- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- Báo cáo khoa học: Giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá dân tộc trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá ở nước ta hiện nay
Xem mẫu
- Gi÷ g×n vμ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc
trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸
ë n−íc ta hiÖn nay
ThS. NguyÔn thÞ t©m
Bé m«n LÞch sö ®¶ng
Khoa M¸c – Lªnin, t− t−ëng Hå ChÝ Minh
Tr−êng §¹i häc GTVT
Tãm t¾t: Trong thêi ®¹i ngμy nay, qu¸ tr×nh toμn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ ®ang diÔn ra m¹nh
mÏ vμ trë thμnh xu thÕ tÊt yÕu, sù quan t©m ®Õn v¨n ho¸ vμ v¨n ho¸ d©n téc ®ang trë thμnh
mét vÊn ®Ò quèc tÕ nãng báng. V¨n ho¸ chÝnh lμ yÕu tè chiÕm vÞ trÝ trung t©m vμ ®ãng vai trß
®iÒu tiÕt cña ph¸t triÓn. C¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kh«ng chó ý ®Õn yÕu tè v¨n ho¸ vμ v¨n ho¸
d©n téc sím muén ®Òu thÊt b¹i. Do vËy, viÖc gi÷ g×n vμ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc sÏ
quyÕt ®Þnh ®Õn thμnh c«ng cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n−íc ta trong giai
®o¹n hiÖn nay.
Summary: Today, globalization and regionalization are going on very vigorously and have
become an indispensable tendency. The attention to culture and national culture is becoming a
crucial international issue. Culture is a central part and plays an adjusting role in development.
KT-ML Development plans, without attention to the role of the culture and national culture, are likely to
fail.
Therefore, in our country, preserving and promoting the national cultural identities will
decide the success of industrialization and modernization in our country for the time being.
®−îc kh¼ng ®Þnh trong NghÞ quyÕt Trung −¬ng
5 kho¸ VIII: "V¨n ho¸ ViÖt Nam lµ tæng thÓ
i. ®Æt vÊn ®Ò
nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn do céng
§Êt n−íc chóng ta ®ang trong qu¸ tr×nh ®ång c¸c d©n téc ViÖt Nam s¸ng t¹o ra trong
c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ môc tiªu c¬ qu¸ tr×nh dùng n−íc vµ gi÷ n−íc. Nhê nÒn
b¶n vµ xuyªn suèt con ®−êng c¸ch m¹ng ViÖt t¶ng vµ søc m¹nh v¨n ho¸ Êy mµ dï cã nhiÒu
Nam lµ §éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ nghÜa thêi kú bÞ ®« hé, d©n téc ta vÉn gi÷ v÷ng vµ
x· héi. §Ó ®¹t ®−îc môc tiªu to lín nµy, ®ßi ph¸t huy b¶n s¾c cña m×nh, ch¼ng nh÷ng
hái chóng ta ph¶i héi tô ®−îc c¸c yÕu tè, ®éng kh«ng bÞ ®ång ho¸, mµ cßn quËt c−êng ®øng
lùc cho ph¸t triÓn. Trong c¸c ®éng lùc Êy th× dËy giµnh ®éc lËp d©n téc, lÊy søc ta mµ gi¶i
b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam lµ ®éng lùc phãng cho ta".
tinh thÇn ®Æc biÖt quan träng. §iÒu nµy ®·
- tÝnh gi¶n dÞ trong lèi sèng… B¶n s¾c v¨n ho¸
ii. néi dung
d©n téc cßn ®Ëm nÐt trong c¸c h×nh thøc biÓu
1. Vai trß cña v¨n ho¸ d©n téc ViÖt
hiÖn mang tÝnh d©n téc ®éc ®¸o. Nh÷ng gi¸ trÞ
Nam
nµy ®· lµm nªn diÖn m¹o ®Æc s¾c cña nÒn
NÒn v¨n ho¸ nµo còng thuéc vÒ mét
v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam, ®ång thêi gãp
céng ®ång nhÊt ®Þnh, mét d©n téc nhÊt ®Þnh,
phÇn ®Þnh h−íng cho m« h×nh ph¸t triÓn cña
trong ®ã nh©n d©n lao ®éng lµ chñ thÓ ch©n
nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam "tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n
chÝnh cña nÒn v¨n ho¸ ®ã. Mçi nÒn v¨n ho¸
s¾c d©n téc" mµ §¶ng vµ nh©n d©n ta ®ang
cã nh÷ng ®Æc tr−ng riªng, nh÷ng gi¸ trÞ vµ
tiÕn hµnh x©y dùng hiÖn nay.
