- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- BÁO CÁO NGHIÊN CỨU KHOA HỌC KỸ THUẬT: Nghiên cứu một số loài ốc sên gây hư hại tại huyện Bảo Lộc - thành phố Đà Lạt
Xem mẫu
- NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 11
MOÄT SOÁ ÑAËC ÑIEÅM HÌNH THAÙI, SINH HOÏC
CUÛA OÁC SEÂN GAÂY HAÏI HOA LAN TAÏI THÒ XAÕ BAÛO LOÄC
VAØ THAØNH PHOÁ ÑAØ LAÏT
SOME MORPHOLOGYCAL AND BIOLOGYCAL CHARACTERS OF SNAILS AND SLUGS
DAMAGED ORCHIDS AT TOWN BAOLOC AND DALAT CITY
Nguyeãn Thò Chaét vaø Ñoã Vaên Doanh
Khoa Noâng hoïc, Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp. HCM
ÑT: 8468779 - 8974701; Fax: 8960713
SUMMARY Qua keát quaû ñieàu tra cuûa Nguyeãn Thò Chaét
vaø Ñoã Vaên Doanh treân hoa lan taïi thò xaõ Baûo
Orchids at DaLat City and BaoLoc town were Loäc vaø Thaønh phoá Ñaø Laït bò 3 loaøi oác seân gaây
damaged by 3 snails and slugs. There were White haïi khaù naëng, trong ñoù coù 1 loaøi laø oác seân voû
snail, small slug and big slug. The white snails naâu vaøng vaø 2 loaøi seân traàn. Caû 3 loaøi oác seân
may be brownish, are 12 – 14 mm in diameter, ñeàu taán coâng laù, hoa, maàm vaø reã hoa lan. Caây
10 – 12 mm in high and 5,0 – 5,5 curlicues. In hoa lan bò haïi nheï thì xô xaùc maát giaù trò thöông
the greenhouse, in interval 4 months (from maïi, bò haïi naëng coù theå cheát.
September to December/2001) the couple white
snails oviposited 227 eggs. The small slugs are Ñeå nhaän bieát vaø phoøng trò coù hieäu quaû caùc
ashgrey or cinereous, 25,2 – 31,4 mm in length loaïi oác seân gaây haïi treân caây hoa lan, giaûm bôùt
and 4,2 – 5,1 mm in width, the couple of them söï thieät haïi do chuùng gaây ra treân ñòa baøn thò xaõ
oviposited 157 eggs. The big slugs may be light Baûo Loäc vaø Thaønh phoá Ñaø Laït, chuùng toâi tieán
brown or brown, 64,0 – 85 mm in length, 15 – haønh nghieân cöùu moät soá ñaëc ñieåm hình thaùi,
17 mm in width. The couple of big slugs sinh hoïc cuûa chuùng.
oviposited 65 – 130 eggs, average 103 eggs.
VAÄT LIEÄU VAØ PHÖÔNG PHAÙP
ÑAËT VAÁN ÑEÀ
Phöông phaùp quan saùt ñaëc ñieåm hình thaùi
Nhöõng naêm gaàn ñaây, do söï phaùt trieån cuûa vaø sinh hoïc cuûa oác seân
neàn kinh teá thò tröôøng, nhieàu gia ñình ngöôøi
daân khoâng chæ lo “côm aên aùo maëc, lo cho con caùi Phöông phaùp quan saùt ñaëc ñieåm hình thaùi
hoïc haønh” maø coøn quan taâm ñeán cuoäc soáng tinh vaø sinh hoïc cuûa oác seân ñöôïc tieán haønh theo
thaàn, trong ñoù vieäc thöôûng thöùc caûnh quan thieân Donald J. Borror, Dwight M. Delong vaø Charles
nhieân, thöôûng thöùc caùc loaïi hoa, caây kieång raát A. Triplehorn, 1981 trong coâ n g trình “An
quan troïng. Nhieàu nhaø ñaàu tö ñaõ bieát taän duïng introduction to the study of insects”, cuï theå:
cô hoäi naøy ñeå taïo ra nhöõng ngheà nghieäp kinh
doanh coù laõi xuaát cao. Nhieàu hoäi thi caây hoa caây - Moãi loaøi oác seân baét vaø nuoâi 5 caëp khi chuùng
kieång cuûa caùc ngheä nhaân ñaõ ñöôïc toå chöùc, nhieàu ñang giao phoái, coù kích thöôùc töông ñöông vaø
loaïi hoa, loaïi caây kieång ñaõ ñoaït giaûi quaùn quaân, lôùn nhaát khi baét caëp.
