Xem mẫu

  1. KHAC PHUC Y^U J6 PHI THJ TRl/dNG TRONG N^N KINH T£ VIET NAM HIEN NAY N g u y e n Van Lich * 1. Boi eanh WTO. Viet Nam da co nhiing cai each dang Qua trinh ddi mdi kinh te d nUdc ta tU ke theo hUdng thi trUdng. Viec gia nhap nam 1986 den nay dUdc the hien tap trung WTO eua Viet Nam vao ngay 11 thang 1 nhat d hai npi dung chu yeu: (1) Chuyen doi nam 2007 the hien sii cong nhan quo'c te do! nen kinh t e k e hoaeh hoa tap trung sang nen vdi qua trinh cai each kinh te ciia Viet Nam. kinh te hang hoa van hanh theo cd che thj Tuy nhien. qua trinh cai each KTTT dien trUdng (2) md ciia hpi nhap vdi nen kinh te ra con cham so v6i cam ket hpi nhap va mUc the gidi. Day la budc dot pha ve tU duy kinh dp tu do hoa thUdng mai. Khung khd phap ly te lam chuyen bien nen kinh te nUde ta eon thieu va ehUa ddng bp, chUa thiic sii trong hdn 20 nam qua. ThU nhat, doan tuyet vdi ed ehe tap trung quan lieu bao cap, kim minh bach va de dii doan, van eon phan biet ham sii phat trien liic lUdng san xuat. Hai giUa cac thanh phan kinh te, hien tiidng la, tU bd quan diem phat trien kinh te theo tham nhiing tran lan, eo bieu hien gia tang kieu khep kin, dong ciia, tU cap, tii tue. xu hudng bao hp, quay ve ed che quan ly tap trung quan lieu, bao cap. Nhiing van de nay Cai each kinh te theo djnh hiidng thi trUdng d nUdc ta trong hdn 20 nam qua, ve smh noi tren se can trd qua trinh day manh cd ban, la phu hpp vdi nhUng nguyen tiic eua hpi nhap kinh te quo'c te cua niidc ta. kinh te thi triidng va hpi nhiip kinh te quoc NhUng ban che trong phat trien kmh te te, dae biet la nguyen tac eua WTO. Do la thj trUdng d nUde ta liim ehd nen kinh te qua trinh tao diing cd sd boat dpng eho mot tang trUdng chUa ben vUng. sai lech trong nen kinh te thj trUdng thUe sii: gia ea ve ed ddu tu va phan bo nguon liie. ma he qua la ban dii la gia thi triidng, lai suat eiing da do tao ra mot ed eau kmh te khong hdp ly. Sii thj trUdng xac dinh, ty gia tiing biide dUde yeu kem cua nen kmh te thj trUdng eon la dieu chinh linh boat theo thj trUdng, cac loai nguyen nhan gay mat dn dinh kmh te, phat thj trUdng da hinh thanh va ngay cang ddng sinh nhieu hien tUdng tieu cUc nhU tham bp hdn, cac quyen kinh doanh da dUde md nhiing, ddu cd, buon lau. Tinh chat kem rpng ro ret, cac chu the kinh doanh da phat hcan had cua kinh te thj trUdng lam tram trien da dang, cac thj triidng da md ciia hpi trpng them cac van de xa hoi nhii gia tang nhiip quoc te d mUe dp nhat dinh. Khung khoang each giau ngheo, tha hoa bien chat d kho phap luat dang diide hoan thien theo hudng day du ro rang va de dii doan hdn. mot bp phan can bp, Dae biet, trong ngan Nang liie quan ly va dieu hanh ciia Chinh ban, viee ehiia eo nen kmh te thi trUdng day phu ngay eang tot hdn va hieu qua hdn. du da lam eho Viet Nam d vao the bat Idi Trong nhiing nam gan day, dUdi siic ep Nguyen Vftn Lich, (-"ho Giao .si(, Tien sy, Vien cua hpi nhap, dae biet la dam phan gia nhap trUdng Vien Nghien ciiii ThUdng niai. $628(9+10^009) OUAN LY KINH Tf
  2. nm NGHIEN ClAJ - TRAO DOI KHAC PHUC YEU TO PHI THI TRLTONG TRONG N£N KINH ri VIET NAM HI^N NAY trong eanh tranh thUdng mai qudc te. hi rieng. tdng hdp lai dam bao rdng cac nguon phan biet ddi xd trong cac vu kien ban liie kinh te dUdc phan bd va sU dung mot pha gia. each hieu qua nhat. Gia ca trong nhiing nen kmh te nhU vay co xu hudng phan anh ca Bai viet nay se tap trung vao viec nhan tinh hinh nhu cau Idn tinh khan hiem tUdng dang cac yeu td phi thj trUdng eua nen kmh doi eiia cac nguon liic cho san xuat. te Viet Nam, nhUng tac dpng cua tinh trang kinh te phi thi trUdng ddi vdi phat tnen kmh Mot thude do quan trpng trong viee danh te xa hpi va hpi nhap kmh te quoc te. Tren gia miic dp kiem scat ciia Chinh phu doi v6i cd sd do de