chuÈn mùc gi¸ trÞ riªng khiÕn chóng ta cã thÓ
Søc m¹nh tõ nÒn v¨n ho¸ d©n téc ViÖt
nhËn ®−îc s¾c th¸i riªng, b¶n s¾c riªng cña
Nam to¶ ra trong thùc tiÔn ®Êu tranh chèng
mçi d©n téc, mçi nÒn v¨n ho¸ trong céng
giÆc ngo¹i x©m lµ cùc kú sinh ®éng, mang tÝnh
®ång v¨n ho¸ nh©n lo¹i. §Êy chÝnh lµ b¶n s¾c
thùc tÕ, tÝnh hiÖu qu¶ rÊt cao. Tõ buæi ®Çu s¬
d©n téc cña v¨n ho¸.
khai dùng n−íc cho tíi hiÖn nay, chóng ta ®·
Nãi ®Õn v¨n ho¸ ViÖt Nam lµ nãi ®Õn b¶n
chiÕn ®Êu nhiÒu kÎ thï x©m l−îc. §ã lµ chèng
s¾c d©n téc cña nã. Cã nghÜa lµ nÒn v¨n ho¸
l¹i sù bµnh tr−íng cña ph−¬ng B¾c, sù x©m
ViÖt Nam cã mét s¾c th¸i riªng, víi nh÷ng
l−îc cña thùc d©n Ph¸p, ®Õ quèc Mü vµ nhiÒu
®−êng nÐt riªng biÖt kh«ng thÓ pha trén víi
thÕ lùc ph¶n ®éng kh¸c. §øng tr−íc v« vµn
bÊt kú nÒn v¨n ho¸ nµo trªn thÕ giíi. B¶n s¾c
khã kh¨n thö th¸ch ®ã, chóng ta - nh÷ng con
d©n téc ®−îc thÓ hiÖn trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc
ng−êi ViÖt Nam kh«ng hÒ khuÊt phôc chÝnh
cña ®êi sèng v¨n ho¸ ViÖt Nam: trong ý thøc
nhê søc m¹nh tiÒm tµng cña d©n téc hay søc
thuéc vÒ d©n téc ViÖt Nam, vÒ céi nguån, vÒ KT-ML
m¹nh cña nÒn v¨n ho¸ l©u ®êi ®· gióp chóng
lèi sèng, ph−¬ng thøc øng xö, vÒ thÞ hiÕu vµ lý
ta chiÕn ®Êu vµ chiÕn th¾ng kÎ thï. Kh«ng chØ
t−ëng, vÒ c¸ch dùng n−íc vµ gi÷ n−íc, vÒ
huy ®éng ®Ó ®¸nh giÆc gi÷ n−íc, mµ søc
c¸ch s¸ng t¹o v¨n ho¸… Kh«ng chØ riªng h×nh
m¹nh v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam cßn ®ang
thøc mµ b¶n s¾c d©n téc cßn ®Ëm ®µ trong
ph¸t huy m¹nh mÏ trong sù nghiÖp c«ng
néi dung - chiÒu s©u bªn trong.
nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc hiÖn nay.
Héi nghÞ lÇn thø n¨m Ban chÊp hµnh NghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø t− Ban chÊp hµnh
Trung −¬ng §¶ng céng s¶n ViÖt Nam kho¸ Trung −¬ng §¶ng kho¸ VII ®· nªu râ: "V¨n
VIII ®· kh¼ng ®Þnh: B¶n s¾c d©n téc cña nÒn ho¸ lµ nÒn t¶ng tinh thÇn cña x· héi, mét
v¨n ho¸ ViÖt Nam qua sù ch−ng cÊt cña thêi ®éng lùc thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi
gian ®· kÕt thµnh nh÷ng gi¸ trÞ truyÒn thèng ®ång thêi lµ mét môc tiªu cña chñ nghÜa x·
bÒn v÷ng, lµm nªn søc sèng néi t¹i, n¨ng héi".
l−îng tinh thÇn tiÒm Èn cho d©n téc ViÖt Nam.
V¨n ho¸ d©n téc trë thµnh nguån néi lùc
Nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn tiªu biÓu cña d©n téc
cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, bëi v× trong thêi
ViÖt Nam ®ã lµ: "Lßng yªu n−íc nång nµn, ý
®¹i hiÖn nay, nguån gèc cña sù ph¸t triÓn
chÝ tù c−êng d©n téc, tinh thÇn ®oµn kÕt, ý
kh«ng chØ lµ lao ®éng, vèn, kü thuËt, tµi
thøc céng ®ång g¾n kÕt c¸ nh©n - gia ®×nh -
nguyªn thiªn nhiªn mµ cßn lµ tiÒm n¨ng s¸ng
lµng x· - Tæ quèc, lßng nh©n ¸i, khoan dung,
t¹o cña nguån lùc con ng−êi. TiÒm n¨ng s¸ng
träng t×nh nghÜa, ®¹o lý, ®øc tÝnh cÇn cï, s¸ng
t¹o nµy l¹i ®ang n»m trong v¨n ho¸ d©n téc,
t¹o trong lao ®éng, sù tinh tÕ trong øng xö,
- nghÜa lµ trong sù hiÓu biÕt, trong t©m hån, ®¹o trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr−êng
lÝ, lèi sèng cña mäi c¸ nh©n vµ c¶ céng ®ång ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa gãp phÇn t¹o
d©n téc. Nh− vËy, mäi yÕu tè cña v¨n ho¸ d©n ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó chóng ta tiÕp thu nhanh
téc ®Òu tham gia, ®Òu lµ nguån néi sinh cña nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt nh÷ng tiÕn bé khoa häc
sù ph¸t triÓn cña ®Êt n−íc. c«ng nghÖ, nguån vèn n−íc ngoµi, kinh
nghiÖm qu¶n lý cña thÕ giíi vµ øng dông réng
Xu h−íng chung cña nh©n lo¹i tiÕn bé
r·i h¬n trong thùc tiÔn. Th«ng qua nguån lùc
ngµy nay lµ kh«ng chÊp nhËn ch¹y theo t¨ng
con ng−êi ViÖt Nam, trÝ tuÖ ViÖt Nam tiÕp
tr−ëng kinh tÕ mµ ph¶i hi sinh v¨n ho¸ d©n téc.
