- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- Báo cáo Cơ sở lý luận và phương pháp xây dựng hệ thống các tiêu chí đánh giá chất lượng quản trị doanh nghiệp
Xem mẫu
- CO S 6 L? LUAN V A P H U O N G PHAP X A Y DONG HE T H 6 N G
CAC Tieu CHf O A N H GIA C H A T LLfONG Q U A N TRI. DOANH NGHlEP
N g u y e n Van Phiic*
Thong thddng, viec danh gia toan dien qua, nhieu tai lieu ve quan tri kinh doanh
cac qua trinh kinh te - xa hoi bao quat 5 va cac chdc nang quan tri kinh doanh da
noi dung, dd la: sd tdOng thich, ke't qua, ddpc dich, bien soan va gidi thieu rong
hieu qua, tac dong va tinh ben vdng. Khi rai, nhdng cac tai lieu lien quan tdi danh
danh gia mot to' chdc, ke ca doanh nghiep gia quan tri doanh nghiep ddpc gidi thieu
lan to chdc phi loi nhuan, ngddi ta cd the chda nhieu. Hau h e t cac doanh nghiep
ap dung nhdng mo hinh khac nhau, tuy nho va vda chda thdc hien cac hoat dpng
thuoc vao muc tieu va each tiep can. nay va kha nhieu doanh nghiep ldn cung
Danh gia he thong quan ly ndi chung, chda tie'n h a n h danh gia cong tac quan
danh gia he thdng quan tri doanh nghiep tri doanh nghiep.
ndi rieng, thddng cung bao gom ca 5 noi Chat Idpng dich vu danh gia quan tri
dung tren. Danh gia chat Idcfng cong tac doanh nghiep cua cac chuyen gia trong
quan ly thdc ra chi la mot noi dung, mot nddc nhin chung la thap. Cach tie'p can
khia canh rieng biet trong viec danh gia va phuong phap tie'n h a n h cua ho cdn
tong hgp cong tac quan tri doanh nghiep.
tdPng do'i don gian, thieu cac cdng cu
Cac hoat dong quan tri doanh nghiep thich hpp va thieu tinh chuyen nghiep.
la mpt mang hoat dpng cd vai trd quan Cdng vdi viec phat trien va hoan thien
trong, tac dong ldn tdi khong chi ke't qua, he tho'ng cac thi trddng, hien thdi d Viet
hieu qua, sd tdn tai va phat trien cua ban Nam dang hinh t h a n h thi trUdng ve dich
than doanh nghiep, ma cdn tac dpng vu danh gia cong tac quan tri doanh
manh me tdi moi tru'dng kinh doanh, tdi nghiep. Do nhu cau gia tang manh me ma
hoat dpng cua nhieu doanh nghiep khac. nang ldc cung cap dich vu nay cdn h a n
Chung can dupc thUc hien mpt each dinh che nen viec phat trien nang ldc danh
ky, cd he tho'ng va cd the phai thdc hien gia quan tri doanh nghiep se la mpt
dot xuat khi moi trifdng, dieu kien kinh hddng di quan trpng ma cac co quan quan
doanh cd nhdng thay doi dang ke hoac ly nha nddc cung nhd cac td chdc nghe
khi doanh nghiep mudn tai cau true, thay nghiep, cac Hiep hpi can trien khai de ho
doi chien lupc phat trien va chien Itfpc trp cac doanh nghiep cd ddpc nguon cung
kinh doanh. O Viet Nam, viec danh gia cap cd chat lufpng va dang tin cay.
hoat dpng quan tri doanh nghiep hien
chua dupc trien khai thUc hien nghiem
Nguyin Van Phiic, Pho giao sU, Tie'n si, Dai hoc
tdc va cd he tho'ng. Trong nhdng nam Kinh te Quoc dan, Ha Noi.
$635(8+9/2010)
QUAN LY KINH TE E j
- [^[^^JTl NGHIEN cOfU - TRAO DOI co sd i f LUAN VA PHUONG PHAP XAY DUNG HE THONG CAC TIEU CHI DANH GIA CHAT LUONG..