xuat cac giai phap hoan thien the cac quyet dinh san xuat va phan bo ngudn ehe kinh te thj trUdng nUdc ta. khac phuc lue la miic dp tham gia cua Chinh phu trong cac yeu to' phi thj trUdng trong nen'kinh te qua trinh phan bd vo'n. Ne'u coi ngan hang la Viet Nam hien nay, nhdm hUdng tdi mot nen cac nha eung cap vo'n quan trpng, thi viee kinh te thi trUdng hien dai. Chinh phii tien hanh kiem soat khu vUc ngan hang thiidng mai nhii the nae la mot 2. Mot so yeu to mang tinh chat "phi yeu to'can diide xem xet. ThU hai la dinh gia thi triidng" trong nen kinh te Viet Nam va cuoi cung la tham gia ciia nha nUde vao hien nay. boat dpng kmh doanh. 2.1 Moi trUdng kinh doanh. Hien nay, miic dp can thiep cua Chinh Moi trUdng kinh doanh d nUdc ta da dUde phu con kha Idn trong linh viic ngan hang va cai thien dang ke trcng 20 nam doi mdi. dinh gia. trong hoat dpng kinh doanh cua Quyen kmh doanh thUdng mai da diide thUa eae doanh nghiep nha niidc. Mac dii Chinh nhan doi vdi tat ca cac ca nhan, doanh phu da C nhUng bUdc tai cO cau linh vUc O nghiep va to ehUe. ke ea eae doanh nghiep ngan hang de phu hdp vdi quy dinh cua Quy dau tu niidc ngoai. Luat Dau tU va Luat Tien te Quoc te, song toe dp cai each cham Doanh nghiep ban hanh nam 2005 dii md chap trong khu viic ngan hang thUdng mai, rpng quyen kmh doanh va dau tii cho eae va viec Chinh phii duy tri sii hien dien dang chii the kinh te. Vdi viec trd thanh thanh ke, nam giU tdi 70% de'n 80% khu viic nay, vien WTO, Viet Nam da. ban hanh Quy che la nhUng nguyen nhan gay nen tinh trang diii ngd qudc gia va Quy che toi hue quo'c. phan biet doi xii ve kha nang tiep can cac Tuy nhien, tren thUc te van con sU phan biet nguon vo'n tii ngan hang. Khu vUc tii nhan doi xU giUa eae thanh phan kinh te, chu yeu mdi tang trUdng, chu yeu bao gdm cac doanh la giiia doanh nghiep nha nUde, doanh nghiep viia va nhd, la bp phan cau thanh nghiep tu nhan va doanh nghiep FDI. Dieu day an tUdng cua nen kinh te Viet Nam. Tuy nay lam eho moi trUdng eanh tranh trd nen nhien, do Chinh phu van co sii dieu'hanh khong binh dang. Kho khan trong tiep can dang ke ddi vdi lai suat va cac chinh sach cac ngudn lUe, ehu yeu la vo'n va dat dai lam cho vay. nen khu viic nay vdn bi han ehe cho sU eanh tranh cua cac doanh nghiep tU trong viec tiep can cac khoan tin dung can nhan vdi cac doanh nghiep nha niidc trd nen thiet de duy tri sU tang trUdng lien tue phii khong binh dang. hdp v6i cac nguyen tdc ciia met nen kinh te thi trudng. Mac dii linh viic ngan hang chi 2.2 Mdc dp can thiep cua Chinh phu chiem 1/4 tdng tiet kiem eiia Viet Nam, song vdo viec phdn bo nguon liCc, bao gom nhUng kiem soat theo luat djnh va tren thiie ddt dai, von, tdi nguyen, lao dpng. te ma Chinh phii duy tri da han che hnh viic Phan quyen cac quyet djnh kinh te la mot ngan hang trong viec phat tnen thanh mot tieu chuiin cua eae nen kinh te thj triidng, trung gian tai chinh thiic sii. Cuoi cung, mac trong do, tat ca cac quyet djnh doe liip ve gia du gia ca da dupe tii do hoa mot thdi gian ca va san lUdng, ngudn dau vad, va dau tii dang ke. GPG vdn duy tri quyen kiem soat cua eae ca nhiin vii cong ty phuc vu Idi ich tuy y doi vrti gui ea trong cac Hnh viie ngoai QUAN LY KINH iC 56 28(9+10/2009)