nhËn nh÷ng thµnh tùu khoa häc, c«ng nghÖ
Ph¶i phÊn ®Êu cho t¨ng tr−ëng kinh tÕ, võa
tiªn tiÕn phôc vô ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸,
b¶o vÖ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, chÊn h−ng
hiÖn ®¹i ho¸ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr−êng theo
v¨n ho¸ d©n téc nh»m ®Þnh h−íng cho viÖc
®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa.
thùc hiÖn c¸c môc tiªu nh©n ®¹o trong ph¸t
triÓn. Muèn vËy, v¨n ho¸ d©n téc ph¶i trë thµnh Ph¸t huy søc m¹nh v¨n ho¸ d©n téc ViÖt
®éng lùc, môc tiªu vµ hÖ ®iÒu tiÕt cña sù ph¸t Nam trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn
triÓn. Kh¼ng ®Þnh mèi quan hÖ gi÷a ph¸t triÓn ®¹i ho¸, thùc hiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh
kinh tÕ víi b¶o vÖ b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc, h−íng x· héi chñ nghÜa gãp phÇn h¹n chÕ
®ång chÝ Vâ V¨n KiÖt, trong b¶n b¸o c¸o t¹i kú ®Õn møc thÊp nhÊt mÆt tr¸i cña c¬ chÕ nµy.
häp lÇn thø X, quèc héi kho¸ VIII (10/12/1991) C¬ chÕ thÞ tr−êng mét mÆt t¹o ra sù thÞnh
®· chØ râ: "kinh tÕ - v¨n ho¸ g¾n bã víi nhau v−îng kinh tÕ, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n…
hÕt søc chÆt chÏ: Kinh tÕ kh«ng tù m×nh ph¸t nh−ng mÆt kh¸c l¹i g©y ra nhiÒu hËu qu¶ tiªu
triÓn nÕu thiÕu nÒn t¶ng v¨n ho¸ vµ v¨n ho¸ cùc, g©y bøc xóc trong lßng x· héi, thËm chÝ
KT-ML kh«ng ph¶i lµ s¶n phÈm thô ®éng cña kinh tÕ. cã thÓ lµm chÖch h−íng x· héi chñ nghÜa cña
Ph¸t triÓn trªn c¬ së kÕt hîp hµi hoµ kinh tÕ vµ ®Êt n−íc nh−: t×nh tr¹ng suy tho¸i ®¹o ®øc x·
v¨n ho¸ lµ sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng, hiÖu qu¶ héi, tÖ n¹n tham « l·ng phÝ, « nhiÔm m«i
vµ v÷ng ch¾c nhÊt". tr−êng… Tr−íc thùc tr¹ng nhøc nhèi ®ã viÖc
ph¸t huy søc m¹nh v¨n ho¸ d©n téc thùc sù
2. Thùc tr¹ng cña viÖc gi÷ g×n vµ ph¸t
cã t¸c dông to lín. §¶ng vµ Nhµ n−íc ®· ®Ò
huy b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc trong thêi kú
ra nhiÒu chñ tr−¬ng vÒ ph¸t triÓn v¨n ho¸, vÒ
c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë n−íc ta
hiÖn nay ph¸t huy søc m¹nh v¨n ho¸ d©n téc nªn
Trªn hai m−¬i n¨m sau ngµy ®éc lËp, nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn truyÒn thèng cña d©n
d−íi sù khëi x−íng vµ l·nh ®¹o cña §¶ng, téc ®−îc kh¬i nguån ®· håi sinh vµ ph¸t triÓn
m¹nh mÏ. ChÝnh v× vËy, c¸c ho¹t ®éng s¶n
®Êt n−íc ta ®· giµnh ®−îc nh÷ng th¾ng lîi ®Æt
biÖt quan träng trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, xuÊt kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr−êng ®ang
chÝnh trÞ, an ninh quèc phßng, ®èi ngo¹i…gãp dÇn mang 1 phong c¸ch míi, v¨n minh b×nh
phÇn cñng cè v÷ng ch¾c nÒn ®éc lËp d©n téc ®¼ng; c¸c doanh nh©n, doanh nghiÖp rÊt chó
vµ chÕ ®é x· héi chñ nghÜa. §ã lµ nh÷ng ý ®Õn ch÷ "tÝn", ®ã chÝnh lµ biÓu hiÖn sinh
thµnh tùu ®Æc s¾c cña qu¸ tr×nh ph¸t huy søc ®éng cña nÐt ®Ñp träng t×nh nghÜa, ®¹o lÝ cña
m¹nh v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam. d©n téc ta.