trong ñoù hoa lan vaãn laø caây hoa ñöôïc nhieàu ngöôøi
quan taâm hôn caû. - Moãi caëp nuoâi trong moät huõ nhöïa rieâng coù
ñöôøng kính 10 cm vaø cao 18 cm. Trong moãi huõ
Baûo Loäc vaø Thaønh phoá Ñaø Laït laø vuøng chuyeân coù boû voû döøa vaø giaù theå troàng lan.
troàng caùc loaïi caây hoa, caây kieång. Trong nhöõng
naêm gaàn ñaây vuøng troàng hoa chuyeân canh naøy ñaõ - Ñaët caùc huõ nuoâi oác seân trong vöôøn sao cho
cung caáp haøng trieäu caønh hoa lan xuaát khaåu, loâi nôi ñoù coù ñieàu kieän töông ñoái gioáng vôùi ñieàu
keùo ñöôïc nhieàu nhaø ñaàu tö vaø hieän ñang kinh doanh kieän vöôøn troàng lan nôi chuùng ñang soáng töï
nhieàu gioáng hoa lan coù hieäu quaû kinh teá cao. nhieân.
Tuy nhieân giaù trò cuûa nhöõng caây hoa, kieång - Thöùc aên ñöôïc cung caáp haøng ngaøy laø caùc
vaø ñaëc bieät laø hoa lan phuï thuoäc khoâng chæ vaøo boä phaän cuûa caây lan maø chuùng ñaõ taán coâng
gioáng toát, gioáng quí, vaøo kyõ thuaät canh taùc maø
coøn phuï thuoäc raát nhieàu vaøo söï phaù haïi cuûa caùc Chæ tieâu ghi nhaän
loaïi saâu beänh. Söï gaây haïi cuûa caùc loaïi saâu vaø
ñoäng vaät duø chæ raát ít cuõng laøm maát ñi giaù trò - Moâ taû ñaëc ñieåm hình thaùi cuûa töøng giai
thöông maïi cuaû hoa lan. ñoaïn sinh tröôûng
Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP.HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 2/2003
- NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT
12
Ghi nhaän thôøi gian ñeû tröùng vaø soá löôïng tröùng thöùc aên. Caû 2 caëp raâu ñaàu ñeàu hoaït ñoäng raát linh
-
hoaït, giuùp cho oác di chuyeån ñuùng höôùng vaø löïc
Lòch theo doõi: Caùc chæ tieâu thí nghieäm ñöôïc choïn ñöôïc thöùc aên phuø hôïp.
