- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- Báo cáo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của bộ luật Lao động - bước phát triển mới trong lĩnh vực bảo vệ người lao động
Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
ThS. NguyÔn ThÞ Kim Phông *
B ¶o vÖ ng−êi lao ®éng l nhiÖm vô c¬ b¶n
cña ph¸p luËt lao ®éng, kh«ng chØ ë ViÖt
Nam m cßn ë hÇu kh¾p c¸c quèc gia trªn thÕ
®éng ë LuËt söa ®æi nh− sau:
1. §¶m b¶o tèt h¬n quyÒn tù do viÖc l m
v b¶o vÖ viÖc l m cho ng−êi lao ®éng
giíi. C¬ së ®Ó x¸c ®Þnh nhiÖm vô trªn l b¶n §èi víi ng−êi lao ®éng, viÖc l m l vÊn ®Ò
chÊt phô thuéc cña ng−êi lao ®éng v o ng−êi quan träng nhÊt, kh«ng cã viÖc l m th× kh«ng
sö dông lao ®éng trong quan hÖ lao ®éng (®iÒu cã thu nhËp v khã cã cuéc sèng b×nh th−êng.
n y cÇn ph¶i h¹n chÕ tèi ®a ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng V× vËy, b¶o vÖ ng−êi lao ®éng trong nÒn kinh
bãc lét søc lao ®éng), l tÇm quan träng cña tÕ thÞ tr−êng tr−íc hÕt l ®¶m b¶o quyÒn tù do
søc lao ®éng ®èi víi ng−êi lao ®éng v x viÖc l m v b¶o vÖ viÖc l m cho hä. QuyÒn tù
héi…(1) V× vËy, viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô n y do viÖc l m cña ng−êi lao ®éng ® ®−îc
còng l lÝ do c¬ b¶n ®Ó luËt lao ®éng ra ®êi, kh¼ng ®Þnh râ nÐt tõ BLL§ n¨m 1994. LuËt
tån t¹i v ph¸t triÓn. ë ViÖt Nam, cßn cã söa ®æi cã mét sè quy ®Þnh bæ sung cho
nh÷ng yÕu tè chÝnh trÞ, x héi chi phèi nh− quyÒn n y vÒ vÊn ®Ò xuÊt khÈu lao ®éng, mét
quan ®iÓm tiÕn bé cña §¶ng, b¶n chÊt v ®Þnh sè tr−êng hîp ®−îc tù do thiÕt lËp v chÊm
h−íng XHCN cña Nh n−íc… Quan ®iÓm n y døt hîp ®ång lao ®éng...
®−îc thÓ hiÖn xuyªn suèt trong c¸c nghÞ quyÕt B»ng viÖc söa ®æi §iÒu 134 BLL§, quy
cña Ban chÊp h nh trung −¬ng §¶ng tõ §¹i héi ®Þnh râ ®iÒu kiÖn ®i l m viÖc ë n−íc ngo i,
VI ®Õn nay. V× vËy, ngay trong Lêi nãi ®Çu LuËt söa ®æi ® ghi nhËn quyÒn cña c«ng d©n
cña Bé luËt lao ®éng (BLL§) còng ® nªu râ: ViÖt Nam tõ 18 tuæi trë lªn, cã kh¶ n¨ng, ®ñ
“BLL§ b¶o vÖ quyÒn l m viÖc, lîi Ých v c¸c tiªu chuÈn v cã c¬ héi th× ®−îc ®i l m viÖc ë
quyÒn kh¸c cña ng−êi lao ®éng…”. T− t−ëng n−íc ngo i. §iÒu ®ã còng ®ång nghÜa víi viÖc
®ã trë th nh nguyªn t¾c c¬ b¶n cña luËt lao më réng diÖn ®èi t−îng ®−îc ®i l m viÖc ë
