Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
ThS. Cao ThÞ Oanh *
X u t phát t s h n ch v kh năng t i, vào nh ng c i m v nhân thân và yêu
nh n th c và kinh nghi m s ng cũng c u c a vi c phòng ng a t i ph m, không có
như nh ng c i m v tâm sinh lí c a ngư i quy nh nào c th hóa yêu c u gi m nh
chưa thành niên, trên tinh th n nhân o i v i ngư i chưa thành niên
hình ph t
XHCN, BLHS hi n hành quy nh ư ng l i ph m t i giai o n chu n b ph m t i và
x lí riêng i v i ngư i chưa thành niên ph m t i chưa t so v i trư ng h p t i ph m
hoàn thành. Như v y, khi quy t nh hình
ph m t i. Qua nghiên c u nh ng quy nh
này chúng tôi th y, v cơ b n, ư ng l i x ph t i v i các trư ng h p ó, tòa án ph i
lí ngư i chưa thành niên ph m t i ã th căn c vào quy nh v quy t nh hình ph t
trong trư ng h p chu n b ph m t i, ph m t i
hi n các yêu c u c a nguyên t c phân hóa
TNHS. Tuy nhiên, s th hi n ó v n chưa chưa t t i i u 52 BLHS. Tuy nhiên, do c
th c s tri t , i u này ư c ph n ánh qua cách gi i h n hình ph t tù i v i ngư i chưa
các n i dung sau ây: thành niên ph m t i theo quy nh t i i u 74
Th nh t, quy nh v hình ph t tù có BLHS và cách gi i h n hình ph t i v i
th i h n i v i ngư i chưa thành niên ph m trư ng h p chu n b ph m t i, ph m t i chưa
t i m i ch d ng l i vi c kh ng ch m c t theo quy nh t i i u 52 BLHS u d a
hình ph t t i a mà chưa xác nh c th vào khung hình ph t chung ư c quy nh
m c hình ph t t i thi u. Rõ ràng cách quy t i i u lu t v t i ph m c th nên th c ra
so v i ngư i ã thành niên ph m t i các
nh này có th d n n vi c xác nh m c
hình ph t tù t i thi u ư c áp d ng i v i giai o n này, ngư i chưa thành niên ph m
ngư i chưa thành niên ph m t i trong các t i không ư c gi m nh hình ph t.
trư ng h p c th không th ng nh t. Th ba, trong các quy nh v ngư i
chưa thành niên ph m t i không có quy nh
Th hai, BLHS hi n hành không có
nh ng quy nh th hi n ư ng l i x lí phân v vi c quy t nh hình ph t nh hơn quy
hóa gi a nh ng trư ng h p ngư i chưa thành nh c a B lu t nên i u 47 BLHS quy
này s ư c v n d ng chung
niên ph m t i nh ng giai o n ph m t i nh v v n
khác nhau. Trong các quy nh v ngư i chưa cho c ngư i ã thành niên ph m t i và
thành niên ph m t i, ngoài quy nh mang
tính nguyên t c v vi c áp d ng hình ph t là
* Gi ng viên Khoa lu t hình s
ph i căn c vào tính ch t c a hành vi ph m Trư ng i h c Lu t Hà N i
36 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007
- nghiªn cøu - trao ®æi
TNHS”.(2) Phương án này có th giúp kh c
ngư i chưa thành niên ph m t i. V n ny
ph c m t cách toàn di n hơn các h n ch nói
sinh ây là: Do cùng s d ng chung khung
hình ph t ư c quy nh t i các i u lu t v trên c a BLHS hi n hành nhưng cách quy
t i ph m c th gi m nh hình ph t theo nh chung chung v vi c gi m nh c bi t
TNHS i v i ngư i chưa thành niên ph m
m i tiêu chí nên d n n b t h p lí trong gi i
h n gi m nh hình ph t khi v n d ng i u t i l i có th d n n s không th ng nh t
i v i ngư i chưa thành niên
47 BLHS khi quy t nh m c hình ph t gi m nh i
ph m t i, ó là ngư i chưa thành niên ph m v i t ng trư ng h p c th .
