Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
TrÞnh TiÕn ViÖt *
T rÎ em l nguån h¹nh phóc lín lao cña
mçi gia ®×nh, l ng−êi chñ t−¬ng lai cña
®Êt n−íc. §Ó trÎ em trë th nh c«ng d©n tèt,
Bªn c¹nh ®ã, nhiÒu trÎ em cßn l "mãn
h ng" bÐo bë ®Ó nh÷ng kÎ ph¹m téi mua b¸n,
®æi ch¸c. B»ng viÖc lîi dông h×nh thøc cho
xøng ®¸ng l nh÷ng ng−êi kÕ tôc sù nghiÖp ng−êi n−íc ngo i nhËn con nu«i, mét sè ®èi
x©y dùng v b¶o vÖ tæ quèc, ®ßi hái gia ®×nh, t−îng ® liªn kÕt víi c¸c c¸n bé l m viÖc
nh tr−êng, tæ chøc x héi v c«ng d©n ph¶i trong c¬ quan nh n−íc hîp ph¸p hãa vÒ mÆt
th−êng xuyªn ch¨m lo, gi¸o dôc ®ång thêi cã thñ tôc ®Ó bu«n b¸n trÎ em. ChØ trong n¨m
tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô b¶o vÖ trÎ em. 1998, lùc l−îng c«ng an ® ph¸t hiÖn hai
Tuy nhiªn, trong t×nh h×nh hiÖn nay, ®−êng d©y bu«n b¸n trÎ em víi quy m« lín
nhiÒu trÎ em ®ang l ®èi t−îng bÞ x©m h¹i nóp d−íi h×nh thøc cho ng−êi n−íc ngo i
bëi c¸c h nh vi ph¹m téi. D− luËn x héi nhËn nu«i con nu«i. §Þa b n x¶y ra l c¸c
®ang lªn tiÕng b¸o ®éng vÒ t×nh tr¹ng sè trÎ trung t©m nu«i d−ìng trÎ em må c«i ë An
em bÞ hiÕp d©m, bÞ c−ìng d©m, bÞ ®Èy v o Giang v Ninh B×nh. Sè l−îng trÎ em bÞ bu«n
con ®−êng m¹i d©m ®Ó phôc vô cho thÞ b¸n ®Õn trªn 500 trÎ em...(3) Ngo i ra, nhiÒu
tr−êng t×nh dôc ng y c ng t¨ng nhanh vÒ sè trÎ em cßn l ®èi t−îng bÞ ch ®¹p t n nhÉn
l−îng v møc ®é. ChØ tÝnh riªng téi ph¹m ®Õn danh dù, nh©n phÈm, tÝnh m¹ng hoÆc bÞ
hiÕp d©m trÎ em trong n¨m 1999, c¸c tßa ¸n ®Èy v o con ®−êng téi lçi, sa ®o¹, ph¹m ph¸p
cÊp tØnh v th nh phè trùc thuéc trung −¬ng nh− giÕt ng−êi, c−íp cña, vËn chuyÓn ma
® xÐt xö 652 vô víi 720 bÞ c¸o trong tæng sè tóy, tiªu thô t i s¶n do viÖc ph¹m ph¸p... Cßn
778 vô víi 866 bÞ c¸o (n¨m 1998, xÐt xö 556 nhiÒu trÎ em ®ang ph¶i b¸n søc lao ®éng, bÞ
vô víi 617 bÞ c¸o). C¸c tßa ¸n ® tuyªn ph¹t l¹m dông søc lao ®éng hoÆc chÊp nhËn l m
tö h×nh 5 bÞ c¸o, ph¹t tï chung th©n 88 bÞ viÖc trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, kh¾c nghiÖt...
c¸o, ph¹t tï tõ 10 n¨m ®Õn 20 n¨m 314 bÞ ®Ó nu«i b¶n th©n. Thùc tr¹ng trªn l m nhøc
c¸o...(1) Cßn qua kh¶o s¸t cña Côc phßng nhèi c¸c bËc l m cha, l m mÑ, nh tr−êng,
chèng tÖ n¹n x héi Bé lao ®éng th−¬ng binh c¸c c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt còng nh− mçi
x héi th× hiÖn nay to n quèc cã kho¶ng ng−êi cã l−¬ng t©m, tr¸ch nhiÖm v cã tÊm
7000 em g¸i d−íi 16 tuæi ®ang ho¹t ®éng lßng yªu trÎ em.
