Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
ThS. Ph¹m NguyÖt Th¶o *
T i Vi t Nam, s v hàng lo t các b n này cho th y ch b o hi m ti n g i
h p tác xã tín d ng nông thôn và qu Vi t Nam ang ư c xây d ng theo hư ng
tín d ng ô th trên toàn qu c trong nh ng v a phù h p v i i u ki n Vi t Nam v a áp
năm 90 c a th k XX t ra yêu c u c p ng m t cách t t nh t yêu c u h i nh p trong
thi t v vi c c n tăng cư ng m b o an lĩnh v c ngân hàng. Tuy nhiên, th c ti n áp
toàn cho ho t ng ngân hàng, b o v d ng các quy nh trên trong quá trình ho t
quy n và l i ích h p pháp c a ngư i g i ng c a b o hi m ti n g i Vi t Nam ã b c
ti n. Cùng v i vi c tri n khai thí i m mô l m ts vn pháp lí nh t nh, òi h i
hình qu tín d ng nhân dân theo Quy t nh c n ư c xem xét, ánh giá, hoàn thi n.
c a Th tư ng Chính ph s 390/Q -TTg 1. V i tư ng tham gia b o hi m ti n g i
ngày 27/7/1993, Quy t c b o hi m trách i u 2 Ngh nh c a Chính ph s
nhi m c a qũy tín d ng nhân dân i v i 89/1999/N -CP ngày 1/9/1999 v b o hi m
kho n ti n g i có kì h n ã ư c ban hành ti n g i và i u 1 Ngh nh c a Chính ph
kèm theo Quy t nh c a B tài chính s s 109/2005/N -CP ngày 24/8/2005 quy
101/Q -BTC ngày 1/2/1994. ây ư c coi nh: “Các t ch c tín d ng và t ch c
là văn b n pháp lí u tiên ánh d u s ra không ph i là t ch c tín d ng ư c phép
i c a ho t ng b o hi m ti n g i công th c hi n m t s ho t ng ngân hàng theo
khai Vi t Nam. quy nh c a Lu t các t ch c tín d ng có
Hi n nay, các quy nh v b o hi m ti n nh n ti n g i c a t ch c, cá nhân ph i
g i ư c ghi nh n ch y u t i Ngh nh c a tham gia b o hi m ti n g i b t bu c”. Quy
Chính ph s 89/1999/N -CP ngày 1/9/1999 nh này cho th y ph m vi i tư ng tham
v b o hi m ti n g i, Ngh nh c a Chính gia b o hi m ti n g i là tương i r ng. M i
ph s 109/2005/N -CP ngày 24/8/2005 s a t ch c tín d ng, không phân bi t t ch c tín
i, b sung m t s i u c a Ngh nh s d ng là ngân hàng hay t ch c tín d ng phi
89/1999/N -CP, Thông tư c a Ngân hàng ngân hàng; t ch c tín d ng trong nư c hay
nhà nư c Vi t Nam s 03/2006/TT-NHNN t ch c tín d ng có v n u tư nư c ngoài
ngày 25/4/2006 hư ng d n m t s n i dung cũng như các t ch c không ph i là t ch c
t i Ngh nh s 89/1999/N -CP và Ngh s tín d ng có nh n ti n g i u tr thành i
nh 109/2005/N -CP cùng m t s văn b n
quy nh v qu n lí tài chính i v i b o * Gi ng viên Khoa pháp lu t kinh t
hi m ti n g i Vi t Nam. N i dung các văn Trư ng i h c Lu t Hà N i
t¹p chÝ luËt häc sè 12/2007 49
- nghiªn cøu - trao ®æi
tư ng tham gia b o hi m ti n g i. Trên th c ti n g i t i t t c các t ch c có nh n ti n
t , a s nh ng qu c gia có h th ng b o g i b ng Vi t Nam ng c a t ch c, cá
hi m ti n g i u quy nh các t ch c tín nhân v a phù h p v i thông l qu c t
d ng và các t ch c có huy ng ti n g i t v a m b o quy n l i c a ngư i g i ti n
nguy n c a cá nhân ph i tham gia b o hi m ng th i tránh ư c nh ng mâu thu n trong
ti n g i b t bu c. Có th th y quy nh c a quy nh c a pháp lu t v b o hi m ti n g i.