  3. KHAC PHUC Y^U TO PHI THI TRUONG TRONG NSN KINH Tf VIET NAM HIEN NAY NGHIEN CUU - TRAO DOI nhUng linh vUe dien h i n h dupe xem la dpe 2.4 Tinh chdt phi thi tritdng d thi quyen tU nhien. tritdng lao dpng 2.3 Van de sd hitu tdi sdn, dae biet Id Hien nay, tien lUdng/cong ve cd ban da ddt dai dupe dinh theo eae nguyen tac thj trUdng trong boat dpng s a n xuat k m h ddanh eua Dat dai la mot trong nhUng yeu to' san khu viic t u n h a n . Tuy nhien, t r c n g khu viic xuat q u a n trpng. Neu yeu to nay khong dUde kinh te N h a nUdc va dae biet la khu viic thj trUdng hda se lam a n h hUdng den hieu h a n h ehinh van m a n g n a n g tinh ap dat, qua san x u a t kinh doanh, gay nen sii bat thieu khoa hpe va phi thi trUdng. Dieu nay binh dang giUa cac ehu t h e k i n h doanh, ehu da lam eho khu viic k m h te Nha nUdc kem yeu la giUa doanh nghiep n h a nUdc va doanh n a n g dpng. bp may N h a niide lam viee kem nghiep tU n h a n . hieu qua. nay s m h nhieu hien tUdng tieu Theo Quyet djnh eua Hoa Ky ve tinh eiie. gay bat binh d a n g trong p h a n phoi thu t r a n g kinh te thi trUdng/phi thi trUdng eua n h a p . NhUng tac dpng tieu ciic eua he tho'ng Viet N a m eung dUa ra n h a n xet r a n g quyen tien lUdng nUde ta cung a n h hiidng den cai tu do chuyen nhUdng va tiep can thi trUdng each thj trUdng, ehii dpng hpi n h a p k m h te bat dpng san la nhUng n h a n to'chu cho't cua quoc te. sd hUu dat dai tU n h a n . O Viet N a m , khong C quyen sd hUu d a t dai tU n h a n va Chinh O Trong Quyet dinh eua Hoa Ky ve tinh phu hien van chUa b a t dau chUdng trinh tU t r a n g kinh te thj triidng/phi thj trUdng eiia n h a n boa quyen nay. T a t ea tai nguyen dat Viet N a m . phia Hoa Ky cho r a n g Chinh phii thupc ve "toan dan" nhUng lai dupe quan ly Viet N a m con duy tri mot su kiem soat ve bdi Nha niidc. Chinh phu eho t h u e dat va m a t p h a p ly doi vdi mot so' mUe liidng; dieu trao eho cac ea n h a n va cong ty mot so'quyen nay eo the a n h hUdng den viee tU do thoa sii d u n g d a t b a n che, con viec chuyen t h u a n giiia n h a tuyen d u n g va ngiidi lao nhiidng va chuyen muc dich sii d u n g dat dpng, rut cue a n h hiidng den viee tao t h a n h hoan toan phu thupc vao viee xem xet va giii ea. Tuy nhien, trong mot miie dp n h a t cha']) thuiin eua Nha niide. dinh. sU kiem soiit vd miit phiip ly khong diide thue thi nhii'l quiin. do do, tren thUe te, Thj trUdng b a t dpng san nUde ta bude mot thj trUdng lao dpng tii do da p h a t trien. dau da di vao boat dpng, tuy nhien ed sd Khong eho phep thoa t h u a n tU do ve tien phap ly eho sii boat dpng eo hieu qua thi liidng giUa ngiidi lao dpng va nha quan ly lao trUdng nay cdn nhieu b a t cap. Dieu nay lam dpng do C sU kiem soat ciia Chinh phu do'i O cho cong tac q u a n ly gap nhieu kho k h a n . vdi eae moi q u a n he giUa ngUdi lao dpng va Thj triidng n h a d a t trong thdi gian gan day nha q u a n ly lao dpng, P h a p luat lao dpng thieu sU q u a n ly nen da xay ra tinh t r a n g dxiac ban hiinh gan day eung vdi eae sda ddi sot ao. Hciu qua nay a n h hiidng den boat bo s u n g da lam phUe t a p t h e m eae moi q u a n dpng eua toan bp nen kinh te, ro n h a t la he lao dpng. Chinh phu b a n che viee phd linh viic ngan h a n g . bien thong t m ve tinh t r a n g thi trUdng lao Su kem p h a t trien hien nay eua thi dpng. Cac doanh nghiep eo vo'n dau tU niidc trUdng bat dpng s a n da gay ra nhUng thiet ngoai bj h a n ehe trong viee tuyen dung t n i c hai to Idn: Khong eo tai s a n the chap de thj tiep lao dpng va phai tra mUe liidng toi thieu trUdng tien te, tai chinh h e a t dpng; TrUdc cao hdn. day, gia dat n h a niide quy dinh d mUe thap, khong sat vdi gia thj trUdng lam nay sinh 2.5 Dong tien Viet Nam chUa co tinh nhieu tieu ciic. TU t h a n g 7/2004 L u a t Dat chuyen doi ddng ke tren cd cdc tdi dai mdi eo hieu lUe thi gia n h a nUde djnh lai khodn vdng lai cung nhu tdi khoan vdn cao, thu tue giao djch phiic tap, t h u e chuyen Tinh chuyen ddi eua ddng tien hi mot diic nhupng khong ro r a n g . triing bet sUe q u a n trpng phiin linh trinh do Sdi 28 (9+10/2009) OUAN LY KINH TC
