- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- BÁO CÁO NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KỸ THUẬT: SỨC SINH SẢN CỦA HEO NÁI KHI TĂNG LƯỢNG CHẤT BÉO TRONG KHẨU PHẦN Ở CUỐI KỲ MANG THAI ĐẾN KHI CAI SỮA HEO CON
Xem mẫu
- NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT
28
SÖÙC SINH SAÛN CUÛA HEO NAÙI KHI TAÊNG LÖÔÏNG CHAÁT BEÙO TRONG
KHAÅU PHAÀN ÔÛ CUOÁI KYØ MANG THAI ÑEÁN KHI CAI SÖÕA HEO CON
SOW PERFORMANCE AS INCREASING THE DIETARY FAT LEVEL
FROM 105 DAYS OF PREGNANCY TO WEANING
Nguyeãn Thò Kim Loan
Boä moân Chaên nuoâi chuyeân khoa, Khoa Chaên nuoâi thuù y, Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
Ñieän thoaïi: 08.8963890; 08. 8871298; 0913.653274
Fax: 08. 8963890; 08. 8960713; Email: kimloans5@yahoo.com
ABSTRACT tieâu treân heo con vaø heo meï cuõng nhö hieäu quaû
kinh teá ñaït ñöôïc.
Thirty pregnant sows (parity form 2 – 5) of
Yorkshire and Landrace breeds from 105 Days of VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP
pregnancy to weaning were randomly allocated
Ñoái töôïng khaûo saùt heo naùi töø khi mang thai
into three treatments of dietary fat
supplementation - 10 sows per treatment, 105 ngaøy ñeán khi cai söõa heo con vaø leân gioáng laïi
including (lot 1) control diet without fat powder
supplementation, (lot 2) 150 g fat power added, Boá trí thí nghieäm
(lot 3) 300 g fat power added per day. The weight
loss (weight loss rate) of sows at weaning was lower Sô ñoà boá trí thí nghieäm
in lot 2 and 3 than lot 1 by 1.40 – 2.15%,
respectively. The weaning-mating interval was 1.3
Loâ thí nghieäm 1 2 3
– 1.8 days shorter in sows of lot 2 and 3 than in
- Boät beùo boå sung
sows of lot 1. Daily weight gain of piglets was
(g/con/ngaøy)* 0 150 300
higher in lot 2 and 3 than lot 1 by 9.56 – 23.5 g.
Regarding to economic efficiency, when lot 1 was - Haøm löôïng beùo
rated 100%, lot 2 and 3 were 104,79% and 112,30%, trong thöùc aên (%) 4,13 7,13 9,91
respectively. - Soá naùi (con) 10 10 10
- Troïng löôïng naùi 3
MÔÛ ÑAÀU ngaøy sau khi sinh (kg) 190,72 188,72 190,04
*: Boå sung töø khi mang thai 105 ngaøy
Heo laø loaøi ñoäng vaät coù khaû naêng sinh saûn raát
ñeán khi cai söõa heo con
cao, moãi naêm trung bình moät heo naùi coù theå saûn
xuaát 18 – 20 heo con cai söõa. Vì vaäy caùc nhaø chaên
Thí nghieäm ñöôïc tieán haønh treân heo naùi lai giöõa
nuoâi cuõng nhö caùc nhaø nghieân cöùu luoân tìm hieåu vaø
gioáng Yorkshire vaø Landrace, coù löùa ñeû töø löùa thöù 2
aùp duïng nhieàu bieän phaùp khoa hoïc kyõ thuaät nhaèm
ñeán löùa thöù 5. Heo naùi cuûa caùc loâ ñöôïc boá trí ñoàng ñeàu
taêng naêng suaát ñaøn naùi. Dinh döôõng cho heo naùi
veà gioáng, löùa ñeû, troïng löôïng khi baét ñaàu thí nghieäm,
trong giai ñoaïn cuoái cuûa thai kyø ñeán heát giai ñoaïn
soá heo con choïn nuoâi/oå, nuoâi cuøng daõy chuoàng.
nuoâi con laø moät trong nhöõng bieän phaùp coù theå laøm
gia taêng ñaùng keå thaønh tích sinh saûn cuûa heo naùi.
