Xem mẫu
- Báo cáo khoa học
Một số kết quả nghiên cứu về giống đậu
tương mới D140
- T¹p chÝ KHKT N«ng nghiÖp, TËp 2 sè 3/2004
Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ gièng ®Ëu t−¬ng míi D140
Results from studies on new soybean variety D140
Vò §×nh ChÝnh1
Summary
Experiments were carried out to determine characteristics of new soybean variety D140
(hybrid of DL02 x DH4) grown in northern provinces of Vietnam. Results showed that variety
D140 was suitable for growing in all of the three growing seasons in the North of Vietnam. The
growth duration ranged from 90 to 100 days. The plant height was 45-55 cm. The number of
pods per plant was higher than that of the control variety. The of 1000 seed weight was 150-
170g. The seed had a fine color with good quality. D140 proved to be a good soybean variety
with high yield in all three seasons in the year. However, the highest yield was obtained in
summer season (14.8 – 26.8 quintal/ha).
Keywords: Soybean, variety, season, yield, seeds.
1. §Æt vÊn ®Ò1
2. VËt liÖu vµ ph−¬ng ph¸p
§Ëu t−¬ng (Glycine max. L. Merrill) lµ c©y
nghiªn cøu
c«ng nghiÖp ng¾n ngµy cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao
2.1. VËt liÖu nghiªn cøu
trong nÒn n«ng nghiÖp n−íc ta. S¶n phÈm tõ
Mét sè gièng ®Ëu t−¬ng ®Þa ph−¬ng, nhËp néi
c©y ®Ëu t−¬ng dïng ®Ó chÕ biÕn thùc phÈm cho
vµ mét sè dßng gièng míi lai t¹o (9 – 11
ng−êi vµ lµm thøc ¨n cho gia sóc. Ngoµi ra,
dßng, gièng).
®Ëu t−¬ng cßn lµ c©y lu©n canh c¶i t¹o ®Êt cã
2. 2. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu
gi¸ trÞ vµ lµ mÆt hµng n«ng s¶n quan träng. ë
ThÝ nghiÖm so s¸nh gièng vµ kh¶o nghiÖm
miÒn B¾c n−íc ta do khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa
bè trÝ theo ph−¬ng ph¸p khèi ngÉu nhiªn hoµn
nªn cã thÓ gieo trång ®Ëu t−¬ng ®−îc c¶ 3 vô
chØnh víi 3 lÇn nh¾c l¹i.
trong mét n¨m (vô xu©n, vô hÌ vµ vô ®«ng),
ThÝ nghiÖm s¶n xuÊt thö ®−îc so s¸nh víi
tuy nhiªn sè gièng ®Ëu t−¬ng cã thÓ gieo trång
c¸c gièng ®èi chøng ë c¸c ®Þa ph−¬ng ®ang
®−îc c¶ 3 vô trong n¨m vµ cho n¨ng suÊt cao lµ
trång phæ biÕn.
rÊt Ýt. Trong nhiÒu n¨m qua, c¸c nhµ t¹o gièng
Khu vùc ho¸ vµ më réng diÖn tÝch ®Òu so
®Ëu t−¬ng ViÖt Nam ®· ®−a ra nhiÒu gièng míi
s¸nh víi c¸c gièng ®ang trång phæ biÕn ë ®Þa
cã n¨ng suÊt cao, nh−ng chóng chØ thÝch hîp
ph−¬ng.
gieo trång vµ cho n¨ng suÊt cao ë mét sè mïa
§Þa ®iÓm nghiªn cøu: Gia L©m - Hµ Néi,
vô trong n¨m. §iÒu nµy dÉn ®Õn viÖc b¶o qu¶n
B¾c Ninh, B¾c Giang, H−ng Yªn, H¶i D−¬ng,
h¹t gièng cho vô sau, n¨m sau th−êng ph¶i mÊt
Hµ T©y, Phó Thä, Yªn B¸i, B¾c K¹n, Hµ
Ýt nhÊt lµ 3 - 4 th¸ng, ®· lµm gi¶m tû lÖ mäc
Giang, Ninh B×nh.
mÇm cña h¹t. Nh− vËy, thùc tiÔn s¶n xuÊt ®ßi
C¸c chØ tiªu theo dâi: thêi gian sinh
hái cÇn cã gièng ®Ëu t−¬ng n¨ng suÊt cao
tr−ëng, kh¶ n¨ng chèng chÞu, c¸c yÕu tè cÊu
nh−ng cã thÓ sinh tr−ëng ph¸t triÓn t−¬ng ®èi
thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt
tèt c¶ 3 vô trong n¨m.
