- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- Báo cáo Kinh nghiệm trọng dụng nhân tài để hình thành nền kinh tế tri thức của mộ số quốc gia châu Á và những gợi ý cho Việt Nam
Xem mẫu
- Tạp chí Khoa học ĐHQGHN, Kinh tế và Kinh doanh 25 (2009) 54-61
Kinh nghi m tr ng d ng nhân tài hình thành
n n kinh t tri th c c a m t s qu c gia châu Á
và nh ng g i ý cho Vi t Nam
Lê Th H ng i p**
Trung tâm ào t o, B i dư ng Gi ng viên lý lu n chính tr ,
i h c Qu c gia Hà N i, 144 Xuân Thu , C u Gi y, Hà N i, Vi t Nam
Nh n ngày 5 tháng 7 năm 2008
Tóm t t. Bài báo t p trung làm rõ hai v n sau:
Th nh t, t ng k t kinh nghi m tr ng d ng nhân tài trong khu v c công và khu v c s n xu t, kinh
doanh hình thành n n kinh t tri th c c a các qu c gia châu Á. i v i khu v c công, bài báo nh n
m nh t i kinh nghi m ào t o và s d ng nhân tài, c bi t là i ngũ nhân tài tr c a Singapore; kinh
nghi m xây d ng quy trình khoa h c cho vi c phát hi n, ánh giá và tuy n ch n nhân tài c a Hàn
Qu c; s linh ho t trong tuy n d ng và b trí công vi c cho nhân tài c a Trung Qu c. i v i khu v c
s n xu t, kinh doanh, bài báo nêu nh ng kinh nghi m thu hút nhân tài ngư i nư c ngoài b ng nh ng ưu
ãi và ràng bu c thông qua kênh giáo d c i h c c a Singapore và nh ng kinh nghi m trong vi c thu
hút Hoa ki u tài năng c a Trung Qu c.
Th hai, xu t 5 g i ý cho Vi t Nam - m t qu c gia ang th c hi n công nghi p hoá, hi n i hoá, t ng
bư c ti p c n kinh t tri th c thay i v th qu c gia trong tương lai. Trong nh ng xu t ó, có
nh ng xu t mang tính chi n lư c t m qu c gia, có nh ng xu t c th cho t ng b , ngành, a
phương.
*
tri th c v i s phát tri n kinh t - xã h i trong th i
1. tv n
i ngày nay, ó, “s s n sinh, ph c p và s
Thu t ng “Kinh t tri th c” ư c s d ng t d ng tri th c c a con ngư i óng vai trò quy t
u nh ng năm 1990 và ngày càng ư c s d ng nh nh t i v i s phát tri n kinh t , t o ra c a
r ng rãi. Trong th c t , thu t ng này còn ư c c i, nâng cao ch t lư ng cu c s ng” [1].
g i b ng nh ng tên khác nhau như: Kinh t s ,
Cùng v i vi c xu t hi n thu t ng kinh t tri
Kinh t thông tin, Kinh t h c h i, Kinh t m i...
th c, thì xu hư ng ti n t i hình thành n n kinh t
Nh ng tên g i trên t o nên s khác bi t trong vi c
tri th c các qu c gia cũng ang di n ra m nh
nh n m nh nh ng y u t khác nhau trong nh ng
m trong th i i ngày nay. Xu hư ng này ch
trư ng h p c th nh t nh. S tương ng căn
y u di n ra các nư c công nghi p phát tri n, nơi
b n c a các tên g i là u nh n m nh vai trò c a
n n kinh t công nghi p ã chín mu i to
bư c chuy n tu n t sang n n kinh t tri th c. Tuy
______
nhiên, xu hư ng này cũng không lo i tr các nư c
*
T: 84-4-36642894.
E-mail: dieplth@vnu.edu.vn
54
- L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61 55
ang phát tri n n u các nư c y không t tách 2. Nh ng bài h c kinh nghi m
kh i dòng ch y chung c a th i i b i nh ng b o
th và sai l m trong con ư ng phát tri n. ương 2.1. Tr ng d ng nhân tài làm vi c trong khu v c
nhiên, cách th c, bư c i hình thành n n kinh công
t tri th c c a các nư c ang phát tri n s r t khác
Trong quá trình thu hút và tr ng d ng nhân
và khó khăn hơn nhi u so v i các nư c phát tri n.