2.1. Trong lÜnh vùc kinh tÕ Ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr−êng, ®Èy m¹nh
c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh
Søc m¹nh v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam
- h−íng x· héi chñ nghÜa nh»m môc tiªu: D©n kh¾c phôc ®−îc nh÷ng sù biÕn d¹ng tha ho¸
giµu, n−íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh quyÒn lùc, xa rêi nguyªn t¾c uû quyÒn cña
chØ cã thÓ thµnh c«ng khi chóng ta biÕt kh¬i d©n.
nguån d©n chñ, kh¬i dËy vµ ph¸t huy tiÒm
Nh− vËy, søc m¹nh cña v¨n ho¸ d©n téc
n¨ng, søc s¸ng t¹o ë nguån lùc con ng−êi -
ViÖt Nam ®· vµ ®ang gãp phÇn quan träng
®iÒu nµy n»m ngay trong v¨n ho¸ d©n téc.
trong viÖc x©y dùng ®æi míi ®−êng lèi chÝnh trÞ
2.2. Trong lÜnh vùc chÝnh trÞ cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n−íc, gi÷ v÷ng
®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi. Søc
Quan hÖ gi÷a chÝnh trÞ víi v¨n ho¸ lµ
m¹nh v¨n ho¸ d©n téc lµ c¬ së æn ®Þnh chÝnh
quan hÖ t−¬ng t¸c, g¾n bã chÆt chÏ, trong ®ã
trÞ, ®Êt n−íc.
yÕu tè chÝnh trÞ lµ c¬ së, lµ tiÒn ®Ò cho yÕu tè
v¨n ho¸, ng−îc l¹i v¨n ho¸ cã tÝnh ®éc lËp 2.3. Trong lÜnh vùc x· héi
t−¬ng ®èi cña nã víi søc m¹nh tinh thÇn lµ −u
V¨n ho¸ vµ x· héi g¾n bã chÆt chÏ víi
thÕ, t¸c ®éng trë l¹i vµo chÝnh trÞ b»ng c¬ chÕ
nhau. X· héi lµ bé mÆt cña v¨n ho¸ vµ ng−îc
riªng, lµm cho chÝnh trÞ æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn
l¹i, v¨n ho¸ ph¶i th«ng qua x· héi, lµm nªn
theo nh÷ng ®Þnh h−íng, môc tiªu ®· ®Æt ra.
m«i tr−êng x· héi, ®Ó råi t¸c ®éng vµo c¸c
V¨n ho¸ d©n téc víi søc m¹nh néi sinh cña
qu¸ tr×nh vµ lÜnh vùc kh¸c trong cuéc sèng x·
m×nh, chÝnh lµ nguån gèc s©u xa, lµ xuÊt ph¸t
héi, cuéc sèng con ng−êi.
®iÓm cña qu¸ tr×nh ®æi míi trong lÜnh vùc
Ph¸t huy søc m¹nh v¨n ho¸ d©n téc ViÖt
chÝnh trÞ, tr−íc hÕt lµ ®æi míi t− duy chÝnh trÞ,
Nam trong lÜnh vùc x· héi kh«ng thÓ kh«ng cã
t− duy lÝ luËn cña §¶ng.