Quy tr×nh kü thuËt trong thÝ nghiÖm, trong
®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thö ®−îc ¸p dông ®ång ®Òu
trªn mäi gièng.
1
Khoa N«ng häc, Tr−êng §HNNI
159
- Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ gièng ®Ëu t−¬ng míi D140
gièng chÝn sím hay chÝn muén, tõ ®ã lµm c¬
3. KÕt qu¶ nghiªn cøu vµ th¶o
së cho viÖc bè trÝ c¬ cÊu c©y trång hîp lý.
luËn
Gièng ®Ëu t−¬ng D140 lµ con lai cña tæ Gièng ®Ëu t−¬ng D140 cã thêi gian sinh
hîp DL02 x §H4. Trong ®ã mÑ DL02 lµ dßng tr−ëng trung b×nh biÕn ®éng tõ 90 - 98 ngµy
lai gi÷a V73 x V74 cã ®Æc ®iÓm chÞu rÐt thÝch tïy theo mïa vô; thêi gian sinh tr−ëng cña
hîp gieo trång trong vô xu©n vµ vô ®«ng, cßn gièng D140 dµi h¬n so víi gièng §H4 vµ ®èi
bè §H4 lµ gièng cã nguån gèc Trung Quèc chøng DT84 tõ 5 - 7 ngµy, nh−ng ng¾n h¬n
cã ®Æc ®iÓm chÞu nãng thÝch hîp gieo trång ®èi chøng V74 kho¶ng 5 - 6 ngµy. Víi thêi
trong vô hÌ. gian sinh tr−ëng ®ã, cã thÓ gieo trång D140
vµo vô ®Ëu t−¬ng xu©n, vô ®Ëu t−¬ng ®«ng vµ
3.1. Thêi gian sinh tr−ëng cña c¸c dßng,
vô ®Ëu t−¬ng hÌ trung trong c¬ cÊu lu©n canh
gièng ®Ëu t−¬ng
cña miÒn B¾c (B¶ng 1).
Nghiªn cøu vÒ thêi gian sinh tr−ëng cña
3. 2. Kh¶ n¨ng chèng chÞu cña gièng D140
gièng ®Ëu t−¬ng D140 gióp cho viÖc ®¸nh gi¸
B¶ng 1. Thêi gian sinh tr−ëng cña c¸c dßng, gièng n¨m 2001 (ngµy)
STT Tªn dßng gièng Vô xu©n Vô hÌ Vô ®«ng
1 V74(®/c1) 104 - 103
2 §T93 87 80 85
3 D140 98 90 92
4 M103 90 85 –
5 D907 93 87 –
6 §H4 90 85 –
7 D801 92 88 –
8 D912 99 91 92
9 DT84(®/c2) 92 86 88
B¶ng 2. Møc ®é nhiÔm s©u bÖnh, tÝnh t¸ch qu¶, tÝnh chèng ®æ *
Møc ®é bÖnh Gißi
T¸ch qu¶ Chæng ®æ
Gièng ®ôc
S−¬ng §èm Lë cæ (®iÓm 1- 5) (®iÓm 1- 5)
GØ s¾t th©n
mai n©u rÔ
V74 1 3 1 3 9,0 1 1
§T99–2 3 1 1 1 10,5 2 1
§98–03 1 1 1 3 10,5 2 2
§98–01 3 1 3 3 11,0 2 1
§2000–1 1 1 1 3 12,5 1 1
D140 3 3 1 1 7,0 2 1
§T99–01 1 1 1 3 13,5 2 2
AK06 1 1 3 3 11,0 2 1
§98–02 1 1 1 3 9,5 1 1
§T99–03 3 3 1 5 11,0 2 1
§98–04 1 1 1 3 9,0 1 2
* Nguån: Trung t©m kh¶o kiÓm nghiÖm gièng c©y trång Trung −¬ng n¨m 2000