pháp lu t Vi t Nam ã tương i phù h p 2. V ngư i ư c b o hi m và kho n
v i thông l qu c t , th hi n s bình ng ti n g i ư c b o hi m
trong nghĩa v m b o quy n l i c a ngư i Theo quy nh t i i u 3 Ngh nh c a
g i ti n nh ng t ch c có nh n ti n g i. Là Chính ph s 89/1999/N -CP thì “ti n g i
nghĩa v b t bu c nên v m t nguyên t c ư c b o hi m là ng Vi t Nam c a các cá
không m t t ch c nào có nh n ti n g i c a nhân g i t i t ch c tham gia b o hi m ti n
t ch c, cá nhân mà không ph i tham gia g i”. S không rõ ràng c a quy nh trên ã
b o hi m ti n g i. Tuy nhiên, hi n nay i d n t i nh ng cách hi u và cách áp d ng
tư ng tham gia b o hi m ti n g i ch y u là không th ng nh t v kho n ti n g i ư c
các ngân hàng, công ti tài chính, các qu tín b o hi m cũng như nh ng i tư ng nào
d ng nhân dân và do v y cơ quan b o hi m ư c coi là “cá nhân g i ti n” t i t ch c tín
ti n g i cũng ch th c hi n vi c chi tr b o d ng; làm n y sinh nh ng ý ki n v vi c nên
hi m cho ngư i g i ti n t i các t ch c này. hi u “cá nhân” ây v i tư cách là ch th
Trong khi ó, m t s t ch c có th c hi n c a quan h pháp lu t hay là “cá nhân” trong
ho t ng huy ng v n r ng rãi b ng nh n m i quan h s h u tài s n.
ti n g i song pháp lu t l i không quy nh Áp d ng Ngh nh c a Chính ph s
nghĩa v tham gia b o hi m ti n g i (như ti t 89/1999/N -CP, các t ch c tín d ng
ki m bưu i n, ngân hàng chính sách xã h i, thư ng x lí v n này theo cách hi u ph m
ngân hàng phát tri n..) và ngư i g i ti n t i trù “cá nhân” tách b ch v i ph m trù “t
các t ch c này s không ư c m b o ch c” và do v y, kho n ti n g i c a doanh
quy n l i m t cách bình ng như các t nghi p tư nhân, công ti h p danh, t h p tác
ch c, cá nhân g i ti n t i các t ch c ph i không ư c coi là ti n g i c a cá nhân và
không ư c b o hi m.(2) T ó ã phát sinh
tham gia b o hi m ti n g i. M c dù vi c s
d ng ngu n v n huy ng b ng nh n ti n th c t là ngư i i di n các t ch c trên ã
g i t i các t ch c không ph i tham gia b o g i ti n v i danh nghĩa cá nhân ưcbo
hi m ti n g i ch y u không nh m m c ích hi m ti n g i.
