Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
ThS. NguyÔn Ph−¬ng Lan *
§ iÒu 30 LuËt h«n nh©n v gia ®×nh
(HN&G§) n¨m 2000 quy ®Þnh: "Trong
tr−êng hîp chia t i s¶n chung cña vî chång
s¶n chung, vî chång vÉn chung sèng b×nh
th−êng víi nhau, cïng nhau ch¨m lo ®êi
sèng chung cña gia ®×nh phï hîp víi t×nh
th× hoa lîi, lîi tøc ph¸t sinh tõ t i s¶n ® c¶m v nguyÖn väng cña b¶n th©n. Do quan
®−îc chia thuéc së h÷u cña mçi ng−êi; phÇn hÖ h«n nh©n vÉn ®ang tån t¹i nªn trªn c¬ së
t i s¶n cßn l¹i kh«ng chia vÉn thuéc së h÷u tÝnh chÊt céng ®ång cña h«n nh©n, khèi t i
chung cña vî chång". Quy ®Þnh trªn tuy cã s¶n chung cña vî chång ph¸t sinh sau khi ®
cô thÓ h¬n so víi §iÒu 18 LuËt HN&G§ chia t i s¶n chung vÒ nguyªn t¾c vÉn l së
n¨m 1986 song vÉn cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò h÷u chung hîp nhÊt, trõ tr−êng hîp c¸c bªn
v−íng m¾c cÇn cã quan ®iÓm thèng nhÊt vÒ cã tháa thuËn kh¸c.
lÝ luËn còng nh− trong thùc tiÔn xÐt xö. §ã l 2. Quan hÖ t i s¶n
c¸c vÊn ®Ò sau: Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 29 v 30 LuËt
1. Quan hÖ nh©n th©n HN&G§ n¨m 2000, chia t i s¶n chung trong
ViÖc chia t i s¶n chung trong thêi k× h«n thêi k× h«n nh©n cã thÓ chia to n bé hoÆc
nh©n kh«ng l m chÊm døt quan hÖ vî chång chia mét phÇn t i s¶n chung tuú theo sù tho¶
tr−íc ph¸p luËt, do ®ã gi÷a hai bªn vÉn tån thuËn cña vî chång. NÕu vî chång kh«ng
t¹i mäi quyÒn v nghÜa vô cña vî chång nh− tho¶ thuËn ®−îc th× yªu cÇu to ¸n gi¶i
nghÜa vô ch¨m sãc, gióp ®ì lÉn nhau, nghÜa quyÕt. §©y l ®iÓm kh¸c so víi §iÒu 18 LuËt
vô chung thuû, quyÒn chung sèng víi nhau HN&G§ n¨m 1986. §iÒu 18 LuËt HN&G§
t¹i mét n¬i, quyÒn thõa kÕ t i s¶n cña nhau n¨m 1986 quy ®Þnh: "Khi h«n nh©n tån t¹i,
khi mét bªn chÕt tr−íc... V× vËy, viÖc chia t i nÕu mét bªn cã yªu cÇu v cã lÝ do chÝnh
s¶n chung trong thêi k× h«n nh©n kh«ng cã ®¸ng, th× cã thÓ chia t i s¶n chung cña vî
nghÜa l quy ®Þnh vÒ li th©n. Sau khi chia t i chång theo quy ®Þnh ë §iÒu 42 cña LuËt
s¶n chung, vî chång cã ë riªng hay kh«ng l n y", tøc l chia t i s¶n nh− khi li h«n. V×
tuú théc v o thùc tÕ ®êi sèng cô thÓ cña vî vËy, "sau khi chia t i s¶n chung theo §iÒu 18
chång, v o ý muèn cña vî chång, do vî th× nªn hiÓu chÕ ®é t i s¶n chung cña vî
chång quyÕt ®Þnh. NÕu sau khi chia t i s¶n chång sÏ chÊm døt kÓ tõ thêi ®iÓm ph¸n
chung m vî chång cã ë riªng th× ®ã còng
chØ l tr−êng hîp c¸ biÖt, kh«ng phæ biÕn. * Gi¶ng viªn chÝnh Khoa t− ph¸p
Trong ®a sè c¸c tr−êng hîp, sau khi chia t i Tr−êng ®¹i häc luËt H Néi