160
- Vò §×nh ChÝnh
3.3. C¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ
KÕt qu¶ theo dâi vÒ kh¶ n¨ng chèng chÞu
n¨ng suÊt cña gièng D140
cña gièng D140 trªn b¶ng 2 cho thÊy møc
®é nhiÔm s©u bÖnh, kh¶ n¨ng chèng ®æ vµ C¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt lµ nh÷ng
møc ph¶n øng víi ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh bÊt chØ tiªu rÊt quan träng ®Ó t¹o thµnh n¨ng suÊt
thuËn cña D140 ®Òu ë møc nhÑ vµ møc vµ thÓ hiÖn gi¸ trÞ cña chóng. Nã phô thuéc
trung b×nh so víi c¸c gièng kh¸c ®· ®−îc vµo b¶n chÊt di truyÒn cña tõng dßng, gièng
NguyÔn Thiªn L−¬ng, §oµn Kim Long vµ vµ ®iÒu kiÖn ngo¹i c¶nh còng nh− kü thuËt
CTV (2000); NguyÔn Thiªn L−¬ng vµ cs canh t¸c. Nghiªn cøu vÒ c¸c yÕu tè cÊu thµnh
(2000) nghiªn cøu. Tuy nhiªn cÇn chó ý n¨ng suÊt vµ c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn n¨ng
phßng trõ vÒ bÖnh s−¬ng mai trong ®iÒu suÊt cña gièng D140, kÕt qu¶ thu ®−îc tr×nh
kiÖn vô xu©n vµ vô hÌ. bµy trªn c¸c b¶ng 3, 4, 5.
B¶ng 3. C¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt (vô xu©n n¨m 2001)
TT Tªn dßng, Tæng sè qu¶ Tû lÖ Tû lÖ Tû lÖ Khèi N¨ng
gièng (qu¶/ c©y) qu¶ 1 qu¶ 2 qu¶ 3 l−îng suÊt
h¹t (%) h¹t (%) h¹t (%) 1000(g) (t¹/ha)
1 V74 34,70 11,32 73,11 10,75 132,40 21,01
2 §T93 35,33 21,14 60,94 8,86 142,40 22,41
3 D140 46,40 13,90 56,82 22,23 159,90 25,00
4 M103 31,63 9,82 65,29 18,91 186,90 22,14
5 D907 47,37 12,81 73,10 6,06 153,30 22,96
6 §H4 31,33 13,07 73,07 9,85 181,90 20,95
7 D801 36,33 11,92 63,86 18,72 148,60 23,52
8 D912 44,33 16,73 65,76 12,04 157,90 24,70
9 DT84 33,05 16,5 65,5 18,00 173,00 21,50
LSD(5%) 1,458
B¶ng 4. C¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt (vô hÌ n¨m 2001)
N¨ng
Dßng Tæng sè qu¶ Tû lÖ qu¶ 1 Tû lÖ qu¶ Khèi l−îng
TT suÊt
gièng (qu¶/c©y h¹t(%) 3 h¹t(%) 1000 h¹t (g)
(t¹/ha)
1 §H4(®/c) 45 13,5 14,5 169 23,5
2 §T93 42 10,0 12,2 145 22,0
3 D140 48 10,5 20,0 160 26,8
4 M103 46 13,2 15,0 170 27,0