kinh doanh(1) nhưng i u này không ng m b o vi c áp d ng th ng nh t khi
nghĩa v i vi c ho t ng c a các t ch c ó các t ch c tín d ng và các t ch c không
s không có r i ro x y ra. Nên chăng c n cân ph i là t ch c tín d ng nh n ti n g i c a
nh c m r ng i tư ng tham gia b o hi m khách hàng, Ngh nh c a Chính ph s
50 t¹p chÝ luËt häc sè 12/2007
- nghiªn cøu - trao ®æi
109/2005/N -CP ã s a i quy nh t i hi m c a b o hi m ti n g i hay không? M t
Ngh nh c a Chính ph s 89/1999/N -CP khác, n u coi kho n ti n g i ư c b o hi m
b ng vi c quy nh rõ t i kho n 2 i u 1: ch bao g m ti n g i c a cá nhân và các t
ch c không có tư cách pháp nhân thì s lí
“Ti n g i ư c b o hi m là ti n g i b ng
gi i th nào v “ngư i g i ti n” là công ti
ng Vi t Nam c a ngư i g i ti n là cá
h p danh - i tư ng mà theo quy nh c a
nhân, h gia ình, t h p tác, doanh nghi p
Lu t doanh nghi p là lo i hình doanh nghi p
tư nhân và công ti h p danh g i t i t ch c
có tư cách pháp nhân? V i quy nh hi n t i,
tham gia b o hi m ti n g i, tr nh ng
dư ng như nhà làm lu t ang s d ng tiêu
trư ng h p sau ây:
chí s h u xác nh lo i ti n g i ư c b o
- Ti n g i c a ngư i g i ti n là c ông
hi m, theo ó, ti n g i c a công ti h p danh,
s h u trên 10% v n i u l ho c n m gi
doanh nghi p tư nhân thư ng ư c h ch
trên 10% v n c ph n có quy n bi u quy t
toán vào tài kho n ti n g i c a cá nhân
c a t ch c tham gia b o hi m ti n g i ó;
(thành viên h p danh, ch doanh nghi p tư
- Ti n g i c a ngư i g i ti n là thành
nhân) và n m trong di n ti n g i ư c b o
viên h i ng qu n tr , ban ki m soát, t ng
hi m, tương t như ti n g i c a cá nhân, h
giám c (giám c), phó t ng giám c
gia ình. Tuy nhiên, m t khi ã m r ng
(phó giám c) c a t ch c tham gia b o
di n “ngư i g i ti n” ư c b o hi m bao
hi m ti n g i ó;
g m c t h p tác, doanh nghi p tư nhân,
- Ti n g i dùng m b o th c hi n
công ti h p danh thì trong tương lai cũng c n
nghĩa v c a ngư i g i ti n;
cân nh c t i vi c ch p nh n b o hi m cho
- Ti n mua các gi y t có giá, tr m t s
ti n g i c a các lo i hình doanh nghi p khác,
gi y t có giá theo hư ng d n c a Ngân
hàng nhà nư c Vi t Nam”. i u này v a m b o s bình ng v quy n
Như v y, khi quy nh rõ n i hàm khái l i c a các t ch c, cá nhân g i ti n t i t
ni m “ngư i g i ti n”, nhà làm lu t ã gi i ch c tham gia b o hi m ti n g i ng th i s
quy t ư c khúc m c xoay quanh khái ni m phù h p v i vai trò c a b o hi m ti n g i -
“cá nhân g i ti n” t i Ngh nh c a Chính m t thi t ch v a b o v quy n l i c a ngư i
ph s 89/1999/N -CP và m r ng hơn g i ti n v a góp ph n phòng ng a r i ro,
ph m vi ngư i g i ti n ư c b o hi m. Tuy duy trì s phát tri n an toàn, lành m nh ho t
nhiên, tiêu chí c th ti n g i c a nh ng ng ngân hàng.
“ngư i g i ti n” trên ư c b o hi m còn V lo i ti n g i ư c b o hi m, Ngh
chưa rõ ràng. N u ti n g i c a t ch c là nh c a Chính ph s 109/2005/N -CP ã
công ti h p danh, doanh nghi p tư nhân b sung thêm m t s trư ng h p ti n g i
ư c b o hi m thì s ti n g i c a các t không ư c b o hi m so v i Ngh nh c a
ch c khác như công ti trách nhi m h u h n, Chính ph s 89/1999/N -CP. Quy nh