t i trong trư ng h p này có cùng gi i h n Xu t phát t cơ s khung hình ph t ư c
gi m nh hình ph t v i ngư i ã thành niên quy nh i v i các t i ph m c th là
ph m t i trong trư ng h p tương ng. chu n ư c s d ng xác nh các m c
kh c ph c h n ch th nh t và th gi m nh theo các tiêu chí khác nhau, chúng
hai nói trên trong BLHS hi n hành có quan tôi cho r ng nh ng b t c p liên quan n
ư ng l i x lí ngư i chưa thành niên ph m
i m cho r ng:
“BLHS nên s a theo hư ng quy nh rõ: t i c n ư c gi i quy t m t cách c th b ng
Trong trư ng h p h b áp d ng hình ph t tù, quy nh mang tính phân hóa v khung hình
ph t. C th là, t i i u 69 BLHS trong các
sau khi quy t nh hình ph t cho b cáo theo
i u 74, n u hành vi c a b cáo thu c trư ng quy nh v nguyên t c x lí ngư i chưa
thành niên ph m t i, nhà làm lu t c n b
h p chu n b ph m t i, tòa án s gi m ti p
sung quy nh v khung hình ph t i v i
m t ph n hai c a m c hình ph t nói trên
(m c hình ph t ã ư c xác nh theo i u ngư i chưa thành niên ph m t i như sau:
74) ho c n u hành vi c a b cáo thu c trư ng Khung hình ph t ư c áp d ng i v i
h p ph m t i chưa t, tòa án s gi m ti p ngư i chưa thành niên ph m t i ư c xác nh
m t ph n tư c a m c hình ph t nói trên trên cơ s khung hình ph t ư c quy nh trong
(trư ng h p này b cáo ch ph i ch p hành ba i u lu t v t i ph m c th theo nguyên t c:
ph n tư c a m c hình ph t ã áp d ng)”.(1) a) N u khung hình ph t tương ng trong
Tuy nhiên, cách s a i BLHS như v y i u lu t quy nh hình ph t n ng nh t là tù
ch kh c ph c ư c h n ch th nh t và th chung thân ho c t hình thì khung hình ph t
hai mà không kh c ph c ư c h n ch th ba. ư c áp d ng i v i ngư i t 16 tu i n
Cũng có ý ki n cho r ng c n s a l i văn dư i 18 tu i khi ph m t i có m c hình ph t
c a i u 74 BLHS t “m c hình ph t cao t i a là 18 năm tù và m c hình ph t t i thi u
nh t ư c áp d ng” thành “m c hình ph t b ng ba ph n tư m c hình ph t t i thi u c a
khung hình ph t ó; khung hình ph t ư c áp
ư c áp d ng” th hi n n i dung ti t gi m
d ng i v i ngư i t 14 tu i n dư i 16
toàn b khung hình ph t theo t l lu t nh.
