÊu l¹i vèn ®Çu
nghiÖp; bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm tæng gi¸m ®èc, t− kh«ng ®−îc l m gi¶m tØ lÖ vèn ph¸p ®Þnh
24 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
xuèng d−íi møc 30% so víi tæng vèn ®Çu t− §iÒu 53) ®ång thêi, LuËt §TNN n¨m 2000
cña doanh nghiÖp. còng quy ®Þnh: "Trong tr−êng hîp bªn ViÖt
2.5. VÒ chuyÓn nh−îng vèn, LuËt §TNN Nam tham gia doanh nghiÖp liªn doanh gãp
n¨m 1996 ® cã quy ®Þnh cho phÐp c¸c doanh vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt m doanh
nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i ®−îc chuyÓn nghiÖp bÞ gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n th× gi¸ trÞ cßn
nh−îng vèn, tuy nhiªn, thñ tôc cßn phøc t¹p l¹i cña quyÒn sö dông ®Êt ® gãp vèn thuéc
v mang tÝnh ¸p ®Æt. LÇn n y, LuËt §TNN t i s¶n thanh lÝ cña doanh nghiÖp" (kho¶n 4
n¨m 2000 ® söa ®æi, bá c¸c quy ®Þnh vÒ hîp §iÒu 53). Víi nh÷ng quy ®Þnh n y, LuËt
®ång chuyÓn nh−îng vèn ph¶i ®−îc c¬ quan §TNN n¨m 2000 ® thiÕt lËp ph−¬ng thøc
qu¶n lÝ nh n−íc vÒ ®Çu t− n−íc ngo i chuÈn míi vÒ thanh lÝ v gi¶i quyÕt ph¸ s¶n, kh¾c
y; vÒ doanh nghiÖp 100% vèn n−íc ngo i phôc ®−îc nh÷ng h¹n chÕ cña LuËt §TNN
buéc ph¶i −u tiªn chuyÓn nh−îng cho bªn n¨m 1996.
ViÖt Nam v miÔn gi¶m thuÕ trong tr−êng hîp 2.8. §Ó ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc xuÊt nhËp
chuyÓn nh−îng cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt khÈu v ho¹t ®éng th−¬ng m¹i cña doanh
Nam (§iÒu 34). nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i, NghÞ ®Þnh
2.6. VÒ gi¶i thÓ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu
sè 24/2000/N§-CP, t¹i ch−¬ng 7 ® cã nh÷ng
t− n−íc ngo i, thùc tiÔn ® cho thÊy, quy ®Þnh
quy ®Þnh míi vÒ xo¸ bá thñ tôc ®¨ng kÝ, phª
t¹i kho¶n 2 §iÒu 52 cña LuËt §TNN n¨m
duyÖt kÕ ho¹ch nhËp khÈu v tiªu thô s¶n
1996 kh«ng phï hîp n÷a, v× viÖc cho phÐp
phÈm trong n−íc cña cña doanh nghiÖp cã vèn
mét bªn ®¬n ph−¬ng ®Ò nghÞ chÊm døt ho¹t
®Çu t− n−íc ngo i v hîp ®ång hîp t¸c kinh
®éng víi sù chÊp thuËn cña c¬ quan qu¶n lÝ
nh n−íc vÒ ®Çu t− n−íc ngo i ® g©y bÊt b×nh doanh trõ c¸c h ng ho¸ thuéc danh môc cÊm
®¼ng gi÷a c¸c bªn liªn doanh, buéc c¸c c¬ nhËp khÈu v danh môc nhËp khÈu cã ®iÒu
quan nh n−íc ph¶i can thiÖp v o ho¹t ®éng kiÖn; më réng quyÒn chñ ®éng cña doanh
b×nh th−êng cña doanh nghiÖp. §Ó xö lÝ vÊn nghiÖp trong viÖc nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ,
®Ò n y, LuËt §TNN n¨m 2000 ® söa ®æi, cho trõ thiÕt bÞ, m¸y mãc ® qua sö dông thuéc
phÐp doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i danh môc cÊm nhËp khÈu, doanh nghiÖp ®−îc
chÊm døt ho¹t ®éng "theo c¸c ®iÒu kiÖn chÊm quyÒn quyÕt ®Þnh v tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ
døt ho¹t ®éng ®−îc quy ®Þnh trong hîp ®ång, hiÖu qu¶ kinh tÕ, kÜ thuËt cña viÖc nhËp khÈu
®iÒu lÖ doanh nghiÖp hoÆc tho¶ thuËn gi÷a m¸y mãc thiÕt bÞ ® qua sö dông nh−ng ph¶i
c¸c bªn" (kho¶n 2 §iÒu 52). b¶o ®¶m c¸c yªu cÇu chung vÒ kÜ thuËt, m«i
2.7. VÒ thanh lÝ, ph¸ s¶n ®èi víi doanh tr−êng theo quy ®Þnh cña Bé khoa häc, c«ng
nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i, LuËt §TNN nghÖ v m«i tr−êng. §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc
n¨m 2000 ® cã quy ®Þnh bæ sung quan träng: gi¸m ®Þnh m¸y mãc thiÕt bÞ theo h−íng kh«ng
"Trong qu¸ tr×nh thanh lÝ t i s¶n doanh yªu cÇu gi¸m ®Þnh ®èi víi thiÕt bÞ, m¸y mãc
nghiÖp, nÕu xÐt thÊy doanh nghiÖp l©m v o ® qua ®Êu thÇu; Khi nhËp khÈu kh«ng ph¶i
t×nh tr¹ng ph¸ s¶n th× viÖc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n xuÊt tr×nh chøng chØ gi¸m ®Þnh cho h¶i quan.