công ti c ph n… có n m trong ph m vi b o này, theo thông l qu c t nh m phòng ng a
t¹p chÝ luËt häc sè 12/2007 51
- nghiªn cøu - trao ®æi
nh ng r i ro o c, tránh tình tr ng m t s nh t quán v i quy nh v ti n g i ư c quy
nh t i Lu t các t ch c tín d ng.(3) Tuy
i tư ng có vai trò (tr c ti p ho c gián ti p)
trong vi c qu n lí, i u hành t ch c tham nhiên, hi n nay khái ni m ti n g i quy nh
gia b o hi m ti n g i l m d ng quy nh v t i kho n 9 i u 20 Lu t các t ch c tín
b o hi m ti n g i d n t i nh ng r i ro cho t d ng là “s ti n c a khách hàng g i t i t
ch c tham gia b o hi m ti n g i. M c dù ch c tín d ng dư i hình th c ti n g i không
v y, vi c xác nh lo i ti n g i nào ư c b o kì h n, ti n g i có kì h n, ti n g i ti t ki m
hi m còn chưa c th . Trư c ây, Thông tư và các hình th c khác” trong khi ó, lo i
c a Ngân hàng nhà nư c s 03/2000/TT- ti n g i ư c b o hi m theo quy nh c a
NHNN ngày 16/3/2000 hư ng d n thi hành pháp lu t v b o hi m ti n g i không ch
Ngh nh s 89/1999/N -CP quy nh rõ gi i h n lo i ti n g i ư c khách hàng g i
lo i ti n g i ư c b o hi m (là ti n g i c a t i t ch c tín d ng mà còn bao g m ti n g i
cá nhân b ng ng Vi t Nam bao g m ti n t i các t ch c không ph i là t ch c tín
g i ti t ki m không kì h n, có kì h n; ti n d ng ư c phép nh n ti n g i. Như v y,
g i không kì h n, có kì h n bao g m c ti n khái ni m ti n g i ây ư c hi u theo
g i trên tài kho n cá nhân; ti n mua các nghĩa r ng hơn r t nhi u so v i khái ni m
ch ng ch ti n g i và các trái phi u ghi danh ti n g i ư c quy nh t i Lu t các t ch c
do cơ quan nhà nư c có th m quy n cho tín d ng. tránh nh ng cách hi u và áp
phép t ch c tham gia b o hi m ti n g i phát d ng không th ng nh t, v m t l p pháp
hành) song Thông tư s 03/2006/TT-NHNN cũng c n quy nh rõ ràng lo i ti n g i nào
ngày 25/4/2006 thay th Thông tư s c a t ch c, cá nhân ư c b o hi m. M t s
03/2000/TT-NHNN l i không c p rõ v n qu c gia không ch p nh n b o hi m cho lo i
này. Trong khi ó, xét v khía c nh m ti n g i có lãi su t cao và kì h n dài b i v i
b o quy n l i c a ngư i g i ti n, vi c xác lo i ti n g i này, thư ng khách hàng là
nh rõ lo i ti n g i nào ư c b o hi m là r t nh ng ngư i có v n dư th a, chưa có nhu
quan tr ng vì s giúp ngư i g i ti n có th t c u s d ng trong th i gian dài, trong khi
nh n bi t m t cách chính xác lo i ti n g i, chính sách b o hi m ti n g i hư ng t i
hình th c g i ti n c a mình có ư c b o nh ng ngư i g i ít ti n, m c ích ti t ki m
hi m hay không. H u h t các qu c gia u là ch y u và ít có thông tin c p nh t v ho t
quy nh c th lo i ti n g i nào ư c b o ng ngân hàng, ví d , Anh, Canada và m t
hi m và lo i ti n g i nào không ư c b o s qu c gia khác ã xây d ng h th ng b o
hi m th hi n m c tiêu c a chính sách hi m ti n g i không ch p nh n b o hi m cho
ti n g i ti t ki m có kì h n trên 5 năm.(4)
b o hi m ti n g i. V nguyên t c, xác nh
lo i ti n g i ư c b o hi m cũng ph thu c 3. V m c phí b o hi m ti n g i
vào chính sách ti n t , trình phát tri n c a Phí b o hi m ti n g i là kho n ti n mà
h th ng ngân hàng m i qu c gia và c n t ch c tham gia b o hi m ti n g i có nghĩa