chiÕn l−îc ph¸t triÓn con ng−êi ViÖt Nam hiÖn
Ph¸t huy søc m¹nh v¨n ho¸ d©n téc KT-ML
®¹i. Ph¶i x©y dùng ®Ó con ng−êi ViÖt Nam
trong lÜnh vùc chÝnh trÞ lµ ph¸t huy søc m¹nh
®−îc ph¸t triÓn toµn diÖn: Cao vÒ trÝ tuÖ; n¨ng
cña chñ nghÜa yªu n−íc, ý thøc tù gi¸c, tÝch
®éng vµ s¸ng t¹o; c−êng tr¸ng vÒ thÓ chÊt,
cùc chñ ®éng vµ n¨ng lùc s¸ng t¹o cña mçi
phong phó vÒ tinh thÇn, trong s¸ng vÒ ®¹o
ng−êi ViÖt Nam, cña c¶ céng ®ång d©n téc
®øc. Do vËy, søc m¹nh v¨n ho¸ d©n téc ViÖt
trong qu¸ tr×nh lµm chñ chÕ ®é míi. §ång thêi,
Nam trong lÜnh vùc x· héi lµ lµm sèng dËy
gãp phÇn ph¸t triÓn ý thøc d©n chñ, trau dåi
nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña d©n téc ë mçi con
n¨ng lùc thùc hµnh d©n chñ cña nh©n d©n,
ng−êi ViÖt Nam yªu n−íc ®èi víi nh÷ng chñ
gióp ®«ng ®¶o quÇn chóng cã ®iÒu kiÖn thùc
tr−¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ n−íc, víi
hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô lµm chñ cña m×nh,
nh÷ng viÖc lµm cô thÓ thiÕt thùc. HiÖn nay,
chñ ®éng tham gia vµo cac c«ng viÖc qu¶n lý,
chóng ta ®ang ®Èy m¹nh cuéc vËn ®éng "toµn
vµo ®êi sèng chÝnh trÞ, mµ trùc tiÕp nhÊt lµ
d©n ®oµn kÕt x©y dùng ®êi sèng v¨n ho¸",
tham gia x©y dùng §¶ng, x©y dùng nhµ n−íc,
"x©y dùng nÕp sèng v¨n minh, gia ®×nh v¨n
x©y dùng c¸c ®oµn thÓ, tæ chøc chÝnh trÞ theo
ho¸"; "x©y dùng lµng v¨n ho¸"… Trong qu¸
ph−¬ng ch©m "D©n biÕt, d©n bµn, d©n kiÓm
tr×nh thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu nµy chóng ta
tra". V¨n ho¸ ViÖt Nam cã vai trß ®Æc biÖt
®· ®éng viªn ®−îc tinh thÇn yªu n−íc, truyÒn
quan träng ®èi víi c«ng t¸c tham x©y dùng
thèng ®oµn kÕt g¾n bã gi÷a c¸ nh©n - gia ®×nh
§¶ng cÇm quyÒn trong s¹ch, v÷ng m¹nh vµ
- lµng x· - Tæ quèc; ý chÝ tù lùc, tù c−êng
Nhµ n−íc Ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa cña
trong mçi con ng−êi vµ trong c¶ céng ®ång
d©n, do d©n vµ v× d©n, ®ång thêi ng¨n chÆn,
- d©n téc ViÖt Nam. V¨n ho¸ d©n téc ®ang thùc ho¸ cña ®Êt n−íc b¹n cã hiÖu qu¶, ®ång thêi
sù thÊm s©u ®Õn tõng khu d©n c−, lµng b¶n, còng gi÷ ®−îc b¶n s¾c cña chÝnh m×nh; hoµ
gia ®×nh, c¸ nh©n vµ c¸c mèi quan hÖ x· héi. nhËp song kh«ng hoµ tan. Héi nhËp quèc tÕ lµ
Do ®ã gãp phÇn phª ph¸n gay g¾t t×nh tr¹ng nh»m n©ng cao h¬n søc m¹nh cña ®Êt n−íc,
b¨ng ho¹i vÒ ®¹o ®øc, lèi sèng tÖ quan liªu, lµm t¨ng uy tÝn vµ vÞ thÕ cña ®Êt n−íc trªn
tham nhòng, ®ång thêi båi d−ìng, n©ng cao tr−êng quèc tÕ… §ã lµ viÖc lµm thiÕt yÕu phôc
phÈm chÊt ®¹o ®øc, lý t−ëng c¸ch m¹ng cho vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
c¸n bé vµ nh©n d©n. ho¸ cña ®Êt n−íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay.
2.5. Trong lÜnh vùc quèc phßng an
V¨n ho¸ d©n téc ®ang t¹o ra ®éng lùc ®Ó
ninh.
x©y dùng mét nÒn kinh tÕ míi víi c¬ cÊu
kh«ng ngõng ®æi míi, mang l¹i n¨ng suÊt lao
Søc m¹nh thËt sù bÒn v÷ng cña quèc
®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ, x· héi ngµy cµng
phßng, an ninh ph¶i ®−îc t×m thÊy ë søc m¹nh
cao, gãp phÇn x©y dùng céng ®ång x· héi d©n
d©n téc, søc m¹nh v¨n ho¸ d©n téc, ph¶i hoµ
chñ, c«ng b»ng, v¨n minh.
quyÖn søc m¹nh vËt chÊt víi søc m¹nh cña
v¨n ho¸ d©n téc lµm mét. Kh«ng cã søc m¹nh
2.4. Trong lÜnh vùc quan hÖ ®èi
ngo¹i cña v¨n ho¸ d©n téc chóng ta kh«ng thÓ x©y
dùng ®−îc nÒn quèc phßng toµn d©n vµ an
Trong hoµn c¶nh thÕ giíi hiÖn nay, chóng
ninh nh©n d©n v÷ng m¹nh, toµn diÖn, ®¸p øng
ta ph¶i më réng giao l−u hîp t¸c, héi nhËp
yªu cÇu sù nghiÖp c¸ch m¹ng cña ®Êt n−íc
quèc tÕ trªn c¬ së mét ®−êng lèi ®èi ngo¹i ®éc
trong bèi c¶nh thÕ giíi vµ trong cuéc sèng
lËp, tù chñ, ®a d¹ng ho¸, ®a ph−¬ng ho¸.