Viec cu the hoa cac tieu chi va npi muc tieu cua doanh nghiep. Thdc ra, hien
dung danh gia ndi chung va viec danh gia vSn cd nhdng quan diem khac nhau ve
cong tac quan tri doanh nghiep ndi rieng, mpt sd tieu chi phan a n h k e t qua/ hieu
can de cap tdi cac npi dung va tieu chi qua cua cong tac quan tri va tac dpng cua
sau day: nhdng cong tac nay. Tuy nhien, viec danh
gia tac dpng cua cong tac quan tri tdi
- Tinh tdPng thich cua he tho'ng quan
doanh nghiep can bao gdm cac tac dpng
ly vdi he tho'ng to' chdc kinh doanh (tdc la
dd tdi sd tang trddng, tdi ket qua va hieu
vdi nhdng yeu to' cau t h a n h npi tai cua
qua san xuat kinh doanh, tdi kha nang
doanh nghiep, trong dd cd nhdng nguon
canh tranh cua doanh nghiep va san
ldc ma doanh nghiep khai thac, sd dung
pham/dich vu cua nd, tdi viec thUc hien
hoac cd the khai thac, sd dung, cung nhd
cac trach nhiem xa hpi cua doanh nghiep
vdi cac yeu to' cau t h a n h mdi trddng kinh va tdi sd phat trien ngudn nhan ldc cua
doanh cua doanh nghiep). doanh nghiep. Mpt sd tieu chi trong sd dd
- Ket qua cua cong tac quan tri, bao cd the ddpc xac dinh qua cac chi tieu dinh
gom toan bp nhdng san pham ma cong Idpng, trong khi nhdng tieu chi khac chi
tac quan tri trdc tie'p tao ra, chu yeu la cd the ddpc danh gia mpt each dinh tinh.
cac quyet dinh quan ly. Viec xac dinh
- Tinh ben vffng cua he tho'ng va cong
pham vi cua cac hoat dpng quan tri se
tac quan tri doanh nghiep. Tieu chi nay
giup ta xac dinh cac ket qua cua cdng tac
bao h a m ca kha nang cua he tho'ng quan
quan tri dupc chinh xac.
tri trong viec: i) dng phd vdi nhdng thay
- Hieu qua cua cong tac quan tri the ddi ben trong va ben ngoai; cung nhd ii)
hien qua cac tieu thdc phan anh sd tdOng kha nang dieu chinh va td dieu chinh
quan gida chi phi danh cho cong tac quan nham thich nghi vdi nhffng bien ddi cua
tri doanh nghiep va ke't qua ma nd tao ra. mdi trddng hoat dpng cua doanh nghiep.
De xac dinh dupc hieu qua cua cong tac Viec danh gia cong tac quan tri doanh
quan tri doanh nghiep, can xac dinh ro nghiep, do vay, ddi hdi phai sd dung
cac chi phi danh cho cong tac nay cung nhieu tieu chi, trong dd cd nhffng tieu chi
nhu nhdng ket qua ma nd tao ra va lai ddpc cu the hoa t h a n h nhieu chi so'
phdong phap Idpng hoa chung. Rieng ddi cau thanh. Ngay td t h a p ky 60 cua the ky
vdi cac chi phi quan tri doanh nghiep, can XX, nhieu n h a quan ly da nghien cdu va
xac dinh rd ca nhdng chi phi dai h a n lan tim each xay ddng mpt he tho'ng cac chi
cac chi phi ngan han. Cac chi phi nay tieu danh gia doanh nghiep (trong dd cd
ddpc to'ng hpp td t a t ca cac khoan chi phi cong tac quan tri doanh nghiep) mpt each
ma doanh nghiep phai bo ra cho toan bp toan dien va chinh xac cd the ddpc. Tuy
he tho'ng quan ly cua minh, ke ca chi phi nhien, trong thffc t e , hien ngffdi ta
nhan sU, chi phi cho he tho'ng co sd ha thffdng ndi tdi va sff dung nhffng bp chi
tang vat chat - ky thuat phuc vu quan tri, so' danh gia khac nhau. Cac bp chi so' nay
chi phi hoat dpng thddng xuyen cho cac dffpc thiet ke tren cd sd cac each tiep can
hoat dpng quan tri cung nhd chi phi cho va phffong phap tinh toan, che dp thdng
viec xay ddng, duy tri va cap nhat he ke cu the cua cac doanh nghiep (hoac
thdng thong tin phuc vu quan tri doanh nhdm doanh nghiep).
nghiep.