tu i khi ph m t i có m c hình ph t t i a là
ng th i, b sung vào cu i i u 68 BLHS
12 năm tù và m c hình ph t t i thi u b ng
n i dung: “Ngư i ph m t i là ngư i chưa
m t ph n hai m c hình ph t t i thi u c a
thành niên ư c gi m nh c bi t v
t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 37
- nghiªn cøu - trao ®æi
ph n tư các m c tương ng c a khung hình
khung hình ph t ó. Ví d , kho n 4 i u 195
ph t ó; khung hình ph t ư c áp d ng i
BLHS quy nh khung hình ph t là ph t tù 20
năm ho c tù chung thân. V y khung hình ph t v i ngư i t 14 tu i n dư i 16 tu i khi
ư c áp d ng i v i ngư i t 16 n dư i ph m t i cũng bao g m t t c các lo i hình
18 tu i khi ph m t i thu c khung này là ph t ph t ó v i các m c hình ph t t i a và m c
tù t 15 năm n 18 năm và khung hình ph t hình ph t t i thi u c a m i lo i hình ph t
ư c áp d ng i v i ngư i t 14 n dư i b ng m t ph n hai các m c tương ng c a
16 tu i khi ph m t i thu c khung này là ph t khung hình ph t ó. Ví d , khung hình ph t
tù t 10 năm n 12 năm. ư c quy nh t i kho n 3 i u 222 BLHS
b) N u khung hình ph t tương ng trong là ph t ti n t 500 tri u ng n 1 t ng
ho c b ph t tù t 5 năm n 10 năm. V y
i u lu t quy nh hình ph t duy nh t là tù có
th i h n thì khung hình ph t ư c áp d ng khung hình ph t ư c áp d ng i v i ngư i
i v i ngư i t 16 tu i n dư i 18 tu i t 16 n dư i 18 tu i khi ph m t i thu c
khi ph m t i có m c hình ph t t i a và m c khung này là ph t ti n t 375 tri u ng n
hình ph t t i thi u b ng ba ph n tư m c hình 750 tri u ng ho c b ph t tù t 3 năm 9
tháng n 7 năm 6 tháng và khung hình ph t
ph t t i a và m c hình ph t t i thi u c a
khung hình ph t ó; khung hình ph t ư c áp ư c áp d ng i v i ngư i t 14 n dư i
d ng i v i ngư i t 14 tu i n dư i 16 16 tu i khi ph m t i thu c khung này là ph t
tù t 2 năm 6 tháng n 5 năm.
tu i khi ph m t i có m c hình ph t t i a và
m c hình ph t t i thi u b ng m t ph n hai Vì ã có s thay th c a quy nh mang
tính cơ s này, nh ng quy nh riêng l
m c hình ph t t i a và m c hình ph t t i
nh m phân hóa TNHS i v i ngư i chưa
thi u c a khung hình ph t ó. Ví d , kho n 3
thành niên ph m t i có liên quan s ư c b
i u 165 BLHS quy nh khung hình ph t là
ph t tù t 10 năm n 20 năm. V y khung i. Nh ng quy nh ó là: o n 2 i u 72
hình ph t ư c áp d ng i v i ngư i t 16 BLHS quy nh m c ph t ti n i v i ngư i
n dư i 18 tu i khi ph m t i thu c khung chưa thành niên ph m t i không quá m t
này là ph t tù t 7 năm 6 tháng n 15 năm và ph n hai m c ti n ph t mà i u lu t quy
khung hình ph t ư c áp d ng i v i ngư i nh; o n 2 i u 73 BLHS quy nh th i
t 14 n dư i 16 tu i khi ph m t i thu c i v i ngư i
h n c i t o không giam gi
khung này là ph t tù t 5 năm n 10 năm. chưa thành niên ph m t i không quá m t
c) N u khung hình ph t tương ng trong ph n hai th i h n mà i u lu t quy nh và
i u lu t quy nh nhi u lo i hình ph t thì toàn b i u 74 BLHS.
khung hình ph t ư c áp d ng i v i ngư i V i quy nh mang tính nguyên t c này,
16 tu i n dư i 18 tu i khi ph m t i khung hình ph t ư c quy nh riêng cho
t
cũng bao g m t t c các lo i hình ph t ó ngư i chưa thành niên ph m t i s ư c s
trên cơ s
v i các m c hình ph t t i a và m c hình d ng là khung hình ph t chu n
ó xác nh TNHS c a ngư i chưa thành
ph t t i thi u c a m i lo i hình ph t b ng ba
38 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007
- nghiªn cøu - trao ®æi
HP NG KÌ H N VÀ H P NG
niên ph m t i trong các trư ng h p c th
QUY N CH N... (ti p theo trang 13)
như quy t nh hình ph t nh hơn quy nh
c a B lu t, chu n b ph m t i, ph m t i
H p ng quy n ch n có th th c hi n
chưa t, ng ph m b ng cách k t h p quy
theo phương th c: 1. Không th c hi n quy n
nh này v i các quy nh tương ng t i các
ch n mà v n giao, nh n hàng hoá theo h p
i u 47, 52, 53 BLHS. Ví d , n u ngư i ã
ng kì h n; 2. Th c hi n quy n ch n, t
thành niên ph m t i thu c kho n 4 i u 195
ch i mua ho c t ch i bán hàng và ch u m t
BLHS (khung hình ph t là ph t tù 20 năm
phí quy n ch n.