52 t¹p chÝ luËt häc sè 12/2007
- nghiªn cøu - trao ®æi
v ph i n p cho t ch c b o hi m ti n g i tính trên s dư ti n g i bình quân c a các
ư c b o hi m ti n g i cho khách hàng. lo i ti n g i ư c b o hi m t i t ch c tham
T i ph n l n các qu c gia có h th ng b o gia b o hi m ti n g i. T l phí này ư c coi
hi m ti n g i, phí b o hi m ti n g i là là áp ng ư c các yêu c u t ra khi xây
ngu n tài chính quan tr ng m b o cho d ng và áp d ng phí b o hi m. M t nghiên
t ch c b o hi m ti n g i th c hi n ho t c u cho th y, h n m c chi tr b o hi m c a
ng c a mình. T l phí b o hi m có th b o hi m ti n g i Vi t Nam cao th 5/35
ư c áp d ng theo hai lo i là ng h ng nư c có c i m tương i tương ng
ho c không ng h ng. M t qu c gia khi trong xác nh phí b o hi m và vi c áp d ng
xây d ng và áp d ng chính sách b o hi m chi tr b o hi m ư c nghiên c u, g p 5,5 l n
ti n g i thư ng căn c vào m c phát so v i thu nh p qu c n i u ngư i. Trong
tri n c a h th ng ngân hàng, s minh b ch khi ó, m c phí b o hi m ch x p th 14 tính
t nư c có m c phí th p nh t.(5) i u này
c a th trư ng tài chính, ti n t v.v. quy t
nh áp d ng phí b o hi m ti n g i ng th hi n chính sách b o hi m ti n g i Vi t
h ng hay không ng h ng. Thông thư ng, Nam r t quan tâm t i quy n l i c a ngư i
khi xây d ng phí b o hi m ti n g i ph i áp g i ti n và có tác ng tích c c v i vi c tăng
ng m t s yêu c u như: huy ng ti n g i vào t ch c tín d ng.
- Phí b o hi m ti n g i ư c thu t các Tuy nhiên, vi c áp d ng phí b o hi m
t ch c có ho t ng kinh doanh ngân hàng ti n g i ng h ng ch phù h p khi ho t
(c th là ho t ng nh n ti n g i) nh m áp ng ngân hàng còn chưa th t s phát tri n
ng chi phí tr ti n b o hi m ti n g i trong và kho ng cách v r i ro trong kinh doanh
trư ng h p t ch c tham gia b o hi m ti n c a các t ch c tham gia b o hi m ti n g i
g i gi i th , phá s n; là không l n. Trong i u ki n h i nh p kinh
- Khuy n khích vi c huy ng ti n g i t , h th ng ngân hàng phát tri n m nh, s
vào t ch c tín d ng; c nh tranh gi a các t ch c tín d ng và s
- Cân i gi a trách nhi m óng góp tài phát tri n các ho t ng ngân hàng cho th y
chính và quy n l i mà t ch c tham gia b o rõ khác bi t v năng l c tài chính và m c
hi m nh n ư c; r i ro c a các t ch c này, do v y, m c phí
- Ti n l i, kh thi và gi m thi u nh ng b o hi m ti n g i ph i th hi n rõ s chênh
b t l i cho t ch c tham gia b o hi m ti n l ch d a trên m c r i ro trong ho t ng
g i khi th c hi n nghĩa v óng góp tài c a t ch c tham gia b o hi m ti n g i;
chính này. khuy n khích các t ch c tham gia b o hi m
T i Vi t Nam, theo Ngh nh c a Chính ti n g i tăng cư ng năng l c qu n tr r i ro
ph s 89/1999/N -CP, m c phí b o hi m ư c hư ng m c phí b o hi m ti n g i th p;
ti n g i ư c áp d ng th ng nh t v i các t tăng cư ng s n nh, an toàn tài chính cũng
ch c tham gia b o hi m ti n g i là 0.15% như tránh ư c nh ng r i ro o c.
t¹p chÝ luËt häc sè 12/2007 53
- nghiªn cøu - trao ®æi
Ngh nh c a Chính ph s 109/2005/N -CP d ng cũng như vào h th ng tài chính qu c gia
ã bư c u t o cơ s pháp lí áp d ng s ư c c ng c .