tài, trư c h t, các qu c gia châu Á hư ng t i i
Khó khăn l n nh t mà các nư c ang phát tri n
ngũ làm vi c trong khu v c công. ây là khu v c
ph i i m t là h ang m t i m xu t phát r t
mà vi c thu hút và tr ng d ng nhân tài có nh
th p v trình phát tri n kinh t , hàm lư ng tri
hư ng hàng u t i s phát tri n hình thành
th c t o ra giá tr gia tăng trong n n kinh t là r t
n n kinh t tri th c c a qu c gia nhưng l i r t khó
ít. Trong khi ó, theo phân tích c a các nhà
th c hi n vì s xơ c ng và quan liêu c a chính b
nghiên c u, m t n n kinh t ư c g i là n n kinh
máy công. Tuy nhiên, r t nhi u qu c gia ã thành
t tri th c ph i m b o các tiêu chu n mang tính
công trong ho t ng này.
nh lư ng sau: “a. Trên 70% GDP là do các
ngành s n xu t và d ch v ng d ng công ngh ào t o và s d ng nhân tài, c bi t là i
cao mang l i; b. Trong cơ c u giá tr gia tăng, trên ngũ nhân tài tr trong khu v c công c a
70% là k t qu c a lao ng trí óc; c. Trên 70% Singapore
l c lư ng lao ng là công nhân trí tu ; d. Trên Singapore là m t qu c gia luôn quan ni m:
70% tư b n là tư b n con ngư i” [2]. “nhân tài là men cho s tr i d y c a t nư c”
[3]. V i quan i m ó, Singapore ã th c hi n
Như v y, dù có ti p c n và phân tích n n kinh
vi c c p h c b ng T ng th ng ào t o nh ng
t tri th c theo nh ng cách khác nhau thì chúng ta
cá nhân xu t s c v i quy ch ràng bu c tr v làm
u ph i th a nh n r ng: 1. Xu hư ng phát tri n
vi c cho khu v c nhà nư c 4-6 năm. Nh cách
kinh t tri th c là xu hư ng c a th i i ngày nay;
làm này, Chính ph Singapore có th thu hút ư c
2. Nh ng qu c gia mu n hình thành n n kinh t
nh ng ngư i tài năng nh t trên toàn qu c làm vi c
tri th c ph i coi tr ng phát tri n ngu n nhân l c
cho Chính ph .
ch t lư ng cao, c bi t là nhân tài (nh ng nhà
lãnh o sáng su t, nh ng doanh nhân tài ba, Tuy nhiên, tuy n ư c nhân tài ã khó, nhưng
nh ng nhà khoa h c - công ngh gi i). ó chính vi c gi ư c nhân tài còn khó hơn r t nhi u l n
là l c lư ng quan tr ng nh t s n sinh, ph c p và trong m t khu v c v n ư c ánh giá là có s c ỳ
s d ng tri th c, thông qua ó, di n m o c a n n r t l n. Vì v y, Singapore ã có nh ng chính sách
kinh t tri th c s ư c hình thành v i nh ng quy vô cùng linh ho t tr công tho áng cho công
mô và t c khác nhau. ch c nhà nư c trong quá trình s d ng h . Ngay
t năm 1974, công ch c Singapore ã “ ư c
Nh n th c ư c i u này, các qu c gia ã và
hư ng tháng lương th 13 tương ương v i
ang th c thi nh ng chi n lư c khác nhau thu
ti n thư ng hàng năm c a khu v c tư nhân” [4].
hút và tr ng d ng nhân tài. Th m chí, quá trình
Cũng t r t s m, Singapore áp d ng tiêu chu n th
này ã gây nên “cu c chi n giành gi t nhân tài
trư ng trong xác nh m c lương cho i ngũ
c a th k 21” theo như cách g i c a gi i báo chí.
công ch c, trong ó, lương c a các b trư ng và
Trong cu c chi n ó, nhi u qu c gia ã có nh ng
công ch c cao c p liên t c ư c ánh giá và i u
cách th c r t sáng t o và hi u qu thu hút
ch nh thư ng xuyên, m b o m c c nh tranh
nh ng tài năng r t nhi u lĩnh v c ho t ng
i v i khu v c tư nhân. T ch c nh m c
khác nhau. Vi c tìm hi u kinh nghi m tr ng d ng
hai ph n ba thu nh p c a các v trí tương ương
nhân tài c a c a m t s qu c gia châu Á r t có ý
trong khu v c tư nhân, m c lương c a các b
nghĩa i v i m t nư c ang th c hi n quá trình
trư ng và công ch c cao c p ư c i u ch nh
y m nh công nghi p hoá, hi n i hoá, t ng
b ng lương trung bình c a b n ngư i hư ng
bư c ti p c n kinh t tri th c thoát kh i nghèo
lương cao nh t trong 6 ngành ngh c a khu v c tư
nàn, l c h u như Vi t Nam.