  4. vim NGHIEN ClAJ - TRAO DOI KHAC PHUC YEU TO PHI THI TRLTONG TRONG NEN KINH TE VIET NAM HIEN NAY p h a t t n d n eua thi trUdng va hpi n h a p quoc d u n g q u a mUe. de doa sii a n t o a n ciia he te. Tdng gia trj x u a t n h a p k h a u eua Viet tho'ng n g a n h a n g . Thj trUdng chiing khoan N a m da vUpt tdng GDP, n g u d n vo'n nUdc s u t g i a m n g h i e m t r p n g s a u k h i t a n g ao gay ngoai ke ca FDI, ODA, kieu hoi da chiem tii nen t a m ly lo l a n g do'i vdi cac n h a d a u tU. 40-50% tdng gia tri d a u tU p h a t trien t u y H o a t dpng ciia thj triidng n a y chUa the hien theo tUng nam, trong dieu kien do VND dupe vdi t u each la mot k e n h h u y dpng vdn ehUa chuyen ddi dUde la mot b a n che Idn va hieu qua. Thi trUdng b a t dpng san tang da khong p h a n a n h dUdc thiic te p h a t trien trUdng q u a ndng. gay m a t dn d i n h eho eae thi trUdng d nUde ta. thj trUdng k h a c nhii tien te, l a m giam hieu qua d a u tU cho s a n x u a t va k i n h doanh. Cac Trong Quyet dinh eiia Hoa Ky ve tinh loai thi trUdng k h a c nhii lao dpng, khoa hpc t r a n g k m h te thi triidng/phi thi trUdng eua cong n g h e con q u a sO k h a i . ehiia c6 ed sd Viet Nam, phia Hoa Ky eho rdng, ddng tien p h a p ly day du, l a m eho lao dpng va cac san Viet Nam, tien ddng, ehUa h o a n toan co k h a p h d m k h o a hpe ehiia diide tU do t r a o ddi tren niing chuyen doi, va phai chiu cac h a n che thi trUdng. T i n h k h o n g ddng bp eiia cac loai d a n g ke trong viec sii dung, c h u y e n nhiidng thi trUdng la mot t r o n g nhUng n g u y e n n h a n va xac djnh ty giii hoi doiii. Do vay. Viet gay m a t on d i n h n e n k m h te trong thdi N a m van chiia t u a n t h u cac nghia vu eua gian qua. Dieu VIII cua IMF, trong do yeu eau khii niing chuyen doi hoan toan doi vdi tai k h o a n 2.7 Tinh minh bach cda chinh sach vang lai, dieu ma t a t ea eae nUdc gan day kinh te vd tinh duC dodn cua cdc quyet dupe cong n h a n eo nen k m h te thj trUdng da dinh thi tritdng con han che thUe hien xong. Phia Hoa Ky diinh giii la K h u n g p h a p l u a t Viet N a m eon thieu mUc dp kha niing chuyen doi eua ddng tien tinh ddng bp va t i n h tho'ng n h a t , chUa cu the Viet Nam eon kem xa so vdi t a t ea ciic niide va k h o n g chiit che. He tho'ng p h a p l u a t cua gan diiy dUrie cong nhiin la co nen kinh te thj niide ta v a n eon chiu a n h hUdng cua cd che, trUdng. Cho du dii diU diidc nhUng tien bp tu duy eua n e n k i n h te ke hoaeh t a p t r u n g tich cUc ve kha niing chuyen doi cua dong the hien d cho p h a p l u a t con q u a ehii trpng tien. the hien biide tien diin tdi tu do hoa, den hinh thUe sd hUu, t r o n g k h i quyen sd nhiing nhin ehung, che dp ngoai hoi van hUu va bao ve q u y e n sd hiiu con chiia thiie diide bao hp tru'de cac tiie dpng thj triidng sU ro r a n g va tinh cUdng che cua p h a p luat khiich quan. Chinh siieh tien te hien niiy eua vi\ hpp dong thiidng mai con chiia eao. Trong Viet Nam khong diip Ung Ciie yeu eiui eim nhieu khia eanh p h a p ly, viec q u a ehu trpng thiet eua ty gui hoi doiii tren ed sd thi tdi h i n h thUc sd hiiu da gop p h d n d a n g ke trUdng. Tien dong ehUa h o a n toan eo k h a trong viee duy tri mot cau t r u e thj trUdng n a n g chuyen doi ddi vdi cac giao dich tiii thieu t i n h Ciinh t r a n h va k h u y e n khich cac khoan viing lai va tai k h o a n von va ty gia h a n h vi p h a n e a n h t r a n h . hoi doiii Viin eon bj ehinh p h u an djnh mot ciieh hUu hieu. ChUe n a n g quiin ly vi mo cua C h i n h phu va eae Bp. ed q u a n n g a n g Bp, cd q u a n thupc 2.6 Tinh khong dong bp cua cdc C h i n h phii ddi v6i q u a t r i n h cai each k i n h te, thi tritdng hpi n h a p qudc te n g a y c a n g diipc lam ro, Dieu niiy the hien k h a ro trong nhUng p h a n djnh ro r a n g hOn, phii hpp vdi tien n a m gtin diiy khi ma hoat dpng cua cac thj t r i n h cai each, hpi n h a p k i n h te qudc tehdn. trudng n h u tien te, chUng khoan, d a t dai Su doi mdi to ehiic cac bp va cd q u a n n g a n g liim nay smh Ciie van de lam m a t dn djnh bp n h d m niing eao hieu q u a quiin ly diipc the lu'ii kinh te. Thi trUdng tin d u n g k h o n g du'pe hien dudi ciie h i n h thiic:!) siit n h a p cac quan ly eliiit ehe ga>- tinii triing t a n g tm Bp/e(j (]u;in ng;mg Bp; 2) Tach mot B6/ed OUAN LY KINH T£ 5628(9+10/2009)
