- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- Báo cáo nghiên cứu khoa học: Khảo nghiệm một số giống lúa chất lượng cao trong vụ Đông xuân ở Quảng Trị
Xem mẫu
- T P CHÍ KHOA H C, ð i h c Hu , S 64, 2011
KH O NGHI M M T S GI NG LÚA CH T LƯ NG CAO
TRONG V ð NG XUÂN QU NG TR
Nguy n Vi t Tuân
Trư ng ð i h c Nông Lâm, ð i h c Hu
Lê Th Thúy Ki u
UBND Huy n Vĩnh Linh t nh Qu ng Tr
TÓM T T
Qu ng Tr di n tích tr ng lúa ñ t 46.356,5 ha năm 2007, trong ñó di n tích lúa ch t
lư ng cao 6.000 ha, t nh ph n ñ u ñ t 9.000 ha vào năm 2010. Tuy nhiên, b gi ng lúa ch t
lư ng cao chưa ñáp ng ñư c nhu c u ñ t ra. T p ñoàn gi ng m i g m: Bo-T1, PC10, P11, TL
– 6, N46, N50, BM216, Hương C m, TB – 5 có ngu n g c khác nhau ñư c ñưa vào kh o
nghi m và gi ng HT1 dùng làm ñ i ch ng ñ tìm ra gi ng ch t lư ng, năng su t cao, thích h p
v i ñi u ki n sinh thái c a Qu ng Tr . K t qu theo dõi, ñánh giá các ch tiêu sinh trư ng, phát
tri n, các y u t c u thành năng su t, năng su t th c thu và ñ c bi t các ch tiêu v ch t lư ng
thương ph m c a g o ñã xác ñ nh ñư c 5 gi ng có ch t lư ng, năng su t cao theo th t ưu
tiên g m: Hương C m, TB-5, PC10, Bo-T1 và TL-6 thích ng v i v ðông Xuân Qu ng Tr .
T khóa: Ch t lư ng cao, gi ng lúa, năng su t cao, Qu ng Tr , v ðông Xuân.
I. ð t v n ñ
Qu ng Tr là m t trong sáu t nh c a vùng B c Trung b , cây lúa là cây tr ng
chính và là ngu n thu nh p c a hơn 75% dân s trong t nh. Di n tích tr ng lúa năm
2007 là 46.356,5 ha, năng su t bình quân 46,4 t /ha, th p hơn m c trung bình c a c
nư c (48,9 t /ha) và th p hơn nhi u so v i năng su t c a các t nh ñ ng b ng sông H ng
(56,1 t /ha). Qu ng Tr ñã s n xu t ñư c 6.000 ha lúa ch t lư ng cao, ph n l n di n tích
v n tr ng lúa thư ng, ch t lư ng và hi u qu th p. M c tiêu c a t nh ñ n 2010 là ñưa
di n tích s n xu t lúa ch t lu ng cao lên 9.000 ha nh m ñáp ng nhu c u ngày càng cao
c a ngư i tiêu dùng, ñ ng th i nâng cao giá tr trên m t ñơn v di n tích, nâng cao kh
năng c nh tranh và tăng thêm thu nh p cho nông dân. Tuy nhiên, b gi ng hi n t i
không ñáp ng ñư c nhu c u ñ t ra. V n ñ là làm th nào ñ có b gi ng lúa m i năng
su t cao, ch t lư ng t t, phù h p v i ñi u ki n sinh thái c a Qu ng Tr . ð góp ph n
gi i quy t v n ñ ñó, chúng tôi ti n hành th c hi n nghiên c u ñ tài "Kh o nghi m m t
s gi ng lúa ch t lư ng cao trong v ðông Xuân Qu ng Tr ".
201
- 2. V t li u và phuơng pháp nghiên c u
- V t li u nghiên c u: g m 10 gi ng có ngu n g c lai t o khác nhau: Bo-T1 t
Trung tâm nghiên c u ñ t và phân bón Trung Du; PC10, P11 và TL – 6 t Vi n cây
lương th c Vi t Nam; N46, N50 t Trư ng ðHNN I - Hà N i; Gi ng BM216, Hương
C m t Vi n KHKTNN Vi t Nam; gi ng TB – 5 t Vi n Di truy n Nông nghi p và
gi ng HT1 làm ñ i ch ng (ñ/c) là gi ng lúa thu n nh p n i t Trung Qu c và ñư c
công nh n gi ng Qu c gia năm 2004.