- L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61
56
nhân. Sau l n i u ch nh m i nh t, hi n nay m c cao c p i u hành các v n mang tính vĩ mô
c a nhà nư c và ư c hư ng lương cao c bi t.
lương c a các cán b này tương ương m c
lương bình quân c a tám nhóm ngư i có lương Nh ng ngư i này v a ư c ào t o t i nư c
cao nh t trong sáu ngành ngh lương cao (ch ngoài qua các chương trình h c b ng, v a có th i
ngân hàng, doanh nhân, giám c i u hành các gian h c t p kinh nghi m th c t v i nhi m kỳ c
công ty xuyên qu c gia, lu t sư, k toán trư ng và nh 10 năm, m b o s n nh trong h th ng
công trình sư). Vi c tr lương cao cho i ngũ công ch c. H là nh ng h t nhân xu t s c ã tr i
công ch c, c bi t là i ngũ công ch c cao c p qua m t quá trình tu dư ng, ào t o, c ng hi n
ã giúp Singapore tr thành qu c gia tiêu bi u cho nhân dân và sàng l c qua th c t công vi c.
trong vi c thu hút ngư i tài làm vi c cho khu v c
ng th i v i vi c tr ng d ng nhân tài,
công. Song song v i vi c tr lương cao, vi c qu n
Singapore cũng r t m nh d n trong trong vi c
lý và ki m soát ch t ch thu nh p c a i ngũ
thay th nh ng cá nhân l i nh p trong b máy.
công ch c ã khi n cho i ngũ này th c hi n
Trong cu c g p v i Ch t ch nư c Nguy n Minh
“b n không” m t cách t giác: “không ư c,
Tri t, ông Lý Quang Di u ã tư v n cho Vi t
không th , không mu n và không dám tham
Nam kinh nghi m này. Ông nói: "Quan tr ng là
nhũng” [5]. Ông Lý Quang Di u ã t ng phát
không s trì tr n m trong dòng ch y c a
bi u: "S tr công th a áng là nhân t quan
mình. ó là vi c làm c n thi t m c dù ôi khi s
tr ng i v i chu n m c liêm khi t c a hàng ngũ
không ư c ng h " [8].
nh ng nhà lãnh o chính tr và viên ch c cao
Như v y, có th kh ng nh, Singapore ã
c p" [6].
bi n vi c tr ng d ng nhân tài tr thành m t
Tuy nhiên, trên th c t , m b o ngư i tài
thương hi u qu c gia, t ó, t o l c kéo ngư i
l i trong lĩnh v c công, lương không ph i là t t
n và gi ngư i l i ph c v cho s nghi p
c . "Tr ng d ng" ngư i tài bao g m c "tr ng" và
phát tri n lâu dài c a t nư c. Trong chính sách
"d ng", ó chính là nh ng nhân t ch ch t h
tr ng d ng ngu n nhân l c tài năng, Singapore ã
s n sàng l i lâu dài.
t n d ng t i a l i th linh ho t, d thích ng c a
Nh ng chính ph thành công trong gi ngư i m t nư c nh có nh ng i u ch nh sát v i di n
tài là nh ng chính ph dám trao tr ng trách, ngay bi n c a th c t nh m gi ư c nh ng ngư i ưu
c cho nh ng ngư i tr , d a trên năng l c c a h . tú nh t và tránh ư c hi n tư ng ch y máu ch t
C u Th tư ng Singapore Lý Quang Di u n i xám t khu v c công sang khu v c tư. Nh ng bài
ti ng v i tri t lý dùng ngư i: "Tôi ưa chu ng hi u h c kinh nghi m v S u tư dài h n và thích
qu . V i m t công ch c tr v trí cao, tôi không áng cho nh ng công ch c tr xu t s c chu n
quan tâm anh ta ã làm vi c bao nhiêu năm. N u i ngũ cho tương lai; s tin tư ng và dám
b
anh ta là ngư i t t nh t cho v trí ó, hãy x p anh giao tr ng trách cho i ngũ tr ; s linh ho t
ta v trí ó” [7]. trong chính sách tr công tho áng cho ngư i
T i Singapore, v trí s hai m i b thư ng tài; th m chí là s m nh d n thay th nh ng cá
ư c b nhi m tu i 30, tr thành i B h tr nhân l i nh p trong b máy công quy n... là r t
chuyên môn cho các B trư ng, là i A, nh ng áng quan tâm nghiên c u và v n d ng trong quá
ngư i thư ng trong tu i 40. trình ào t o, b i dư ng và s d ng nhân tài
Vi t Nam.