cña doanh nghiÖp ®−îc thùc hiÖn theo thñ tôc Tr−êng hîp cã sù sai lÖch gi÷a t×nh tr¹ng thùc
ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n doanh nghiÖp" (kho¶n 2 tÕ cña m¸y mãc thiÕt bÞ víi tê khai h¶i quan
T¹p chÝ luËt häc - 25
- nghiªn cøu - trao ®æi
th× nh ®Çu t− tù chÞu tr¸ch nhiÖm tr−íc ph¸p m¸y mãc, nguyªn liÖu, linh kiÖn ®−îc miÔn
luËt. thuÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh
2.9. VÒ tuyÓn dông lao ®éng, tr−íc ®©y chØ nghiÖp ho¹t ®éng, khuyÕn khÝch më réng s¶n
cho phÐp doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn §TNN.
ngo i trùc tiÕp tuyÓn dông lao ®éng ViÖt Nam §ång thêi ®Ó th¸o gì nh÷ng v−íng m¾c vÒ
sau thêi h¹n 30 ng y kÓ tõ ng y m tæ chøc thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT) ®èi víi c¸c dù ¸n
cung øng lao ®éng ViÖt Nam kh«ng ®¸p øng ®Çu t− n−íc ngo i, LuËt §TNN n¨m 2000 ®
®−îc. HiÖn nay NghÞ ®Þnh sè 24/2000/N§-CP söa ®æi, quy ®Þnh c¸c thiÕt bÞ, m¸y mãc,
ng y 31/7/2000 cña ChÝnh phñ, t¹i §iÒu 83 ph−¬ng tiÖn vËn t¶i nhËp khÈu ®ång bé (kÓ c¶