22 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
quyÕt cña tßa ¸n cã hiÖu lùc ph¸p luËt".(1) So tho¶ thuËn kh¸c”. VÝ dô: Hai vî chång cã ba
víi §iÒu 18 LuËt HN&G§ n¨m1986 th× quy ng«i nh l t i s¶n chung, hä tho¶ thuËn chia
®Þnh t¹i §iÒu 29 v 30 LuËt HN&G§ n¨m mçi ng−êi ®−îc së h÷u riªng mét ng«i nh ,
2000 l hîp lÝ h¬n. ViÖc chia mét phÇn t i cßn mét nh ®−îc dïng l m chç ë chung cña
s¶n chung cã ý nghÜa thiÕt thùc, phï hîp víi gia ®×nh. Sau khi chia, vî hoÆc chång cã thÓ
thùc tiÔn ®êi sèng chung cña vî chång, b¶o ®éc lËp quyÕt ®Þnh viÖc dïng ng«i nh ®
®¶m kh¶ n¨ng thùc hiÖn nghÜa vô vÒ t i s¶n ®−îc chia ®ã ®Ó cho thuª, b¸n... m kh«ng
cña vî (chång) ®ång thêi vÉn b¶o ®¶m ®−îc phô thuéc v o ý chÝ cña ng−êi kia. TiÒn thuª
lîi Ých chung cña gia ®×nh. nh l t i s¶n riªng cña mçi bªn. §èi víi
VÒ phÝa c¸c bªn vî chång, yªu cÇu chia nh÷ng t i s¶n n y vî, chång cã quyÒn chiÕm
to n bé t i s¶n chung chØ ®Æt ra trong nh÷ng h÷u, sö dông, ®Þnh ®o¹t theo quy ®Þnh t¹i
ho n c¶nh ®Æc biÖt nh− ph¶i thùc hiÖn nghÜa §iÒu 33 LuËt HN&G§ n¨m 2000. VËy trong
vô t i s¶n qu¸ lín m nÕu chia mét phÇn t i tr−êng hîp n y, vî (chång) cã t i s¶n riªng
s¶n chung th× kh«ng ®ñ hoÆc mét bªn cã yªu cã bÞ h¹n chÕ quyÒn ®Þnh ®o¹t t i s¶n riªng
cÇu chia khi bªn kia cã h nh vi ph¸ t¸n t i ®ã theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 5 §iÒu 33 LuËt
s¶n, nghiÖn hót, cê b¹c... ViÖc chia mét phÇn HN&G§ kh«ng? Theo quan ®iÓm cña chóng
t i s¶n chung kh¸c víi chia to n bé t i s¶n t«i th× trong tr−êng hîp n y vî, chång kh«ng
chung ë chç nã kh«ng g©y ra nh÷ng ¶nh lín bÞ r ng buéc bëi quy ®Þnh t¹i kho¶n 5 §iÒu
®Õn ®êi sèng chung cña gia ®×nh, kh«ng l m 33 khi ®Þnh ®o¹t t i s¶n riªng cña m×nh v× vî,
mÊt æn ®Þnh cuéc sèng chung. Ngo i phÇn t i chång ® cã sù tho¶ thuËn tr−íc vÒ viÖc chia
s¶n ®−îc chia riªng cho mçi bªn vî, chång t i s¶n ®ã.
th× phÇn t i s¶n chung cßn l¹i kh«ng chia sÏ 2.2. QuyÒn së h÷u chung cña vî chång
b¶o ®¶m ®êi sèng chung cña gia ®×nh. ®èi víi phÇn t i s¶n chung
Khi chia t i s¶n chung trong thêi k× h«n §iÒu 30 LuËt HN&G§ quy ®Þnh: "...
nh©n sÏ ph¸t sinh nh÷ng hËu qu¶ ph¸p lÝ vÒ phÇn t i s¶n cßn l¹i kh«ng chia vÉn thuéc së
t i s¶n nh− sau: h÷u chung cña vî chång". §iÒu 8 NghÞ ®Þnh
2.1. QuyÒn së h÷u riªng cña vî, chång sè 70/2001/N§-CP quy ®Þnh râ thªm: "Hoa
®èi víi phÇn t i s¶n ®−îc chia lîi, lîi tøc ph¸t sinh tõ phÇn t i chung cßn
Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 29 v 30 LuËt l¹i vÉn thuéc së h÷u chung cña vî chång".