theo doõi haøng ngaøy, baét ñaåu töø thaùng 19/9/2001
ñeán 22/1/2002. Qua keát quaû theo doõi töø thaùng 9 naêm 2001
ñeán thaùng 1 naêm 2002, chuùng toâi ghi nhaän oác
KEÁT QUAÛ VAØ THAÛO LUAÄN seân ñeû khoâng lieân tuïc, sau moãi laàn ñeû chuùng
thöôøng nghæ 16 - 60 ngaøy, trung bình 25 - 42
Ñaëc ñieåm hình thaùi vaø sinh hoïc cuûa oác seân ngaøy. Tröùng ñöôïc ñeû thaønh töøng oå, moãi oå coù soá
voû naâu vaøng Theba pisana (baûng 2) tröùng raát bieán ñoäng töø 5 - 80 tröùng. Phaàn lôùn oå
tröùng coù soá löôïng 10 - < 50 tröùng. Trong thôøi
Teân khoa hoïc: Theba pisana gian 4 thaùng quan saùt, moãi caëp oác seân ñeû töø 4 -
Teân thöôøng goïi: oác seân 10 oå tröùng, trung bình 7,2 oå. Soá löôïng tröùng moãi
Teân tieáng anh: White snail caëp coù theå ñeû bieán ñoäng töø 142 - 286 tröùng,
Hoï: Helicidae Boä: Stylommatophora trung bình moãi caëp ñeû 227,4 tröùng (baûng 1).
Lôùp: Gastropoda Ngaønh: Mollusca
Tröùng oác seân voû naâu hình caàu coù ñöôøng kính
Thaønh truøng oác seân coù voû voâi cöùng (calcium) 1,9 - 2,1 mm maøu traéng söõa, voû ngoaøi trôn vaø
maøu naâu vaøng, hình hôi troøn vaø coù voøng xoaén, boùng. Tröùng ñöôïc ñeû xeáp choàng leân nhau, lieân
ñöôøng kính roäng töø 12 - 14 mm vaø cao 10 - 12,5 keát vôùi nhau baèng moät lôùp keo. Tröùng thöôøng
mm. Voû ngoaøi cuûa oác seân tröôûng thaønh coù 5 - 5,5 ñöôïc ñeû saâu trong lôùp giaù theå. Gaàn nôû tröùng coù
voøng xoaén xeáp saùt nhau. Ñaàu oác seân coù 2 caëp raâu. maøu naâu nhaït, thôøi gian uû tröùng 18 - 25 ngaøy
Caëp raâu treân daøi hôn caëp raâu döôùi vaø coù maét ôû (baûng 2). Ñieàu naøy cuõng phuø hôïp vôùi ghi nhaän
ñænh raâu, do ñoù oác seân coøn coù teân thuoäc “boä maét ñöôïc cuûa David George Gordon, 2000 (hình 1).
ñænh”. Caép raâu döôùi ngaén hôn coù taùc duïng löïa choïn
Baûng 1. Khaû naêng ñeû tröùng cuûa oác seân voû naâu vaøng Theba pisana taïi Baûo Loäc,
thaùng 9 - 12 naêm 2001
Phaân boá soá tröùng trong oå tröùng
NT SLOÅT TGNG- 2 LÑ
10 -
- NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 13
AÁu truøng oác seân voû môùi nôû maøu traéng söõa maàm. Nhöõng caønh hoa ñaõ nôû oác seân voû thöôøng
kích thöôùc nhoû, coù 1 voøng xoaén, ñöôøng kính 1,5 gaëm phaàn bieåu bì caùnh hoa chöøa laïi lôùp maøng
- 2,0 mm, chieàu cao 1,1 - 1,2 mm, ít di chuyeån, moûng maøu traéng. OÁc seân voû tieâu hoaù nhanh, di
raâu ñaàu chöa roõ raøng. Aáu truøng lôùn raát chaäm, chuyeån laïi chaäm, do ñoù chuùng thöôøng baøi tieát ngay
sau 30 ngaøy coù ñöôøng kính lôùn hôn vaø chieàu cao, treân ñöôøng di chuyeån. Ngoaøi ra treân ñöôøng di
cao hôn môùi nôû nhöng vaãn chæ coù 1 voøng xoaén, chuyeån, oác seân voû coøn ñeå laïi veát nhôùt maøu traéng
coù maøu xaùm nhaït, thaáy roõ 2 caëp raâu ñaàu. AÁu baïc. Ñaây chính laø chaát nhôùt do oác seân voû tieát ra
truøng 60 ngaøy tuoåi coù 2 voøng xoaén, maøu naâu giuùp oác seân di chuyeån thuaän lôïi.