hiÖn nay. §ã lµ chñ nghÜa yªu n−íc, ý chÝ kiªn
Trong ®iÒu kiÖn ®ã, ph¸t huy søc m¹nh v¨n
KT-ML
c−êng bÊt khuÊt, chñ nghÜa anh hïng c¸ch
ho¸ d©n téc ViÖt Nam, phôc vô cho c«ng t¸c
m¹ng ViÖt Nam lµ "Kh«ng cã g× quý h¬n ®éc
®èi ngo¹i lµ hoµn toµn cÇn thiÕt, ®óng ®¾n.
lËp tù do…". Th«ng qua c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn
Ph¸t huy søc m¹nh v¨n ho¸ d©n téc ViÖt cña v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam, b¶n lÜnh chÝnh
Nam trong lÜnh vùc quan hÖ ®èi ngo¹i, lµ sö trÞ, lßng trung thµnh tuyÖt ®èi cña toµn qu©n,
dông c¸c gi¸ trÞ truyÒn thèng cao ®Ñp cña b¶n c¶nh gi¸c mµi s¾c ý chÝ, s½n sµng chiÕn ®Êu
s¾c v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam vµo thùc tiÔn hi sinh cña c¸c lùc l−îng vò trang v× ®éc lËp tù
®−êng lèi ®èi ngo¹i b»ng c¸ch qu¶ng b¸, giíi do cña tæ quèc, v× chñ nghÜa x· héi.
thiÖu réng r·i h×nh ¶nh ®Êt n−íc, con ng−êi vµ
Søc m¹nh cña v¨n ho¸ d©n téc ViÖt
nÒn v¨n ho¸ ®a d¹ng, giµu b¶n s¾c ViÖt Nam
Nam kh«ng nh÷ng lµ ®éng lùc ®Ó phôc vô sù
víi thÕ giíi. Nh»m thu hót sù quan t©m, chó ý
nghiÖp b¶o vÖ tæ quèc mµ cßn gãp phÇn
cña b¹n bÌ quèc tÕ ®èi víi n−íc ta, qua ®ã
quan träng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chÝnh
thóc ®Èy mèi quan hÖ h÷u nghÞ, ®oµn kÕt, sù
s¸ch, nhiÖm vô an ninh trªn lÜnh vùc t− t−ëng
ñng hé, gióp ®ì sù nghiÖp ®æi míi theo ®Þnh
v¨n ho¸ - x· héi cña ®Êt n−íc.
h−íng x· héi chñ nghÜa cña chóng ta. §Æc
biÖt lµ trong quan hÖ hîp t¸c ph¸t triÓn kinh Gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n
tÕ. téc trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i
ho¸ lµ môc tiªu rÊt quan träng trong sù nghiÖp
Trªn nÒn t¶ng cña b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n
c¸ch m¹ng cña n−íc ta. Thùc hiÖn th¾ng lîi
téc ®Ó chóng ta tiÕp nhËn nh÷ng tinh hoa v¨n
- môc tiªu Êy lµ nhiÖm vô hÕt søc khã kh¨n, chÝnh s¸ch vÒ v¨n ho¸ nh− x©y dùng c¸c luËt
gian khæ. V× vËy, sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng vÒ di s¶n v¨n ho¸ d©n téc, luËt qu¶ng c¸o,
thiÕu sãt, h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn: c¸c quy chÕ vÒ lÔ héi, viÖc tang, viÖc c−íi,
viÖc lÔ b¸i ë c¸c ®Òn, ®×nh, chïa…
- Trong lÜnh vùc lèi sèng cã nhiÒu biÕn
®éng: lèi sèng thùc dông, ch¹y theo ®ång tiÒn - ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng tuy ®· cã c¸c
coi nhÑ t×nh nghÜa, sïng b¸i tiÖn nghi… ®ang h−¬ng −íc, quy −íc vÒ lµng, b¶n, v¨n ho¸,
cã chiÒu h−íng gia t¨ng. NhiÒu di tÝch lÞch sö, song néi dung c¸c quy −íc, h−¬ng −íc nµy
v¨n ho¸ bÞ x©m h¹i. C¸c c«ng tr×nh v¨n ho¸ cßn bÊt cÊp, thiÕu thèng nhÊt, thËm trÝ tr¸i
nghÖ thuËt bÞ t¸c ®éng cña xu h−íng th−¬ng ph¸p luËt, g©y ra t×nh tr¹ng "lÖ lµng to h¬n
m¹i ho¸. NhiÒu c¸n bé ®¶ng viªn vµ nh©n d©n phÐp n−íc", lµm h¹n chÕ sù ph¸t triÓn tiÕn bé
phai nh¹t lÝ t−ëng c¸ch m¹ng ch¹y theo lèi ë ®Þa ph−¬ng.