HN&G§ n¨m 2000 th× vî, chång cã quyÒn §èi víi phÇn t i s¶n chung n y, quyÒn v
së h÷u riªng ®èi víi phÇn t i s¶n ® ®−îc nghÜa vô cña vî, chång kh«ng thay ®æi, chÕ
chia v hoa lîi, lîi tøc ph¸t sinh tõ phÇn t i ®é së h÷u chung cña vî chång ch−a chÊm
s¶n ® ®−îc chia. døt, nã vÉn ®−¬ng nhiªn tån t¹i v l së h÷u
Kho¶n 1 §iÒu 8 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP chung hîp nhÊt. Së h÷u chung hîp nhÊt cña
còng quy ®Þnh: "Hoa lîi, lîi tøc ph¸t sinh tõ vî chång sau khi chia mét phÇn t i s¶n
t i s¶n ® ®−îc chia th× thuéc së h÷u riªng chung sÏ bao gåm:
cña mçi ng−êi, trõ tr−êng hîp vî chång cã - PhÇn t i s¶n chung cña vî chång ch−a chia.
T¹p chÝ luËt häc - 23
- nghiªn cøu - trao ®æi
- Hoa lîi, lîi tøc ph¸t sinh tõ nh÷ng t i vî hoÆc chång ®−îc giao ®Êt, thuª ®Êt... th×
s¶n n y. quyÒn sö dông ®Êt ®ã l t i s¶n chung cña vî
- T i s¶n m vî chång ®−îc tÆng cho chång. §©y l nh÷ng tr−êng hîp ®Æc biÖt cÇn
chung, ®−îc thõa kÕ chung sau khi chia t i ®−îc quy ®Þnh cô thÓ khi chia t i s¶n chung
s¶n chung. V× quan hÖ h«n nh©n vÉn ®ang cña vî chång trong thêi k× h«n nh©n. Theo
tån t¹i nªn t i s¶n m vî chång ®−îc tÆng quan ®iÓm cña chóng t«i, trong tr−êng hîp
cho chung, ®−îc thõa kÕ chung l t i s¶n n y cÇn quy ®Þnh theo h−íng: QuyÒn sö
thuéc së h÷u chung hîp nhÊt cña vî chång. dông ®Êt m vî chång hoÆc mçi bªn vî hoÆc
- QuyÒn sö dông ®Êt m vî chång cã chång cã ®−îc sau khi chia t i s¶n chung
®−îc sau khi chia t i s¶n chung. VÝ dô: §Êt trong thêi k× h«n nh©n vÉn l t i s¶n chung
®−îc Nh n−íc giao, giao kho¸n, ®Êt m vî cña vî chång, trõ tr−êng hîp quyÒn sö dông
chång thuª cña Nh n−íc, ®−îc chuyÓn ®Êt ®ã cã ®−îc xuÊt ph¸t tõ viÖc chia t i s¶n
nh−îng, ®−îc thõa kÕ chung, cho chung... chung ®Ó ®Çu t− kinh doanh riªng.