- B trí thí nghi m: Thí nghi m ñư c b trí theo kh i hoàn toàn ng u nhiên, 3
l n nh c l i, có b trí ô ph v i 10 gi ng, m i gi ng là m t công th c ñư c ñánh s t I
ñ n X. Áp d ng theo hư ng d n quy ph m kh o nghi m c a B NN & PTNT, th i gian
nghiên c u v ðông Xuân năm 2007-2008 t i tr i gi ng Qu ng Tr .
3. K t qu và th o lu n
3.1. Các ch tiêu sinh trư ng c a các gi ng
- Nhánh h u hi u: Là m t ch tiêu quan tr ng quy t ñ nh ñ n năng su t c a
gi ng, gi ng TB-5 s nhánh h u hi u cao nh t (8,23 nhánh), ti p ñ n là Bo-T1 (6,33
nhánh). H u h t các gi ng còn l i có s nhánh h u hi u trung bình, tương ñương v i
gi ng ñ i ch ng HT1(5,40 nhánh). BM216 (4,30 nhánh), N50 (4,47 nhánh) là gi ng có
s nhánh h u hi u th p nhưng t l l i cao (92,04 và 95,23%). ði u này cho th y các
gi ng này có t ng s nhánh ñ th p (B ng 1).
B ng 1. M t s ch tiêu v sinh trư ng, phát tri n c a gi ng
Tl T ng th i
S nhánh Chi u cao Chi u dài
Ch tiêu nhánh gian sinh
h u hi u cây cu i bông
h u hi u trư ng
Gi ng
(nhánh) cùng (cm) (cm)
(%) (ngày)
6,33a 100,0ab 25,2b
Bo-T1 88,26 144
4,60a 100,6ab 25,7b
PC10 93,71 136
a b b
P11 5,07 94,70 103,1 24,8 136
a b b
TL - 6 5,27 90,76 102,4 25,7 145
5,50a 100,7ab 25,6b
N46 91,02 145
4,47a 103,8b 25,8b
N50 95,23 135
4,30a 102,9b 25,8b
BM216 92,04 148
4,50a 115,1d 23,3a
H. C m 87,65 155
8,23b 108,9c 24,7b
TB - 5 84,39 155
5,40a 96,7a 25,2b
HT1 (ñ/c) 84,80 145
202
- - Chi u cao cu i cùng và chi u dài bông: Chi u cao cây là m t ch tiêu liên quan
ñ n kh năng ch ng ñ c a gi ng, các gi ng thí nghi m có chi u cao cây bi n ñ ng t
100,0 – 115,1 cm, ñ u cao hơn gi ng ñ i ch ng HT1. Ba gi ng có chi u cao th p nh t
là Bo-T1 (100,0 cm), PC10 (100,6 cm) và N46 (100,7 cm). Hương C m cao nh t (115,1
cm). Các gi ng còn l i n m trong kho ng 102,4 – 108,9 cm.
V chi u dài bông: Chi u dài bông là m t ch tiêu quan tr ng nh hư ng ñ n năng
su t c a gi ng. H u h t các gi ng có chi u dài bông trên 23 cm, Hương C m có chi u dài
bông ng n nh t (23,3 cm); Các gi ng còn l i tương ñương v i ñ i ch ng HT1 (25,2 cm).
Tuy nhiên, m t s gi ng có chi u dài bông dài hơn c là BM216, N50 (25,8 cm) và PC10,
TL-6 (25,7 cm).
- Th i gian sinh trư ng (TGST) c a gi ng: TGST c a các gi ng n m trong
kho ng t 135 - 155 ngày. Các gi ng có TGST ng n (135 - 136 ngày) là gi ng PC10,
P11 và N50. Các gi ng Bo-T1, TL-6, N46 có TGST tương ñương v i gi ng ñ i ch ng
HT1 (144 - 145 ngày). Gi ng Hương C m và TB-5 có TGST dài hơn gi ng HT1(ñ/c)
10 ngày. V i th i gian sinh trư ng này ta có th b trí các trà khác nhau trong v ðông
Xuân Qu ng Tr .