Ñieàu kieän thí nghieäm: döïa vaøo quy trình cuûa
Moät soá taùc giaû cho raèng soá löôïng vaø chaát löôïng söõa
taêng leân khi söû duïng chaát beùo ôû möùc cao trong traïi. Heo naùi mang thai töø 85 – 112 ngaøy cho aên 3
khaåu phaàn heo naùi nuoâi con. Ngoaøi ra, söû duïng – 3,5 kg thöùc aên/con/ngaøy, töø 113 ngaøy ñeán khi
chaát beùo trong khaåu phaàn heo naùi seõ laøm taêng naêng sinh laø 1 – 1,5 kg thöùc aên/con/ngaøy baèng thöùc aên
löôïng, quan troïng hôn laø nhöõng luùc heo naùi keùm cuûa naùi nuoâi con. ÔÛ heo naùi nuoâi con, ngaøy naùi
aên trong giai ñoaïn nuoâi con hoaëc khi trôøi noùng. sinh cho aên 0,5 kg; töø ngaøy thöù 1 ñeán ngaøy thöù 4
Khi boå sung chaát beùo vaøo thöùc aên cho heo, moät soá sau khi sinh taêng daàn moãi ngaøy 1 kg vaø cho aên töï
taùc duïng toát ñaõ ñöôïc ghi nhaän nhö giaûm tieâu hao do töø ngaøy thöù 5.
thöùc aên, taêng tính ngon mieäng, giaûm buïi… Maët khaùc,
chaát beùo boå sung vaøo thöùc aên ñaëc bieät toát ñoái vôùi Thaønh phaàn dinh döôõng cuûa thöùc aên daønh cho
heo ôû nhöõng vuøng coù khí haäu noùng. naùi ñeû (tính treân moät kg thöùc aên hoãn hôïp) goàm
16,5% protein thoâ; 6,04% xô thoâ; 4,13% beùo; 88%
Muïc tieâu cuûa ñeà taøi laø xaùc ñònh möùc chaát beùo vaät chaát khoâ; 0,97% Ca; 0,60% P; 6,12% khoaùng
thích hôïp trong khaåu phaàn heo naùi mang thai 105 toång soá; 0,82% NaCl (keát quaû phaân tích cuûa thí
ngaøy ñeán heát giai ñoaïn nuoâi con leân moät soá chæ nghieäm thöïc hieän taïi Boä moân Dinh Döôõng, khoa
Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
- NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 29
CNTY Tröôøng ÑHNL); 3100 kcal naêng löôïng trao löôïng taêng theâm ñaùng keå. Do ñoù, heo naùi ít huy ñoäng
ñoåi (ME)/kg thöùc aên (tính toaùn toång hôïp). naêng löôïng döï tröõ trong cô theå ñeå taïo söõa nuoâi con
neân giaûm troïng ít hôn. So vôùi keát quaû cuûa Whittemore
Chæ tieâu khaûo saùt vaø ctv (1980) coù giaûm troïng bình quaân laø 10 – 15 kg;
cuûa Mullan vaø ctv (1989) laø 14 kg.
- Caùc chæ tieâu treân naùi: giaûm troïng, löôïng thöùc
Thôøi gian sinh vaø thôøi gian chôø phoái cuûa heo naùi
aên trong giai ñoaïn nuoâi con, thôøi gian sinh, beänh
lyù vaø thôøi gian chôø phoái.