®éng, xÐt trªn c¶ ph−¬ng diÖn ®iÒu chØnh ph¸p n−íc ngo i, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi lao ®éng
luËt v ¸p dông ph¸p luËt. Khi LuËt söa ®æi, bæ cã kh¶ n¨ng tù do lùa chän viÖc l m ë n−íc
sung mét sè ®iÒu cña BLL§ (LuËt söa ®æi) ngo i m kh«ng chØ phô thuéc v o c¸c doanh
®−îc ban h nh, t− t−ëng ®ã c ng ®−îc qu¸n nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng. ViÖc bæ sung §iÒu
triÖt v quyÒn lîi cña ng−êi lao ®éng ®−îc b¶o 134a BLL§ ® quy ®Þnh mét c¸ch kh¸i qu¸t
vÖ ë møc ®é cao h¬n, phï hîp h¬n víi ®iÒu
kiÖn kinh tÕ x héi hiÖn t¹i.(2) Cã thÓ kh¸i qu¸t * Gi¶ng viªn chÝnh Khoa ph¸p luËt kinh tÕ
b−íc tiÕn bé trong lÜnh vùc b¶o vÖ ng−êi lao Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi
T¹p chÝ luËt häc sè 2/2003 37
- nghiªn cøu - trao ®æi
c¸c h×nh thøc ®−a lao ®éng ViÖt Nam ®i l m bÞ thiÖt thßi vÒ quyÒn ®−îc tham gia b¶o hiÓm
viÖc cã thêi h¹n ë n−íc ngo i ®Ó ®a d¹ng ho¸ x héi. §iÒu n y rÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn ë
c¸c h×nh thøc ®−a ®i, më réng c¸c ®Çu mèi ViÖt Nam, khi nÒn kinh tÕ chñ yÕu l s¶n xuÊt
thiÕt lËp quan hÖ lao ®éng víi n−íc ngo i cho nhá, quü b¶o hiÓm ®ang tiÒm t ng kh¶ n¨ng
ng−êi lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã, LuËt söa ®æi cßn béi chi v th−êng ph¶i bao cÊp. Ngo i ra, tù do
söa §iÒu 135 v bæ sung §iÒu 135a ®Ó quy viÖc l m cßn cã néi dung l tù do chÊm døt
®Þnh râ quyÒn v nghÜa vô cña c¸c bªn trong quan hÖ lao ®éng khi cÇn thiÕt. V× vËy, LuËt
quan hÖ xuÊt khÈu lao ®éng, ®Æc biÖt l quyÒn söa ®æi ® bæ sung thªm c¸c tr−êng hîp ng−êi
cña ng−êi lao ®éng ®−îc ®i l m viÖc trùc tiÕp lao ®éng ®−îc ®¬n ph−¬ng chÊm døt hîp ®ång
víi n−íc ngo i kh«ng th«ng qua doanh nghiÖp. lao ®éng khi èm ®au, tai n¹n ® qua mét thêi
Thùc tÕ, néi dung cña c¸c quy ®Þnh míi n y gian ®iÒu trÞ, chØ cÇn b¸o tr−íc cho ng−êi sö
chñ yÕu l ph¸p ®iÓn ho¸ c¸c quy ®Þnh trong dông lao ®éng 3 ng y (§iÒu 37). Nh− vËy, cã
mét sè nghÞ ®Þnh, th«ng t− tr−íc ®©y nh−ng thÓ kh¼ng ®Þnh LuËt söa ®æi ® më réng v ®¶m
viÖc luËt ho¸ ®ã còng l b−íc tiÕn quan träng b¶o tÝnh thùc tÕ quyÒn tù do viÖc l m cña ng−êi
v× cÊp ®é hiÖu lùc, tÝnh æn ®Þnh v tÝnh phæ cËp lao ®éng h¬n so víi BLL§ n¨m 1994.