ho c tù chung thân) và có các i u ki n
Hp ng kì h n và h p ng quy n
lu t nh nên ư c quy t nh hình ph t dư i
ch n là nh ng quan h thương m i r t m i
m c th p nh t c a khung thì hình ph t c a
Vi t Nam. M c dù chưa thành l p ư c th
h v n ph i trong ph m vi khung hình ph t
trư ng giao sau có t ch c nhưng các quan
nh hơn li n k là ph t tù t 13 năm n 20
h h p ng kì h n và quy n ch n ã và
năm. Theo cách xác nh khung hình ph t
ang di n ra Vi t Nam. Th c ti n này
i v i ngư i chưa thành niên ph m t i như
không ch òi h i vi c nghiên c u hoàn
chúng tôi xu t trên thì khung hình ph t
thi n khung pháp lu t v th trư ng hàng
thu c kho n 4 i u 195 BLHS ư c áp d ng
hoá giao sau mà còn c n thi t có nhi u di n
i v i ngư i t 16 tu i n dư i 18 tu i
àn giúp thương nhân và nh ng ngư i quan
là ph t tù t 15 năm n 18 năm và khung
tâm tìm hi u v nhi u khái ni m, thu t ng
hình ph t li n k nh hơn ư c s d ng là
và các v n pháp lí liên quan n h p
gi i h n gi m nh hình ph t khi h ư c
ng giao sau. Hi n t i, pháp lu t hi n hành
quy t nh hình ph t nh hơn quy nh c a
v mua bán hàng hoá qua s giao d ch (v
B lu t s là ph t tù t 7 năm 6 tháng n 15
h p ng kì h n và h p ng quy n ch n)
năm. Tương t như v y, khung hình ph t
ư c quy nh trong Lu t thương m i năm
thu c kho n 4 i u 195 BLHS ư c áp d ng
2005 và Ngh nh s 158/2006/N -CP
i v i ngư i t 14 tu i n dư i 16 tu i
ngày 28/12/2006 quy nh chi ti t thi hành
khi ph m t i này là 10 năm n 12 năm và do
Lu t thương m i v mua bán hàng hoá qua
ó, khung 3 c a i u lu t ư c s d ng
s giao d ch. B n c cũng có th tìm hi u
gi i h n m c gi m nh hình ph t khi h ư c
thêm v h p ng kì h n và h p ng quy n
quy t nh hình ph t theo i u 47 BLHS s
ch n qua m t s ngu n tài li u như k y u
là ph t tù t 6 năm 6 tháng n 10 năm./.
h i th o v mua bán hàng hoá qua s giao
(1).Xem: Dương Tuy t Miên, “ nh t i danh và d ch hàng hoá tháng 12/2004 (B thương
quy t nh hình ph t”, Nxb. Công an nhân dân, Hà
m i), cu n sách “Th trư ng hàng hoá giao
N i, 2004, tr. 309.
sau” c a Vi n nghiên c u thương m i (B
(2).Xem: Tr n Th Quang Vinh, “Các tình ti t gi m
thương m i) do Nxb. Lao ng xu t b n
nh trách nhi m hình s trong lu t hình s Vi t Nam”,
Lu n án ti n sĩ lu t h c, Hà N i, 2002, tr.160 và 153. năm 2000 v.v../.
t¹p chÝ luËt häc sè 10/2007 39
nguon tai.lieu . vn