  5. KHAC PHUC YEU TO PHI THI TRUPNG TRONG N^N KINH T6 VIET NAM HIEN NAY NGHIEN ClAJ - TRAO DOI quan ngang Bp t h a n h hai hay nhieu Bp va 3) gian de eai each k m h te theo thi trUdng dap Lap rieng eae Bp va cd q u a n n g a n g Bp mdi Ung yeu eau cua WTO. Hdn nUa van ecn cho phu hpp vdi t i n h h i n h kinh te trong nUdc p h a n biet do'i xU trong WTO giUa cac nUdc va trong boi eanh hpi n h a p . Tuy vay. tren k m h te thj triidng va cac niidc cong san thiie te con eo nhieu cd quan/bp p h a n Chinh triicie day. phu CO chiic n a n g t r u n g lap trong khi mot so' - Ba Id, mUc dp cat each kinh te thj triidng bp phan eon thieu so vdi n h u eau thiie te. nUde ta con cham. Tii duy ve k m h te thi gay mau t h u a n , chong cheo chUe n a n g va trUdng van chUa dUdc thong n h a t trong quan thieu k h a n a n g thiic thi. diem va h a n h dpng thiie tien. Thieu kinh nghiem ve q u a n ly kinh te trong boi eanh hpi Hieu liic thiic thi p h a p l u a t d Viet N a m n h a p va tii do hoa. chUa cao do ye'u kem trong to chUe bp may. nang liic dieu h a n h . Hieu lUc p h a p luat ehUa Trong dieu kien toan cau boa va hpi n h a p cao, phep nUdc khong nghiem minh the hien kinh te quo'c te, nhUng yeu to phi thj trUdng d tinh t r a n g mot bp p h a n can bp, cong chiie se lam ten hai khong nhd den sii p h a t trien trong bp may n h a nUde sa siit ve p h a m chat eua nen kinh te Viet Nam, the hien d nhUng khia eanh sau day: dao dUe, hien tUdng t h a m nhiing phd bien. Viec to chUe bp may n h a nUdc va viee phoi Thd nhd't, Viet Nam se phai doi pho vdi hdp, dieu phoi giUa cac ed q u a n n h a nUde, tinh t r a n g iip t h u e chong biin pha giti doi vdi lien bp con chUa hieu qua. nhip n h a n g . thieu h a n g hoa eua minh tai nhUng thi triidng cac sii tho'ng n h a t vii sii tU nguyen ehung. He niidc ehiia cong n h a n Viet Nam la kinh te thj tho'ng toa an cua Viet N a m , mac du da eo triidng. Dieu nay se gay bat Ipi dot vdi doanh nghiep niide ta trong ei.mh t r a n h vdi h a n g mot so'toa lin chuyen mon song nhin ehung boa Ciie nUdc khac khi t h a m n h a p eae thj eon yeu kem. Viet N a m eho den nay viin eon trUdng noi tren. Thiic te eho thay, tU n a m nhieu kho khiin do thieu ciie luat sU, thiim 2001 den nay, Viet Nam da phai doi pho vdi phan diidc dao tao cd ban. Hdn nUa, trong 12 vu kien chong biin phii gia do Hoa Ky va viec giai quyet cac t r a n h chii'p kinh te, trong EU tien h a n h . Miic du Viet Nam co' chUng nhieu trUdng hdp, trinh tU thUc hien va thi m m h tinh chat thj trUdng eua nen kinh te, h a n h p h a p l u a t hoae la mdi, chiia dUpc thd nhiing cac vu kien do Viet Nam van t h a t bai nghiem hoae la chiia co, vii do do kho eo the va ehju miic ap dat mUc t h u e ban pha gia. du doan ket qua. Day CO the xem la tiie dpng trUe tiep nha't ciia 3. Mot s o n g u y e n n h a n t i n h t r a n g phi tinh t n m g phi thj trUdng eua nen kinh te. thi triiofng ciia n e n k i n h te v a n h i i n g t a c Neu theo cam ket WTO, tinh t r a n g nay eon d o n g ciia t i n h c h a t p h i t h i triicing d e n phai keo dai cho den 12/2018. sii p h a t t r i e n c u a V i e t N a m . Thd hai, nhUng yeu to' phi thj trUdng cua Tinh triing phi thi trUdng viin ton tiii nen kinh te niidc ta the hien mot trinh dp trong nen kinh te Viet N a m nhii da neu tren t h a p eua p h a t trien kinh te thj trUdng eiia xuat phiit