- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- Báo cáo khoa học: VấN Đề TáC ĐộNG CủA Lũ CáT, CáT ĐùN, CáT CHảY ĐếN CáC TRụC ĐƯờNG VEN BIểN BìNH THUậN
Xem mẫu
- VÊN §Ò T¸C §éNG CñA Lò C¸T, C¸T §ïN, C¸T CH¶Y
§ÕN C¸C TRôC §¦êNG VEN BIÓN B×NH THUËN
Ths. NguyÔn Hång H¶i
Së Giao th«ng VËn T¶i B×nh ThuËn
Tãm t¾t: Bμi b¸o ®Ò cËp vÊn ®Ò t¸c ®éng cña lò c¸t, c¸t ®ïn, c¸t ch¶y ®èi víi c¸c trôc
®−êng ven biÓn tØnh B×nh thuËn; tæng kÕt, ph©n tÝch c¸c gi¶i ph¸p ®· thùc hiÖn vμ ®Ò xuÊt kiÕn
nghÞ c¸c gi¶i ph¸p cÇn th¶o luËn vμ nghiªn cøu tiÕp tôc.
Summary: This discusses on the problem of sandy flooding , sandy flowing in Binh Thuan
province and the measures to solve
i. §Æt vÊn ®Ò
Trong giai ®o¹n héi nhËp, ngµnh c«ng nghiÖp kh«ng khãi ®· tõng b−íc chiÕm vÞ trÝ rÊt quan
träng trong c¬ cÊu ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c ®Þa ph−¬ng. Ph¸t triÓn du lÞch xanh, du lÞch biÓn võa
lµ tiÒm n¨ng vµ thÕ m¹nh cña c¸c tØnh ven biÓn trong viÖc thu hót du kh¸ch trong vµ ngoµi
n−íc. XuÊt ph¸t tõ lîi thÕ trªn, nªn c¸c tØnh vïng duyªn h¶i ®· tËp trung ®Çu t−, x©y dùng c¸c
trôc ®−êng ven biÓn; qua ®ã h×nh thµnh nªn c¸c khu nghØ d−ìng cao cÊp (resort) ë Nha Trang
hay “kinh ®«” resort ë Phan ThiÕt.
Tuy nhiªn, víi qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸ cïng víi c¸c yÕu tè tù nhiªn kh¸c (khÝ hËu, thæ nh−ìng,
®Þa chÊt ..) nh÷ng n¨m gÇn ®©y suèt däc c¸c trôc ®−êng ven biÓn ®· xuÊt hiÖn c¸c hiÖn t−îng lò
CT 2
c¸t, c¸t ®ïn, c¸t ch¶y tõ nh÷ng dßng suèi, ®−êng mßn, ®−êng gia sóc, m¸i taluy .. dßng c¸t ®æ
ra ®−êng, trµn lÊp c¸c c«ng tr×nh ë h¹ l−u l©n cËn ®e däa nghiªm träng nhiÒu cung ®−êng, khu
d©n c−, khu resort, g©y ¸ch t¾t giao th«ng, lµm ¶nh h−ëng xÊu ®Õn c¶nh quan, m«i tr−êng du
lÞch. Hµng n¨m c¸c c¬ quan qu¶n lý ®−êng ®· ph¶i tiªu tèn mét khèi l−îng kinh phÝ lín ®Ó kh¾c
phôc, tuy nhiªn c¸c gi¶i ph¸p th−êng mang tÝnh øng phã , t¹m thêi, thiÕu triÖt ®Ó. T¸c ®éng tiªu
cùc cña lò c¸t, c¸t ®ïn, c¸t ch¶y ®Õn hÖ thèng c«ng tr×nh giao th«ng vµ m«i tr−êng thùc sù ®·
vµ ®ang lµ vÊn ®Ò bøc thiÕt ®ßi hái ph¶i tËp trung gi¶i quyÕt nh»m ®¶m b¶o yªu cÇu ph¸t triÓn
giao th«ng vËn t¶i vµ m«i tr−êng kinh tÕ-x· héi mét c¸ch bÒn v÷ng.