cña lo¹i v¨n b¶n luËt. Mét néi dung rÊt ®¸ng Sau khi ® tham gia quan hÖ lao ®éng, viÖc
quan t©m míi ®−îc ®Ò cËp trong LuËt söa ®æi l m cña ng−êi lao ®éng còng ®−îc b¶o vÖ ë møc
lÇn n y l quy ®Þnh vÒ quü hç trî xuÊt khÈu lao ®é cao h¬n. Ngo i viÖc duy tr× nh÷ng kÕt qu¶ ®
®éng (§iÒu 135b). §ã sÏ l c¬ së ph¸p lÝ quan ®¹t ®−îc trong BLL§ n¨m 1994, §iÒu 27 LuËt
träng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi lao ®éng, söa ®æi ® ®Þnh nghÜa râ c¸c lo¹i hîp ®ång lao
nhÊt l c¸c lao ®éng nghÌo ë n«ng th«n ®−îc ®éng ®Ó tr¸nh nh÷ng tranh chÊp do hiÓu biÕt
thùc hiÖn quyÒn tù do viÖc l m trong lÜnh vùc kh«ng nhÊt qu¸n gi÷a c¸c bªn vÒ lo¹i hîp
xuÊt khÈu lao ®éng. ®ång, g©y thiÖt h¹i vÒ viÖc l m cho ng−êi lao
VÒ quyÒn tù do viÖc l m ë ph¹m vi trong ®éng; do sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn trong hîp
n−íc còng ®−îc LuËt söa ®æi më réng h¬n ®ång lao ®éng kh«ng râ r ng m l¹i kh«ng cã
b»ng viÖc quy ®Þnh cho ng−êi lao ®éng cã c¸c quy ®Þnh cÇn thiÕt cña ph¸p luËt ®Ó x¸c
quyÒn ®−îc tham gia quan hÖ lao ®éng trùc ®Þnh. §iÒu 27 LuËt söa ®æi cßn quy ®Þnh hai
tiÕp víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc bªn chØ ®−îc giao kÕt hîp ®ång x¸c ®Þnh thêi
ngo i ë ViÖt Nam (§iÒu 132) m kh«ng cÇn h¹n nhiÒu nhÊt hai lÇn, ®Õn lÇn thø ba th× hîp
ph¶i qua c¸c trung t©m dÞch vô viÖc l m nh− ®ång ph¶i l lo¹i kh«ng x¸c ®Þnh thêi h¹n. NÕu
tr−íc ®©y. §iÒu ®ã võa ®¶m b¶o tÝnh linh ho¹t kh«ng b n ®Õn c¸c khÝa c¹nh bÊt hîp lÝ kh¸c
cña thÞ tr−êng, võa ®¶m b¶o quyÒn tù do v ®ì th× quy ®Þnh n y thùc sù ®¶m b¶o cho ng−êi
tèn kÐm cho ng−êi lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã, viÖc lao ®éng cã kh¶ n¨ng l m viÖc l©u d i theo nhu
quy ®Þnh h×nh thøc b¶o hiÓm x héi b¾t buéc cÇu cña c«ng viÖc, kh«ng bÞ søc Ðp v× hîp
¸p dông cho tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ sö dông lao ®ång lao ®éng cã nguy c¬ bÞ hÕt h¹n. Thùc tÕ,
®éng, kh«ng ph©n biÖt quy m« sö dông th−êng cã viÖc l m l©u d i, æn ®Þnh vÉn l nguyÖn
xuyªn tõ 10 lao ®éng trë lªn hay kh«ng (§iÒu väng cña hÇu hÕt ng−êi lao ®éng trong x héi.