Thôøi gian sinh cuõng laø moät trong nhöõng yeáu toá
- Caùc chæ tieâu treân heo con: soá heo con vaø aûnh höôûng ñeán soá con sinh ra coøn soáng. Thôøi gian
troïng löôïng heo con ñeán 21 ngaøy tuoåi. sinh ôû loâ 3 daøi nhaát coù theå laø do troïng löôïng heo
con sô sinh ôû loâ 3 lôùn hôn, thôøi gian sinh giöõa caùc
KEÁT QUAÛ VAØ THAÛO LUAÄN loâ cheânh leäch khoâng nhieàu coù theå do heo naùi ôû loâ 2
vaø loâ 3 ñöôïc cung caáp nhieàu naêng löôïng thoâng qua
Caùc chæ tieâu treân heo naùi vieäc boå sung boät beùo vaøo khaåu phaàn neân söùc khoûe
toát hôn, sinh cuõng deã daøng hôn maëc duø troïng löôïng
Giaûm troïng vaø löôïng thöùc aên cuûa heo naùi töø sau heo con sô sinh coù lôùn hôn so vôùi loâ ñoái chöùng.
khi sinh ñeán 21 ngaøy
Khi taêng haøm löôïng chaát beùo trong khaåu phaàn
Khi boå sung boät beùo vaøo trong khaåu phaàn heo naùi heo naùi mang thai giai ñoaïn cuoái ñeán heát giai ñoaïn
mang thai ôû 105 ngaøy ñeán 21 ngaøy sau khi sinh, giaûm nuoâi con laøm haïn cheá hao moøn troïng löôïng heo
troïng vaø tyû leä giaûm troïng cuûa naùi ñaõ thaáp hôn so vôùi meï trong quaù trình nuoâi con vaø ruùt ngaén thôøi gian
loâ ñoái chöùng (P < 0,001). Boå sung vaøo khaåu phaàn heo chôø phoái (P < 0,01). Naùi giaûm troïng ít seõ leân gioáng
naùi 150 gam hoaëc 300 gam boät beùo/ngaøy thì löôïng laïi sôùm hôn so vôùi naùi giaûm troïng nhieàu, ñieàu naøy
naêng löôïng trao ñoåi töông öùng cung theâm ñöôïc cho coù yù nghóa quan troïng ñeán vieäc caûi thieän söùc sinh
naùi laø 1271,3 kcal hoaëc 2542,6 kcal/ngaøy. Tuy löôïng saûn ôû heo naùi vaø phuø hôïp vôùi keát luaän cuûa Moser
thöùc aên cuûa naùi khaùc bieät khoâng ñaùng keå nhöng naêng vaø Lewis (1980), Pettegrew (1981), Cox vaø ctv
Baûng 1. Giaûm troïng (GT) vaø löôïng thöùc aên cuûa heo naùi töø sau khi sinh ñeán 21 ngaøy
Chæ tieâu Loâ 1 Loâ 2 Loâ 3 Xaùc suaát
18,56a±1,81 15,73b±2,50 14,35b±1,92
GT bình quaân cuûa naùi (kg) P < 0,001
9,74a±0,98 8,34b±1,25 7,59b±1,24
Tyû leä GT cuûa heo naùi (%) P < 0,01
Löôïng thöùc aên trong 21 ngaøy 104,70±4,37 102,20±3,05 102,70±2,98 ns
Löôïng thöùc aên bình quaân/ngaøy 4,99 ± 0,21 4,87 ± 0,14 4,89 ± 0,14 ns
* Caùc kyù töï khaùc nhau trong cuøng moät haøng theå hieän söï khaùc bieät coù yù nghóa (P < 0,05)
Baûng 2. Thôøi gian sinh vaø thôøi gian chôø phoái cuûa heo naùi
Chæ tieâu Loâ1 Loâ 2 Loâ 3 Xaùc suaát
Thôøi gian sinh (giôø) 2,99±0,29 3,08±0,23 3,16±0,14 ns
6,50a±1,27 5,20b±0,92 4,70b±1,06
Thôøi gian chôø phoái (ngaøy) P < 0,01
* Caùc kyù töï khaùc nhau trong cuøng moät haøng theå hieän söï khaùc bieät coù yù nghóa (P < 0,05)
Baûng 3. Soá heo con töø sô sinh ñeán 21 ngaøy tuoåi
Chæ tieâu Loâ 1 Loâ 2 Loâ 3 Xaùc suaát
Soá con sô sinh/oå 10,70 ± 0,48 10,80±1,03 11,00±0,94 ns