m¹i d©m, chiÕm 15% tæng sè g¸i b¸n d©m. KÕ thõa truyÒn thèng tèt ®Ñp cña d©n téc,
Trong sè ®ã, cã kho¶ng 40% sè em g¸i bÞ tiÕp thu c¸c th nh tùu ph¸p luËt v qu¶n lÝ
®Èy v o thÞ tr−êng m¹i d©m l do tr−íc ®ã nh n−íc cña nh÷ng quèc gia trªn thÕ giíi,
c¸c em ® bÞ l¹m dông t×nh dôc v cã tíi 2/3
sè em ph¶i b¸n d©m tr−íc 14 tuæi...(2) * Khoa luËt §¹i häc quèc gia H Néi
T¹p chÝ luËt häc - 53
- nghiªn cøu - trao ®æi
§¶ng v Nh n−íc ta ® cã nhiÒu chñ tr−¬ng, d. G©y tæn h¹i cho søc khoÎ cña n¹n
chÝnh s¸ch lín nh»m b¶o vÖ trÎ em. Quèc héi nh©n m tØ lÖ th−¬ng tËt tõ 61% trë lªn.
v ChÝnh phñ ® ban h nh nhiÒu v¨n b¶n ®. BiÕt m×nh nhiÔm HIV m vÉn ph¹m
ph¸p luËt b¶o vÖ quyÒn lîi cña trÎ em, ®−a ra téi.
c¸c biÖn ph¸p thiÕt thùc ®Ó ®Êu tranh chèng 4...
l¹i c¸c h nh vi x©m h¹i trÎ em. C¸c quy ®Þnh 5. Ng−êi ph¹m téi cßn cã thÓ bÞ cÊm ®¶m
®ã thuéc c¸c lÜnh vùc h«n nh©n v gia ®×nh, nhiÖm chøc vô, cÊm h nh nghÒ hoÆc l m
d©n sù, lao ®éng... T¹i k× häp thø VI (khãa c«ng viÖc nhÊt ®Þnh tõ mét n¨m ®Õn 5 n¨m".
IX), Quèc héi n−íc ta ® th«ng qua Bé luËt Cïng víi viÖc quy ®Þnh h×nh thøc chÕ t i
h×nh sù (BLHS) míi v Bé luËt n y cã hiÖu chÆt chÏ ¸p dông ®èi víi téi hiÕp d©m trÎ em,
lùc tõ ng y 1/7/2000. Trong nhiÒu ®iÒu luËt BLHS míi còng ®Þnh ra møc xö lÝ nghiªm
v tËp trung h¬n c¶ ë ch−¬ng XII - "C¸c téi kh¾c ®èi víi c¸c téi c−ìng d©m trÎ em (§iÒu
x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, nh©n phÈm, 114), téi giao cÊu víi trÎ em (§iÒu 115) b»ng
danh dù con ng−êi" v ch−¬ng XIX - "C¸c viÖc bæ sung c¸c t×nh tiÕt ®Þnh khung t¨ng
téi x©m ph¹m an to n c«ng céng, trËt tù c«ng nÆng nh− "®èi víi nhiÒu ng−êi", "biÕt m×nh
céng" BLHS míi ® cã nh÷ng söa ®æi, bæ bÞ nhiÔm HIV m vÉn ph¹m téi", ®Þnh tØ lÖ
sung cô thÓ cho phï hîp víi cuéc ®Êu tranh th−¬ng tËt tõ 31% ®Õn 60%, tõ 61% trë lªn...
phßng chèng téi ph¹m nãi chung, ng¨n chÆn MÆt kh¸c, §iÒu 114 BLHS n¨m 1999 ® thay
v tiÕn tíi ®Èy lïi t×nh tr¹ng b¹o lùc, x©m côm tõ "ng−êi ch−a th nh niªn" b»ng côm tõ
ph¹m t×nh dôc v tÖ n¹n x héi ®èi víi trÎ em "trÎ em" nh»m nhÊn m¹nh r»ng ®èi t−îng
nãi riªng. C¸c quy ®Þnh cña BLHS n¨m 1999 ®−îc b¶o vÖ ë ®©y l trÎ em. Quy ®Þnh ®iÒu
cã thÓ thÊy ë mét sè téi danh ®iÓn h×nh, n y, c¸c nh l m luËt muèn ng¨n chÆn nh÷ng
ch¼ng h¹n nh− ®èi víi téi hiÕp d©m trÎ em h nh vi cña ng−êi lín ® lîi dông sù lÖ thuéc
(§iÒu 112) vÒ c¬ b¶n th× vÉn kÕ thõa §iÒu v o m×nh hoÆc t×nh tr¹ng quÉn b¸ch cña trÎ
112a BLHS n¨m 1985 nh−ng ® ®−îc bæ em m buéc hä ph¶i miÔn c−ìng giao cÊu,
sung thªm vÒ ®Þnh tØ lÖ th−¬ng tËt, khung g©y thiÖt h¹i vÒ mäi mÆt cho trÎ em.