tU 3 nguyen n h a n ehu yeu sau: Viet Nam hien nay. Dieu nay se anh hUdng den chat lupng t a n g triidng vii tinh ben vUng - Mot la, Viet N a m d a n g trong qua t r i n h cua nen kinh te. Yeu to'phi thj trUdng se lam chuyen sang kinh te thj trUdng tU mot nen sai lech trong p h a n bd dau tU, lam cham qua kinh te tiip t r u n g bao cap. Dieu nay eo nghia trinh chuyen djch cd eau kinh te, gia tiing ehi lii phai C thdi gian nha't djnh de hoan thien O phi san xuii't, giam khii niing ciinh t r a n h eua vii xiiy diing eae yeu to kinh te thj trUdng. hiing hca va djch vu. Nhieu du iin Idn cap - Hai Id, Viet N a m la nUdc co nen kinh te quoc gia khong hoiit dpng hieu qua cung eo tap t r u n g triidc day. Do do, theo q u a n diem nguyen nhiin tU sii phiin bo ngudn hie khong cua mot so nUde trong WTO, phai eo mot thdi hd]) ly n h u ciie du iin mia dudng, xi niiing. 5628(9+10/2009) OUAN LY KINH li
  6. NGHIEN CUU - TRAO DO! KHAC PHUC YE'U TO PHI THI TRUONG TRONG N^N KINH T^ VIET NAM HIEN NAY cang bien, khu cong nghiep tap trung... 4. Mot so giai phap khac phuc tinh NhUng yeu td phi thi triidng cua nen kinh te phi thi triidng c u a n e n k i n h te eon lam meo mo moi trUdng kinh doanh. tao Viet N a m ra nhUng hien tUdng tieu ciic nhU tham 4.1 Tiep tue dot mdi tit duy ve kinh te nhung, ddu cd, buon lau, lam nan long cac thi triidng vd hpi nhap kinh te quo'c te nha dau tU, nhat la ddu tU nUdc ngoai. TrUdc het, phat trien kinh te thi trUdng d Thd ba, tinh chat phi thi trUdng eiia nen Viet Nam phai tuan thu eae nguyen tac, tieu kinh te lam giam kha nang de khang eua ehi eua kinh te thi trUdng hien dai. Nen kinh nen kinh te triidc nhUng cii so'c ben trong va te eiia ta da hpi nhap vdi khu viic va the gidi ben ngoai nhU doi pho vdi tinh hinh tiing gia nen can co tii duy toan cau ve phat trien quo'c te, khiing hoang tai ehinh, tin dung. kinh te, chuyen tii tU duy quo'c gia sang tU Bien dpng kinh te nam 2004 va cuoi nam duy toan cau. Kinh te Viet Nam sau khi gia 2007 den nay da cho thay nen kinh te Viet nhap WTO la mot bp phan cua nen kinh te Nam phu thupc mot each bi dpng vao nen the gidi. Su thay ddi tinh hinh the gidi se kinh te the gidi. Neu khong co nhUng bien anh hUdng triic tie'p de'n kinh te Viet Nam. phap doi pho, tinh trang noi tren se dan den Nhiing bien dpng ciia kinh te Viet Nam cung nguy ed khung hoang, danh mat cd hpi cua se anh hiidng den kinh te the gidi, diipc the qua trinh hpi nhap. Sii boat dpng kem hieu gidi chii y quan tam. TU duy toan cau doi hdi qua cua cac thj trUdng nhU tai ehinh tien te, viec Ilia chpn ed eau kinh te phai tinh den chUng khoan, bat dpng san, d mot miic dp chuyen djch cd cau kinh te toan cau, chuoi nao do, the hien sii kem hoan hao cua thi gia trj toan can, theo sii phan cong lao dpng trUdng nUde ta. quoc te. Do do phai thiidng xuyen theo doi Thd tu, sii mec mo thi triidng se co tac bien dpng thi triidng the gidi, nghien ciiu dii dpng tieu eUe den viec giai quyet ciie van de biio tinh hinh thi triidng the gidi. Thii hai. xa hpi, bao ve djnh hiidng xa hpi ehu nghia chuyen tU tU duy hanh chinh, menh lenh cua nen kinh te. Viec phan bd ngudn liic sang tu duy kinh te - ky thuat. Cac nUdc, khong theo thj trUdng, mdi trUdng kinh dae biet la cac niidc phat trien khong chap doanh khong binh dang, he tho'ng tai chinh nhan cac bien phap quan ly hanh chinh yeu kem, cac cong eu dieu tiet thj trUdng trong thiidng mai qudc te. Mpi quy djnh phai boat dpng kem hieu qua la nguyen nhan lam dupe luat hoa, thue hoa, tieu ehuan hoa, nay sinh eae van de xa hpi nhU bat binh phai "do" dupc va diide sii chap nhan qudc te. dang ve thu nhiip, bap benh ve viee lam, gia ThU ba, ddi mdi tU duy ve quan ly nha nUdc. tang cac hien tiidng nhii tham nhung, quan lieu, lam mat long tin cua dan