Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
ThS. NguyÔn thÞ thanh h¶i *
B o l c gia ình là m t hình th c phân
bi t i x v i ph n di n ra h u
kh p các khu v c, qu c gia, n n văn hoá
mang tính riêng tư c a các cá nhân không
thu c trách nhi m c a các qu c gia và
không n m trong ph m vi i u ch nh c a
và các tôn giáo khác nhau trên th gi i. lu t qu c t nên trong m t th i gian dài,
Theo th ng kê c a T ch c y t th b o l c gia ình ã không ư c coi là v n
gi i thì có t i 52% ph n trên th gi i ã quan tâm c a pháp lu t c c p
t ng là n n nhân c a b o l c th ch t t qu c t và qu c gia.
phía ngư i ch ng ho c b n trai c a mình.(1) 1. Khái ni m b o l c gia ình
châu Á, do nh ng c i m v tôn giáo Tuyên b v xoá b b o l c v i ph n
và s t n t i c a t p t c truy n th ng và năm 1993 ã ưa ra ư c nh nghĩa khá
ch gia trư ng nên tình tr ng b o l c y v khái ni m b o l c i v i ph
gia ình ư c coi là khá nghiêm tr ng. n . Tuyên b nêu rõ: “B o l c i v i ph
Theo báo cáo c a UNFPA năm 1999, 40% n có nghĩa là m i hành vi b o l c trên cơ
ph n t i m t s qu c gia trong khu v c s gi i tính d n n ho c có th d n n
châu Á ã t ng b nam gi i ánh p ít s xâm h i v th ch t, tình d c ho c tâm
nh t m t l n, chưa k n các hình th c lý ho c s au kh cho ph n , k c vi c
b o l c v tinh th n, tình c m và tình e do có nh ng hành vi như v y, vi c
d c.(2) Nh t B n có t i 59% trong s 796 cư ng o t ho c tư c o t vô c t do c a
ph n ư c h i cho r ng mình ã b ph n , cho dù di n ra trong i s ng công
ch ng ngư c ãi. (3) 44 % s ph n Thái c ng ho c i s ng riêng tư”.(6) Theo nh
Lan cho r ng mình ã t ng b b n i ánh nghĩa này thì b o l c gia ình có n i hàm
p...(4) Theo m t nghiên c u khác v b o h p hơn khái ni m “b o l c i v i ph
l c gia ình i v i ph n và tr em gái n " hay “b o l c trên cơ s gi i” vì nó ch
do UNICEF ti n hành thì t i M , 20% ph bao g m các hành vi xâm h i ph n di n
n cho r ng mình ã có ít nh t m t l n b ra trong khuôn kh gia ình.
b n i ánh p. T i Uganda, 41% s ph B o l c gia ình hi u theo nghĩa r ng
n ư c h i cho r ng mình ã b ch ng là b t kỳ hành vi b o l c hay e do có
ánh ho c gây t n h i v th ch t.(5) hành vi b o l c nào x y ra gi a các thành
Nh ng s li u th ng kê trên cho th y viên trong m t gia ình (bao g m c cha
tính ph bi n và m c nghiêm tr ng c a m , con cái, ông bà và nhi u khi c ngư i
n n b o l c gia ình. Tuy nhiên, do nh n
* Trung tâm nghiên c u quy n con ngư i
th c cho r ng b o l c gia ình là v n H c vi n chính tr qu c gia H Chí Minh
§Æc san vÒ b×nh ®¼ng giíi 3
- nghiªn cøu - trao ®æi
giúp vi c gia ình). ó có th là nh ng mà chưa quan tâm nhi u n các hành vi
hình th c b o l c v th ch t như: Gi t b o l c tình d c và b o l c tinh th n trong
ngư i, ánh p, hành h , gi t tr sơ sinh; gia ình.
ó có th là b o l c v tinh th n, tâm lý 2. B o l c gia ình - v n quan tâm
như: Ch i b i, hăm do , theo dõi, b t cóc, c a lu t qu c t v quy n con ngư i
h n ch , giam gi ph n dư i các hình Trong l ch s phong trào n quy n, các
th c như ki m soát v kinh t , tư c o t, làn sóng u tranh nh m m b o quy n
phá hu ti n b c, tài s n, h n ch s tham bình ng cho ph n trư c ây ch y u
gia c a ph n vào vi c ưa ra các quy t hư ng t i m c tiêu ghi nh n các quy n v
nh trong gia ình; ó có th là b o l c v chính tr , xã h i cho ph n mà chưa có s
tình d c như: Cư ng hi p trong hôn nhân, quan tâm thích áng n a v bình ng
t i lo n luân, cư ng ép tình d c v.v.. c a h trong quan h hôn nhân gia ình.