m c phí b o hi m không ng h ng b ng 4. V mô hình ho t ng c a t ch c
vi c quy nh kh năng i u ch nh m c phí b o hi m ti n g i
Các qu c gia trên th gi i ngày càng chú
b o hi m ti n g i theo lo i t ch c tham gia
tr ng t i vi c xây d ng h th ng b o hi m
b o hi m ti n g i ho c trên cơ s ánh giá,
ti n g i, t o công c hi u qu ngăn ng a
x p lo i c a cơ quan nhà nư c có th m
kh ng ho ng, b o v ngư i g i ti n, gi m
quy n do Th tư ng Chính ph quy t nh
b t gánh n ng cho nhà nư c khi x lí nh ng
d a trên ngh c a t ch c b o hi m ti n
v t i các t ch c tín d ng. M i qu c gia
g i và ý ki n c a Ngân hàng nhà nư c, B
ph thu c vào i u ki n c a mình có th xây
tài chính. Tuy nhiên, th c t các t ch c
d ng mô hình ho t ng c a t ch c b o
nh n ti n g i hi n nay v n ang ư c áp
hi m ti n g i cho phù h p. Dù là mô hình
d ng phí b o hi m ti n g i ng h ng 0.15%
nào thì m c ích trư c tiên cũng là b o v
tính trên toàn b s dư ti n g i bình quân
ngư i g i ti n, nh t là nh ng ngư i g i ti n
c a các lo i ti n g i ư c b o hi m t i t
nh , ít hi u bi t trong lĩnh v c tài chính ngân
ch c tham gia b o hi m ti n g i. B i vi c
hàng, không có nhi u i u ki n c p nh t v
xác nh các m c phí khác nhau c n có th i
ho t ng ngân hàng. Song n u ch d ng l i
gian và nh ng nghiên c u khoa h c cũng
vai trò là m t t ch c có trách nhi m chi
như s chu n b v cơ s h t ng phân
tr ti n b o hi m khi t ch c tham gia b o
lo i m c r i ro c a t ch c tham gia b o
hi m ti n g i m t kh năng thanh toán và có
hi m ti n g i. Th i gian t i, vi c xúc ti n
văn b n ch m d t ho t ng thì th t khó
xây d ng án h th ng phí b o hi m ti n lí gi i nguyên nhân vì sao các t ch c ánh
g i ph i ư c y m nh, th hi n s phân giá qu c t thư ng r t coi tr ng vi c xác
lo i t ch c tham gia b o hi m ti n g i theo nh m t qu c gia ã có t ch c b o hi m
hư ng áp d ng m c phí cao v i t ch c có ti n g i hay chưa xem xét, ánh giá m c
r i ro l n trong ho t ng kinh doanh. tín nhi m và an toàn th trư ng tài chính
Quy nh như v y s góp ph n t o s an toàn, c a qu c gia ó. i u này ch ng t vai trò
khách quan và minh b ch cho h th ng tài quan tr ng c a b o hi m ti n g i trong m
chính qu c gia; tăng ng l c khuy n khích t b o an toàn h th ng tài chính qu c gia.
ch c tín d ng h at ng an toàn hơn, góp ph n Hi n t i, B o hi m ti n g i Vi t Nam ang
ngăn ch n các t ch c tín d ng rơi vào tình ho t ng theo mô hình chi tr v i quy n
tr ng khó khăn v tài chính, nâng cao ý th c h n m r ng theo ó, t ch c này ư c xác
nh không ch ơn thu n có trách nhi m
th c hi n các quy nh và thông l qu c t .
chi tr ti n b o hi m mà còn là m t nh ch
V i ngư i g i ti n, quy n l i c a h s ư c
tài chính góp ph n n nh h th ng ngân
m b o t t hơn và ni m tin vào t ch c tín
54 t¹p chÝ luËt häc sè 12/2007
- nghiªn cøu - trao ®æi
hàng thông qua các công c như giám sát t m t kh năng thanh toán n n h n và vi c
xa, ki m tra t i ch , h tr tài chính, ti p gi i th phá s n các t ch c này có th gây
nh n và x lí i v i các t ch c tham gia nh hư ng nghiêm tr ng t i s an toàn c a
b o hi m ti n g i. h th ng tài chính, ngân hàng và s n nh
Ngh nh c a Chính ph s 89/1999/N -CP chính tr , kinh t , xã h i.