ehiing. Luat phap trong nU6c phai phu hdp vdi quy tdc quc'c te, theo thong le quo'c te. Dieu hanh Thd ndm, cac yeu to' phi thi trUdng cua tu phap phai can eU ye'u to' qudc te, ndm nen kinh te lam giam hinh anh cua Viet vUng luat phap quo'c te. Chuyen quan ly Nam trong thiidng mai va ddu tii quo'c te. theo nganh dpe sang quan ly theo chieu Dieu niiy anh hiidng den kha niing eanh ngang, tang cudng tinh lien ke't, hpp tac, tranh ciia hang hoa Viet Nam. giam sii hap tang eiidng cd ehe phoi hpp cac Bp/nganh. dan ddi vdi cac nha ddu tu nude ngoai. Sii Chu trpng quan ly lien nganh. ye'u kem ciia thj trUdng nUdc ta ciing tao dieu kien cho cac nha dau tU nUde ngoai thu 4.2 Hodn thien moi trudng kinh diidc Ipi nhuan Idn, lam suy ye'u nen kinh te. doanh dam bdo cqnh tranh binh ddng, Viec bj mot sd niidc eoi la kinh te phi thj han che doc quyen triidng co the lam phUe tiip ddi vdi giai quyet Ra soat lai he thdng luat phap ve doanh mot so van de qudc te nhii van de dan chii, nghiep dau tU kinh doanh nhdm tang cUdng nhiin quyen... tinh mmh biieh, nhat quan. dn djnh va co 1 OUAN LY KINH Ti 56 28(9+10/2009)
  7. KHAC PHUC Y^U T 6 PHI THI TRLfONG TRONG N^N KINH Tf' VIET NAM HlEN NAY NGHIEN ClAJ - TRAO DOI the tien lieu dupe; Giam sat qua trinh lap 4.4 Tiep tue doi mdi phUdng thitc phap va lap quy, bao dam tinh nhat quan qudn ly Nhd nitdc ve kinh te cua cac van ban phap luat ve kinh doanh: tii Xac dinh lai vai tro, ehUe nang cua bp Luat cho den cac thii tue, giay phep; Tao may hanh phap trong viee quan ly Nha diing cac thiet che de ngUdi dan thiie hien to' nUde ve kinh te, loai bd nhUng chUe nang quyen, yeu cau huy bd cac van ban phap quy trung lap giiia cac bp theo nguyen tac moi ban che quyen tii do kinh doanh mot each viec chl do mot cd quan ehu tri va ehju traeh bat hpp ly; Thiic hien viec danh gia anh nhiem. Doi mdi phUdng thiic can thiep eua hudng eua he thd'ng the che doi vdi moi Nha nUdc vao nen kinh te nham phu hdp vdi trUdng kinh doanh, nham loai bd cac yeu to' cd che thj trUdng va qua trinh hpi nhap quoc trd nen lac hau hoae gay can trd. Cdn co te. Nghien eUu va xac dinh phUdng thUe chinh sach toan dien tao dieu kien thuan Idi quan ly va dieu hanh vi mo eua Nha nUde eho doanh nghiep phat tnen. trong do can doi vdi nen kinh te, dae biet la doi mdi ed dae biet ehu trpng ehinh sach ho trd phat ban cong tac quy hoaeh, ke hoaeh phu hdp trien cac doanh nghiep vUa va nhd. Thuc vdi ed ehe thi trUdng va nhUng dinh hudng day hdn nUa sii phat trien eiia khu viic kinh phat trien cua Nha niide. Thay doi cd ban te tu nhan. Tao dieu kien thuan Idi eho viee muc tieu va phiidng thUc quan ly cong san. thanh lap doanh nghiep, Idi ldng quy dinh ve Lam ro npi ham cac npi dung "vai trd chu dieu kien kinh doanh. Md rpng quyen tii ehu dao eua kinh te nha nUde" va "vi tri then kinh doanh ciia doanh nghiep, trUde bet la cho't cua DNNN", dae biet la xac djnh trong linh viic xac djnh gia ca, quang cao, quan ly nhan sii, quan ly tai chinh tien nhUng linh viic Nha niide con phai can nam lUdng, ehe dp khuyen khich, thanh lap ehi giU vj the doc quyen hoae khong che thj nhanh va van phdng dai dien. Xoa bo eae trd trUdng. Kien quyet loai bd nhanh cac thu ngai hanh ehinh quan lieu, tang eiidng tinh tue hanh chinh khong con phu hdp; day minh bach. Md rpng etinh tranh trong xay niiinh phan cap gan vdi tang eUdng traeh dUng va cung cap ciic djch vu ha tiing. nhiem va kiem tra, giam sat; day nhanh tien dp ra quyet dinh eiia ciie ed quan nha 4.3 Doi mdi phitang thitc phdn bo niio'c; thiie hien eong khai. minh bach mpi nguon li/c chinh Siieh. ed che quan ly, quy trinh tac Hoan thien khung huit phiip ve sd hUu; nghiep, ehc'ng phien ha, nhung nhieu, tao ve tai san cong, dau tii cong; Doi mdi the che thuan Idi cho doanh nghiep