Nh ng cán b xu t s c c a Singapore sau khi
h c t p s ư c b i dư ng tr thành các cán b Xây d ng quy trình khoa h c cho vi c phát
lãnh o c a t nư c. Chính ph ưa ra cơ ch hi n, ánh giá và tuy n ch n nhân tài trong khu
"s nghi p kép", theo ó giai o n u, nh ng v c công c a Hàn Qu c.
công ch c tr có tri n v ng ư c phân công qu n Hàn Qu c cũng là m t qu c gia có r t nhi u
lý m t lĩnh v c k thu t thu n túy. Sau m t vài thành công trong vi c tr ng d ng và thu hút nhân
năm, h ư c thuyên chuy n sang v trí qu n lý tài làm vi c trong các cơ quan nhà nư c.
- L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61 57
V i m c tiêu tr ng d ng và thu hút tài năng cơ ch m , linh ho t và c u th thu hút và tr ng
vào i ngũ 1.500 cán b trung cao c p (t v d ng ngu n nhân l c tài năng vào khu v c công.
trư ng tr lên) - l c lư ng c t lõi c a h th ng Chính n l c này ã góp ph n quan tr ng hàng
công ch c, Hàn Qu c ã tri n khai hàng lo t bi n u ưa Hàn Qu c t m t nư c kém phát tri n
pháp, trong ó, c bi t chú tr ng cơ ch m , cách ây 30 - 40 năm tr thành m t Hàn Qu c
minh b ch trong ch n ngư i và dùng ngư i. Theo phát tri n vư t b c ngày nay. Và cũng chính n
ó, ngư i tài có th t ng c ho c ư c c l c này s ti p t c giúp Hàn Qu c s m hình thành
n n kinh t tri th c trong tương lai.
vào các v trí quan tr ng trong b máy nhà nư c,
k c v trí b trư ng. Như v y, Hàn Qu c ã xây d ng m t quy
V i vi c th c hi n các chính sách: “Tìm cán trình h t s c khoa h c t vi c tìm ngu n, n vi c
b gi i t m i ngu n”, “ ánh giá nh lư ng” và l a ch n, giám sát và ánh giá l c lư ng c t lõi
“Tuy n ch n công khai”, Hàn Qu c ã có m t nh t c a h th ng công ch c. Cách th c mà Hàn
quy trình khoa h c cho vi c phát hi n, ánh giá và Qu c ti n hành thu hút và tr ng d ng nhân tài
tuy n ch n nhân tài trong khu v c công. th hi n m t t m nhìn chi n lư c và tính chuyên
nghi p m u m c. ây s là y u t hàng u giúp
Trong bi n pháp “Tìm cán b gi i t m i
cho chi n lư c tr thành m t trong b y cư ng
ngu n”, Chính ph Hàn Qu c xây d ng h th ng
qu c khoa h c công ngh hàng u th gi i vào
d li u v ngu n cán b , trong ó các ng viên t
năm 2025 c a Hàn Qu c tr thành hi n th c.
ng c t khu v c tư nhân chi m trên 50%. M i
i u này cũng có nghĩa là n n kinh t tri th c
ngư i dân trong nư c cũng như ki u bào nư c
ang d n hi n h u Hàn Qu c.
ngoài có th ng c tham gia vào h sơ d li u
này và ch c v ng c có th t i v trí b trư ng. Linh ho t khi tuy n d ng và b trí công vi c
cho ngư i tài trong khu v c công c a Trung Qu c
Trong bi n pháp “ ánh giá nh lư ng”,
Chính ph Hàn Qu c ti p t c truy n th ng t th i i v i Trung Qu c, m t qu c gia ang có
Chính quy n Park Chung Hy, theo ó ch t lư ng nh ng bư c ti n m nh m và toàn di n, th m chí
ho t ng c a các cơ quan và các d án ư c ang có s phát tri n m t cách “bùng n ” thì nhu
ánh giá r t khoa h c và nghiêm ng t. Trong th i c u v nhân tài ngày càng tr lên c p bách hơn
kỳ 1962 - 1982, Chính ph nư c này l p H i bao gi h t. Vì v y, vài năm g n ây, Trung Qu c
ng các giáo sư ánh giá, g m hơn 100 v giáo áp d ng cơ ch tuy n d ng, b trí công vi c t i
sư có uy tín nh kỳ ánh giá k t qu ho t ng các cơ quan nhà nư c theo hư ng: không ràng
c a các b ngành và d án l n. bu c h kh u, có th c ng tác thêm nơi khác
tăng thu nh p (mi n là không nh hư ng n công
G n ây, nư c này còn áp d ng các phương
vi c t i cơ quan)... Nh ng thành ph i u như
pháp hi n i thông d ng trên th gi i v qu n lý
Thư ng H i, B c Kinh thi hành chính sách ãi
nh lư ng theo k t qu ; c bi t h cũng chú
ng nhân tài không phân bi t văn b ng, a v xã
tr ng thăm dò s th a mãn c a nhân dân v ch t
h i hay qu c t ch.