h×nh ph¹t, c¸c t×nh tiÕt ®Þnh khung t¨ng nÆng Còng t¹i ch−¬ng XII - "C¸c téi x©m
nh»m môc ®Ých nghiªm trÞ nh÷ng kÎ x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, nh©n phÈm, danh
ph¹m t×nh dôc trÎ em. Cô thÓ: dù cña con ng−êi" cã hai téi tr−íc ®©y ®−îc
"1... quy ®Þnh t¹i ch−¬ng kh¸c th× nay ®−îc quy
2... ®Þnh t¹i ch−¬ng n y. §ã l téi d©m « víi trÎ
3. Ph¹m téi thuéc mét trong c¸c tr−êng em (§iÒu 116) v téi mua b¸n, ®¸nh tr¸o
hîp sau ®©y th× bÞ ph¹t tï tõ 20 n¨m, tï hoÆc chiÕm ®o¹t trÎ em (§iÒu 120).(4) Trong
chung th©n hoÆc tö h×nh: BLHS n¨m 1985, téi d©m « víi trÎ em ®−îc
a. Cã tæ chøc. xÕp v o ch−¬ng "C¸c téi x©m ph¹m an to n
b. NhiÒu ng−êi hiÕp mét ng−êi. c«ng céng, trËt tù c«ng céng v trËt tù qu¶n
c. Ph¹m téi nhiÒu lÇn. lÝ h nh chÝnh" cßn téi "Mua b¸n, ®¸nh tr¸o
54 - T¹p chÝ luËt häc
- nghiªn cøu - trao ®æi
hoÆc chiÕm ®o¹t trÎ em" ®−îc quy ®Þnh t¹i hiÖn ë Bé luËt lao ®éng nh− quy ®Þnh ®é tuæi
ch−¬ng "C¸c téi x©m ph¹m chÕ ®é HN&G§ lao ®éng tèi thiÓu, ®é tuæi häc nghÒ, chÕ ®é,
v c¸c téi ph¹m ®èi víi ng−êi ch−a th nh chÝnh s¸ch... Tuy nhiªn, tõ khi chuyÓn sang
niªn". LÝ do hai téi n y ®−îc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng víi nhiÒu th nh phÇn
quy ®Þnh t¹i ch−¬ng "C¸c téi x©m ph¹m tÝnh kinh tÕ v chÝnh s¸ch ®æi míi, më cöa ® kÐo
m¹ng, søc khoÎ, nh©n phÈm, danh dù cña theo t×nh h×nh x héi cã nhiÒu thay ®æi. TrÎ
con ng−êi" trong BLHS n¨m 1999 l v× ®èi em tõ mäi vïng, mäi miÒn cña ®Êt n−íc cïng
t−îng bÞ x©m h¹i ë ®©y ®Òu l con ng−êi. ®o n ng−êi ®æ x« v o c¸c th nh phè, khu
H nh vi d©m « víi trÎ em ® x©m ph¹m ®Õn trung t©m lín t×m viÖc l m mçi ng y mét
danh dù, nh©n phÈm cña trÎ em, chñ thÓ cña ®«ng. Lao ®éng trÎ em lu«n rÎ m¹t v chóng
h nh vi n y ® coi con ng−êi nh− c«ng cô, s½n s ng l m tÊt c¶ mäi viÖc, chÊp nhËn l m
ph−¬ng tiÖn ®Ó tháa m n nhu cÇu t×nh dôc trong c¶ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®éc h¹i, nguy hiÓm.