3.2. Các y u t c u thành năng su t và năng su t th c thu c a các gi ng
B ng 2. Các y u t c u thành năng su t và năng su t th c thu c a các gi ng
S ht Kh i Năng
Ch tiêu S S Tl
ch c/bôn lư ng su t th c
bông/m2 h t/bông lép/bông
g 1000 h t thu
Gi ng (bông) (h t) (%)
(h t) (g) (t /ha)
126,9b 105,9b 49,3bc
Bo-T1 284,9 16,5 23,9
131,7b 109,3b 41,3a
PC10 207,0 17,1 23,3
173,1d 140,5d 40,3a
P11 228,2 18,8 20,1
128,8b 110,9b 43,3ab
TL-6 237,2 13,9 24,0
128,1b 111,9b 43,0ab
N46 247,5 12,8 21,9
183,7e 155,5f 42,0ab
N50 201,2 15,4 20,5
177,3de 148,6e 43,7ab
BM216 193,5 16,2 23,9
155,7c 124,5c 59,0d
H. C m 202,5 20,1 29,2
108,5a 75,5a 54,0cd
TB-5 370,4 30,5 27,7
131,8b 104,9b 41,7a
HT1 (ñ/c) 243,0 20,5 23,8
S bông/m2, s h t ch c/bông, kh i lư ng 1000 h t là nh ng y u t cơ b n c u
thành năng su t c a gi ng (B ng 2). Các y u t này có s t ñi u ch nh v i nhau trong
203
- qu n th , s bông/m2 cao thì s h t/bông th p (ví d như gi ng TB-5). Gi ng có s h t
trên bông cao như N50 (183,7 h t), BM216 (177,3 h t), P11 (173,1 h t),… M t s
gi ng có s h t/bông th p hơn gi ng ñ i ch ng như Bo-T1, N46 và TL-6. Gi ng có s
h t/bông th p nh t là TB-5 (108,5 h t). T l lép/bông c a các gi ng chênh l ch nhau
khá l n, TB-5 có t l lép cao nh t (30,5%), gi ng có t l lép th p nh t là N46 (12,8%),
các gi ng khác giao ñ ng trong kho ng 13,9 ñ n 20,5%. Kh i lư ng 1000 h t chênh l ch
nhau khá nhi u các gi ng, trong kho ng 20,1 – 29,2 g. Gi ng có kh i lư ng 1000 h t cao
nh t là Hương C m (29,2 g), gi ng th p nh t là P11 (20,1 g), gi ng ñ i ch ng HT1 (23,8 g).
Năng su t th c thu (NSTT) c a các gi ng t 40,3 - 59,0 t /ha. Trong ñó gi ng
ñ i ch ng HT1 là 41,7 t /ha, b y gi ng có NSTT cao hơn so v i gi ng ñ i ch ng HT1:
Hương C m (59,0 t /ha) cao hơn 17,3 t /ha, TB-5 (54,0 t /ha) cao hơn 12,3 t /ha, Bo-
T1 (49,3 t /ha) cao hơn 7,6 t /ha... Gi ng có NSTT tương ñương so v i ñ i ch ng là
PC10 (41,3 t /ha) và gi ng có năng su t th p nh t P11(40,3 t /ha), th p hơn HT1(ñ/c) là
1,4 t /ha.
3.3. M t s ch tiêu v ch t lư ng g o thương ph m
- T l g o nguyên: ðây là ch tiêu quan tr ng nh t trong các ch tiêu xay xát và
cũng là ch tiêu ñư c quan tâm nh t c a g o thương ph m trên th trư ng. K t qu b ng
3 cho th y t l g o nguyên chênh l ch nhau khá l n gi a các gi ng, bi n ñ ng t 55,8
– 76,5%, gi ng có t l cao nh t và th p nh t chênh l ch 20,7%. B n gi ng có t l g o
nguyên cao hơn HT1 (ñ/c) là P11 (76,5%), N50 (71,4%), TB-5 (69,4%) và Bo-T1
(65,1%). Gi ng TL-6 (61.4%) tương ñương v i gi ng ñ i ch ng, các gi ng PC10, N46,
BM216 và Hương C m th p hơn HT1(ñ/c).
B ng 3. M t s ch tiêu v ch t lư ng g o thương ph m c a các gi ng
Hàm lư ng
Chi u
Hàm lư ng amylose
Ch Tl
protein
dài ð bc
tiêu go
ht b ng X p theo
nguyên Tl Tl
go (%) t/c 10 TCN X p lo i
Gi ng (%) (%) (%)
(mm) 554 - 2002
6,8a
Bo-T1 65,1 6,73 2,1 16,0 Th p Th p
8,8g
PC10 59,2 7,20 2,7 21,3 Th p TB
7,9c
P11 76,5 6,75 3,6 27,2 Cao TB
8,3d
TL-6 61,4 6,88 2,4 17,8 Th p TB
7,8b
N46 61,1 6,54 2,8 16,3 Th p TB
9,0h
N50 71,4 6,41 1,8 26,0 Cao Cao
7,8b
BM216 60,4 6,83 32,5 33,3 R t cao TB
204
- 9,2i
H. C m 55,8 7,25 0,0 15,5 Th p Cao
8,5f
TB-5 69,4 7,61 0,0 22,8 TB TB
8,4e
HT1 (ñ/c) 61,3 6,88 1,7 19,3 Th p TB
- Chi u dài h t g o: T t c các gi ng thí nghi m có ñ dài g o trên 6,4 mm,
gi ng có ñ dài l n nh t là TB-5 (7,61 mm), các gi ng Bo-T1, PC10, P11, TL-6,
BM216 và Hương C m tương ñương v i HT1 (ñ/c). Có hai gi ng có chi u dài h t g o
th p nh t: N46 (6,54 mm) và N50 (6,41 mm). Như v y, xét v ch tiêu chi u dài h t g o
gi ng N46 và N50 có chi u dài h t trung bình không ñ t tiêu chu n ch n l a vào b
gi ng ch t lư ng cao.