141), còng t¹o ®iÒu kiÖn cho ng−êi lao ®éng cã Quy ®Þnh kh¸ hîp lÝ kh¸c vÒ vÊn ®Ò b¶o vÖ
thÓ tham gia quan hÖ lao ®éng víi c¸c ®¬n vÞ viÖc l m cho ng−êi lao ®éng l viÖc bæ sung
sö dông lao ®éng cã quy m« nhá m kh«ng sî kho¶n 3 §iÒu 111: “Trong thêi gian cã thai,
38 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2003
- nghiªn cøu - trao ®æi
nghØ thai s¶n, nu«i con nhá d−íi 12 th¸ng tuæi, nhËp b×nh th−êng. Thêi gian lïi l¹i ®ã kh«ng
lao ®éng n÷ ®−îc t¹m ho n viÖc ®¬n ph−¬ng tÝnh v o thêi hiÖu xö lÝ kØ luËt. Quy ®Þnh ®ã
chÊm døt hîp ®ång, kÐo d i thêi hiÖu xem xÐt võa ®¶m b¶o quyÒn lîi cÇn thiÕt cho lao
xö lÝ kØ luËt lao ®éng, trõ tr−êng hîp doanh ®éng n÷, trong mèi t−¬ng quan hîp lÝ víi
nghiÖp chÊm døt ho¹t ®éng”. Quy ®Þnh n y quyÒn qu¶n lÝ lao ®éng cña ng−êi sö dông
kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o æn ®Þnh viÖc l m cho lao ®éng.
lao ®éng n÷ trong thêi gian cÇn thiÕt n y m 1. §¶m b¶o quyÒn lîi cho ng−êi lao
cßn xo¸ ®i sù thiÕu nhÊt qu¸n trong c¸c quy ®éng ë møc ®é cao h¬n
®Þnh t¹i §iÒu 39 v §iÒu 111 BLL§ do sö Môc ®Ých c¬ b¶n nhÊt cña hÇu hÕt c¸c lao
dông c¸c thuËt ng÷ kh¸c nhau ®Ó quy ®Þnh vÒ ®éng khi tham gia quan hÖ lao ®éng l cã thu
cïng mét vÊn ®Ò. §iÒu 39 quy ®Þnh nh÷ng nhËp ®Ó ®¶m b¶o ®êi sèng cho m×nh v gia
tr−êng hîp ng−êi sö dông lao ®éng kh«ng ®×nh. V× vËy, mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n
®−îc ®¬n ph−¬ng chÊm døt hîp ®éng lao ®éng cña vÊn ®Ò b¶o vÖ ng−êi lao ®éng l b¶o vÖ
trong ®ã cã lao ®éng n÷ trong c¸c tr−êng hîp quyÒn lîi, ®êi sèng cho hä. Khi söa ®æi BLL§,
quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 §iÒu 111; nh−ng kho¶n 3 nguyªn t¾c gi÷ v÷ng nh÷ng quyÒn lîi ® ®¹t
§iÒu 111 l¹i quy ®Þnh kh«ng ®−îc ®¬n ph−¬ng ®−îc cho ng−êi lao ®éng ®−îc tu©n thñ. Mét
chÊm døt hîp ®ång ®èi víi lao ®éng n÷ v× lÝ sè quyÒn lîi cña ng−êi lao ®éng míi ®−îc bæ
do… cã thai, nghØ thai s¶n, nu«i con d−íi 12 sung, tiªu biÓu l quyÒn ®−îc trî cÊp thÊt
th¸ng tuæi, dÉn ®Õn nh÷ng c¸ch hiÓu kh«ng nghiÖp. B»ng quy ®Þnh t¹i §iÒu 140 BLL§ (®
thèng nhÊt vÒ vÊn ®Ò n y. NÕu vËn dông §iÒu 39 söa ®æi), lÇn ®Çu tiªn thÊt nghiÖp ®−îc ®−a v o
BLL§ th× cã thÓ hiÓu r»ng ®©y l tr−êng hîp luËt cïng víi c¸c chÕ ®é b¶o hiÓm kh¸c, víi
kh«ng ®−îc chÊm døt hîp ®ång lao ®éng v× bÊt nh÷ng néi dung rÊt thiÕt thùc nh− tØ lÖ ®ãng,
cø lÝ do n o, nÕu vËn dông kho¶n 3 §iÒu 111 ®iÒu kiÖn v møc trî cÊp, viÖc th nh lËp, qu¶n
th× cã thÓ cho r»ng trong tr−êng hîp ®ã vÉn lÝ v sö dông quü… ViÖc quy ®Þnh chÕ ®é b¶o
®−îc chÊm døt hîp ®ång víi lao ®éng n÷ nÕu hiÓm thÊt nghiÖp bao gåm c¶ vÊn ®Ò ® o t¹o l¹i
cã c¸c lÝ do kh¸c ® ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh. ng−êi thÊt nghiÖp l b−íc tiÕn quan träng trong
§iÒu ®ã ® g©y khã kh¨n rÊt nhiÒu trong kh©u tiÕn tr×nh ho n thiÖn ph¸p luËt ë n−íc ta, ®¸p
¸p dông ph¸p luËt, ®Æc biÖt l cho c¸c c¬ quan øng yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh
gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng. Quy ®Þnh cho h−íng XHCN v xu h−íng héi nhËp quèc tÕ.