5 D801 49 16,2 12,6 152 25,2
6 D912 49 16,5 11,5 158 25,5
7 DT84 46 14,0 16,2 170 26,4
LSD 05 1,62
161
- Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ gièng ®Ëu t−¬ng míi D140
B¶ng 5. C¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt (vô ®«ng n¨m 2001)
TT Tªn dßng, Tæng sè qu¶ Tû lÖ qu¶ Tû lÖ qu¶ Khèi l−îng N¨ng suÊt
gièng (qu¶/c©y) 1 h¹t (%) 3 h¹t (%) 1000h¹t (g) (t¹/ha)
1 V74(®/c) 35 15 10,3 120 14,0
2 AK03 34 21 16,0 117 13,6
3 DT84 32 18 15,0 177 13,8
4 §T93 35 14 13,0 152 13,2
5 D140 41 16 21,0 165 16,0
LSD05 1,47
Sè liÖu c¸c b¶ng cho thÊy: trong ®iÒu 13,2t¹/ha)
kiÖn vô xu©n, gièng ®Ëu t−¬ng D140 cã tæng
3.4. KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ kü thuËt th©m
sè qu¶ trªn c©y ®¹t 46,4 qu¶, tû lÖ qu¶ 3 h¹t
canh cho gièng D140
®¹t cao nhÊt 22,23%; khèi l−îng 1000 h¹t kh¸
Khi mét gièng ra ®êi ®ßi hái cÇn cã quy
cao, ®¹t 159,9 g; n¨ng suÊt thùc thu ®¹t cao
tr×nh kü thuËt thÝch hîp ®Ó ph¸t huy hÕt tiÒm
nhÊt trong c¸c dßng, gièng tham gia thÝ
n¨ng cña chóng, chÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu
nghiÖm (25,00 t¹/ha).
c¸c biÖn ph¸p kü thuËt lµ rÊt cÇn thiÕt. C¸c thÝ
Trong ®iÒu kiÖn vô hÌ, gièng D140 cã sè
nghiÖm vÒ kü thuËt hoµn chØnh quy tr×nh th©m
qu¶ trªn c©y ®¹t 48 qu¶ t−¬ng ®−¬ng víi
canh cho gièng ®Ëu t−¬ng míi D140 ®· cho
gièng M103 vµ DT84 nh−ng cao h¬n gièng
thÊy gièng D140 ®¹t n¨ng suÊt cao nhÊt trong
§T93; Khèi l−îng 1000 h¹t ®¹t 160 g; N¨ng
®iÒu kiÖn vô hÌ ë mËt ®é 35 c©y/m2, trong
suÊt thùc thu ®¹t 26,8 t¹/ ha t−¬ng ®−¬ng víi
®iÒu kiÖn vô xu©n 40 c©y/m2.
gièng M103 vµ DT84 nh−ng h¬n h¼n §H4
Nghiªn cøu ¶nh h−ëng cña liÒu l−îng N,
(chØ ®¹t 23,5 t¹/ha).
P205 , K20 ®Õn sinh tr−ëng, ph¸t triÓn, c¸c yÕu
Trong ®iÒu kiÖn vô ®«ng kh¶ n¨ng sinh
tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ n¨ng suÊt kÕt qu¶
tr−ëng cña c¸c dßng gièng kÐm h¬n. Tuy
cho thÊy: L−îng ph©n bãn thÝch hîp cho 1 ha
nhiªn, gièng D140 biÓu hiÖn kh¶ n¨ng sinh
lµ 30kg N, 90kg P205 vµ 60kg K20.