® quy ®Þnh rót ng¾n xuèng cßn 15 ng y. trong n−íc ® s¶n xuÊt ®−îc hoÆc ch−a s¶n
3. Nhãm c¸c quy ®Þnh vÒ më réng c¸c xuÊt ®−îc) v vËt t− trong n−íc ch−a s¶n xuÊt
−u ®·i vÒ thuÕ, t i chÝnh ®−îc ®Òu l ®èi t−îng kh«ng thuéc diÖn chÞu
3.1. Theo quy ®Þnh cña LuËt §TNN n¨m thuÕ GTGT.
1996, khi chuyÓn lîi nhuËn ra n−íc ngo i, nh 3.3. VÒ viÖc chuyÓn lç cña doanh nghiÖp,
®Çu t− n−íc ngo i ph¶i nép kho¶n thuÕ chuyÓn LuËt §TNN n¨m 1996 quy ®Þnh chØ cho phÐp
lîi nhuËn l 5%, 7%, 10% sè lîi nhuËn doanh nghiÖp liªn doanh ®−îc chuyÓn lç sang
chuyÓn ra n−íc ngo i, tuú thuéc v o quy m« n¨m tiÕp theo v ®−îc bï kho¶n lç ®ã b»ng lîi
gãp vèn cña nh ®Çu t− n−íc ngo i v o vèn nhuËn cña nh÷ng n¨m tiÕp theo nh−ng kh«ng
ph¸p ®Þnh doanh nghiÖp. §Ó c¶i thiÖn m«i qu¸ 5 n¨m. Quy ®Þnh ®ã ch−a thËt sù c«ng
tr−êng ®Çu t−, LuËt §TNN n¨m 2000 ® söa b»ng, v× vËy, LuËt §TNN n¨m 2000 ® söa
®æi theo h−íng gi¶m møc thuÕ chuyÓn lîi ®æi, cho phÐp doanh nghiÖp 100% vèn n−íc
nhuËn ra n−íc ngo i xuèng c¸c møc t−¬ng ngo i, c¸c bªn tham gia hîp ®ång hîp t¸c
øng l 3%, 5% v 7%. Riªng nh ®Çu t− v o kinh doanh ®−îc ¸p dông nh− doanh nghiÖp
khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt v nh ®Çu t− liªn doanh ®−îc chuyÓn lç sang n¨m tiÕp theo
l ng−êi ViÖt Nam ®Þnh c− ë n−íc ngo i th× v ®−îc bï kho¶n lç ®ã b»ng lîi nhuËn cña
h−ëng møc −u ® i nhÊt 3%; cßn nh ®Çu t− nh÷ng n¨m tiÕp theo nh−ng kh«ng qu¸ 5 n¨m.
®Çu t− v o lÜnh vùc kh¸m ch÷a bÖnh, gi¸o dôc 3.4. VÒ viÖc lËp quü, LuËt §TNN n¨m
® o t¹o, nghiªn cøu khoa häc nÕu kh«ng ®¹t 1996 quy ®Þnh sau khi nép thuÕ lîi tøc, doanh
møc vèn ®Ó h−ëng møc −u ® i h¬n th× còng nghiÖp liªn doanh ph¶i trÝch 5% lîi nhuËn cßn
chØ nép tèi ®a l 5%. l¹i ®Ó lËp quü dù phßng víi giíi h¹n b»ng
3.2. Nh»m khuyÕn khÝch thu hót ®Çu t− 10% vèn ph¸p ®Þnh. Trªn thùc tÕ, nhiÒu doanh
n−íc ngo i v th¸o gì khã kh¨n ®èi víi c¸c dù nghiÖp rÊt cÇn vèn më réng kinh doanh nh−ng
¸n ®ang ho¹t ®éng, LuËt §TNN n¨m 2000 ® vÉn ph¶i d nh kho¶n tiÒn kh«ng nhá ®Ó lËp
söa ®æi, bæ sung mét sè quy ®Þnh vÒ miÔn quü dù phßng trong khi môc ®Ých sö dông quü
thuÕ nhËp khÈu, thÓ hiÖn ë kho¶n 2 v kho¶n 4 dù phßng l¹i kh«ng ®−îc quy ®Þnh cô thÓ. Do
§iÒu 47. Theo ®ã, nhiÒu ph−¬ng tiÖn, vËt t−, ®ã, LuËt §TNN n¨m 2000 ® söa ®æi, cho
26 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
phÐp doanh nghiÖp ®−îc quyÒn tù quyÕt ®Þnh cô thÓ ho¸ trong c¸c ®iÒu cña ch−¬ng V. Trªn
lËp c¸c quü sau thuÕ nh− quy ®Þnh t¹i LuËt c¬ së cña c¸c quy ®Þnh n y, NghÞ ®Þnh sè
doanh nghiÖp v kh«ng ¸p ®Æt tØ lÖ b¾t buéc 24/2000/N§-CP ® cô thÓ ho¸ th nh c¸c quy
doanh nghiÖp ph¶i trÝch tõ lîi nhuËn ®Ó lËp ®Þnh t¹i c¸c ch−¬ng X v XI cña NghÞ ®Þnh.