Soá con sô sinh coøn soáng/oå 10,20±0,63 10,30±0,82 10,60±0,70 ns
Tyû leä heo con sô sinh soáng/oå (%) 95,36±4,90 95,64±5,89 95,58±4,43 ns
Soá con choïn nuoâi/oå 9,80±0,79 10,10±0,99 10,40±0,70 ns
Tyû leä heo con choïn nuoâi (%) 91,64±7,03 93,73±7,13 94,84±5,95 ns
Soá heo con nuoâi thöïc teá/oå 9,30±0,48 9,40±0,52 9,40±0,52 ns
Soá con coøn soáng ñeán 21 ngaøy/oå 8,90±0,57 9,00±0,47 9,10±0,57 ns
Tyû leä nuoâi soáng heo con ñeán 21 ngaøy (%) 95,78±5,46 95,89±5,32 96,89±5,02 ns
Chuù thích: ns = non-significant: khoâng coù yù nghóa
Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007
- NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT
30
Baûng 4. Troïng löôïng (TL) vaø taêng troïng (TT) heo con töø sô sinh ñeán 21 ngaøy (kg)
Chæ tieâu Loâ 1 Loâ 2 Loâ 3 Xaùc suaát
a b c
TL sô sinh choïn nuoâi (kg/con) 1,36 ±0,03 1,46 ±0,04 1,59 ±0,09 P < 0,001
5,55a±0,25 5,85a±0,29 6,26b±0,34
TL 21 ngaøy (kg/con) P < 0,001
a ab b
- TT töø sô sinh ñeán 21 ngaøy (kg/con) 4,12 ±0,28 4,32 ±0,27 4,61 ±0,36 P < 0,01
196,16a±13,42 205,72ab±12,60 219,66b±17,22 P < 0,01
-TT tuyeät ñoái töø sô sinh ñeán 21 ngaøy
(g/con/ngaøy)
* Caùc kyù töï khaùc nhau trong cuøng moät haøng theå hieän söï khaùc bieät coù yù nghóa (P < 0,05)
Baûng 5. Ö ôùc tính chi phí
Chæ tieâu Loâ 1 Loâ 2 Loâ 3
Löôïn g thöùc aên (TAÊ) cuûa naùi mang thai 105 ngaøy ñeán tröôùc khi sinh
25,20 24,90 25,20
(kg/con)
Löôïn g TAÊ cuûa naùi 21 ngaøy nuoâi con (kg/con) 104,70 102,20 102,70
Chi phí TAÊ cuûa naùi töø 105 ngaøy ñeán 21 ngaøy sau khi sinh (ñoàn g) (1) 396.552 388.005 390.447
Chi phí boät beùo boå sung cho naùi (ñoàng) (2) 0 54.000 108.000
Soá ngaøy con tieâu chaûy (ngaøy) 19,30 19,40 19,20
Chi phí ñieàu trò tieâu chaûy (ñoàn g) (3) 36.670 36.860 36.480
Soá ngaøy naùi chôø phoái (ngaøy) 6,50 5,20 4,70
Toång TAÊ cuûa naùi chôø phoái (kg) 13,00 10,40 9,40
Chi phí thöùc aên naùi chôø phoái (ñoàng) (4) 36,189 28,951 26,167
Löôïn g thöùc aên cuûa heo con (kg) 1,16 1,13 1,02
Chi phí thöùc aên cho heo con/oå (ñoàng) (5) 12,760 12,430 11,220
Toång chi = (1)+(2)+(3)+(4)+(5) (ñoàng) 482,171 520,246 572,314
Ghi chuù: - Giaù thöùc aên cuûa naùi nuoâi con: 3052,75 ñoàng/kg
- Giaù thöùc aên taäp aên heo con: 11,000 ñoàng/kg
- CP ñieàu trò tieâu chaûy/con/ngaøy: 1,900 ñoàn g
- Löôïng TAÊBQ/ngaøy cuûa naùi chôø phoái: 2 kg
- Giaù thöùc aên cuûa naùi chôø phoái: 2783,75 ñoàng/kg
Baûng 6. Ö ôùc tính hieäu quaû
Chæ tieâu Loâ 1 Loâ 2 Loâ 3
Taêng troïng cuûa heo con (kg) 36,75 38,85 41,97
Giaù heo con (ñoàng/kg) 44,000 44,000 44,000
Tieàn thu veà töø taêng troïng heo con (ñoàn g) 1,617,000 1,709,400 1,846,680
Cheânh leäch giöõa thu vaø chi (ñoàng) 1,134,829 1,189,155 1,274,366
Tyû leä so vôùi loâ ñoái chöùng (%) 100,00 104,79 112,30