va nhan dan thiic hien quyen sd hUii nha niidc doi vdi vo'n giam sat viee thiic hien. Day manh Ung va tiii san dau tii tai cac doanh nghiep; Hoan dung eong nghe thong tin, gop phan thiic thien phiip luiit ve thue va phap luat lien hien to't ehu trUdng nay. quan den thu nhiip/ Idi ich cong dan (vdi tii each la ngiidi lao dpng, kinh doanh, nha ddu 4.5 Titng bitdc thiet lap quyen sd hitu tu,...), tao dpng liic va bao dam cong bang xa ve tdi sdn, dde biet la ddt dai hpi (thong qua viec thiic thi ciic sac thue, bao Nhat quiin quan diem da dang hoa cac hiem xa hpi, cac khoan chuyen giao va ehinh hinh thUe sd hUu, phat trien kinh te nhieu saeh ho trd cac nhom de bi ton thUdng), v.v.; thanh phan, md eiia, tao dieu kien cho mpi Tiep tue doi mdi cong tac ke hoaeh hoa; Ban thanh phdn tham gia ddu tU, kinh doanh hanh Luiit ve quy hoireh. ke hoaeh phat nhUng ngiinh. hnh viic ma Nha nUde khong trien kinh te xii hpi; Doi mdi thj triidng lad eii'm. Thay viec Nha nUde dau tU toiin bp dpng va cai Ciieh tien lUdng, tien ccng trong bang each Nha niidc quy hoaeh, thiet ke, khu viic nha nUde; Trien khai eae hinh thUe xay diing phiidng iin va keu gpi ddu tU ea doi tiic cong tU (PPP) trong phiit tnen ket trong va ngoai niide, tao dieu kien eho diin cau ha tang kinh te - xa hpi. diiu tu, eho cac thanh phan tham gia dau SA 28 (9+10/2009) OUAN LY KINH TC
  8. [M NGKIEN CUU - TRAO DOI KHA; : PHUC Y£U TO PHI THI TRLfONG TRONG NEN KINH Tg VlfT NAM HIEN NAY tu, tao luat ehdi de eae d o a n h n g h i e p thupc quyen sd hUu cd phie'u (cd q u y e n ) va quyen mpi t h a n h p h d n k i n h te g a n h d u a mot each sd hUu t n thUe (sd hiiu t r i tue); Cac b a n ehe lanh m a n h . T a t ea vi hieu q u a e h u n g cua t r o n g viec thiic h i e n sd hUu n h a nUde (ve toan bp nen k i n h te quo'c dan, t r o n g do N h a d a t dai, tai n g u y e n , ddu tU cong, tai san nUde la ngUdi ehju t r a e h n h i e m toan dien. cong) v.v... Trong linh viic q u a n ly cong s a n can doi mdi trong k h u n g l u a t p h a p . chinh saeh: trong to chUe. q u a n ly tai s a n N h a nUde (dat TAI LIEU THAM KHAO dai, nha, xUdng, D N N N , v.v,), t h d n g qua • Dmh Van An (2006), Tie'p tue xdy diing vd viec d a n h gia nhUng ddi mdi tich cUe t r o n g hodn thien the che kinh te thi trUdng dinh vai tro, vj tri cua k i n h te N h a nUde, cua hudng xd hoi chu nghia d Viet Nam, Sach D N N N ; Sd hUu N h a nUdc va thiic hien tham khao, NXB Khoa hoc va Ky thuat, quyen dai dien chu sd hiiu n h a nUde (quan Ha Noi. ly cong san). Thiia n h a n t r e n thiic te va bao • Mane Lavigne (2002). Cdc nen kinh te chuyen hp quyen sd hUu tU n h a n doi vdi cac n h a n to' ddi, NXB Chinh tri quo'c gia, Ha Noi. s a n x u a t (von, sUe lao dpng. quyen sii d u n g • Polouektov A. (2002), "The non - market econ- d a t dai); thUa n h a n cac q u y e n ve giao dich, omy '• issue in international trade in the con- chuyen giao, quyen tii do k i n h doanh: eho text of WTO Accessions, UNCTAD/DITC/ phep von tU n h a n ddu tU vao cd sd h a tang, TNCD/MISC.20 sii nghiep cong va eae n g a n h n g h e ma l u a t p h a p khong cam. K h a n g djnh vai tro ngay • Nguyin Van Nam (2005), Phdt trien kinh te eang t a n g eua linh vUe sd hUu hdn hdp. Ben thi trudng dinh hUdng XHCN 0 Viet Nam eanh do, cdn xem xet ky eae b a n che cua he trong dieu kien todn cdu hod vd hoi nhap kinh tho'ng the che hien h a n h lien q u a n den vii'n te'qudc te, NXB Chinh tri quo'c gia, Ha Noi. de sd hUu tai san, dae biet la cac " k h o a n g • Vien phat trien quo'c te Harvard (1994), Viet trong" the che lien q u a n den quyen sd hUu Nam: cdi cdch kinh te theo hUdng rdng bay, tai san vat chat, quyen ehu nd (triii quyen). NXB Su that. Ha Noi. J OUAN Lt KINH rC 56 28(9+10/2009)
nguon tai.lieu . vn