nhaït, sau 120 ngaøy tuoåi aáu truøng môùi coù 2,5
voøng xoaén, ñöôøng kính 5,2 - 5,6 mm, chieàu cao Muøa khoâ khi aåm ñoä khoâng khí thaáp, oác seân
3,0 - 3,3 mm, maøu naâu vaøng vaø nhoû hôn nhieàu voû di chuyeån xuoáng döôùi daøn, nuùp trong lôùp coû
so vôùi thaønh truøng. daïi hay trong khe ñaát. Tuy vaäy oác seân voû coù khaû
naêng soáng tieàm sinh ngay treân tru daøn baèng xi
OÁc seân voû naâu vaøng cuõng hoaït ñoäng vaø gaây haïi maêng hay coät goã. Qua quan saùt oác seân voû nhaû
vaøo ban ñeâm vaø nhöõng ngaøy u aùm coù möa. Nhöõng keo gaén mieäng voû vaøo truï daøn vaø soáng tieàm
ngaøy möa lôùn chuùng thöôøng baùm vaøo truï daøn boø sinh. Ñieàu naøy cuõng phuø hôïp vôùi ghi nhaän cuûa
leân daøn phaù haïi maàm hoa, caùnh hoa. OÁc seân voû Ronald B. vaø ctv, 2001 (hình 2).
thöôøng caén phaàn ñaàu cuûa maàm, ñoâi khi caén ñöùt caû
Baûng 2. Moät soá ñaëc ñieåm hình thaùi cuûa oác seân Theba pisana trong vöôøn lan
taïi Baûo Loäc, naêm 2001
Kích thöôùc (mm)
TT Giai ñoaïn phaùt trieån SLCTQS Voøng xoaén
Ñöôøng kính Chieàu cao
1 OÁc seân tröôûng thaønh * 20 12,0 - 14,0 10,0 - 12,5 5,0 - 5,5
2 Tröùng (18 - 25 ngaøy)** 20 1,9 - 2,1 - -
3 AÁu truøng 1 ngaøy tuoåi Hình 2. Vò trí tieàm - 2.0 cuûa
15 1,5 sinh seân voû1,2 u vaøng T1
1,1 - naâ heba pisana
4 AÁu truøng 30 ngaøy tuoåi 15 2,8 - 3,1 1,6 - 1,8 1
5 AÁu truøng 60 ngaøy tuoåi 15 3,4 - 4,0 2,0 - 2,2 2
6 AÁu truøng 90 ngaøy tuoåi 15 4,2 - 4,6 2,5 - 2,8 2
7 AÁu truøng 120 ngaøy tuoåi 15 5,2 - 5,6 3,0 - 3,3 2,5
Ghi chuù: *: OÁc seân tröôûng thaønh quan saùt khi chuùng ñang baét caëp, STT: Soá thöù töï
**: Tröùng phaùt trieån 18 - 25 ngaøy, SLCTQS: Soá löôïng caù theå quan saùt
Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP.HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 2/2003
- NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT
14
Ñaëc ñieåm hình thaùi vaø sinh hoïc cuûa seân Qua khaûo saùt, thaønh truøng seân traàn nhoû daøi
traàn nhoû 25,2 - 31,4 mm, roäng 4,2 - 5,1 mm (baûng 4). Seân
traàn nhoû ñeû tröùng raûi raùc hoaëc töøng nhoùm, ñeû
Teân khoa hoïc: ÑÑD nhieàu laàn treân beà maët hay khe giaù theå vaø coù theå
Teân tieáng anh: Slug. choàng chaát leân nhau, giöõa caùc tröùng ñöôïc lieân keát
Teân thöông goïi: Seân traàn, con nhôùt moät lôùp keo, nhôùt. Thôøi gian nghæ giöõa 2 laàn ñeû
Hoï: Limacidae Boä: Stylommatophora bieán ñoäng töø 3 - 14 ngaøy. Nhieàu laàn ñeû hình thaønh
Lôùp: Gastropoda Ngaønh: Mollusca ñôït ñeû tröùng. Trong 4 thaùng quan saùt chuùng toâi
ghi nhaän seân traàn nhoû coù 2 ñôït ñeû tröùng. Thôøi
Thaønh truøng seân traàn nhoû coù maøu xaùm ñen, gian nghæ giöõa 2 ñôït ñeû tröùng bieán ñoäng töø 34 - 50
coù nhieàu neáp nhaên, phía buïng maøu traéng lôït, ngaøy, trung bình 44 ngaøy (baûng 3).