(1983), Seerley (1984), Moser vaø ctv (1985), Shurson nhieân, keát quaû cuûa 2 loâ thí nghieäm cuõng cao hôn loâ
vaø ctv (1986), Pettegrew vaø Moser (1991). ñoái chöùng. Keát quaû thí nghieäm cuûa Moser (1985)
vôùi caùc möùc ñoä boå sung môõ töø 7,5 – 15% cho naùi
Caùc chæ tieâu treân heo con mang thai giai ñoaïn cuoái cuõng laøm taêng soá heo
con coøn soáng vaø tyû leä nuoâi soáng ñeán cai söõa.
Soá heo con töø sô sinh ñeán 21 ngaøy
Troïng löôïng vaø taêng troïng heo con töø sô sinh ñeán 21
ngaøy
Taêng haøm löôïng chaát beùo trong khaåu phaàn heo
naùi mang thai giai ñoaïn cuoái ñeán heát giai ñoaïn
nuoâi con khoâng aûnh höôûng nhieàu ñeán soá löôïng heo Khi taêng haøm löôïng chaát beùo trong khaåu phaàn
con töø sô sinh ñeán 21 ngaøy tuoåi (P > 0,05). Tuy cuûa heo naùi mang thai giai ñoaïn cuoái seõ laøm taêng
Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007 Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
- NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 31
troïng löôïng heo con sô sinh vaø heo con sô sinh ñeán heát giai ñoaïn nuoâi con leân khoaûng 7 – 10% ñeå
choïn nuoâi (P < 0,001). Moät soá nghieân cöùu cho raèng ñaït hieäu quaû kinh teá cao hôn.
coù nhöõng thay ñoåi lôùn veà enzyme trong tuyeán vuù
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
cuûa heo naùi baét ñaàu vaøo khoaûng ngaøy thöù 90 cuûa
thai kyø nhöng löôïng enzyme coù theå taêng leân nhôø
David C., Hobart W., Steven P., 2000. Chaêm soùc
vieäc taêng cung caáp naêng löôïng ôû giai ñoaïn cuoái
lôïn meï khi ñeû vaø cho con buù. Caåm nang chaên nuoâi
thai kyø (khoaûng 10 ngaøy cuoái cuûa thai kyø) töø ñoù
lôïn coâng nghieäp. NXB Noâng nghieäp.
taêng söùc saûn xuaát söõa, taêng löôïng beùo trong söõa,
taêng troïng löôïng oå ñeû nhôø ñoù laøm taêng söùc soáng vaø
söùc taêng tröôûng cuûa heo con. Qua keát quaû thí Cox N.M., Britt J.H., Armstrong W.D., Alhusen
nghieäm cuõng cho thaáy vieäc taêng tyû leä chaát beùo trong H.D., 1983. Effects of feeding fat and altering
khaåu phaàn heo naùi ñaõ caûi thieän ñaùng keå troïng löôïng weaning schedule on rebreeding in primiparons
sows. J. Anim. Sci. 56: 21-29.
vaø taêng troïng cuûa heo con ñeán 21 ngaøy tuoåi (P <
0,001). Theo Seerley vaø Ewan (1983), boå sung 10%
môõ trong khaåu phaàn heo naùi mang thai giai ñoaïn Moser B.D., Lewis A.J., 1980. Adding fat to sow
diets. Feedstuffs. 52: 36 – 62.
cuoái, troïng löôïng cai söõa bình quaân ôû loâ coù theâm
môõ cao hôn so vôùi loâ khoâng theâm môõ laø 0,55 kg/
con. David vaø ctv (2000), boå sung chaát beùo vaøo khaåu Mullan B.P., Close W.H., Cole D.J.A., 1989.
phaàn heo meï ôû cuoái kyø mang thai vaø trong giai Predicting nutrient responses of the lactating sow.