sèng, lèi suy nghÜ tr−íc m¾t thiÓn cËn, c¸c
T×nh h×nh trªn phÇn nµo ®ã lµm c¶n trë
quan hÖ x· héi ®ang cã dÊu hiÖu bÞ r¹n nøt.
viÖc ®éng viªn c¸c ngµnh, c¸c cÊp, toµn thÓ
- Ch−a ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p kÞp thêi vµ nh©n d©n tham gia vµo qu¸ tr×nh x· héi ho¸
mang tÝnh kh¶ thi cao ®Ó chÊn chØnh tiÕn ®Õn c¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸. §ång thêi lµm gi¶m
®Êu tranh cã hiÖu qu¶ vµ ®Èy lïi v¨n ho¸ kh¶ n¨ng gi÷ g×n vµ ph¸t huy søc m¹nh cña
ngo¹i lai tr¸i víi thuÇn phong mÜ tôc cña d©n v¨n ho¸ d©n téc cho sù ph¸t triÓn ®Êt n−íc.
téc.
ChÝnh v× vËy, ®Ó gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n
- Sù dao ®éng hoµi nghi cña mét sè s¾c v¨n ho¸ d©n téc trong thêi kú c«ng nghiÖp
ng−êi vÒ con ®−êng x· héi chñ nghÜa, lÞch sö ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë n−íc ta hiÖn nay cã mét
c¸ch m¹ng v¨n ho¸ d−íi sù l·nh ®¹o cña sè vÊn ®Ò ®Æt ra cho toµn §¶ng, toµn d©n téc KT-ML
§¶ng. TÖ sïng b¸i n−íc ngoµi, coi th−êng ViÖt Nam:
nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ cña d©n téc, kh«ng Ýt
1. Trong thêi ®¹i ngµy nay, toµn cÇu ho¸
tr−êng hîp v× ®ång tiÒn vµ danh vÞ mµ chµ ®¹p
lµ mét xu thÕ tÊt yÕu kh¸ch quan, võa lµ c¬ héi
lªn t×nh nghÜa gia ®×nh, quan hÖ thÇy trß, ®ång
võa lµ nguy c¬ ®èi víi mäi d©n téc trªn thÕ giíi
chÝ, ®ång nghiÖp. TÖ tham nhòng, lîi dông
trong ®ã cã n−íc ta.
chøc quyÒn ë mét sè bé phËn kh«ng nhá c¸n
2. C¸c thÕ lùc thï ®Þch ph¶n ®éng ®ang
bé, ®¶ng viªn. TÖ n¹n x· héi gia t¨ng, nhiÒu
r¸o riÕt sö dông chiÕn l−îc "DiÔn biÕn hoµ
hñ tôc cò vµ míi trµn lan, nhÊt lµ trong tiÖc
b×nh" trªn lÜnh vùc t− t−ëng, v¨n ho¸ chèng l¹i
c−íi, viÖc tang lÔ, lÔ héi…
lý t−ëng, môc tiªu vµ con ®−êng mµ nh©n d©n
- C¸c v¨n ho¸ phÈm ®éc h¹i ®ang thÈm
ta ®· lùa chän.
thÊu vµo x· héi vµ gia ®×nh cã nguy c¬ ngµy
§Ó gi÷ g×n vµ ph¸t huy søc m¹nh cña v¨n
mét gia t¨ng. Trong qu¸ tr×nh giao l−u v¨n ho¸
ho¸ d©n téc mét c¸ch toµn diÖn vµ hiÖu qu¶
ch−a tÝch cùc, chñ ®éng, cßn nhiÒu s¬ hë, ®Ó
cao cho ph¸t triÓn ®Êt n−íc cÇn thùc hiÖn mét
cho v¨n ho¸ ®éc h¹i, ph¶n ®éng vµo n−íc ta
sè gi¶i ph¸p sau:
g©y ra t×nh tr¹ng phøc t¹p trong ®êi sèng v¨n
ho¸ d©n téc. 1. X©y dùng, b¶o tån v¨n ho¸ d©n téc vµ
ph¸t huy søc m¹nh v¨n ho¸ d©n téc ph¶i ®−îc
- Chóng ta cßn chËm trong viÖc ho¹ch
coi lµ sù nghiÖp cña toµn d©n do §¶ng l·nh
®Þnh, x©y dùng vµ ban hµnh luËt ph¸p vµ c¸c
- ®¹o. ngang tÇm thêi ®¹i.