lư ng ho t ng c a các b ngành. Các cán b
trung cao c p cũng ch u s ánh giá nh lư ng M t cơ ch m ã t o i u ki n cho ngư i tài
theo nh kỳ bi t rõ i m m nh y u c a mình ch ng tìm n v i Nhà nư c thay vì ch y máu
trong áp ng yêu c u công tác. ch t xám sang lĩnh v c tư nhân, c bi t là sang
các t p oàn a qu c gia.
Trong bi n pháp “Tuy n ch n công khai”,
Chính ph Hàn Qu c yêu c u các cơ quan chính Có th kh ng nh, Trung Qu c ã th c hi n
ph thông báo r ng rãi trên trang web c a mình chi n lư c thu hút và tr ng d ng ngu n nhân l c
và thông tin i chúng nhu c u tuy n d ng và m tài năng trong khu v c công hình thành n n
r ng c a ón nh n ng viên t m i ngu n. kinh t tri th c m t cách muôn hình v n tr ng v i
nh ng k ho ch r t c th và nh m vào t ng lo i
Như v y, là m t nư c công nghi p phát tri n,
i tư ng khác nhau. M i a phương Trung
Hàn Qu c ang có nh ng n l c r t l n v i m t
- L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61
58
Qu c l i có nh ng cách r t riêng và hi u qu ây. T i các trư ng như i h c Qu c gia
th c hi n chi n lư c nhân tài c a mình. Dư ng Singapore (NUS), i h c K thu t Nanyang, i
như, Trung Qu c ang bi t phát huy t i a s c h c Qu n lý Singapore, s sinh viên nư c ngoài
chi m 20%.
m nh c a m i cá nhân, m i a phương trong m t
t nư c ông dân nh t th gi i hi n nay. Nhi u sinh viên Vi t Nam theo h c t i NUS
Như v y, tr ng d ng và thu hút nhân tài cho bi t, h sang h c dư i d ng vay ti n c a
trong khu v c công, các qu c gia thư ng d a vào Chính ph Singapore. i l i, sau khi t t nghi p,
c i m và l i th c a qu c gia mình trư c h có nghĩa v làm vi c cho m t công ty c a
h t và ch y u hư ng t i ngu n nhân tài v n có Singapore (t i Singapore ho c b t kỳ nư c nào
trong nư c. B i, m t qu c gia s không th th c khác) trong th i gian t i thi u ba năm tr n .
s thu hút ư c tài năng chân chính n u h không V i cách làm này, Chính ph Singapore luôn
tr ng d ng ư c nh ng tài năng ã có s n trong có ngu n lao ng ch t lư ng cao ư c b sung
tay. Tuy nhiên, hình thành n n kinh t tri th c - h ng năm làm vi c cho các công ty Singapore.
n n kinh t mà càng s h u nhi u tri th c càng có Các trư ng i h c c a Singapore, bù l i cũng có
tc phát tri n theo c p s nhân thì vi c tr ng i u ki n và ng l c u tư hi n i hóa
d ng và thu hút nhân tài không ch gi i h n trong trư ng h c theo tiêu chu n qu c t và áp ng
ph m vi qu c gia và trong khu v c công mà còn nhu c u c a th trư ng lao ng. Hi n nay, t i
m r ng trong ph m vi qu c t và trong khu v c Singapore, trong các trư ng công l p, t l sinh
s n xu t, kinh doanh c a các t ch c, cá nhân. viên ngo i lên t i 1/5, trong ó, nh ng ngư i có
ây m i th c s là nơi di n ra nh ng “cu c năng khi u v khoa h c t nhiên như toán h c,
chi n” thu hút nhân tài gi a các qu c gia. hóa h c, v.v… luôn ư c hư ng nh ng ưu ãi l n
nh t vì h ư c coi là có ti m năng tr thành các
nhà qu n lý gi i có th gi i quy t các v n qu c
2.2. Tr ng d ng nhân tài t nư c ngoài làm vi c
k dân sinh m t cách khoa h c t i Singapore. V a
trong khu v c s n xu t, kinh doanh c a các t
không m t chi phí ào t o ph thông cho nh ng
ch c, cá nhân
cái u trí tu , v a níu chân ư c nh ng lưu h c
châu Á, Singapore và Trung Qu c ư c coi
sinh ưu tú tnư c ngoài thông qua nh ng ãi ng
là hai qu c gia có nhi u thành công trong vi c
kèm v i nh ng ràng bu c, Singapore ã thu ư c
tr ng d ng và thu hút tài năng t nư c ngoài.