In: Recent Advances in Animal nutrition – 1989
ñoaïn cho con buù, seõ caûi thieän ñöôïc naêng suaát heo
meï vaø heo con. (Edited by Haresign W., and Cole D.J.A.,)
Butterworths, London, pp. 229 – 243.
Hieäu quaû kinh teá cuûa thí nghieäm
Moser R.L., 1985. Lactation feed intake
management. Pigs (May), pp. 26 – 29.
Hieäu quaû kinh teá cuûa thí nghieäm ñöôïc öôùc tính
döïa vaøo chi phí thöùc aên, löôïng boät beùo boå sung vaø
chi phí ñieàu trò tieâu chaûy heo con cho 1 heo naùi. Moser R.L., Pettegrew J.E., Cornelius S.G., and
Hanke H.E., 1985. Feed and energy comsumption
Xeùt veà hieäu quaû kinh teá, ôû caû hai möùc ñoä boå sung by lactating sows as affected by supplemental
dietary fat. Minn. Swine. Res. Rep. St. Paul:
boät beùo 150g/con/ngaøy vaø 300g/con/ngaøy (töông öùng
vôùi tyû leä chaát beùo trong thöùc aên laø 7,13 vaø 9,91%) ñeàu University of Minnesota Press.
cao hôn loâ ñoái chöùng vaø vieäc taêng haøm löôïng chaát beùo
trong khaåu phaàn heo naùi mang thai 105 ngaøy ñeán Pettegrew J.E., and Moser R.L, 1991. Fat in swine
nutrition. In Swine Nutrition. Ed. Stoneham, UK:
heát giai ñoaïn nuoâi con laø caàn thieát vaø mang laïi hieäu
quaû kinh teá cao cho nhaø chaên nuoâi. Butterworth-Heinemann, pp.133-146
KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ Pettegrew J.E., 1981. Supplemental dietary fat for
peripartal sows: A review. J. Anim. Sci. 53: 107-
Keát luaän 117
Boå sung chaát beùo trong khaåu phaàn laø moät bieän Seerley R.W., 1984. The use of fat in sow diets. In
Animal nutrition (Eds by W iseman J.,)
phaùp höõu hieäu ñeå caûi thieän troïng löôïng vaø söùc soáng
cuûa thai cuõng nhö cuûa heo con sau khi sinh, ñoàng Butterworths, London, pp. 333-352
thôøi laøm taêng ñaùng keå taêng troïng cuûa heo con ñeán
khi cai söõa. Beân caïnh ñoù, giaûm troïng trong thôøi Seerley R.W., and Ewan R.C., 1983. An overview
of energy utilization in swine nutrition. J. Anim.
gian nuoâi con vaø thôøi gian leân gioáng laïi sau cai söõa
Sci. 57(2): 300-314.
cuûa heo naùi giaûm raát nhieàu so vôùi ñoái chöùng.
Ñeà nghò Shurson G.C., Hogberg M.G., Defever N., Radecki
S.V., and Miller E.R., 1986. Effects of feeding fat
Neân taêng haøm löôïng chaát beùo toång soá trong to the sow latation diet on lactation and breeding
performance. J. Anim. Sci. 62: 672-680.
thöùc aên heo naùi mang thai giai ñoaïn cuoái (105 ngaøy)
Whittemore C.T., Franklin M.F., Pearce B.S.,
1980. Fat changes in breeding sows. Animal
Production. 31: 183 – 190.
Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 3/2007
nguon tai.lieu . vn