tr−ëng tèt, c¸c yÕu tè cÊu thµnh n¨ng suÊt vµ
3.5. KÕt qu¶ s¶n xuÊt thö gièng D140
n¨ng suÊt ®¹t cao (16,0 t¹/ha), cao h¬n ®èi
Cïng víi c¸c thÝ nghiÖm so s¸nh vµ kh¶o
chøng (14 t¹/ha) vµ cao h¬n c¸c dßng gièng
nghiÖm ®· tr×nh bµy ë trªn, chóng t«i ®· tiÕn
kh¸c (DT84 ®¹t 13,8 t¹/ha, AK03 ®¹t
hµnh s¶n xuÊt thö gièng ®ç t−¬ng D140 ë
13,6t¹/ha vµ §T93 ®¹t n¨ng suÊt thÊp h¬n c¶
B¶ng 6. KÕt qu¶ s¶n xuÊt thö D140 (t¹/ha)
Gièng Hµ Néi H−ng Yªn H¶i D−¬ng B¾c Ninh B¾c Hµ T©y
(vô xu©n (vô ®«ng (vô xu©n (vô hÌ Giang (vô (vô xu©n
2001) 2001) 2002) 2002) hÌ 2001) 2001)
V74 – 14,0 – 15,2 – 16,5
DT84 16,2 13,5 14,0 21,6 19,0 –
§T93 14,7 13,2 – 16,2 16,0 –
D140 24,6 16,2 18,9 21,6 18,9 20,5
DiÖn tÝch 10 ha 3 ha 1,5 ha 6ha 0,8 ha 1 ha
trång D140
162
- Vò §×nh ChÝnh
B¶ng 7. Mét sè ®Æc ®iÓm h×nh th¸i, n«ng sinh häc cña gièng D140
Dßng M¨u s¾c Mµu vá Mµu vá Mµu rèn Mµu l¸ TGST Protein (%
Gièng th©n qu¶ h¹t h¹t (ngµy) chÊt kh«)
D140 TÝm N©u sÉm Vµng N©u nh¹t Xanh ®Ëm 90 -100 39,75
§H4 TÝm Vµng Vµng N©u vµng Xanh 85 - 90 39,7
DT84 TÝm Vµng Vµng N©u vµng Xanh 85 -90 –
AK03 TÝm N©u Vµng N©u nh¹t Xanh 85 -90 –
V74 Tr¾ng N©u sÉm Vµng N©u ®en Xanh nh¹t 95 -105 –
nhiÒu n¬i: Gia L©m, §«ng Anh (Hµ Néi), B¾c suÊt 21 t¹/ha trong khi ®ã DT 84 chØ ®¹t 16,2
Ninh, B¾c Giang, H¶i D−¬ng, H−ng Yªn…®Ó t¹/ha.
so s¸nh víi c¸c gièng ®Ëu t−¬ng ®ang trång Trong ®iÒu kiÖn vô hÌ D140 sinh tr−ëng
phæ biÕn ë ®Þa ph−¬ng. Trong s¶n xuÊt thö, ¸p kh¸ tèt cho n¨ng suÊt t−¬ng ®èi cao ®¹t 18
dông quy tr×nh kü thuËt ®ång ®Òu cho mäi ®Õn 24 ta/ha t−¬ng ®−¬ng víi DT84, nh−ng
gièng vµ lµ quy tr×nh phæ biÕn hiÖn ®ang ¸p cao h¬n h¼n so víi gièng Vµng M−êng
dông. Nh×n chung ë c¸c ®iÓm s¶n xuÊt thö vµ Kh−¬ng vµ gièng §H4.
c¸c mïa vô kh¸c nhau ®Òu cho thÊy D140 cã Trong ®iÒu kiÖn vô ®«ng D140 sinh
n¨ng suÊt cao h¬n c¸c gièng ®èi chøng ®ang tr−ëng ph¸t triÓn, chÞu rÐt tèt cho n¨ng suÊt cao
trång phæ biÕn ë ®Þa ph−¬ng lµ V74, §T93, ®¹t 16,1 ®Õn 16,5 ta/ha cao h¬n h¼n gièng V74,
DT84. §T93 lµ c¸c gièng ®ang trång trong s¶n xuÊt.
3.6. §Æc ®iÓm h×nh th¸i 4. KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ
KÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ h×nh th¸i cho thÊy: 4.1. KÕt luËn
D140 cã hoa tÝm, qu¶ n©u, sÉm rèn, h¹t mµu D140 lµ gièng ®Ëu t−¬ng cã kh¶ n¨ng
n©u nh¹t, l¸ mµu xanh ®Ëm, ®u«i l¸ nhän. sinh tr−ëng vµ ph¸t triÓn tèt ë c¶ 3 vô trong
D140 cã hµm l−îng protein kh¸ cao (39,95%) n¨m lµ vô xu©n, vô hÌ vµ vô ®«ng ë c¸c tØnh
phÝa B¾c.