¶nh 1: §−êng « t« sau lò c¸t (NguyÔn Thanh Ph−¬ng)
- Ii. HiÖn tr¹ng vμ c¸c gi¶i ph¸p ®· thùc hiÖn
Q ua thùc tÕ qu¶n lý ® − êng trong suèt thêi gian dµi, cã thÓ kh¸i qu¸t nguyªn nh©n
chñ yÕu g©y ra c¸c hiÖn t − îng nªu trªn lµ do hÇu hÕt c¸c c«ng tr×nh ® − êng ®Òu ® − îc
x©y dùng qua vïng ®åi c¸t, phÇn lín lµ c¸t h¹t mÞn cã thµnh phÇn h¹t nhá, h¹t bôi
chiÕm tû träng lín, th¶m thùc vËt kh«ng cßn hoÆc cßn nh − ng rÊt Ýt, kh«ng ®¶m b¶o kh¶
n¨ng gi÷ ®Êt. §Æc biÖt khu vùc nµy cã ®é dèc ngang nghiªng vÒ phÝa s − ên ®åi kh¸ lín,
cã n¬i gÇn nh − d ùng ®øng (khu vùc Hßn R¬m, Mòi NÐ); t×nh tr¹ng khai th¸c tïy tiÖn quü
®Êt, ®µo xíi, bãc tÇng h÷u c¬ bÒ mÆt ®Ó x©y dùng c¸c khu resort, khu d©n c − , dù ¸n
rõng sinh th¸i (Cty §Çu t − S µi Gßn ë khu vùc Hßn R¬m, Mòi NÐ) .. ®· lµm cho s − ên ®åi
bÞ tr¬ trôi, diÖn tÝch c¸c hå chøa n − íc bÞ thu hÑp. Sù h×nh thµnh dßng ch¶y tõ nguån
n − íc ngÇm hoÆc n − íc m − a t¸c ®éng lµm líp c¸t trªn bÒ mÆt nhanh chãng bÞ b·o hoµ
hoÆc bÞ cuèn tr«i vµ tuú theo kÝch th − íc h¹t, vËt tèc dßng ch¶y, ®é dèc ®Þa h×nh sÏ t¹o
nªn hiÖn t − îng lò c¸t, c¸t ®ïn hoÆc c¸t ch¶y. S¬ bé cã thÓ ph©n lo¹i c¸c hiÖn t − îng trªn
theo ®iÒu kiÖn dßng ch¶y nh − s au:
Lò c¸t : §©y lµ hiÖn t−îng g©y ra bëi t¸c nh©n chñ yÕu lµ dßng ch¶y mÆt, xuÊt hiÖn trong
mïa m−a, ®Æc biÖt lµ sau nh÷ng c¬n m−a lín (hoÆc m−a b·o). T¸c h¹i cña nã rÊt nghiªm träng
vµ nguy hiÓm, dßng c¸t víi khèi l−îng lín tõ s−ên ®åi (c¸c vÞ trÝ ®−êng mßn), th−îng l−u c¸c con
suèi ®æ xuèng g©y båi lÊp c¸c c«ng tr×nh phÝa h¹ l−u. Theo sè liÖu thèng kª cña c¬ quan qu¶n lý
®−êng ë B×nh ThuËn th× sau c¬n b·o sè 9 n¨m 2006 th× khu vùc Hßn R¬m c¸t trµn ®−êng tõ
(4000 – 5000) m3, khu vùc cèng TiÕn Thµnh tõ (2000 – 3000) m3 lµm sôp ®æ hÖ thèng ®−êng
®iÖn trung thÕ, båi lÊp nhµ d©n, g©y ¸ch t¾t giao th«ng, tª liÖt häat ®éng cña c¸c khu resort
trong khu vùc
CT 2
¶nh 2: §−êng « t« sau lò c¸t (NguyÔn Thanh Ph−¬ng)
C¸t ®ïn, c¸t ch¶y : §©y lµ hiÖn t−îng g©y ra bëi t¸c nh©n dßng ch¶y mÆt vµ dßng
ch¶y ngÇm häat ®éng liªn tôc trong suèt mïa kh« vµ kÐo dµi sau c¬n m−a. Dßng ch¶y sinh
ra tõ s−ên ®åi, con suèi th−êng lµ rÊt yÕu nh−ng do tÇng mÆt chñ yÕu lµ c¸t h¹t mÞn nªn bÞ
cuèn tr«i tÝch tô vµ ïn ®èng trªn ®−êng. HiÖn t−îng nµy tuy kh«ng nguy hiÓm nh− lò c¸t
nh−ng nã lu«n lµm ¸ch t¾c, c¶n trë giao th«ng, mÊt an toµn cho c¸c ph−¬ng tiÖn : m« t«, xe
®¹p tr−ît ng·, ®Æc biÖt lµ t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn du lÞch vµ chÊt l−îng sèng do ®−êng lÇy léi,
- m«i tr−êng « nhiÓm.