treân löng coù veät u (veát tích thoaùi hoaù cuûa voû).
Seân traàn nhoû tröôûng thaønh coù 2 caëp raâu ñaàu, Keát quaû quan saùt soá löôïng tröùng seân traàn nhoû
caëp treân daøi hôn caëp döôùi. Phaàn ñænh cuûa caëp ñeû trong ñôït 1 trung bình 1 caëp laø 91,2 tröùng, ñôït
raâu treân coù mang maét, raâu mang maét cöû ñoäng 2 laø 66,2 tröùng. Ñieàu naøy coù theå do ñôït ñeû tröùng
raát linh hoaït, coù theå co duoãi khi boø (hình 3). thöù 2 vaøo ñaàu muøa khoâ khoâng thuaän lôïi cho seân
traàn phaùt trieån vaø ñeû tröùng (baûng 3).
Hình 3. Seân traàn nhoû vaø oå tröùng môùi ñeû
Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 2/2003 Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP.HCM
- NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 15
Tröùng seân traàn nhoû hình caàu, môùi ñeû maøu Trong quaù trình ñieàu tra khoâng ghi nhaän coù söï
traéng boùng, trong suoát, coù ñöôøng kính 1,7 - 1,8 tieàm sinh cuûa seân traàn nhoû. Ñieàu naøy cuõng phuø
mm. Thôøi gian tröùng phaùt trieån keùo daøi töø 8 -14 hôïp vôùi ghi nhaän cuûa Jane E. Deiler, 2001.
ngaøy. Khi tröùng saép nôû, beân trong coù veät naâu
Ñaëc ñieåm hình thaùi vaø sinh hoïc cuûa seân
nhaït, ñoù chính laø phoâi cuûa aáu truøng. Qua theo
traàn lôùn
doõi trong 4 thaùng 1 caëp seân traàn nhoû ñaõ ñeû
trung bình 157,4 tröùng.
Teân khoa hoïc: ÑÑD
AÁu truøng coù hình thaùi gioáng thaønh truøng Teân tieáng anh: Slug
nhöng kích thöôùc nhoû hôn. Aáu truøng môùi nôû coù Teân thöôøng goïi: Seân traàn lôùn
maøu traéng trong, ít di chuyeån, raâu ñaàu chöa roõ Hoï: Limacidae Boä: Stylommatophora
raøng. Lôùp: Gastropoda Ngaønh: Mollusca
Thaønh truøng seân traàn lôùn ñöôïc quan saùt khi
AÁu truøng 30 ngaøy tuoåi maøu xaùm nhaït, 2 caëp
raâu ñaàu roõ raøng, aáu truøng 90 ngaøy tuoåi coù maøu ñang baét caëp, chuùng coù maøu naâu nhaït hay naâu
gioáng thaønh truøng nhöng kích thöôùc nhoû hôn, vaøng, hai beân söôøn coù veät maøu naâu xaùm. Treân
daøi 13,6 - 15,0 mm, roäng 4,2 - 5,1 mm (baûng 4). löng seân traàn lôùn khoâng coù veät u. Seân traàn lôùn
coù 2 caëp raâu ñaàu, caëp raâu treân daøi hôn caëp raâu
Seân traàn nhoû cuõng nhö oác seân voû hoaït ñoäng döôùi. Maét ñöôïc naèm ôû ñænh caëp raâu treân vaø caëp
gaây haïi vaøo ban ñeâm. Khi möa lôùn chuùng thöôùng raâu naøy coù khaû naêng co duoãi raát linh hoaït khi
nuùp trong giaù theå, khi ngôùt möa hoaëc chieàu toái boø. Da cô theå seân traàn lôùn coù theå tieát dòch maøu
chuùng boø ra gaây haïi treân caùnh hoa vaø maàm hoa. traéng söõa khi bò taùc ñoäng töø beân ngoaøi (hình 4).