2. Trong qu¸ tr×nh ph¸t huy søc m¹nh Søc m¹nh v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam ®·
v¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam ph¶i g¾n víi viÖc vµ ®ang mang l¹i søc sèng m·nh liÖt cho
b¶o tån ph¸t triÓn c¸c gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn nh©n d©n ViÖt Nam v÷ng b−íc tiÕn lªn con
thèng cña céng ®ång d©n téc ViÖt Nam. B¶o ®−êng ®æi míi, b−íc vµo thiªn niªn kû míi, víi
tån, t«n t¹o vµ ph¸t huy c¸c di s¶n v¨n ho¸ niÒm tin t−ëng vµ tù hµo d−íi ngän cê vinh
d©n téc ViÖt Nam. quang cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam vµ Chñ
tÞch Hå ChÝ Minh víi sù gióp ®ì cña b¹n bÌ
3. X©y dùng nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam tiªn
quèc tÕ.
tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc - ®−îc x¸c ®Þnh
lµ mét trong s¸u ®Æc tr−ng cña chñ nghÜa x·
héi ë ViÖt Nam.
Tµi liÖu tham kh¶o
4. X©y dùng con ng−êi ViÖt Nam vµ ph¸t
[1]. TrÇn V¨n BÝnh. V¨n ho¸ x· héi chñ nghÜa. NXB
huy tr¸ch nhiÖm cña gia ®×nh.
ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1995.
5. Chóng ta cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i
[2]. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i
ph¸p kh¸c ®Ó ph¸t huy søc m¹nh v¨n ho¸ biÓu toµn quèc lÇn thø VII, NXB chÝnh trÞ quèc gia,
ViÖt Nam ®ã lµ: ph¸t triÓn sù nghiÖp v¨n ho¸, Hµ Néi, 1991.
nghÖ thuËt; t¨ng c−êng c«ng t¸c nghiªn cøu, [3]. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn
khai th¸c c¸c gi¸ trÞ cña b¶n s¾c v¨n ho¸ ViÖt thø 5 BCHTW §¶ng kho¸ VIII, NXB ChÝnh trÞ quèc
gia, Hµ Néi, 1998.
Nam; më réng giao l−u, héi nhËp v¨n ho¸
quèc tÕ. [4]. NguyÔn Khoa §iÒm. X©y dùng vµ ph¸t triÓn
KT-ML
nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c
Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n trªn võa mang
d©n téc, NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2002.
tÝnh l©u dµi võa mang tÝnh cÊp b¸ch nh»m gi÷
[5]. TrÇn Hoμn. Gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n
g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc.
ho¸ d©n téc lµ c¬ së më réng c¸nh cöa giao l−u víi
Thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy nhÊt ®Þnh sÏ gi÷ v÷ng c¸c n−íc. NXB V¨n ho¸, Hµ Néi, 1997.
vµ ph¸t huy m¹nh mÏ søc m¹nh cña nÒn v¨n
[6]. Ph¹m Mai H−ng. Gi÷ g×n vµ ph¸t huy di s¶n
ho¸ ViÖt Nam, phôc vô th¾ng lîi qu¸ tr×nh ®æi
v¨n ho¸ d©n téc. NXB V¨n ho¸ th«ng tin, Hµ Néi,
míi, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, 1998.
hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n−íc theo ®Þnh h−íng x· héi
[7]. Ph¹m Gia Khiªm. §Ó c«ng t¸c t− t−ëng v¨n
chñ nghÜa theo môc tiªu "D©n giµu, n−íc ho¸ trë thµnh ®éng lùc m¹nh mÏ ph¸t triÓn kinh tÕ
m¹nh, x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh". x· héi, T¹p chÝ Céng s¶n, sè 18, th¸ng 2/ 2002.
[8]. §ç M−êi. N©ng cao chÊt l−îng c«ng t¸c t−
t−ëng v¨n ho¸ gãp phÇn ®Èy m¹nh CNH, H§H ®Êt
iv. KÕt luËn
n−íc, T¹p chÝ Céng s¶n, sè 14, th¸ng 7/ 1998.
V¨n ho¸ d©n téc ViÖt Nam vµ søc m¹nh
[9]. Ph¹m Xu©n Nam. B¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc vµ
cña nã lµ nÒn t¶ng vµ linh hån cho sù ph¸t
qu¸ tr×nh CNH, H§H ®Êt n−íc, T¹p chÝ Trao ®æi, sè
triÓn ®Êt n−íc. ChÝnh nÒn t¶ng tinh thÇn v÷ng 11, th¸ng 6/1998.
ch¾c Êy ®· ®−a d©n téc ta v−ît qua mäi thö
[10]. Lª Kh¶ Phiªu. X©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n
th¸ch nghiÖt ng· cña lÞch sö ®Ó b¶o vÖ v÷ng ho¸ ViÖt Nam tiªn tiÕn ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc,
T¹p chÝ Céng s¶n, sè 14, th¸ng 7/ 1998♦
ch¾c nÒn ®éc lËp, tù do cña m×nh vµ v−¬n lªn
nguon tai.lieu . vn