Muc dich danh gia ndi chung, cung nhff
- Tac dpng cua cong tac quan tri do'i danh gia cong tac quan tri doanh nghiep
vdi cac hoat dpng san xuat kinh doanh ndi rieng, cd vai trd qua png chi pho'i
cua doanh nghiep va viec thdc hien cac ca npi dung iSn hinh th .ihuong phap,
E Q QUAN LY KINH TE 8635(8+9/2010)
- ^£jgiJlb^jAN^;^A^ PHAP XAY DUNG HE THONG CAC TIEU CHI DANH GIA CHAT LUONG... NGHIEN Cliu - TRAO 001 [ | ^ ^ J
cdng cu va ca cac tieu chi danh gia. Muc - Doanh nghiep phai dem lai hieu qua
dich nay lai le thupc vao nhffng chu the va ket qua kinh doanh toi da;
cu the quan tam tdi viec danh gia cdng - Ngudn n h a n Iffc cua doanh nghiep
tac cdng tac quan tri doanh nghiep. phai dffpc duy tri va phat trien ben vffng;
Dffong nhien, chu the quan tam trffde tien va
tdi viec danh gia cdng tac quan tri doanh
nghiep la cac chu sd hffu doanh nghiep. - Doanh nghiep phai cd vi thd vffng
Ngoai ra, nhffng nhdm cac chu the khac chae tren thi trffdng muc tieu theo dinh
cung quan tam tdi viec danh gia cdng tac hffdng ma cac chu sd hffu Iffa chpn.
quan tri doanh nghiep thddng la: Theo each tie'p can nay, chat Iffpng
quan tri doanh nghiep se dffpc danh gia
- Cac nha dau tff tiem nang ciia doanh
thong qua viec hoat dpng quan tri dap
nghiep. Dd cd the la nhffng ngddi gdp vdn
ffng va thffc hien cac muc tieu t r e n ra sao.
vao cac dy an dau tff cua doanh nghiep,
Vdi nhffng cdng cu va phffong phap danh
nhffng dd'i tac lien doanh, lien ke't vdi
gia hien nay, chat Iffpng quan tri doanh
doanh nghiep, ... Neu doanh nghiep la mpt
nghiep cd the dffpc xac dinh mpt each
cong ty cd phan, ddi tffpng nay cd the
trffc tiep thdng qua tieu chi/nhdm nhff
dong hon, bao gdm ca nhffng ngffdi mudn
sau:
mua cd phieu cua doanh nghiep.
- Chat Iffpng cac san pham cua qua
- Cac dd'i tac kinh doanh cua doanh
trinh quan tri (cac quyet dinh quan tri).
nghiep. Nhdm chu the nay kha rdng, ke
Nhdm tieu chi nay cd the dffpc danh gia
tff cac ddi tac cap vdn cho tdi cac ddi tac
trffc tiep thong qua cac tieu chi phan a n h
ky ke't hpp ddng cung cap vat td ky thuat,
chat Iffpng cac quyet dinh quan tri hoac
trang thiet bi va cdng nghe hoac mua
gian tiep thdng qua phffong phap/cach
hang hoa do doanh nghiep san xuat.
thffc xay dffng cac quyet dinh quan tri.
- Ngffdi lao dpng trong doanh nghiep. Mpt sd tieu chi cu the cd the la:
- Cac C quan quan ly nha nffdc.