Baûng 4. Ñaëc ñieåm hình thaùi seân traàn nhoû taïi Baûo Loäc, thaùng 9 - 12 naêm 2001
Kích thöôùc (mm)
Giai ñoaïn phaùt trieån SLCTQS
Chieàu daøi hoaëc (ÑK) Chieàu roäng
Tröùng (8 - 14 ngaøy)* 25 1,7 - 1,8 -
AÁu truøng
1 ngaøy tuoåi 17 2,0 - 2,5 0,8 - 1,0
30 ngaøy tuoåi 15 6,0 - 6,5 1,8 - 2,0
60 ngaøy tuoåi 15 10,0 - 10,4 2,4 - 2,8
90 ngaøy tuoåi 12 13,6 - 15,0 3,0 - 3,4
Thaønh truøng 20 25,2 - 31,4 4,2 - 5,1
Ghi chuù: SLCTQS: Soá löôïng caù theå quan saùt
ÑK: Ñöôøng kính; (*) Thôøi gian phaùt trieån cuûa tröùng
Hình 4. Seân traàn lôùn vaø oå tröùng môùi ñeû
Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP.HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 2/2003
- NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT
16
Quaû keát quaû khaûo saùt sô boä, seân traàn lôùn coù Keát quaû quan saùt cho thaáy, tröùng seân traàn
kích thöôùc lôùn hôn seân traàn nhoû vaø oác seân. Chieàu lôùn phaùt duïc khaù laâu. Trong ñieàu kieän taïi Baûo
daøi seân traàn lôùn tröôûng thaønh ñaït 64,0 - 85,0 Loäc, thôøi gian töø thaùng 9 ñeán thaùng 12 nhieät ñoä
bieán ñoäng 20,2 - 21, 80C, aåm ñoä bieán ñoäng 80 -
mm, chieàu ngang 15,0 - 17,0 mm. Seân traàn lôùn
coù taäp quaùn sinh hoaït raát ñaëc tröng, thaønh truøng 87%, tröùng seân traàn lôùn phaùt duïc 25 - 28 ngaøy.
ñeû tröùng töông ñoái lieân tuïc, vaø nghæ raát laâu sau
AÁu truøng 1 ngaøy tuoåi coù maøu traéng ñuïc, sau
khi ñeû tröùng (baûng 5, 6).
chuyeån sang maøu naâu hoàng, treân löng coù veät naâu
Tröùng hình baàu duïc, xeáp thaønh töøng nhoùm chaïy doïc cô theå. Sau 30 ngaøy tuoåi, 2 caëp raâu ñaàu
choàng leân nhau, dính keát baèng moät lôùp keo, gaàn cuûa aáu truøng xuaát hieän roõ reät vaø aáu truøng coù chieàu
nôû maøu naâu nhaït, coù chieàu daøi 2,8 - 3,0 mm, daøi 8,7 - 11,6 mm, chieàu ngang 4,0 - 4,5 mm.
chieàu ngang 2,0 - 2,0 mm (baûng 6).