lao ®éng n÷ ®−îc t¹m ho n viÖc bÞ ®¬n ph−¬ng Mét quyÒn cña ng−êi lao ®éng míi ®−îc
chÊm døt hîp ®ång lao ®éng nãi trªn ® t¹o ra quy ®Þnh trong LuËt söa ®æi l quyÒn ®−îc båi
c¬ së ®Ó kh¼ng ®Þnh r»ng trong thêi gian cã th−êng khi bÞ ng−êi sö dông lao ®éng ®¬n
thai, nu«i con nhá d−íi 12 th¸ng tuæi, nÕu cã ph−¬ng chÊm døt hîp ®ång lao ®éng tr¸i ph¸p
c¸c c¨n cø chÊm døt hîp ®ång lao ®éng hay sa luËt (§iÒu 41 BLL§). Ngo i kho¶n båi th−êng
th¶i ® ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh th× ng−êi lao tiÒn l−¬ng trong thêi gian kh«ng ®−îc l m viÖc
®éng n÷ vÉn cã thÓ bÞ xö lÝ ë c¸c h×nh thøc ®ã ® ®−îc quy ®Þnh trong BLL§ n¨m 1994,
nh−ng ®−îc lïi thêi ®iÓm xö lÝ l¹i ®Ó t¹o ®iÒu kho¶n båi th−êng míi n y ®−îc quy ®Þnh ®Ó
kiÖn cho hä cã thÓ ch¨m sãc con nhá trong bï ®¾p nh÷ng thiÖt h¹i vÒ tinh thÇn cho ng−êi
thêi gian nhÊt ®Þnh m vÉn cã viÖc l m v thu lao ®éng do ph¶i lo l¾ng cho vÊn ®Ò mÊt viÖc
T¹p chÝ luËt häc sè 2/2003 39
- nghiªn cøu - trao ®æi
v kiÖn tông, cã thÓ ph¶i chi phÝ cho vÊn ®Ò tÕ quèc doanh; ng−êi lao ®éng còng ®−îc ®¶m
t×m viÖc l m míi… Còng trong ®iÒu luËt n y, b¶o quyÒn lîi ë møc ®é nhÊt ®Þnh. T−¬ng tù
ng−êi lao ®éng cßn ®−îc båi th−êng theo tho¶ nh− vËy, chÕ ®é båi th−êng cho ng−êi lao ®éng
thuËn khi ng−êi sö dông lao ®éng kh«ng nhËn bÞ tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp còng
ng−êi lao ®éng trë l¹i l m viÖc sau khi ® ®−îc më réng diÖn ®èi t−îng ®−îc h−ëng, tøc
chÊm døt hîp ®ång tr¸i ph¸p luËt víi hä. §©y l kh«ng chØ nh÷ng ng−êi bÞ suy gi¶m 81%
còng l quy ®Þnh míi ®Ó t¹o sù chñ ®éng cho kh¶ n¨ng lao ®éng trë lªn m cßn cho c¶
ng−êi sö dông lao ®éng söa sai, phï hîp víi nh÷ng lao ®éng bÞ suy gi¶m tõ 5% ®Õn d−íi
quan hÖ lao ®éng, lo¹i quan hÖ th−êng bÞ chi 81% (§iÒu 107 BLL§). Bªn c¹nh ®ã, chÕ ®é
phèi bëi c¸c yÕu tè t×nh c¶m, lßng tin, sù b¶o hiÓm x héi b¾t buéc (§iÒu 141) còng