Trong nh÷ng tr−êng hîp n y, quyÒn sö dông - Mét vÊn ®Ò rÊt quan träng l t i s¶n m
®Êt vÉn l t i s¶n chung cña vî chång v× theo vî, chång l m ra sau khi chia t i s¶n chung
quy ®Þnh t¹i §iÒu 27 LuËt HN&G§ n¨m 2000 nh− tiÒn l−¬ng, tiÒn c«ng lao ®éng... l t i
th× “quyÒn sö dông ®Êt m vî chång cã ®−îc s¶n chung cña vî chång hay l t i s¶n riªng
sau khi kÕt h«n l t i s¶n chung cña vî chång”. cña mçi bªn? VÒ vÊn ®Ò n y, LuËt HN&G§
- QuyÒn sö dông ®Êt m mçi bªn vî hoÆc n¨m 2000 kh«ng cã quy ®Þnh cô thÓ nh−ng
chång cã ®−îc sau khi chia t i s¶n chung do trong NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP cã quy
®−îc Nh n−íc giao, giao kho¸n, hoÆc ®−îc ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 8 nh− sau: "Thu nhËp
thuª cña Nh n−íc... Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu do lao ®éng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
27 LuËt HN&G§ n¨m 2000 v c¸c §iÒu 24,
v nh÷ng thu nhËp hîp ph¸p kh¸c cña mçi
25 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP th× ®©y l
bªn sau khi chia t i s¶n chung l t i s¶n
t i s¶n chung cña vî chång. Tuy nhiªn, sau
riªng cña vî, chång, trõ tr−êng hîp vî chång
khi chia t i s¶n chung trong thêi k× h«n nh©n
cã tho¶ thuËn kh¸c". Theo quan ®iÓm cña
th× quyÒn sö dông ®Êt m mçi bªn vî hoÆc
chång cã ®−îc chØ l t i s¶n chung cña vî chóng t«i th× quy ®Þnh n y l kh«ng hîp lÝ c¶
chång nÕu nã kh«ng liªn quan ®Õn lÝ do chia vÒ lÝ luËn v thùc tiÔn. Quy ®Þnh n y béc lé
t i s¶n chung cña vî chång. VÝ dô: Sau khi mét sè ®iÓm bÊt cËp v m©u thuÉn sau:
chia t i s¶n chung, vî hoÆc chång thuª ®Êt + Thø nhÊt, theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 27 th×
hoÆc ®−îc giao ®Êt ®Ó ®Çu t− kinh doanh t i s¶n do bÊt cø ai, vî hay chång t¹o ra
riªng hoÆc nu«i trång thuû s¶n... th× quyÒn sö trong thêi k× h«n nh©n ®Òu l t i s¶n chung
dông ®Êt ®ã l t i s¶n riªng cña mçi ng−êi. cña vî chång, kh«ng ph©n biÖt møc ®ãng
Ng−îc l¹i, nÕu vî, chång yªu cÇu chia mét gãp, møc thu nhËp cña mçi bªn, kh«ng ®ßi
phÇn t i s¶n chung ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô hái ph¶i do c¶ hai vî chång cïng trùc tiÕp
riªng vÒ t i s¶n cña mçi bªn nh− nghÜa vô t¹o ra. Khi chia t i s¶n chung trong thêi k×
®Òn bï thiÖt h¹i, nghÜa vô tr¶ nî... m sau ®ã h«n nh©n, v× h«n nh©n vÉn ®ang tån t¹i v do
24 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
tÝnh chÊt céng ®ång cña h«n nh©n chi phèi chång. ViÖc chia t i s¶n chung ®Ó ®Çu t−
nªn thu nhËp do lao ®éng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh riªng mét mÆt t¹o ®iÒu kiÖn cho
kinh doanh v nh÷ng thu nhËp hîp ph¸p kh¸c ®−¬ng sù cã vèn cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt kinh
cña mçi bªn vî, chång vÒ nguyªn t¾c vÉn l doanh nh−ng lÝ do kh¸c quan träng h¬n l v×
t i s¶n chung cña vî chång, trõ tr−êng hîp lîi Ých chung cña gia ®×nh, xuÊt ph¸t tõ ý chÝ