H iÖn t − îng C¸t ®ïn, c¸t ch¶y tËp trung nhiÒu nhÊt trªn tuyÕn ® − êng §T719 ®o¹n
x· TiÕn Thµnh, TP.Phan ThiÕt (8 vÞ trÝ), ® − êng §T.716 ®o¹n Phan ThiÕt – Hßn R¬m (5
vÞ trÝ), chi phÝ cho viÖc hãt c¸t, duy tu söa ch÷a hµng n¨m lªn ®Õn hµng tr¨m triÖu
®ång.
§Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nµy, c¸c c¬ quan qu¶n lý ë B×nh ThuËn, c¸c c«ng ty t− vÊn thiÕt kÕ
®· ®−a ra nhiÒu biÖn ph¸p xö lý, tuy nhiªn kÕt qu¶ thu ®−îc vÉn cßn h¹n chÕ, ch−a nh− mong
muèn. Cã thÓ tæng kÕt c¸c gi¶i ph¸p xö lý ®iÓn h×nh nh− sau :
C¸c gi¶i ph¸p ®· thùc hiÖn ®Ó h¹n chÕ, kh¾c phôc t×nh tr¹ng lò c¸t :
T− êng ch¾n cã kÕt cÊu ®¸ x©y hoÆc bª t«ng cèt thÐp cã kÕt hîp r·nh x©y vµ tÇng
läc ng − îc : §©y lµ gi¶i ph¸p kh¸ phæ biÕn, ®· tæ chøc x©y dùng hÇu hÕt trªn c¸c trôc
® − êng ven biÓn tõ thÞ x· La Gi ®Õn huyÖn Tuy Phong, tØnh B×nh ThuËn, tæng chiÒu dµi
t− êng ch¾n trªn 10 km, gi¸ trÞ x©y dùng b×nh qu©n (4 – 6) tû ®ång/1 Km t− êng ch¾n. Song
bªn c¹nh nh÷ng − u ®iÓm lµ chèng c¸t trµn do m −a hoÆc giã mïa th× h¹n chÕ cña nã vÉn
cßn, gi¸ trÞ ®Çu t− l ín, ®Æc biªt lµ khi cã m −a lín, lò c¸t h×nh thµnh båi lÊp sau l − ng t−êng
vµ v− ît khái t− êng trµn ngËp ra ® −êng. Riªng c¸c vÞ trÝ ®−êng mßn, ® − êng ngang nèi vµo
c¸c khu du lÞch, vÞ trÝ dßng suèi (n¬i th − êng tËp trung dßng lò c¸t) th× gi¶i ph¸p nµy kh«ng
thÓ thùc hiÖn.
Cèng ngang kÕt hîp víi hè thu : ChØ hiÖu qu¶ trong ®iÒu kiÖn dßng ch¶y nhá, võa ®ñ
®Ó ®Èy c¸t ra biÓn nh−ng kh«ng qu¸ lín h×nh thµnh nªn lò c¸t, ®ång thêi còng kh«ng qu¸
nhá g©y ra t×nh tr¹ng c¸t tÝch tô dÇn d−íi cèng theo thêi gian sau ®ã lÊp cèng vµ trµn ra
CT 2
®−êng.