"món h i" l n cho s phát tri n thông qua u tư
Hút nhân tài ngư i nư c ngoài b ng nh ng vào giáo d c i h c.
ưu ãi và ràng bu c thông qua kênh giáo d c i
Thu hút Hoa ki u tài năng c a Trung Qu c
h c c a Singapore
Hi n nay, v i hơn 30 tri u Hoa Ki u, Trung
Singapore ư c nhìn nh n m t nư c có sách Qu c ang là qu c gia có lư ng ki u bào s ng
lư c thu hút nhân tài nư c ngoài bài b n nh t. nư c ngoài ông nh t th gi i. Trong s Hoa ki u
t nư c 4 tri u dân này có n g n 1 tri u ngư i ó, có r t nhi u ngư i ã tr thành nh ng nhà
lao ng nư c ngoài. Ngư i lao ng nư c ngoài khoa h c xu t s c, nh ng nhà qu n lý các t p
t o ra t i 41% GDP cho Singapore. oàn a qu c gia y kinh nghi m… H r t c n
C u Th tư ng Goh Chok Tong xem vi c thu thi t cho s phát tri n hình thành n n Kinh t
hút nhân tài nư c ngoài là m t v n s ng còn, tri th c c a Trung Qu c ngày nay.
quy t nh kh năng c nh tranh và phát tri n kinh Nh n th c ư c i u ó, Trung Qu c ã có
t tri th c c a Singapore. thu hút nhân tài nư c nh ng chi n lư c dài h n và nh ng sách lư c c
ngoài, Singapore ã ti n hành nhi u cách th c th thu hút và tr ng d ng l c lư ng Hoa Ki u
khác nhau, trong ó nư c này c bi t chú tr ng c a qu c gia mình. Trung Qu c thư ng xuyên c
t i vi c thu hút nhân tài nư c ngoài thông qua nh ng oàn tuy n d ng nhân tài v i quy mô l n,
kênh giáo d c. Hi n t i, Singapore có 35.000 sinh i n các nư c châu Âu và M , tuy n d ng nhân
viên nư c ngoài theo h c t i các trư ng i h c tài là các lưu h c sinh ưu tú.
- L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61 59
thu hút nhân tài t bên ngoài v nư c cách th c h t s c sáng t o, th m chí là táo b o ã
tham gia công vi c nghiên c u, Trung Qu c ã ư c th c hi n ngày càng có nhi u Hoa ki u
ra r t nhi u k ho ch như "K ho ch trăm ngư i", tr v ph c v cho chi n lư c phát tri n kinh t tri
th c Trung Qu c hi n nay.
"K ho ch thu hút nhân tài ki t xu t t nư c
ngoài", "K ho ch i sáng t o h p tác qu c t "...
Nh ng k ho ch này ã em l i nh ng hi u
3. M t s g i ý cho Vi t Nam
qu t t, ví d như sau khi th c hi n "K ho ch
trăm ngư i", chuyên b i dư ng và thu hút nhân Nhìn m t cách t ng quát, chi n lư c thu hút
tài, t năm 1994 n nay, Trung Qu c ã thu hút và tr ng d ng nhân tài c a các qu c gia Châu Á,
ư c hơn 900 h c gi , chuyên gia ưu tú t nư c t nh ng qu c gia phát tri n n các qu c gia
ngoài tr v . T t c h u ư c hư ng nh ng ưu ang phát tri n u ã có tác d ng vô cùng quan
ãi khi v nư c. Trong s các nhà khoa h c hàng tr ng trong vi c thúc y phát tri n các ngành
u c a Trung Qu c, có t i 81% Vi n sĩ c a Vi n công ngh cao như: công ngh thông tin, công
Khoa h c Trung Qu c, 54% vi n sĩ c a Vi n ngh v t li u m i, công ngh vũ tr , công ngh
công trình Trung Qu c là các lưu h c sinh. H sinh h c… nh ng ngành tr c t c a n n kinh t tri
u ang c ng hi n cho Trung Qu c nh ng th c các qu c gia này. i u ó giúp cho quá
nghiên c u t phá trong các lĩnh v c quan tr ng trình hình thành n n kinh t tri th c c a các qu c
như công trình Hàng không vũ tr , ngành truy n gia s ch còn là v n th i gian s m hay mu n
d n nhi t cao, ngành sinh h c - gien... ch không còn là v n hi n th c hay không hi n
Hi n nay, l p các nhà khoa h c ư c khuy n th c. Kinh nghi m tr ng d ng nhân tài c a các
khích du h c t i các nư c tiên ti n t nh ng nă m qu c gia k trên là bài h c quý i v i m t nư c
1980 - 1990 (th i kỳ b t u ti n hành c i cách ang phát tri n, có n n kinh t l c h u mu n y
Trung Qu c) nay ã tr v ngày càng nhi u do nhanh quá trình công nghi p hoá, hi n i hoá,
i u ki n và cơ h i làm vi c trong nư c t t lên và t ng bư c ti p c n kinh t tri th c như Vi t Nam.