vî chång cã tho¶ thuËn kh¸c. Nh−ng theo cña ®−¬ng sù l kh«ng muèn nh÷ng rñi ro
quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 8 NghÞ ®Þnh sè trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ¶nh
70/2001/N§-CP th× cÇn ph¶i hiÓu r»ng sau h−ëng ®Õn gia ®×nh, tr¸nh t×nh tr¹ng “khuynh
khi chia t i s¶n chung, mäi t i s¶n m vî gia b¹i s¶n”. Khi chia t i s¶n chung víi môc
hoÆc chång t¹o ra còng nh− mäi thu nhËp tõ ®Ých ®Ó ®Çu t− kinh doanh riªng cÇn ph©n
lao ®éng cña mçi bªn vî hoÆc chång sÏ biÖt hai lo¹i thu nhËp ph¸t sinh sau khi chia
kh«ng cßn l t i s¶n thuéc së h÷u chung hîp t i s¶n chung l : Hoa lîi, lîi tøc ph¸t sinh tõ
nhÊt n÷a bÊt kÓ tõ nguån gèc n o. V nh− phÇn t i s¶n ® ®−îc chia do chÝnh ho¹t ®éng
vËy ®−¬ng nhiªn sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh ®ã (lo¹i thu nhËp n y l
kh«ng cßn tån t¹i chÕ ®é së h÷u chung hîp t i s¶n riªng cña vî, chång nÕu kh«ng cã
nhÊt n÷a v× së h÷u chung hîp nhÊt cña vî tho¶ thuËn kh¸c) v nh÷ng thu nhËp kh¸c cña
chång c¬ b¶n cã ®−îc tõ lao ®éng cña mçi vî, chång kh«ng liªn quan ®Õn phÇn t i s¶n
bªn vî, chång. §iÒu n y ho n to n m©u ® ®−îc chia nh−: TiÒn l−¬ng, tiÒn th−ëng,
thuÉn víi quy ®Þnh t¹i §iÒu 27 LuËt tiÒn trî cÊp, tiÒn ®Òn bï gi¸ trÞ quyÒn sö dông
HN&G§ n¨m 2000, do ®ã, cÇn kÞp thêi cã ®Êt khi gi¶i phãng mÆt b»ng... còng nh−
sù söa ®æi quy ®Þnh n y. nh÷ng thu nhËp hîp ph¸p kh¸c cña vî chång
+ Thø hai, quy ®Þnh trªn còng kh«ng phï nh− tiÒn tróng xæ sè... v× h«n nh©n vÉn cßn
hîp víi ý chÝ v mong muèn cña vî chång tån t¹i nªn vÒ nguyªn t¾c tÊt c¶ nh÷ng t i s¶n
bëi v× khi cã yªu cÇu chia t i s¶n chung, vî n y vÉn thuéc së h÷u chung hîp nhÊt cña vî
hoÆc chång chØ mong muèn chia t i s¶n ®Ó chång chø kh«ng thÓ l t i s¶n riªng cña mçi
cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn c¸c nghÜa vô riªng vÒ bªn. V× vËy, thu nhËp do lao ®éng, ho¹t ®éng
t i s¶n hoÆc ®Çu t− kinh doanh riªng... m s¶n xuÊt kinh doanh v nh÷ng thu nhËp hîp
kh«ng muèn chÊm døt chÕ ®é së h÷u chung. ph¸p kh¸c cña mçi bªn sau khi chia t i s¶n
Ngay trong tr−êng hîp chia t i s¶n chung ®Ó chung chØ l t i s¶n riªng cña vî chång nÕu
®Çu t− kinh doanh riªng nh−ng trong ®êi nh÷ng thu nhËp ®ã cã ®−îc g¾n liÒn víi
sèng vî chång nhiÒu khi c¸c bªn vî chång phÇn t i s¶n ®−îc chia, ng−îc l¹i, nh÷ng thu
còng tù nguyÖn nhËp hoa lîi, lîi tøc ph¸t nhËp ®ã l t i s¶n chung cña vî chång nÕu
sinh tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh v o t i nã cã ®−îc kh«ng liªn quan ®Õn phÇn t i s¶n
s¶n chung. V× vËy, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn ® ®−îc chia. Do vËy, quy ®Þnh nh− kho¶n 2
kh¸c th× thu nhËp do lao ®éng, ho¹t ®éng s¶n §iÒu 8 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP l
xuÊt kinh doanh ph¸t sinh tõ phÇn t i s¶n ® kh«ng chÝnh x¸c.