Seân traàn lôùn cuõng hoaït ñoäng maïnh vaøo buoåi
Keát quaû theo doõi lieân tuïc trong 4 thaùng, coù toái. Trong muøa möa chuùng thöôøng boø leân daøn,
80 % seân traàn lôùn ñeû tröùng 2 laàn, 20% seân traàn nuùp trong giaù theå gaëm phaàn reã lan hoaëc baùm
lôùn ñeû tröùng 1 laàn. Thôøi gian nghæ tröôùc khi ñeû treân maët giaù theå aên phaàn goác vaø reã lan. Muøa
laàn 2 bieán ñoäng 21 - 33 ngaøy nhöng thôøi gian khoâ khi aåm ñoä xuoáng thaáp, seân traàn di chuyeån
nghæ töø khi mang nuoâi ñeán khi ñeû tröùng laàn 1 xuoáng döôùi daøn, nuùp trong lôùp coû hay chui trong
daøi hôn, keùo daøi töø 67 - 85 ngaøy. Sau thôøi gian hang, khe aåm thaáp.
nghæ naøy 100% thaønh truøng seân traàn ñeû tröùng laàn
1. Soá löôïng tröùng 1 caëp seân traàn ñeû khoâng nhieàu, Toùm laïi: Trong thôøi gian 4 thaùng theo doõi,
bieán ñoäng 43 - 70 tröùng, trung bình 55,6 tröùng. ghi nhaän ñöôïc seân traàn lôùn coù theå ñeû 2 ñôït,
khoaûng caùch giöõa 2 ñôït ñeû keùo daøi 21 - 33 ngaøy.
Ñaàu muøa khoâ (thaùng 11 - thaùng 12) chæ coøn Seân traàn nhoû cuõng ñeû 2 ñôït, khoaûng caùch giöõa 2
80% seân traàn lôùn ñeû tröùng laàn 2, trong ñoù 1 caëp ñôït ñeû keùo daøi 34 - 50 ngaøy, nhöng trong moãi
ñeû trung bình 59,3 tröùng. Trong thôøi gian 4 thaùng ñôït, seân traàn nhoû ñeû nhieàu laàn, khoaûng caùch
theo doõi, 1 caëp seân traàn lôùn coù theå ñeû töø 65 - giöõa caùc laàn ñeû ngaén hôn, bieán ñoäng töø 3 - 14
130 tröùng, trung bình 103 tröùng (baûng 5).
Baûng 6. Moät soá ñaëc ñieåm hình thaùi cuûa seân traàn lôùn taïi Baûo Loäc
töø thaùng 9 - 12 naêm 2001
Soá löôïng caù Kích thöôùc (mm)
Giai ñoaïn phaùt trieån
theå quan saùt Chieàu daøi Chieàu ngang
Thaønh truøng * 10 64,0 - 85,0 15,0 - 17,0
Tröùng ** (25 - 28 ngaøy)
Tröùng 1 ngaøy tuoåi 30 2,8 - 3,0 2,0 - 2,2
AÁu truøng
1 ngaøy tuoåi 27 3,2 - 3,6 1,8 - 2,0
30 ngaøy tuoåi 12 8,7 - 11,6 4,0 - 4,5
Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 2/2003 Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP.HCM
- NGHIEÂN CÖÙU KHOA HOÏC KYÕ THUAÄT 17
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
ngaøy. OÁc seân voû naâu ñeû nhieàu laàn, khoaûng caùch
giöõa caùc laàn ñeû bieán ñoäng töø 16 - 60 ngaøy. Seân
NGUYEÃN COÂNG THUAÄT, 1997. Noäi dung vaø
traàn lôùn ñeû ít hôn seân traàn nhoû, vaø seân voû, (baûng
phöông phaùp ñieàu tra cô baûn saâu haïi treân caây
5, 3,1) coù theå ñaây laø lyù do chính maät soá seân traàn
aên quaû. Baûo Veä Thöïc vaät, taäp 1, Phöông phaùp
lôùn thaáp hôn seân traàn nhoû vaø oác seân voû trong
ñieàu tra cô baûn dòch haïi noâng nghieäp vaø thieân
quaù trình ñieàu tra.