O • Thdi gian soan thao, thong qua
Danh gia chat Iffpng quan tri doanh quyet dinh quan tri cO ban (cd phan
nghiep chi la mpt khia canh trong danh loai theo tffng nhdm van de/chu de
gia quan tri doanh nghiep ndi chung va hoac tinh hud'ng quan tri co ban) va
nen dffpc dat trong tdng the cong tac ty le rut ngan thdi gian dd. Viec ap
danh gia doanh nghiep. Neu hieu chat dung tieu chi nay cung h a m y rang
Iffpng ndi chung la nang liTc/thupc tinh doanh nghiep can tieu chuan hoa
cua san pham/dich vu trong viec dap ffng cac tinh hudng quan tri ca b a n cua
nhu cau ciia ngudi tieu dung thi chat minh va hpp ly hoa qua trinh xff ly
Iffpng cua cdng tac quan tri doanh nghiep cac tinh hud'ng dd;
can dffpc hieu nhff dac tinh cua cac hoat
• Sd Iffpng cac quy trinh ra quyet
dpng quan tri doanh nghiep trong viec
dinh va ty le so vdi tdng so' cac van
dap ffng cac muc tieu ma cac chu the Hen
de can quyet dinh. Ap dung he
quan tdi doanh nghiep dat ra cho nd.
thdng ISO trong quan tri doanh
Trong bdi canh phat trien kinh te - xa
nghiep da dffpc nhieu doanh nghiep
hpi hien dai, nhffng muc tieu chung ma
trien khai trong nhffng n a m qua;
cac chu the lien quan dat ra cho cdng tac
quan tri doanh nghiep la: • Mffc dp va hinh thffc tham gia qua
trinh ra quyet dinh cua cac chu the
- Doanh nghiep phai tdn tai va phat
lien quan tdi van de can quyet dinh
trien theo chien Iffpc da dffpc hoach dinh-
(the hien tinh minh bach va kha
So 35 (8+9/2010)
QUAN LY KINH TE E Q
- I ' l : ] j'] I \\ NGHIEN CiH) - TRAO 001 co sd L? LUAN VA PHUONG PHAP XAY DUNG HE THONG CAC TIEU CHJ DANH GIA CJHATLUONG^
nang cd the theo ddi, phdng ngffa tang vat chat - ky thuat phuc vu cdng tac
cac xung dot Ipi ich trong qua trinh quan tri trong doanh nghiep. Tieu chi nay
ra quyet dinh); cd the Iffpng hoa, nhffng trong nhieu
• Mffc dp tuan thu cac quy dinh, thii trffdng hpp cung chi cd the Iffffng hoa
tuc quan tri doanh nghiep (ty le quy bang each xep hang hoac cho diem (mpt
trinh/ thu tuc dffPc tuan thu/ khdng each cam tinh). Mpt so' tieu chi cd the
tuan thu so vdi tong sd cac quy xem xet, ap dung la:
trinh, thu tuc); va • Ty le tin hpc hoa trong cdng tac
• Ty le cac quyet dinh hi dieu quan tri doanh nghiep;
chinh/huy bd/cham tre va mffc/ty le • Chung loai cac phan mem quan tri
giam chi sd nay. doanh nghiep va quan tri kinh
- Hieu qua cua cac hoat dpng quan tri doanh dffpc ap dung va so' Iffpng cua
doanh nghiep. Nhffng chi tieu cd the chung;
nghien cffu sd dung la: • Quy md va tinh chat cua he thdng
• Ty le chi phi danh cho quan tri thdng tin quan tri (mffc dp bao phu
doanh nghiep so vdi tdng gia thanh; thdng tin, chu ky cap n h a t va bo
• Ty le chi phi danh cho quan tri sung thdng tin, nang ldc tff dam
doanh nghiep so vdi tdng doanh bao/cung cap thdng tin quan tri
thu; phuc vu nhu cau ra quyet dinh cua
doanh nghiep).