®−îc chia l t i s¶n riªng cña mçi bªn vî, + Thø ba, sau khi chia t i s¶n chung, ®a
T¹p chÝ luËt häc - 25
- nghiªn cøu - trao ®æi
sè c¸c cÆp vî chång vÉn sèng chung, chØ chung còng ®−îc quy ®Þnh râ r ng nh−: "...
trong nh÷ng ho n c¶nh ®Æc biÖt hä míi sèng c¶ hai vî chång ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm thanh
riªng. ViÖc chia t i s¶n chung trong thêi k× to¸n nh÷ng chi tiªu cña gia ®×nh theo tØ lÖ
h«n nh©n kh«ng ph¶i l quy ®Þnh vÒ li th©n t−¬ng øng víi sè t i s¶n riªng cña mçi
nªn kh«ng ®−¬ng nhiªn dÉn ®Õn chÕ ®é biÖt ng−êi”.(3) V× vËy, theo chóng t«i, nÕu ® quy
s¶n. Sau khi chia t i s¶n chung (dï chia mét ®Þnh nh− kho¶n 2 §iÒu 8 NghÞ ®Þnh sè
phÇn hay chia to n bé) vî chång vÉn sèng 70/2001/N§-CP th× cÇn ph¶i cã quy ®Þnh cô
chung nªn viÖc duy tr× ®êi sèng chung l thÓ vÒ tr¸ch nhiÖm cña vî chång ®èi víi ®êi
tr¸ch nhiÖm cña c¶ hai vî chång, kh«ng ph©n sèng chung cña gia ®×nh sau khi chia t i s¶n
biÖt møc ®é thu nhËp cña mçi bªn. NÕu mét chung.
bªn kh«ng cã thu nhËp, kh«ng cã t i s¶n th× Qua nh÷ng ph©n tÝch trªn cho thÊy quy
bªn kia vÉn ph¶i ch¨m lo ®êi sèng chung cña ®Þnh vÒ hËu qu¶ ph¸p lÝ cña viÖc chia t i s¶n
gia ®×nh. Tuy nhiªn, tr¸ch nhiÖm ®ãng gãp chung trong thêi k× h«n nh©n l ch−a ®Çy ®ñ,
cña vî chång v o ®êi sèng chung cña gia ch−a hîp lÝ v chÝnh x¸c. Theo chóng t«i, cÇn
®×nh nh− thÕ n o th× l¹i ch−a cã quy ®Þnh, quy ®Þnh cô thÓ h¬n vÒ hËu qu¶ ph¸p lÝ cña
trong khi ®ã theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu viÖc chia t i s¶n chung trong thêi k× h«n
8 NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP th× to n bé nh©n theo h−íng sau:
thu nhËp do lao ®éng, ho¹t ®éng s¶n xuÊt - CÇn quy ®Þnh râ nh÷ng t i s¶n m vî
kinh doanh v nh÷ng thu nhËp hîp ph¸p kh¸c chång cã ®−îc sau khi chia t i s¶n chung do
cña mçi bªn sau khi chia t i s¶n chung l t i ®−îc thõa kÕ chung, tÆng cho chung l t i
s¶n riªng cña vî, chång. Nh− vËy, trong s¶n chung cña vî chång, trõ tr−êng hîp
tr−êng hîp vî chång chia hÕt (chia to n bé ng−êi ®Ó l¹i t i s¶n thõa kÕ, ng−êi tÆng cho
t i s¶n chung) m sau ®ã kh«ng cã t i s¶n t i s¶n ® cã sù ph©n ®Þnh râ phÇn quyÒn cña
chung n o kh¸c nh− kh«ng cã t i s¶n thõa mçi bªn vî, chång trong khèi t i s¶n ®ã.