ñòch cuûa chuùng, 100 trang.
KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ
THAÙI TRAÀN BAÙI, NGUYEÃN VAÊN KHANG,
Keát luaän 1998. Ñoäng vaät khoâng xöông soáng. NXB Giaùo
duïc, 99 trang.
- OÁc seân voû naâu, seân traàn nhoû vaø seân traàn
THAÙI TRAÀN BAÙI, TRAÀN BAÙ CÖØ, 1996. Thöïc
lôùn ñeàu gaây haïi cho hoa lan vaøo buoåi chieàu toái,
haønh ñoäng vaät khoâng xöông soáng. NXB Giaùo
luùc trôøi möa nhoû hoaëc aåm thaáp. Khi aåm ñoä thaáp
hoaëc khí haäu khoâ haïn caùc loaïi seân ñeàu boø xuoáng duïc, 339 trang.
khoûi daøn, chui xuoáng nuùp döôùi lôùp coû hoaëc khe
aåm thaáp. BORROR D.J., DELONG D. M., TRIPLEHORN
C. A., 1981. An introduction to the study of insect.
- Trong thôøi gian töø thaùng 9 ñeán thaùng 12 fifth edition.
naêm 2001 taïi Baûo Loäc, oác seân voû naâu ñeû nhieàu
DAVID J. SHETLAR, 1998. Slugs and their
laàn, khoaûng caùch giöõa 2 laàn ñeû bieán ñoäng 16 -
management. Ohio State University extent.
60 ngaøy trung bình 24,8 - 48,4 ngaøy. Moät caëp oác
seân voû coù theå ñeû trung bình 227,4 tröùng.
DAVID GEORGE GORDON, 2000. Snails and
Slugs controlling these pests is a challenge.
- Trong thôøi gian theo doõi, seân traàn nhoû ñeû
taäp trung trong 2 ñôït, khoaûng caùch giöõa 2 ñôït National Gardening Association.
ñeû bieán ñoäng 34 - 50 ngaøy, trung bình 44 ngaøy.
PASCAL P. PIRONE, 1978. Deseases and Pests
Trong moãi ñôït ñeû seân traàn nhoû ñeû nhieàu laàn,
of ornamental plants. 584 pp.
khoaûng caùch giöõa 2 laàn ñeû bieán ñoäng 3 - 14 ngaøy,
trung bình 3,4 - 7,4 ngaøy. Moät caëp seân traàn nhoû
ñeû trung bình 157,6 tröùng.
- Seân traàn lôùn coù theå ñeû 2 ñôït trong thôøi
gian theo doõi, khoaûng caùch giöõa 2 ñôït ñeû 21 - 33
ngaøy, trung bình 26 ngaøy. Soá löôïng tröùng moät
caëp seân traàn coù theå ñeû töø 65 - 130 tröùng, trung
bình 103 tröùng.
Ñeà nghò
- Chaêm soùc kyõ vöôøn lan trong muøa möa vaø
nhöõng ngaøy u aùm, laøm saïch coû daïi phía döôùi
vöôøn lan, ñaëc bieät trong muøa khoâ.
- Nghieân cöùu kyõ ñaëc ñieåm sinh hoïc, sinh
thaùi vaø qui luaät phaùt sinh phaùt trieån cuûa oác seân
voû naâu, seân traàn nhoû vaø seân traàn lôùn, ñeå coù theå
döï tính döï baùo vaø tìm bieän phaùp phoøng trò caùc
loaïi seân trong vuøng troàng hoa vaø caây kieång.
Ñaïi hoïc Noâng Laâm TP.HCM Taïp chí KHKT Noâng Laâm nghieäp, soá 2/2003
nguon tai.lieu . vn