tho¶i m¸i trong qu¸ tr×nh phèi hîp ®Ó thùc ®−îc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c ®¬n vÞ sö dông lao
hiÖn c«ng viÖc. §iÒu ®ã còng gãp phÇn gi¶i ®éng, më réng diÖn ®−îc tham gia b¶o hiÓm
quyÕt t×nh tr¹ng ¸n lao ®éng ® xö ®óng v cã h¬n so víi tr−íc ®©y, cã c¶ nh÷ng lao ®éng
hiÖu lùc thi h nh nh−ng kh«ng cã kh¶ n¨ng l m viÖc trong c¸c ®¬n vÞ sö dông d−íi 10 lao
c−ìng chÕ thi h nh, l m gi¶m hiÖu qu¶ gi¶i ®éng tham gia. Quy ®Þnh ®ã ® ®¶m b¶o quyÒn
quyÕt tranh chÊp lao ®éng. ®−îc b¶o hiÓm cña ng−êi lao ®éng ®−îc thùc
Bªn c¹nh nh÷ng quy ®Þnh míi, LuËt söa hiÖn c«ng b»ng h¬n, gãp phÇn t¹o ra thÞ tr−êng
®æi cßn cã nh÷ng quy ®Þnh më réng diÖn ®èi lao ®éng thèng nhÊt trong ph¹m vi réng, phï
t−îng ®−îc h−ëng mét sè quyÒn ®Ó ®¶m b¶o hîp víi ®iÒu kiÖn cña nÒn s¶n xuÊt nhá nh−ng
gi¶i quyÕt quyÒn lîi cho ng−êi lao ®éng ®−îc kh«ng l¹c hËu vÒ c¸c vÊn ®Ò x héi. ChÕ ®é
c«ng b»ng, hîp lÝ h¬n. NÕu nh− chÕ ®é trî cÊp b¶o hiÓm thai s¶n ®èi víi lao ®éng n÷ còng
mÊt viÖc l m tr−íc ®©y chØ quy ®Þnh cho nh÷ng ®−îc më réng. Theo quy ®Þnh t¹i BLL§ n¨m
ng−êi lao ®éng bÞ th«i viÖc do doanh nghiÖp 1994 th× chØ cã lao ®éng n÷ sinh con lÇn thø
thay ®æi c¬ cÊu, c«ng nghÖ ®−îc h−ëng th× nay nhÊt, thø hai míi ®−îc h−ëng chÕ ®é b¶o hiÓm
®−îc quy ®Þnh thªm cho c¶ nh÷ng lao ®éng bÞ thai s¶n. Nh÷ng lao ®éng n÷ sinh tõ con thø ba
chÊm døt hîp ®ång trong tr−êng hîp doanh trë lªn kh«ng ®−îc h−ëng chÕ ®é b¶o hiÓm
nghiÖp s¸p nhËp, chia, t¸ch, chuyÓn quyÒn së n y, mÆc dï hä còng ®ãng b¶o hiÓm v cã nhu
h÷u, quyÒn qu¶n lÝ... §iÒu ®ã ®¸p øng yªu cÇu cÇu b¶o hiÓm, thËm chÝ nhu cÇu cßn cao h¬n
kh¸ch quan cña viÖc chuyÓn ®æi doanh nghiÖp nh÷ng tr−êng hîp chØ cã mét, hai con. Tuy
trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng, nhÊt l trong giai nhiªn, hä kh«ng ®−îc h−ëng b¶o hiÓm v× lÝ do
®o¹n ®Êt n−íc ®ang s¾p xÕp l¹i c¬ cÊu kinh tÕ, ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch d©n sè cña Nh n−íc.