và Ngh nh c a Chính ph s 109/2005/N -CP Theo khuy n ngh c a Hi p h i b o hi m
là cơ s pháp lí ch y u b o hi m ti n g i ti n g i qu c t (IADI), vi c l a ch n mô
có th th c hi n nh ng ho t ng này. Tuy hình t ch c gi m thi u r i ro s gi i quy t
nhiên, mô hình b o hi m ti n g i c a Vi t ư c nh ng b t c p trên. V i mô hình này,
Nam còn khá ơn gi n và chưa có quy nh t ch c b o hi m ti n g i s có quy n ch
y b o hi m ti n g i có th th c hi n ng hơn trong vi c giám sát cũng như trong
t t nh ng ho t ng ư c giao. Ngh nh quá trình qu n lí, thanh lí tài s n c a các t
c a Chính ph s 89/1999/N -CP và Ngh ch c tham gia b o hi m ti n g i; quá trình
nh c a Chính ph s 109/2005/N -CP tái c u trúc h th ng tài chính ngân hàng
m c dù ã dành nh ng i u kho n quy nh thông qua vi c h tr tài chính, mua l i n
v ho t ng giám sát r i ro c a t ch c b o c a nh ng t ch c này. ây là mô hình ư c
hi m ti n g i song v n chưa có quy nh rõ ánh giá là có chi phí th p, cho phép b o v
ràng v v trí c a cơ quan b o hi m ti n g i m t cách t t nh t ngư i g i ti n nh , gi m
trong h th ng giám sát, v vai trò c a b o gánh n ng tài chính cho ngân sách nhà nư c
hi m ti n g i trong ho t ng giám sát các t (vì có th l y ngu n thu t phí d ch v bù
ch c tín d ng, trong x lí t ch c tín d ng b p thay vì l y t ngu n thu ngân sách như
v . Ho t ng giám sát c a b o hi m ti n cơ ch hi n t i), t o cơ ch chính th c trong
v ngân hàng.(7) Mu n th c
g i ch y u ch thông qua báo cáo nh kì vi c x lí
c a các t ch c tham gia b o hi m ti n g i(6) hi n ư c mô hình t ch c gi m thi u r i ro,
trong khi cơ ch ph i h p gi a b o hi m ti n bên c nh vi c phân lo i phí b o hi m theo
g i v i Ngân hàng nhà nư c còn chưa rõ mc r i ro c a các t ch c tham gia b o
ràng. S h tr c a b o hi m ti n g i Vi t hi m ti n g i còn òi h i s i m i cơ ch
Nam i v i t ch c tham gia b o hi m ti n giám sát t giám sát ho t ng (giám sát vi c
g i qua các hình th c như cho vay, b o lãnh, tuân th ) sang giám sát r i ro, tham kh o h
mua l i các kho n n c a khách hàng t i t th ng c nh b o r i ro m t s mô hình t
ch c tham gia b o hi m ti n g i… còn chưa ch c b o hi m tiên ti n như B o hi m ti n
ư c quy nh c th , t ra v n v s c n g i Liên bang Hoa Kì (FDIC), B o hi m ti n
thi t ph i làm rõ vai trò c a B o hi m ti n g i ài Loan (CIDC)... Pháp lu t c n có quy
g i và Ngân hàng nhà nư c khi cùng là nh c th t ch c b o hi m ti n g i có
ngư i cho vay v i t ch c tín d ng trong th tri n khai ngay nh ng bi n pháp x lí
trư ng h p t ch c ó m t kh năng chi tr , thích h p khi phát hi n t ch c tham gia b o
t¹p chÝ luËt häc sè 12/2007 55
- nghiªn cøu - trao ®æi
hi m ti n g i có d u hi u kh ng ho ng b ng b o hi m ti n g i, t o cơ s pháp lí v ng
vi c t o ra quy trình khép kín t khâu phát ch c b o v quy n l i c a ngư i g i ti n,
hi n, ki m tra, qu n lí và x lí t ch c ó. góp ph n vào vi c hoàn thi n h th ng giám
M t y u t r t quan tr ng khác có th sát tài chính qu c gia, m b o s phát tri n
th c hi n hi u qu mô hình này là vi c tăng an toàn, lành m nh ho t ng ngân hàng./.