• Gia tri dau tff/tai san cho cff sd ha
tang quan ly so vdi tdng gia tri dau Tac dpng va ke't qua cua cong tac quan
tff (tai san) cua doanh nghiep. tri cd the dffpc danh gia nhff mpt tieu chi
bd sung cho chat Iffffng quan tri. Ve mat
- Chat Iffpng ngudn nhan Iffc quan tri.
nay, mpt so' tieu chi cd the dffpc sff dung
Cac tieu chi trong linh vffc nay can phan
de danh gia la:
anh dffpc: i) trinh dp va kinh nghiem
quan tri cua nhffng ngffdi tham gia cac - Ket qua san xuat kinh doanh va mffc
hoat dpng quan tri; ii) nhan thffc va thai tang trffdng ket qua san xuat kinh doanh
dp cua hp trong viec danh gia chat Iffffng cua doanh nghiep (ty le tang doanh thu,
cong tac quan tri doanh nghiep; iii) nang Ipi nhuan tff cac san pham/ dich vu muc
Iffc va hieu qua cua dpi ngu can bp quan tieu tren thi trffdng muc tieu);
tri doanh nghiep trong viec tham gia qua - Vi the cua doanh nghiep va sff cai
trinh ra quyet dinh va iv) cac hoat dpng thien vi the cua doanh nghiep tren thi
dao tao nang cao nang Iffc cho dpi ngu trffdng (thi phan va ty le gia tang thi
can bp quan ly doanh nghiep. Khi he phan cua cac san pham/dich vu muc tieu
tho'ng dich vu dffpc md rong, nhieu chffc tren thi trddng muc tieu, sff cai thien vi
nang kinh doanh, tham chi ca mpt sd the cua doanh nghiep tren cac bang xep
chffc nang quan tri doanh nghiep, cd the hang muc tieu, mffc dp va ty le cai thien
chuyen hoa thanh cac dich vu. Trong cac thdng so' phan anh tin nhiem dd'i vdi
trffdng hpp nay, viec danh gia nang Iffc doanh nghiep qua cac nghien cffu, khao
cua dpi ngu nhan Iffc quan tri cua ban sat, dieu tra dinh ky hoac tffong duang).
than doanh nghiep can dffpc md rong Cac tieu chi tren day cd the dupc tinh
them sang danh gia mang Iffdi ddi tac, toan/xac dinh cho mot giai doan/thdi ky
cung cap dich vu quan tri doanh nghiep hoac tinh toan tai thdi diem danh gia
tff ben ngoai. hoac ket hpp cac tieu cin wnh toan theo
• - Chat Iffpng cua he tho'ng co sd ha ca hai phuang phap na ^huang phap
E Q QUAN LY KINH TE So 35 (8+9/2010)
- 2f^_£d_LYLUAN VA PHUONG PHAP XAY DUNG HE THONG CAC TIEU CHI D A N H GIA CHAT LUONG., NGHIEN CUU - TRAO 001 [TOI
t i n h t o a n cac chi tieu c a n dupc a p d u n g q u a n t r i d o a n h n g h i e p , tff dd cho p h e p cac
t h d n g n h a t t r o n g m p t t h d i k y du d a i de ca q u a n chffc n a n g cd t h e x a y dffng va
cac sd lieu cd t h e so s a n h dupc vdi n h a u . dieu c h i n h c h i n h s a c h cho phu h o p .
De cd m p t h e t h d ' n g ^ p cac tieu chi Nhffng n g h i e n cffu n a y cd t h e dffpc thffc
d a n h gia cdng t a c q u a n t r i d o a n h n g h i e p h i e n t h e o chu k y k h o a n g tff 2 d e n 3 n a m
thich h o p , c a n t i e p tuc cd t h e m nhffng m p t l a n , k h o n g n h a t t h i e t p h a i do m p t ca
n g h i e n cffu m p t e a c h h e t h d n g va t o a n q u a n n h a nffdc thffc h i e n , m a cd t h e do
dien. Nhffng t r p n g t a m c a n tie'p t u c l a m m p t t d chffc n g h i e n cffu h o a c tff v a n ve
rd la: q u a n t r i k i n h d o a n h cd k i n h n g h i e m thffc
h i e n . K e t qua n g h i e n cffu c a n dffpc cdng
- Phffdng p h a p d a n h gia cdng t a c q u a n
b d cdng k h a i (nhffng d a m b a o k h d n g n e u
tri doanh nghiep;
cu t h e m p t d o a n h n g h i e p n a o de d a m b a o
- Cac t i e u chi d a n h gia cdng t a c q u a n n g u y e n t a c q u y e n cung cap h a y k h d n g
tri doanh nghiep.