Gi¶i ph¸p hãt c¸t b»ng c¬ giíi vµ thñ c«ng.
C¸c gi¶i ph¸p ®· thùc hiÖn ®Ó h¹n chÕ, kh¾c phôc t×nh tr¹ng c¸t ®ïn, c¸t ch¶y
G i¶i ph¸p t − êng ch¾n kÕt hîp hè thu, cèng tho¸t : ý t− ëng thiÕt kÕ cña c¸c nhµ
chuyªn m«n lµ tËp trung dßng ch¶y vµo trong hè thu, th«ng qua xö lý l¾ng läc vµ chØ cho
n − íc s¹ch tho¸t ra theo ® − êng cèng. Qua sö dông cßn nhiÒu khiÕm khiÕt nh − t hiÕt kÕ
sái läc ch − a ®¶m b¶o thµnh phÇn h¹t dÉn ®Õn tÇng läc bÞ nghÑt, c¸t ïn ®ãng sau t − êng,
trµn t − êng. Tr − êng hîp m − a lín, h×nh thµnh lò c¸t th× c¶ hÖ thèng xö lý bÞ vïi lÊp hoÆc
cuèn tr«i.
Gi¶i ph¸p hãt c¸t b»ng c¬ giíi vµ thñ c«ng : §©y ®−îc xem lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nhÊt,
nh−ng chØ lµ mét h×nh thøc ®èi phã kh«ng triÖt ®Ó, chÊt l−îng thÊp.
III. Mét sè ®Ò xuÊt vμ kiÕn nghÞ
3.1. VÒ gi¶i ph¸p c«ng nghÖ
Gi¶i ph¸p kiªn cè hãa th−îng l−u, gi¶i quyÕt triÖt ®Ó h¹ l−u, phñ xanh ®åi träc t¹i khu vùc
x¶y ra hiÖn t−îng lò c¸t, c¸t ®ïn, c¸t ch¶y : §å ¸n cña Trung t©m §H2 - Tr−êng §¹i häc Thñy
Lîi cho 8 vÞ trÝ xãi lë ë khu vùc TiÕn Thµnh, Phan ThiÕt.
ý t−ëng thiÕt kÕ : Gi÷ c¸t, chØ cho n−íc s¹ch tho¸t ra biÓn.
- Gi¶i ph¸p thiÕt kÕ : X¸c ®Þnh l−u vùc, trång c©y chÞu h¹n trªn ®åi träc, trång cá vetiver
phÇn l−u vùc dßng ch¶y, ®ãng cäc b¶n cõ BTCT toµn chu vi l−u vùc phÝa th−îng l−u cã kÕt hîp
thiÕt kÕ tÇng läc ng−îc, bª t«ng hãa h¹ l−u c«ng tr×nh.
¦u ®iÓm : §©y lµ ®Ò tµi nghiªn cøu s©u, chuyªn m«n réng, kÕt hîp nhiÒu lÜnh vùc ®Ó ®−a
ra gi¶i ph¸p h÷u hiÖu kh¾c phôc t×nh tr¹nh trªn.
Nh−îc ®iÓm : Chi phÝ rÊt tèt kÐm (44 tû ®ång ®Ó gi¶i quyÕt 8 vÞ trÝ xãi lë); vÉn cßn kh¶
n¨ng x¶y ra hiÖn t−îng c¸t ®ïn do dßng ch¶y mang theo c¸t tõ vÞ trÝ t−êng ch¾n ®Õn h¹ l−u c«ng
tr×nh; viÖc thi c«ng c¬ giíi ë th−îng l−u ®ång nghÜa víi viÖc mét diÖn tÝch tÇng mÆt kh«ng nhá bÞ
®µo xíi.