quü dù phßng (§iÒu 40). §ång thêi, ®Ó b¶o ®¶m cho viÖc qu¶n lÝ
4. Nhãm c¸c quy ®Þnh vÒ c¶i tiÕn thñ nh n−íc v t¹o sù chñ ®éng cho c¸c nh ®Çu
tôc h nh chÝnh, t¨ng c−êng sù qu¶n lÝ cña t−, kÌm theo NghÞ ®Þnh sè 24 cßn cã thªm 2
Nh n−íc Phô lôc, trong ®ã c«ng bè râ danh môc lÜnh
4.1. VÒ ®¨ng kÝ cÊp phÐp ®Çu t−, thêi h¹n vùc khuyÕn khÝch ®Çu t−, danh môc lÜnh vùc
cÊp giÊy phÐp ®Çu t−, LuËt §TNN n¨m 2000 ®Æc biÖt khuyÕn khÝch ®Çu t−, danh môc ®Þa
® cã b−íc tiÕn míi trong viÖc c¶i c¸ch thñ tôc b n khuyÕn khÝch ®Çu t−, danh môc lÜnh vùc
h nh chÝnh nh»m ®¬n gi¶n ho¸ viÖc cÊp phÐp ®Çu t− cã ®iÒu kiÖn, danh môc lÜnh vùc kh«ng
®Çu t− ®èi víi c¸c dù ¸n ®¬n gi¶n, n»m trong cÊp giÊy phÐp ®Çu t−. Danh môc m¸y mãc,
quy ho¹ch v thuéc diÖn khuyÕn khÝch ®Çu t−. thiÕt bÞ, ph−¬ng tiÖn vËn t¶i ®−îc miÔn thuÕ
Nh÷ng c¶i tiÕn ®ã ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 60. nhËp khÈu ®Ó t¹o t i s¶n cè ®Þnh cña doanh
Theo ®ã, c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t− xem nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngo i v hîp
xÐt ®¬n v th«ng b¸o quyÕt ®Þnh cho nh ®Çu doanh; danh môc c¸c nhãm trang thiÕt bÞ ®−îc
t− chËm nhÊt trong vßng 45 ng y kÓ tõ khi miÔn thuÕ nhËp khÈu mét lÇn cña doanh
nhËn ®−îc hå s¬ hîp lÖ (tr−íc l 60 ng y); nghiÖp kh¸ch s¹n, v¨n phßng, c¨n hé cho thuª,
tr−êng hîp ®¨ng kÝ cÊp giÊy phÐp ®Çu t− sÏ nh ë, trung t©m th−¬ng m¹i, dÞch vô kÜ thuËt,
xem xÐt v th«ng b¸o quyÕt ®Þnh trong vßng
siªu thÞ...
30 ng y (tr−íc l 45 ng y). §©y l quy ®Þnh
Tãm l¹i, víi nh÷ng ®iÓm míi ® ®−îc
chung, cßn tr−êng hîp ®Çu t− v o c¸c khu
ph©n tÝch ë trªn, LuËt §TNN n¨m 2000 v
c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt hoÆc ®èi víi c¸c dù
NghÞ ®Þnh sè 24/2000/N§-CP ® cñng cè c¬
¸n cã tÝnh chÊt ®¬n gi¶n th× thêi gian xem xÐt,
së ph¸p lÝ cho viÖc thu hót ®Çu t− n−íc ngo i
cÊp phÐp cã thÓ kh«ng qu¸ 10 ng y.
nhiÒu h¬n víi chÊt l−îng cao h¬n, th¸o gì
4.2. LuËt §TNN n¨m 2000 cßn cã nh÷ng
nh÷ng v−íng m¾c khã kh¨n, gi¶m thiÓu rñi ro
quy ®Þnh míi vÒ khen th−ëng nh»m ®éng viªn
kÞp thêi ®èi víi tæ chøc, c¸ nh©n nh ®Çu t− cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc
n−íc ngo i cã th nh tÝch xuÊt s¾c trong kinh ngo i, l m cho m«i tr−êng kinh doanh cña
doanh, cã ®ãng gãp lín v o c«ng cuéc x©y ViÖt Nam hÊp dÉn, th«ng tho¸ng h¬n so víi
dùng v ph¸t triÓn ®Êt n−íc (§iÒu 63); chÕ ®é tr−íc ®©y v so víi mét sè n−íc trong khu
thanh tra, kiÓm tra (§iÒu 64). vùc. §ång thêi còng ® t¹o ®iÒu kiÖn xÝch gÇn
4.3. §Ó t¨ng c−êng c«ng t¸c qu¶n lÝ nh h¬n gi÷a ®Çu t− trong n−íc v ®Çu t− n−íc
n−íc vÒ ®Çu t− n−íc ngo i, LuËt §TNN n¨m ngo i, t¹o thÕ chñ ®éng trong tiÕn tr×nh héi
2000 ® quy ®Þnh râ 6 néi dung qu¶n lÝ nh nhËp kinh tÕ v ®¶m b¶o c¸c cam kÕt quèc
n−íc vÒ ®Çu t− n−íc ngo i t¹i §iÒu 54 v ®−îc tÕ./.
T¹p chÝ luËt häc - 27
nguon tai.lieu . vn