cung cap t h d n g t i n npi bp t h u p c ve d o a n h
Nhffng n g h i e n cffu n a y c a n x u a t p h a t n g h i e p t h e o quy d i n h cua p h a p l u a t ) .
tff dac d i e m k i n h d o a n h va td chffc k i n h
doanh d Viet N a m , each thffc to chffc
d a n h gia cdng t a c q u a n t r i d o a n h n g h i e p TAI LIEU THAM KHAO
va k i n h n g h i e m t r i e n k h a i thffc h i e n t a i • S. M. Bainbridge, The new corporate gover-
nhffng nffdc cd n e n k i n h t e t h i trffdng nance in theory and practice, Oxford
p h a t t r i e n . Nhffng md h i n h d a n h gia cdng University Press, Oxford University Press,
t a c q u a n t r i d o a n h n g h i e p c a n dffpc thff Inc. 2008.
n g h i e m de h o a n t h i e n . • W. D. Cook, J. Zhu, Modeling performance
measurement, Application and implementa-
N h u t r e n da t r i n h b a y , d a n h gia cdng tion issues in DEA, Springer, 2005.
tac q u a n t r i d o a n h n g h i e p trUdc t i e n la
• Tim Hindle, "Guide to management ideas".
n h i e m vu cua c h i n h b a n t h a n d o a n h The Economist Newspaper Ltd, London,
n g h i e p , n h a m m u c dich g i u p d o a n h 2003.
n g h i e p h o a n t h i e n h e t h d n g q u a n t r i cua . K. A. Merchant, W. A. Van der Stede,
m i n h , h o a n t h i e n h o a t d p n g va n a n g cao Management control systems. Performance
hieu qua cua h e t h d n g n a y cung n h u t a c measurement, eveluation and incentives,
dpng cua nd tdi sU t d n t a i , p h a t t r i e n va Prentice Hall, 2'"' edition, Essex, 2007.
hieu qua k i n h d o a n h cua d o a n h n g h i e p . • R. Monks, N. Minow, Corportate
Tuy n h i e n , ve m a t q u a n ly n h a nUdc, cac Governance, 4"' edition, John Wiley & Sons
CP quan chffc n a n g cung c a n p h a t h u y vai I^td, Sussex, 2008.
trd cua m i n h t r o n g l i n h vffc n a y . M p t • M. Renzi, An integrated toolkit for institu-
trong nhffng vai trd dd la td chffc d a n h tional development, Public Administration
gia t o a n d i e n ve cong t a c q u a n t r i d o a n h and Development, vol. 16. 1996.
n g h i e p . Viec n a y can dupc thUc h i e n vdi • G. Stonehouse, D. Campbell, J. Hamill, T.
m p t m i u dieu t r a cd quy md vffa p h a i va Purdie, Global and transnational business-
m a n g t i n h d a i d i e n cho cac d o a n h n g h i e p strategy and management, 2"'' edition, John
thupc cac loai h i n h k h a c n h a u , k i n h Wiley & Sons Ltd. Sussex, 2005.
d o a n h nhffng n g a n h n g h e k h a c n h a u . Muc • M. Zeleny, Human systems management.
dich c h i n h la de n h a n d a n g hieu qua t a c Integrating knowledge, management and
systems, World Scientific Publishing Co.
d p n g , xu hffdng b i e n doi cua cdng t a c
Singapore, 2005.
So 35 (8+9/2010)
QUAN LY KINH TE E | ]
nguon tai.lieu . vn