kÕ, kh«ng ®−îc tÆng cho chung t i s¶n... th× - Thu nhËp do lao ®éng, ho¹t ®éng s¶n
®êi sèng chung cña gia ®×nh sÏ ®−îc b¶o xuÊt kinh doanh v nh÷ng thu nhËp hîp ph¸p
®¶m nh− thÕ n o? Râ r ng l vÒ vÊn ®Ò n y, kh¸c cña mçi bªn sau khi chia t i s¶n chung
quy ®Þnh trªn ® thÓ hiÖn sù kh«ng ®Çy ®ñ, l t i s¶n chung cña vî chång, trõ tr−êng hîp
thiÕu chÆt chÏ v logic. Trong ph¸p luËt c¸c vî chång cã tho¶ thuËn kh¸c.
n−íc, vî chång cã thÓ tho¶ thuËn vÒ t i s¶n - CÇn cã quy ®Þnh vÒ viÖc niªm yÕt
tr−íc khi kÕt h«n, cã thÓ ph©n chia t i s¶n hoÆc c«ng bè c«ng khai vÒ viÖc chia t i
chung v bÊt cø t i s¶n n o m vî hoÆc s¶n chung cña vî chång trong thêi k× h«n
chång cã ®−îc sau khi chia t i s¶n chung sÏ nh©n t¹i n¬i vî chång c− tró ®Ó b¶o ®¶m
l t i s¶n riªng cña ng−êi ®ã. §èi víi t i s¶n quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña ng−êi thø ba
m vî chång ®−îc thõa kÕ hoÆc ®−îc tÆng giao dÞch víi vî chång.
cho sau khi chia t i s¶n chung sÏ trë th nh 2.3. VÊn ®Ò kh«i phôc chÕ ®é t i s¶n
t i s¶n riªng chia ®Òu cho c¶ vî v chång.(2) chung
Tr¸ch nhiÖm cña vî, chång ®èi víi ®êi sèng Trong LuËt HN&G§ n¨m 2000 kh«ng cã
chung cña gia ®×nh sau khi chia t i s¶n quy ®Þnh n o vÒ viÖc kh«i phôc chÕ ®é t i
26 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
s¶n chung sau khi chia t i s¶n chung. Tuy 70/2001/N§-CP th× cã thÓ dÉn tíi c¸ch hiÓu
nhiªn, trong NghÞ ®Þnh sè 70/2001/N§-CP n y. Song ®iÒu ®ã râ r ng kh«ng ph¶i l ý
t¹i §iÒu 9 v 10 l¹i cã quy ®Þnh vÒ vÊn ®Ò muèn cña c¸c nh lËp ph¸p.
n y. XÐt vÒ hiÖu lùc ph¸p lÝ, c¸c quy ®Þnh - Thø ba, viÖc quy ®Þnh vÒ kh«i phôc chÕ
cña nghÞ ®Þnh ph¶i phï hîp víi quy ®Þnh ®é t i s¶n chung theo chóng t«i l kh«ng cÇn
trong luËt v× luËt cã hiÖu lùc ph¸p lÝ cao h¬n, thiÕt bëi v×, theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu
nghÞ ®Þnh chØ cã thÓ quy ®Þnh chi tiÕt viÖc thi 32 LuËt HN&G§ n¨m 2000 th× "vî chång cã
h nh luËt m kh«ng thÓ quy ®Þnh tr¸i víi quyÒn nhËp hoÆc kh«ng nhËp t i s¶n riªng
luËt. H¬n n÷a, quy ®Þnh vÒ viÖc kh«i phôc v o khèi t i s¶n chung". V× ph¸p luËt n−íc ta
chÕ ®é t i s¶n chung cña vî chång trong nghÞ kh«ng quy ®Þnh vî chång cã quyÒn lËp h«n
®Þnh còng cßn thÓ hiÖn mét sè ®iÓm kh«ng −íc nªn khi nhËp t i s¶n riªng v o khèi t i
hîp lÝ. Cô thÓ l : s¶n chung th× khèi t i s¶n chung ®ã sÏ tu©n