3.7. KÕt qu¶ s¶n xuÊt trªn diÖn réng
D140 cã thêi gian sinh tr−ëng trung b×nh
Sau khi ®−îc phÐp khu vùc ho¸, chóng
tõ 90 - 100 ngµy, thÝch øng réng nªn cã thÓ
t«i ®· tiÕn hµnh s¶n xuÊt trªn diÖn réng gièng
®−a vµo c¬ cÊu ®Ëu t−¬ng vô xu©n, vô ®Ëu
D140 tõ n¨m 2000 – 2003 ë nhiÒu ®Þa ®iÓm
t−¬ng hÌ trung vµ vô ®Ëu t−¬ng ®«ng.
vµ c¸c mïa vô kh¸c nhau ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶
D 140 cã chiÒu cao c©y trung b×nh 45 -
n¨ng sinh tr−ëng ph¸t triÓn, tÝnh thÝch øng vµ
55 cm , sè qu¶ nhiÒu, tû lÖ qu¶ 3 h¹t cao, khèi
®¸nh gi¸ n¨ng suÊt cña D140 so víi nh÷ng
l−îng 1000 h¹t kh¸ (150 - 170g), mµu s¾c h¹t
gièng cò ®ang trång phæ biÕn ë c¸c ®Þa
®Ñp, chÊt l−îng tèt, cho n¨ng suÊt cao ë c¶ 3
ph−¬ng.
vô nh−ng cao nhÊt lµ ë vô xu©n vµ vô hÌ, ®¹t
KÕt qu¶ s¶n xuÊt trªn diÖn réng ë c¸c ®Þa
14,8 – 26,8t¹/ha, cao h¬n h¼n V74, DT84 ë vô
®iÓm: Hµ Néi, H−ng Yªn, Hµ Nam, B¾c Ninh,
xu©n, cao h¬n h¼n §H4 ë vô hÌ, cao h¬n V74,
B¾c Giang, Phó Thä, Yªn B¸i…®Òu cho thÊy
§T93 vµ DT84 ë vô ®«ng vµ cã n¨ng suÊt
trong ®iÒu kiÖn vô xu©n D140 cho n¨ng suÊt
t−¬ng ®−¬ng gièng DT84, M103 trong vô hÌ.
cao ®¹t 17,3 ®Õn 23,4 t¹/ha cao h¬n c¸c gièng
4.2. §Ò nghÞ
®ang trång ë ®Þa ph−¬ng nh− V74, DT84,
D140 lµ gièng ®Ëu t−¬ng cã kh¶ n¨ng
§T93, Vµng M−êng Kh−¬ng tõ 18,7 ®Õn 33,7
sinh tr−ëng ph¸t triÓn tèt vµ cho n¨ng suÊt cao
%. §iÓn h×nh nh− ë Phó Thä D140 cho n¨ng
163
- Mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ gièng ®Ëu t−¬ng míi D140
ë c¶ 3 vô trong n¨m ®· ®−îc Héi ®ång khoa kh¶o nghiÖm gièng ®Ëu t−¬ng míi 2 n¨m 1998
häc Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n - 2000 ë c¸c tØnh phÝa B¾c”. KÕt qu¶ kh¶o
c«ng nhËn gièng quèc gia, vËy ®Ò nghÞ më nghiÖm vµ kiÓm nghiÖm gièng c©y trång 1999 -
réng diÖn tÝch s¶n xuÊt ë c¸c tØnh phÝa B¾c. 2000.
NguyÔn ThiÖn L−¬ng vµ CTV. 2000. KÕt qu¶ kh¶o
Tµi liÖu tham kh¶o nghiÖm gièng ®Ëu t−¬ng vô xu©n n¨m 2000.
NguyÔn ThiÖn L−¬ng, §oµn Kim Long, NguyÔn Trung t©m Kh¶o nghiÖm vµ kiÓm nghiÖm c©y
TiÕn Phong, Ph¹m Xu©n Liªm. 2000. “KÕt qu¶ trång Trung −¬ng.
164
nguon tai.lieu . vn