- ð b c b ng: Xét v ch tiêu b c b ng, gi ng BM216 không ñ tiêu chu n x p
vào b gi ng ch t lư ng do có t l b c b ng quá cao (g p 19 l n so v i ñ i ch ng HT1).
Các gi ng còn l i ñ t tiêu chu n ñ t ra.
- Hàm lư ng amylose: ðây là m t ch tiêu ñánh giá ph m ch t g o, hàm lư ng
amylose liên quan ñ n ñ m m và d o c a cơm. Hàm lư ng amylose c a các gi ng
bi n ñ ng t 15,5 – 33,3%. X p theo tiêu chu n 10 TCN 554 – 2002, các gi ng Bo-T1,
PC10, TL-6, N46, Hương C m và HT1 có hàm lư ng amylose t 15,5 – 21,3%, ñư c x p
vào nhóm có t l th p. Gi ng TB-5 (22,8%) x p vào nhóm trung bình. Các gi ng P11, N50
và BM216 có hàm lư ng amylose cao (trên 25%) ñư c x p vào nhóm cao, trong ñó gi ng
BM216 có hàm lư ng amylose cao nh t (33,3%). Gi ng Bo-T1, TL-6, N46 và Hương
C m có hàm lư ng amylose th p, khi n u lên cho h t cơm m m và r t d o dính. Gi ng
BM216 và P11 có hàm lư ng amylose cao trên 27% cho cơm ít d o. Riêng gi ng N50
có hàm lư ng amylose cao trên 25% v n cho cơm m m và d o dính.
- Hàm lư ng protein t ng s : ðây là ch tiêu quan tr ng ph n ánh giá tr dinh
dư ng c a g o. Ch tiêu này ch u nh hư ng r t nhi u b i y u t gi ng và môi trư ng.
Gi ng có hàm lư ng protein càng cao thì ch t lư ng g o càng t t. K t qu phân tích cho
th y, hàm lư ng protein c a các gi ng dao ñ ng trong kho ng t 6,8 – 9,2%. Các gi ng
thu c nhóm có hàm lư ng protein cao g m N50 (9,0%), Hương C m (9,2%). Các gi ng
PC10, P11, TL-6, N46, BM216, TB-5 và HT1 (ñ/c) có hàm lư ng protein trung bình (t
7,8 ñ n 8,8%). Riêng gi ng Bo-T1 (6,8%) thu c nhóm có hàm lư ng protein th p. Như
v y, n u d a theo ch t lư ng thương ph m c a các gi ng thí nghi m chúng tôi ch n ra
ñư c các gi ng Bo-T1, PC10, P11, TL-6, Hương C m và TB-5 là ñ t tiêu chu n t t.
Riêng 3 gi ng N46, N50 và BM216 không ñ t tiêu chu n x p vào b gi ng lúa ch t
lư ng cao.
Căn c vào các tiêu chu n v ph m ch t, năng su t, kh năng ch ng ñ và ít
nhi m sâu, b nh các gi ng có tri n v ng b sung vào cơ c u b gi ng lúa ch t lư ng
cao t i Qu ng Tr , ñáp ng yêu c u s n xu t và tiêu dùng ñư c x p theo th t g m:
Hương C m, TB-5, PC10, Bo-T1 và TL-6.
205
- 4. K t lu n
Qua k t qu kh o nghi m các gi ng lúa m i trong v ðông Xuân 2007 - 2008
t i Qu ng Tr chúng tôi rút ra m t s k t lu n như sau:
4.1. Trong các gi ng thí nghi m có 3 gi ng PC10, P11, N50 có th i gian sinh
trư ng 135 - 136 ngày ng n hơn HT1 (ñ/c) t 9 - 10 ngày. Các gi ng Bo-T1, TL-6, N46,
BM216 có th i gian sinh trư ng tương ñương gi ng ñ i ch ng (t 144 - 148 ngày).