Gi¶i ph¸p tËn dông c«ng tr×nh cò hiÖn cã trªn tuyÕn (t−êng ch¾n, r·nh x©y, cèng
ngang) kÕt hîp víi trång c©y, trång cá h¹n chÕ dßng c¸t cïng víi biÖn ph¸p thu gom n −íc
n−íc mÆt, n−íc ngÇm b»ng viÖc sö dông hÖ thèng èng läc PVC cã khe læ hæng vµ sái bäc
®Ó lµm kh« tÇng mÆt h¹n chÕ n−íc ch¶y trµn, tËp trung n−íc ®−a vµo bÓ chøa vµ tiªu tho¸t
ra biÓn.
¦u ®iÓm : Chi phÝ thÊp, dÔ thi c«ng, h¹n chÕ t¸c ®éng vµo tÇng mÆt cña l−u vùc.
Nh−îc ®iÓm : VÊn ®Ò gi¶i quyÕt lò c¸t ch−a thËt sù triÖt ®Ó.
3.2. VÒ gi¶i ph¸p qu¶n lý ®Êt ®ai, m«i tr−êng vµ qu¶n lý khai th¸c ®−êng
C hÝnh quyÒn ®Þa ph − ¬ng vµ c¸c c¬ quan chuyªn m«n ph¶i t¨ng c − êng h¬n n÷a
c«ng t¸c qu¶n lý, cÊp phÐp viÖc khai th¸c quü ®Êt däc theo c¸c trôc ® − êng cã nguy c¬
xãi lë. Nghiªm cÊm viÖc ®µo xíi, ph¸ ho¹i tÇng che phñ, th¶m thùc vËt trªn c¸c ®åi
c¸t. CT 2
H¹n chÕ viÖc cÊp phÐp c¸c ®−êng ngang x©y dùng lªn c¸t s−ên ®åi. Tr−êng hîp cÇn
thiÕt ph¶i nghiªn cøu ®Çy ®ñ c¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ.
Cã dù ¸n trång rõng phñ xanh ®åi träc.
IV. KÕt luËn
Q ua ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng trªn cã thÓ thÊy hiÖn t− îng lò c¸t, c¸t ®ïn, c¸t ch¶y vÉn cßn
tiÕp diÔn; ®©y lµ mét vÊn ®Ò thùc tiÓn bøc thiÕt cÇn ph¶i ®− îc tËp trung nghiªn cøu, gi¶i
quyÕt. Trong bµi b¸o nµy, chóng t«i mong muèn ®− a ra nh÷ng ý t −ëng ban ®Çu, ®Ó cïng
® − îc trao ®æi cïng c¸c ®ång nghiÖp vµ c¸c nhµ khoa häc trong ngµnh. §Ó gi¶i quyÕt triÖt
®Ó vÊn ®Ò nµy ®ßi hái mét ®Ò tµi khoa häc cã quy m«, ®i s©u nghiªn cøu c¸c yÕu tè tù
nhiªn - x· héi, c¸c yÕu tè ®Þa h×nh, thæ nh− ìng, khÝ hËu, dßng ch¶y mÆt, dßng ch¶y ngÇm
.. th«ng qua kiÕn thøc chuyªn gia vµ c¸c lý thuyÕt tÝnh to¸n, kinh nghiÖm cã kÕ thõa kÕt
qu¶ nghiªn cøu tr − íc ®©y tõ ®ã x©y dùng m« h×nh thùc nghiÖm, ®Ó xem xÐt, so s¸nh vµ
®èi chiÕu víi kÕt qu¶ tÝnh to¸n lý thuyÕt, tæng kÕt ® − a ra gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó ng¨n
chÆn lò c¸t, c¸t ®ïn, c¸t ch¶y b¶o vÖ c¸c c«ng tr×nh giao th«ng, nhµ cöa, c¸c khu d©n
sinh – kinh tÕ h − íng ®Õn x©y dùng c¸c trôc ®− êng ven biÓn xanh, s¹ch, an toµn phôc vô
môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi bÒn v÷ng.
nguon tai.lieu . vn