Thø nhÊt, viÖc kh«i phôc chÕ ®é t i s¶n theo chÕ ®é t i s¶n ph¸p ®Þnh, tøc l chÕ ®é
chung chØ cã thÓ ®Æt ra khi ® chia hÕt t i s¶n së h÷u chung hîp nhÊt. ViÖc kh«i phôc chÕ
chung nh−ng kh«ng ph¶i trong tr−êng hîp ®é t i s¶n chung thùc chÊt l ®em phÇn t i
chia t i s¶n chung n o trong thêi k× h«n nh©n s¶n riªng cña mçi bªn vî, chång gãp v o t i
còng chia hÕt t i s¶n chung nh− ® ph©n tÝch s¶n chung v nh− vËy chÕ ®é së h÷u chung
ë trªn, v× vËy, nÕu ch−a chia hÕt t i s¶n cña vî chång sÏ kh«ng cßn l së h÷u chung
chung th× chÕ ®é t i s¶n chung vÉn ®−¬ng hîp nhÊt n÷a m ph¶i l së h÷u chung theo
nhiªn tån t¹i m kh«ng phô thuéc v o tho¶ phÇn. §iÒu ®ã l m©u thuÉn víi c¸c quy ®Þnh
thuËn kh«i phôc chÕ ®é t i s¶n chung cña vî vÒ chÕ ®é së h÷u t i s¶n cña vî chång trong
chång. Ngay trong quy ®Þnh t¹i ®iÓm c kho¶n ph¸p luËt n−íc ta, l m phøc t¹p thªm c¸c mèi
1 §iÒu 9 cña NghÞ ®Þnh còng ® thÓ hiÖn râ quan hÖ cña vî chång vÒ t i s¶n ®ång thêi
m©u thuÉn n y. kh«ng b¶o vÖ ®−îc lîi Ých chung cña gia
- Thø hai, viÖc kh«i phôc chÕ ®é t i s¶n ®×nh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt.
chung sÏ l cÇn thiÕt, cã ý nghÜa v logic nÕu Víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ hiÖn nay ë n−íc ta,
cã quy ®Þnh r»ng viÖc chia t i s¶n chung viÖc quy ®Þnh chia t i s¶n chung trong thêi k×
trong thêi k× h«n nh©n sÏ l m chÊm døt ho n h«n nh©n l cÇn thiÕt, ®¸p øng ®−îc yªu cÇu
to n chÕ ®é së h÷u chung cña vî chång, bÊt cña thùc tiÔn. Song ®Ó gi¶i quyÕt tèt nhÊt c¸c
cø t i s¶n n o m vî chång cã ®−îc sau khi tranh chÊp cã thÓ x¶y ra, b¶o ®¶m hiÖu qu¶
chia t i s¶n chung ®Òu l t i s¶n riªng cña ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt th× c¸c quy ®Þnh
mçi bªn vî, chång, kÓ c¶ nh÷ng t i s¶n m cña ph¸p luËt vÒ vÊn ®Ò n y cÇn ®−îc quy
vî chång ®−îc thõa kÕ chung, ®−îc tÆng cho ®Þnh mét c¸ch chÆt chÏ, thèng nhÊt v hîp
chung sÏ ®−îc chia ®Òu cho mçi bªn v l t i lÝ h¬n./.
s¶n riªng cña vî, chång. Nãi c¸ch kh¸c, viÖc
kh«i phôc chÕ ®é t i s¶n chung sÏ l hîp lÝ (1). Xem: NguyÔn V¨n Cõ, “Mét sè suy nghÜ vÒ §iÒu
18 LuËt HN&G§ ViÖt Nam 1986”, T¹p chÝ luËt häc,
nÕu thõa nhËn r»ng viÖc chia t i s¶n chung
sè 1/1995, tr. 24.
trong thêi k× h«n nh©n sÏ dÉn ®Õn chÕ ®é biÖt (2), (3). Xem: §iÒu 1492, 1493 Bé luËt d©n sù v
s¶n. Víi c¸c quy ®Þnh trong NghÞ ®Þnh sè th−¬ng m¹i Th¸i Lan.
T¹p chÝ luËt häc - 27
nguon tai.lieu . vn