n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña n¨ng lùc s¶n Song, cã thÓ hiÓu ®©y l hai vÊn ®Ò t−¬ng ®èi
xuÊt. Quy ®Þnh ®ã ® gi¶i quyÕt hîp lÝ h¬n mèi ®éc lËp. NÕu lÊy chÝnh s¸ch n y (b¶o hiÓm) ®Ó
quan hÖ gi÷a ba lîi Ých: §¶m b¶o cho doanh thùc hiÖn chÝnh s¸ch kia (d©n sè) th× c¸c chÝnh
nghiÖp cã quyÒn tù chñ h¬n trong lÜnh vùc sö s¸ch x héi sÏ kh«ng cßn gi÷ ®−îc ý nghÜa cña
dông lao ®éng; Nh n−íc cã thÓ qu¶n lÝ vÊn ®Ò nã. MÆt kh¸c, trÎ em míi sinh ra ® bÞ ph©n
n y mét c¸ch hîp lÝ h¬n (tr−íc ®©y quy ®Þnh biÖt ®èi xö l vÊn ®Ò kh«ng thÓ chÊp nhËn ®−îc
cho ng−êi sö dông lao ®éng kÕ tiÕp ph¶i sö trong x héi tiÕn bé. Do vËy, LuËt söa ®æi ®
dông hÕt sè lao ®éng hiÖn cã) v triÓn khai chñ quy ®Þnh cho c¸c lao ®éng n÷ ® ®ãng b¶o
tr−¬ng s¾p xÕp l¹i lao ®éng trong khu vùc kinh hiÓm ®−îc h−ëng b¶o hiÓm thai s¶n nh− nhau,
40 T¹p chÝ luËt häc sè 2/2003
- nghiªn cøu - trao ®æi
kh«ng ph©n biÖt sè con cña hä l hîp lÝ. tèi ®a. V× vËy, LuËt söa ®æi ® bæ sung kho¶n
Ngo i ra, mét sè chÕ ®é cßn ®−îc thay ®æi 1a v o §iÒu 145 quy ®Þnh: “Lao ®éng n÷ ®ñ
l¹i ®Ó ng−êi lao ®éng ®−îc h−ëng ë møc ®é 55 tuæi v 25 n¨m ®ãng b¶o hiÓm x héi, lao
cao, hîp lÝ h¬n. §ã l chÕ ®é tr¶ l−¬ng l m ®éng nam 60 tuæi v ®ñ 30 n¨m ®ãng b¶o hiÓm
thªm giê ®−îc quy ®Þnh t¹i §iÒu 61 BLL§. x héi ®−îc h−ëng cïng tØ lÖ l−¬ng h−u h ng
Tr−íc ®©y, ng−êi lao ®éng l m thªm giê v o th¸ng tèi ®a do ChÝnh phñ quy ®Þnh”. Quy
ng y nghØ ®−îc tr¶ l−¬ng thèng nhÊt ë møc ®Þnh n y kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o quyÒn lîi cho
200% l−¬ng. §iÒu ®ã kh«ng phï hîp ë ®iÓm lao ®éng n÷ m cßn l m cho chÕ ®é b¶o hiÓm
trong c¸c ng y nghØ còng cã ng y nghØ cã cña n−íc ta trë th nh cã nhiÒu ®iÓm tiÕn bé
l−¬ng (ng y lÔ…) v cã ng y nghØ kh«ng h¬n so víi mét sè n−íc kh¸c.
h−ëng l−¬ng (nghØ h ng tuÇn). NÕu tr¶ theo 3. Mét sè thay ®æi kh¸c còng gi¸n tiÕp
quy ®Þnh cò th× chØ hîp lÝ trong tr−êng hîp l m b¶o vÖ quyÒn lîi cho ng−êi lao ®éng
thªm v o ng y nghØ h ng tuÇn, cßn c¸c ng y §ã l quy ®Þnh trong §iÒu 153 vÒ c¸c c«ng
nghØ ® cã l−¬ng kh¸c th× ng−êi lao ®éng chØ ®o n cÊp trªn cã quyÒn chØ ®Þnh ban chÊp h nh
®−îc h−ëng 100% l−¬ng cña ng y nghØ ®ã v c«ng ®o n l©m thêi ®Ó vÊn ®Ò n y ®−îc thùc
100% l−¬ng tr¶ theo lao ®éng, l−¬ng l m thªm thi h¬n so víi c¸c quy ®Þnh cò, ®¶m b¶o tèt
kh«ng ®−îc quy ®Þnh tr¶ v ng−êi lao ®éng bÞ h¬n quyÒn cña ng−êi lao ®éng ®−îc cã tæ chøc
thiÖt thßi. HiÖn nay, chÕ ®é n y ® ®−îc ph©n ®¹i diÖn v b¶o vÖ c¸c quyÒn lîi cho m×nh.