cña m×nh. T−¬ng tù nh− vËy, h nh vi mua ChÝnh v× vËy, trÎ em trë th nh ®èi t−îng bÞ
b¸n, ®¸nh tr¸o hoÆc chiÕm ®o¹t trÎ em kh«ng l¹m dông søc lao ®éng, bÞ bãc lét søc lao
nh÷ng x©m ph¹m ®Õn quyÒn bÊt kh¶ x©m ®éng, ph¶i lao ®éng trong ®iÒu kiÖn ®éc h¹i,
ph¹m th©n thÓ, danh dù, nh©n phÈm trÎ em l m c«ng viÖc nÆng nhäc g©y nguy h¹i cho
m cßn cã thÓ x©m ph¹m tíi søc khoÎ thËm søc khoÎ v tÝnh m¹ng cña trÎ em. Nh»m b¶o
chÝ kÓ c¶ tÝnh m¹ng cña trÎ em. Do ®ã, viÖc vÖ quyÒn v lîi Ých hîp ph¸p cña trÎ em còng
xÕp hai téi n y v o ch−¬ng "C¸c téi x©m nh− t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ em ph¸t triÓn b×nh
ph¹m tÝnh m¹ng, søc khoÎ, nh©n phÈm, danh th−êng vÒ thÓ chÊt v tinh thÇn, BLHS n¨m
dù cña con ng−êi" l ho n to n phï hîp v 1999 ® kÞp thêi bæ sung §iÒu 228 vÒ téi vi
cã hiÖu qu¶ thiÕt thùc trong cuéc ®Êu tranh ph¹m quy ®Þnh vÒ sö dông lao ®éng trÎ em.
phßng chèng c¸c téi x©m h¹i trÎ em. §Æc Cô thÓ:
biÖt, t¹i §iÒu 120 - "Téi mua b¸n, ®¸nh tr¸o "1. Ng−êi n o sö dông trÎ em l m nh÷ng
hoÆc chiÕm ®o¹t trÎ em" cßn quy ®Þnh bæ c«ng viÖc nÆng nhäc, nguy hiÓm hoÆc tiÕp
sung c¸c t×nh tiÕt ®Þnh khung t¨ng nÆng nh− xóc víi c¸c chÊt ®éc h¹i theo danh môc m
"v× ®éng c¬ ®ª hÌn", "®Ó sö dông v o môc Nh n−íc quy ®Þnh g©y hËu qu¶ nghiªm
®Ých v« nh©n ®¹o", "®Ó sö dông v o môc ®Ých träng hoÆc ® bÞ xö ph¹t h nh chÝnh vÒ h nh
m¹i d©m"... nh»m nghiªm trÞ nh÷ng ai coi trÎ vi n y m cßn vi ph¹m th× bÞ ph¹t tiÒn tõ 5
em nh− mãn h ng, mãn ®å cã gi¸ trÞ ®Ó kiÕm triÖu ®ång ®Õn 50 triÖu ®ång, c¶i t¹o kh«ng
lêi, x©m ph¹m quyÒn ®−îc sèng yªn vui v giam gi÷ ®Õn 2 n¨m hoÆc bÞ ph¹t tï tõ 3
sù ph¸t triÓn l nh m¹nh cña trÎ em. th¸ng ®Õn 2 n¨m.
§Ó trÎ em cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn l nh 2. Ph¹m téi thuéc mét trong c¸c tr−êng
m¹nh c¶ vÒ thÓ chÊt lÉn tinh thÇn, §¶ng v hîp sau ®©y th× bÞ ph¹t tï tõ 2 n¨m ®Õn 7
Nh n−íc ta hÕt søc quan t©m tíi lao ®éng n¨m:
trÎ em, ®Ò ra c¸c quy ®Þnh nh»m chèng l¹i sù a. Ph¹m téi nhiÒu lÇn.
tïy tiÖn l¹m dông søc lao ®éng trÎ em thÓ b. §èi víi nhiÒu trÎ em.
T¹p chÝ luËt häc - 55
- nghiªn cøu - trao ®æi
c. G©y hËu qu¶ rÊt nghiªm träng hoÆc ®Ých gi¸o dôc, gióp ®ì trÎ em l chÝnh. TÊt c¶
®Æc biÖt nghiªm träng. ®−îc quy ®Þnh t¹i ch−¬ng X trong BLHS.