cư ng năng l c tài chính cho t ch c b o
(1).Xem: Ngh nh c a Chính ph s 78 /2002/ N -CP
hi m ti n g i. Hi n nay, m c v n i u l c a
ngày 4/10/2002 v tín d ng i v i ngư i nghèo và
B o hi m ti n g i Vi t Nam là 1000 t ng,
các i tư ng chính sách khác; Quy t nh c a Th
t ng s v n ho t ng kho ng 2700 t , chi m tư ng Chính ph s 180/2002/Q -TTg ngày 19/12/2002
t l 1.07% t ng s dư ti n g i ư c b o v vi c ban hành quy ch qu n lí tài chính i v i ngân
hàng chính sách xã h i; Quy t nh c a Th tư ng
hi m. Theo thông l qu c t , t l này thư ng
Chính ph s 270/2005/Q -TTg ngày 31/10/2005 v
dao ng trong kho ng 1,5% - 5%. Trư c
vi c t ch c huy ng, qu n lí và s d ng ngu n ti n
b i c nh h th ng tài chính c a Vi t Nam
g i ti t ki m bưu i n; Quy t nh c a Th tư ng
ang trong quá trình m c a và ti m n Chính ph s 44/2007/ Q -TTg ngày 30/3/2007 v
nhi u r i ro, t ch c b o hi m ti n g i c n vi c ban hành quy ch qu n lí tài chính i v i ngân
hàng phát tri n Vi t Nam.
ph i ư c tăng cư ng năng l c tài chính mà
(2).Xem: TS. inh Dũng S , Bàn v ch th c a Lu t
trư c h t là tăng m c v n i u l , tăng t l
dân s qua quy nh v b o hi m ti n g i c a các t
m c v n ho t ng trên s dư ti n g i
ch c tín d ng, T p chí nhà nư c và pháp lu t s 2/2005.
ư c b o hi m cho phù h p v i thông l (3), (4).Xem: T p chí ngân hàng s 4/2006.
qu c t (Hi p h i b o hi m ti n g i qu c t (5). Kunt and Sobaci (2000), Deposit Insurance,
Around the world: The Data base, The World Bank.
khuy n ngh b o hi m ti n g i Vi t Nam
(6).Xem: i u 11 Ngh nh c a Chính ph s
c n ư c tăng t l v n ho t ng trên t ng
89/1999/N -CP).
s dư ti n g i ư c b o hi m lên 5%, tương
(7). Ngu n: www.div.gov.vn
ương v i t l mà các qu c gia có trình (8). Theo quy nh t i Ngh nh c a Chính ph s
phát tri n ngang b ng v i Vi t Nam ang 109/2005/N -CP ngày 24/8/2005, trong trư ng h p
v n ho t ng c a t ch c b o hi m ti n g i t m th i
áp d ng). Hơn n a, cũng c n có cơ ch th c
không h tr các t ch c tham gia b o hi m
thi m b o cho t ch c b o hi m ti n g i
ti n g i g p khó khăn v kh năng chi tr ho c chi
có th ti p c n nhanh chóng các ngu n h
tr ti n b o hi m cho ngư i g i ti n t i t ch c tham
tr tài chính theo quy nh c a pháp lu t gia b o hi m ti n g i b bu c gi i th do không có
k p th i x lí khi x y ra s c t i các t kh năng thanh toán ư c các kho n n n h n ho c
phá s n theo quy nh t i i u 16 c a Ngh nh này,
ch c tham gia b o hi m ti n g i, nh t là
t ch c b o hi m ti n g i có th huy ng v n theo
trong trư ng h p r i ro h th ng.(8)
các hình th c: Vay ho c ti p nh n v n h tr c bi t
Nh ng v n trên ch có th ư c gi i
c a Chính ph ; phát hành trái phi u theo quy nh c a
quy t khi có văn b n pháp lí có hi u l c cao pháp lu t v vi c phát hành trái phi u; vay c a t
i u ch nh v ho t ng b o hi m ti n g i. ch c tín d ng ho c t ch c khác có b o lãnh c a
Chính ph .
Do v y, Nhà nư c c n s m ban hành Lu t
56 t¹p chÝ luËt häc sè 12/2007
nguon tai.lieu . vn