biÖt th nh hai møc: L m thªm v o ng y nghØ §Æc biÖt l c¸c thay ®æi trong vÊn ®Ò gi¶i
h ng tuÇn ®−îc tr¶ b»ng 200% l−¬ng, v o ng y quyÕt tranh chÊp lao ®éng.(3) HÇu hÕt c¸c quy
lÔ ®−îc tr¶ 300% l−¬ng l hîp lÝ, ®¶m b¶o ®Þnh vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng ®−îc
quyÒn lîi cho ng−êi lao ®éng. ChÕ ®é b¶o thay ®æi theo h−íng ®¶m b¶o quyÒn yªu cÇu
hiÓm h−u trÝ ®èi víi lao ®éng n÷ còng l gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng ®−îc thùc hiÖn
tr−êng hîp t−¬ng tù. §Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi, trªn thùc tÕ v më réng thÈm quyÒn cña to ¸n,
søc khoÎ cho lao ®éng n÷, ph¸p luËt quy ®Þnh ®¶m b¶o cho bªn cã nhu cÇu gi¶i quyÕt tranh
hä ®−îc nghØ h−u sím h¬n lao ®éng nam 5 chÊp b¶o vÖ ®−îc quyÒn v lîi Ých cña m×nh.
n¨m tuæi ®êi. ViÖc gi¶m tuæi ®êi n y còng Trªn thùc tÕ th× ng−êi lao ®éng ®−îc lîi ë
®ång nghÜa víi n¨m c«ng t¸c cña hä th−êng Ýt nh÷ng quy ®Þnh söa ®æi n y nhiÒu h¬n v× hä l
h¬n. Trong ®iÒu kiÖn ¸p dông BLL§ n¨m chñ thÓ cña phÇn lín c¸c ®¬n yªu cÇu gi¶i
quyÕt tranh chÊp. Trong quan hÖ lao ®éng, hä
1994, víi c¸ch tÝnh b¶o hiÓm h−u trÝ nh− nhau
th−êng bÞ thua thiÖt do nhiÒu nguyªn nh©n(4) v
th× l−¬ng h−u cña lao ®éng n÷ lu«n lu«n Ýt h¬n
do ®ã, hä l bªn cã nhu cÇu ®−îc c¸c c¬ quan
so víi l−¬ng h−u cña lao ®éng nam. §iÒu n y
h÷u quan can thiÖp ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi./.
dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nh÷ng −u ® i ®èi víi lao
®éng n÷ khi kh«ng ®−îc tÝnh to¸n hîp lÝ sÏ trë
(1), (3).Xem: “LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña Bé
th nh sù ph©n biÖt ®èi xö víi hä. Mét sè lao luËt lao ®éng” ®−îc Quèc héi th«ng qua ng y 2/4/2002
®éng n÷ c¶m thÊy bÞ thiÖt thßi khi “ph¶i vÒ h−u v cã hiÖu lùc tõ ng y 1/1/2003.
sím”, nhÊt l nh÷ng ng−êi ch−a ®ñ 30 n¨m (2), (4).Xem: NguyÔn ThÞ Kim Phông – LuËn v¨n th¹c
®ãng b¶o hiÓm ®Ó h−ëng møc b¶o hiÓm h−u trÝ sÜ luËt häc 1996, tr. 45, 46.
T¹p chÝ luËt häc sè 2/2003 41
nguon tai.lieu . vn