3. Ng−êi ph¹m téi cßn cã thÓ bÞ ph¹t tiÒn Tãm l¹i, b»ng nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ, râ
tõ 2 triÖu ®ång ®Õn 20 triÖu ®ång". r ng v chÆt chÏ, BLHS míi kh«ng chØ b¶o
Do nhËn thøc cuéc sèng cßn ch−a ®Çy vÖ quyÒn v lîi Ých hîp ph¸p cña trÎ em m
®ñ, t− duy cßn n«ng c¹n, sù hiÓu biÕt ph¸p cßn nghiªm trÞ nh÷ng ng−êi x©m h¹i tíi trÎ
luËt cßn h¹n chÕ, thiÕu chÝnh x¸c v thiÕu hÖ em. Tuy nhiªn, trong t×nh h×nh hiÖn nay,
thèng nªn trÎ em dÔ tiÕp thu nh÷ng thãi h−, nhiÒu n¬i, nhiÒu lóc, nhiÒu trÎ em vÉn bÞ x©m
tËt xÊu, chóng trë th nh ®èi t−îng ®Ó bän téi ph¹m mét c¸ch rÊt nghiªm träng, ®Æc biÖt
ph¹m l«i kÐo, dô dç l m viÖc ph¹m ph¸p. nghiªm träng ®Õn danh dù, nh©n phÈm, søc
Khi trÎ em ph¹m téi th× chóng ®−îc bän téi khoÎ v tÝnh m¹ng. V× vËy, mçi chóng ta,
ph¹m che chë, chøa chÊp v ®Çu ®éc c¸c thãi mçi gia ®×nh, mçi tæ chøc x héi cÇn cã
h−, lèi sèng téi lçi... Do vËy, BLHS vÉn gi÷ nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ v thiÕt thùc h¬n n÷a
nguyªn téi "dô dç, Ðp buéc hoÆc chøa chÊp ®Ó tÊt c¶ trÎ em ®Òu ®−îc häc h nh, ®−îc b¶o
ng−êi ch−a th nh niªn ph¹m ph¸p" nh−ng bæ vÖ, ch¨m sãc, gi¸o dôc ®Õn n¬i, ®Õn chèn.
sung c¸c t×nh tiÕt ®Þnh khung t¨ng nÆng nh− C¸c biÖn ph¸p cã thÓ l t¨ng c−êng phæ biÕn,
"®èi víi trÎ em d−íi 13 tuæi"; "g©y hËu qu¶ tuyªn truyÒn v gi¸o dôc ph¸p luËt; xö lÝ
nghiªm träng, rÊt nghiªm träng hoÆc ®Æc biÖt nghiªm minh, kÞp thêi mäi h nh vi x©m h¹i
nghiªm träng"... ®Õn trÎ em, gi¶i quyÕt lao ®éng trÎ em; ®−a
Ngo i ra, trong BLHS n¨m 1999 cßn trÎ em ph¹m ph¸p t¸i ho nhËp céng ®ång.
nhiÒu ®iÒu luËt trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp b¶o Thùc hiÖn tèt v ®ång bé c¸c biÖn ph¸p míi
vÖ quyÒn lîi cña trÎ em nh− téi ng−îc ® i ®¶m b¶o cho trÎ em ®−îc sinh sèng, ph¸t
hoÆc h nh h¹ «ng b , cha mÑ, vî chång, con, triÓn l nh m¹nh vÒ thÓ chÊt lÉn tinh thÇn,
ch¸u (§iÒu 151); téi tõ chèi hoÆc trèn tr¸nh quyÒn v lîi Ých cña trÎ em kh«ng bÞ x©m
nghÜa vô cÊp d−ìng (§iÒu 152); téi mua d©m h¹i./.
ng−êi ch−a th nh niªn (§iÒu 256)...; bæ sung
t×nh tiÕt "ph¹m téi víi trÎ em" l t×nh tiÕt (1). B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c ng nh tßa ¸n n¨m 1999
v ph−¬ng h−íng nhiÖm vô c«ng t¸c n¨m 2000, tr.17.
®Þnh khung t¨ng nÆng quy ®Þnh trong nhiÒu
(2). B¸o Ng−êi b¶o vÖ c«ng lÝ, sè chuyªn ®Ò cña T¹p
®iÒu luËt... chÝ tßa ¸n nh©n d©n, sè 8 (112)/1999, tr.5.
BLHS n¨m 1999 quy ®Þnh møc xö lÝ rÊt (3). B¸o Ng−êi b¶o vÖ c«ng lÝ, sè chuyªn ®Ò cña T¹p
nghiªm kh¾c nh÷ng ng−êi x©m ph¹m tíi trÎ chÝ tßa ¸n nh©n d©n, sè 15 (139)/2000, tr.19.
em nh−ng ng−îc l¹i, khi trÎ em thùc hiÖn téi (4). §iÒu 120 BLHS n¨m 1999 thay côm tõ "b¾t trém"
b»ng côm tõ "chiÕm ®o¹t" nh»m bao qu¸t, më réng
ph¹m th× chóng ®−îc ¸p dông chÝnh s¸ch kh«ng chØ h nh vi b¾t trém m bÊt cø h nh vi chiÕm
h×nh sù ®Æc biÖt, nguyªn t¾c xö lÝ nh»m môc ®o¹t trÎ em n o còng cÊu th nh téi ph¹m n y.
56 - T¹p chÝ luËt häc
nguon tai.lieu . vn