h ang óng góp r t t t cho n n kinh t ang Có th khái quát m t s g i ý cho Vi t Nam trên
phát tri n “bùng n ” hình thành n n kinh t tri cơ s úc k t kinh nghi m tr ng d ng nhân tài
th c trong tương lai c a Trung Qu c. c a các qu c gia châu Á nêu trên như sau:
Như v y, trong vi c thu hút và tr ng d ng Th nh t, Vi t Nam c n ph i xây d ng m t
ngu n nhân l c tài năng t bên ngoài, các qu c quy trình h t s c khoa h c, bao quát t v n tìm
gia cũng th c hi n d a trên vi c ý th c ư c c ngu n, t o ngu n t i v n l a ch n, tuy n d ng
i m và l i th c a qu c gia mình. Là m t qu c và v n giám sát, ánh giá hi u qu cho i ngũ
gia nh , dân s ít, nên Singapore ch y u thu hút nhân tài c a qu c gia. Quy trình này ph i hư ng
t i vi c xây d ng i ngũ nhân l c tài năng cho
nhân tài c a các qu c gia khác thông qua nh ng
c m t th i kỳ dài hình thành n n kinh t tri
ưu ãi trong giáo d c và nh ng ràng bu c trong
công vi c. i m áng lưu ý là, Singapore ã t o th c, ch không ch là cho nhu c u phát tri n hi n
nên s c hút c bi t t chính nh ng ưu ãi và t i c a t nư c. Có th t tên cho quy trình
ràng bu c c a mình ngu n nhân l c tài năng mang tính chi n lư c này là: “Nhân tài cho tương
ngo i qu c hư ng t i Singapore v i s lư ng lai”. Trong quy trình ó, ph i c bi t chú tr ng
ngày càng ông. Trung Qu c l i bi t khai thác l i t i i ngũ nhân tài làm vi c trong khu v c công.
th c a m t nư c ông dân, có nhi u Hoa Ki u i ngũ này ph i ư c ho ch nh t vi c tìm
h c t p và làm vi c trên kh p th gi i hư ng ngu n n vi c tuy n ch n; t vi c s p x p công
t i h . i ngũ Hoa Ki u, c bi t là nh ng ngư i vi c phù h p phát huy t i a s trư ng t i vi c
các nư c phát tri n chính là m vàng nhân l c ãi ng x ng áng tránh hi n tư ng “ch y máu
ch t lư ng cao mà Trung Qu c ang t p trung ch t xám” t khu v c công sang khu v c tư như
hư ng t i và khai thác t i a. Nh ng k ho ch, ang di n ra r t ph bi n Vi t Nam hi n nay.
- L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61
60
Th hai, m i a phương, d a trên c i m h c ái qu c”, “D án du h c r ng tiên”… g i
và nhu c u c th c a mình c n có nh ng chi n cho ngư i h c hư ng v c i ngu n, hư ng v t
nư c.