Gi ng Hương C m và TB-5 có th i gian sinh trư ng 155 ngày, dài hơn HT1 (ñ/c) 10
ngày.
4.2. Năng su t th c thu các gi ng t 40,3 – 59,0 t /ha. Gi ng Hương C m có
năng su t th c thu cao nh t là 59,0 t /ha cao hơn HT1 (ñ/c) 17,3 t /ha. Gi ng Bo-T1
và TB-5 cao hơn HT1 (ñ/c) t 7,6 – 12,3 t /ha.
4.3. T t c các gi ng có h t g o thon dài, gi ng TB-5 có chi u dài h t 7,61 mm
x p lo i h t r t dài, N46 và N50 có h t trung bình, các gi ng còn l i thu c h t dài.
Gi ng BM216 có t l b c b ng cao nh t là 32,5%, cao g p 19 l n so v i HT1(ñ/c);
Hương C m và TB-5 không b b c b ng; các gi ng khác t l b c b ng < 3,6%.
4.4. Cơm c a các gi ng có mùi thơm nh , Hương C m khá thơm. H u h t các
gi ng cho cơm m m, d o và dính, riêng gi ng BM216 có cơm hơi m m, cơm sáp,
không d o. Hàm lư ng amylose các gi ng t 15,5 – 33,3%. Gi ng N50 và Hương C m
có ch t lư ng dinh dư ng cao v i hàm lư ng protein ≥ 9,0%. Gi ng Bo-T1 có hàm
lư ng protein th p nh t (6,8%). Các gi ng còn l i có hàm lư ng protein trung bình t
7,8 – 8,8%.
4.5. K t qu ch n ñư c các gi ng có tri n v ng theo các tiêu chí ưu tiên: ch t
lư ng g o, năng su t, kh năng ch ng ñ và kháng sâu, b nh h i g m: Hương C m,
TB-5, PC10, Bo-T1 và TL-6.
TÀI LI U THAM KH O
[1]. B Nông nghi p phát tri n nông thôn, Quy ph m kh o nghi m gi ng lúa, Nxb Nông
nghi p, Hà N i, 2005.
[2]. Hoover, W. S. Ratnayake, Determination of total amylose content of Starch, Current
Protocols in Food Analytical Chemistry, copyright by John Wiley & Son, Inc, 2001.
[3]. Vũ Tuyên Hoàng và c ng s , Ch n gi ng cây tr ng lương th c, Nxb Khoa h c K
thu t, Hà N i, 1998.
[4]. Võ Hùng, Nguy n Dũng Ti n, Tr n Văn Minh, Ch n t o và s n xu t gi ng cây tr ng,
Nxb Nông nghi p, Hà N i, 1992.
[5]. Lê C m Loan, Di truy n tính tr ng nhi t hoá h lúa (oryza sativa), K t qu nghiên
c u khoa h c 1997-1998, Vi n lúa ð ng b ng Sông C u Long, 1998.
206
- [6]. Tiêu chu n ñánh giá ch t lư ng ca ht g o, ngu n:
http://sokhoahoccn.angiang.gov.vn/Anphamthongtin/KHCNso6-2007/120607.htm.
EXPERIMENT OF SOME HIGH VALUE RICE VARIETIES IN SPRING-
WINTER CROP IN QUANG TRI PROVINCE
Nguyen Viet Tuan
College of Agriculture and Forestry, Hue University
Le Thi Thuy Kieu
Vinh Linh district People’s Committee - Quang Tri province
SUMMARY
By 2007 Quang Tri had 46.356,5 ha of rice, in which 6,000 ha were used for the
production of high-value rice. It is expected that by 2010 the total area of high-value rice will
have reached 9,000 ha. However the high-value rice varieties did not meet the demand. A
groups of new rice varieties with different origins including Bo - T1, PC10, P11, TL – 6, N46,
N50, BM216, Hương C m and TB – 5 have been experimented in order to find out the varieties
of high quality and high yield that can adapt to the geographical conditions in Quang Tri
province. (HT1 was used as a control variety for comparision). Based on the indicators on the
growth, development, elements constituting yield, actual yield, and especially commercial
values of the experimented varieties, 5 rice varieties of high quality, producing high yields and
proven to be adaptable to winter-spring crop conditions in Quang Tri province have been
identified. In order of priority, these were Hương C m, TB - 5, PC10, Bo - T1 and TL - 6.
Key words: High value, high yield, rice variety, Quang Tri, winte-spring crop.
207
nguon tai.lieu . vn