lư c và chính sách linh ho t, a d ng tr ng
d ng ngu n nhân l c tài năng phù h p. Tránh Th năm, t o ngu n nhân tài cho t nư c,
trư ng h p tr ng d ng nhân tài theo ki u phong Vi t Nam c n có nh ng chi n lư c u tư thích
trào, a phương nào cũng có chính sách “tr i áng hơn n a cho giáo d c nói chung, trong ó
th m ” thu hút nhân tài nhưng không thi t th c, c bi t là giáo d c i h c. ã n lúc ph i thay
hi u qu làm lãng phí ngu n ch t xám c a t i quan i m v vi c u tư cào b ng cho các
nư c như th i gian g n ây. Ví như t i th ô Hà trư ng i h c. Trong b i c nh hi n nay, c n ph i
N i, hàng năm, trong d p tuyên dương các sinh u tư hình thành nh ng trư ng i h c có kh
viên t t nghi p th khoa c a các trư ng i h c, năng thu hút nh ng ngư i h c trong nư c và qu c
nhi u s , ban, ngành c a Hà N i có l i m i các t có nhi u t ch t c a m t nhân tài. H s ư c
th khoa v làm vi c nhưng ã có nhi u ngư i t ào t o tr thành nh ng nhà lý lu n có tư duy
ch i. M t s ngư i nh n làm vi c song l i ra i mang t m th i i và nh ng chuyên gia xu t s c
sau m t th i gian ng n v i lý do là không ư c có th i di n cho n n khoa h c công ngh hi n
phân công vi c c th theo úng chuyên ngành i c a th gi i. Chính i ngũ này, trong tương
ư c ào t o c a h . Nên chăng trư c m t, các lai, n u thu hút và tr ng d ng ư c h , thì ó s là
a phương c n căn c vào nhi m v và nhu c u i tiên phong trên con ư ng hình thành n n
phát tri n kinh t - xã h i c a mình có nh ng kinh t tri th c c a t nư c.
h p ng công vi c c th v i nh ng ngư i th t
s có năng l c và tr công tho áng cho h theo
cơ ch th trư ng. Ngoài k t qu công vi c theo Tài li u tham kh o
h p ng, nh ng ngư i này s không b ràng bu c
[1] Nguy n K Tu n (Ch biên), Phát tri n kinh t tri
và chi ph i b i b t c y u t nào trong quá trình
th c, y nhanh quá trình công nghi p hoá, hi n i
th c hi n công vi c c a mình. Như v y, ngư i tài
hoá Vi t Nam, NXB Chính tr Qu c gia, Hà N i,
s phát huy ư c h t kh năng c a mình, ng th i
2004.
a phương cũng có th gi i quy t ư c r t nhi u
[2] Ph m Quang Phan, Nh ng v n cơ b n v kinh t tri
v n kinh t - xã h i ang t ra trư c m t. Cách
th c, Báo cáo k t qu nghiên c u tài khoa h c, Hà
th c này ã ư c các a phương Trung Qu c
N i, 2002.
th c hi n tương i thành công.
[3] http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/01/766826/
Th ba, các b , ngành, c bi t là nh ng [4] http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/01/766697/
ngành công ngh cao - i di n cho n n kinh t tri
[5] http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/01/766697/
th c c n có nh ng th nghi m táo b o trong vi c
[6] http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/01/766697/
m i nh ng trí th c Vi t ki u ã thành công
[7] http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/01/766697/
nh ng nư c phát tri n v n m gi m t s v trí
[8] http://vietnamnet.vn/chinhtri/2008/01/766697/
then ch t trong b máy lãnh o c a b , ngành
mình t o nên nh ng t phá c n thi t, kéo theo
s thay i c a toàn b n n kinh t .
Th tư, B Giáo d c và ào t o c n có nh ng
i m i m nh m hơn n a trong quá trình th c
hi n án 322 - án ào t o cán b t i nư c
ngoài b ng ngân sách nhà nư c. Thêm vào ó, B
c n thi t k nh ng d án du h c mb os
lư ng du h c sinh sau khi h c t p ph n l n s tr
v c ng hi n cho công cu c phát tri n t nư c.
Có th thi t k nh ng d án mang tên: “D án du
- L.T.H. Điệp / Tạp K oa ọ ĐHQGHN, Kin tế và Kin doan 25 (2009) 54-61 61
Experiences on using
talents to form the knowledge-based economy
in Asian countries and some suggestions for Vietnam
Le Thi Hong Diep
Training centre for Teachers of Political theory,
Vietnam National University, Hanoi, 144 Xuan Thuy, Cau Giay, Hanoi, Vietnam
The Article concentrates on the two points:
Firstly, to sum up experiences on utlizing talents in the public service and business areas to form a
knowledge economy of Asian countries. For the public service sector, the article emphasizes experiences
on training and using talents, expecially, young ones in Singapore; experiences on building a scientific
process in finding, evaluating and recruiting talents in South Korea and the flexibility in recruiting talents
and arranging works for them in China. For the business area, the article analyzes experiences on attracting
talents from other countries by giving a privileged treatment associated to higher education and works in
Singapore and experiences on attracting Chinesse talents in China.
Secondly, to put forward five suggestions for Vietnam, a country which is involved in improving its
economical position by stepping up the process of industrialization and modernization, and approaching
Knowledge Economy. Arccoding to those suggestions, some keep abreast with the national stratery, some
are suitable to ministry and regional levels.
nguon tai.lieu . vn