Ngoài ra, m t s qu c gia, n n b o l c Thu t ng “b o l c gia ình” l n u
trong gia ình cũng g n v i các t p t c tiên ư c s d ng trong Báo cáo c a H i
truy n th ng nguy h i như t c h i môn i ngh ph n qu c t năm 1980 t i
v i ph n (ph bi n m t s qu c gia Copenhagen. Báo cáo này kêu g i: “C n
Nam Á), t c c t b cơ quan sinh d c n ph i ban hành và th c hi n lu t pháp v
(ph bi n châu Phi và m t s qu c gia ngăn ng a b o l c trong gia ình và b o
châu Á), t c phá thai và gi t tr em gái sơ l c tình d c i v i ph n ”. (8) Cũng t i
sinh, gi t ph n (7)... Như v y, m t ngư i h i ngh này, ngh quy t v v n b ol c
ph n có th tr thành n n nhân c a b o i v i ph n trong gia ình ã ư c
l c gia ình b t kỳ giai o n nào c a thông qua.(9) n năm 1985, H i ngh ph
cu c i k t lúc chưa sinh, khi ra i, lúc n qu c t l n th ba t i Nairobi, v n
niên thi u, trư ng thành và c lúc v già. b o l c i v i ph n ã ư c ưa ra th o
M c dù b o l c gia ình có th ư c lu n nhi u hơn. H i ngh ghi nh n b o l c
xem xét t ph m vi r ng như v y nhưng i v i ph n t n t i dư i nhi u hình
thông thư ng khái ni m này ư c s d ng th c khác nhau trong i s ng hàng ngày
nhi u hơn trong các trư ng h p b o l c c a m i xã h i. Nh ng hình th c b o l c
gây ra gi a ph n v i ngư i có quan h này là tr ng i l n i v i hoà bình và
g n gó, g n gũi như ch ng ho c b n trai. phát tri n, do v y nh ng ph n là n n
Vi t Nam, thu t ng “b o l c gia nhân c a b o l c c n ph i ư c c bi t
ình” hay “b o hành trong gia ình” m i quan tâm h tr v m i m t.(10) Xu t phát
ư c s d ng trên các báo, t p chí và các t nh n th c ó, H i ngh ã kêu g i các
công trình nghiên c u trong nh ng năm qu c gia c n th c hi n các bi n pháp có
g n ây. Tuy nhiên, thu t ng này ch y u hi u qu xác nh, ngăn ng a và ti n
m i ch áp d ng i v i các hành vi t i xoá b m i hình th c b o l c trong ó
ngư c ãi v th ch t có tính nghiêm tr ng có b o l c gia ình.
4 §Æc san vÒ b×nh ®¼ng giíi
- nghiªn cøu - trao ®æi
K t sau H i ngh Nairobi, nhi u ho t l c xoá b n n b o l c gia ình là Liên
ng thúc y bình ng gi i ã ư c ti n h p qu c ã b nhi m m t Báo cáo viên
hành, áng k là chi n d ch toàn c u v c bi t vào năm 1994 v i nhi m v ti n
quy n con ngư i và ch ng n n b o l c i hành nghiên c u, i u tra v tình tr ng
v i ph n . Năm 1993, H i ngh qu c t v b o l c i v i ph n t t c các qu c
quy n con ngư i t i Viene ã thông qua gia thành viên c a Liên h p qu c. Báo
kh u hi u “quy n ph n là quy n con cáo viên c bi t ã th c hi n hai báo cáo
ngư i” và nh n m nh “t m quan tr ng c a v b o l c trong gia ình vào năm 1996
vi c ph n u lo i tr b o l c i v i ph và 1999. (13)
n trong i s ng riêng cũng như công”. (11) H i ngh ph n qu c t l n th tư t i
Nh nh ng n l c tích c c c a nhi u t B c Kinh năm 1995 ư c coi là c t m c
ch c, cơ quan qu c t , c a chính ph và quan tr ng ánh d u s thay i nh n th c
phi chính ph mà Tuyên b v xoá b n n c a c ng ng qu c t v n n b o l c trên
b o l c i v i ph n ã ư c Liên h p cơ s gi i. Cương lĩnh hành ng c a H i
qu c thông qua b ng Ngh quy t s 48/104 ngh này tr c ti p kêu g i các qu c gia c n
ngày 20/12/1993. Tuyên b này ghi nh n ưa ra các chính sách lo i b m i hình
b o l c i v i ph n (bao g m b o l c th c phân bi t i x v i ph n .
di n ra trong c ng ng, trong gia ình và Nh nh ng n l c tích c c trên mà n n
t phía nhà nư c) là bi u hi n c a m i b o l c i v i ph n , trong ó có b o l c
quan h b t bình ng v quy n l c mang gia ình không ch là v n c a tư pháp
tính l ch s gi a ph n và nam gi i, là s hình s trong m i qu c gia mà còn liên
vi ph m các quy n và t do cơ b n c a ph quan n các chu n m c qu c t v quy n
n và là m t tr ng i i v i s phát tri n con ngư i. M c dù chưa ư c c p tr c
y c a ph n nên các qu c gia c n có ti p trong các công ư c qu c t v quy n
nh ng bi n pháp thích h p, trong ó có con ngư i nhưng h u h t các văn ki n này
vi c nghiên c u, th ng kê, thu th p thông u có th áp d ng i v i hành vi b o l c
tin, s li u v th c tr ng b o l c qu c gia gia ình vì r ng n n b o l c này là s vi
mình ti n t i xoá b n n b o l c này. ph m, l m d ng r t nhi u các quy n con
Tuyên b dù không ph i là i u ư c có ngư i và t do cơ b n c a ph n . Ch ng
tính ràng bu c v m t pháp lý nhưng là h n, b o l c gia ình có th coi là hình
“văn ki n qu c t u tiên th hi n s nh t th c tra t n i v i ph n , b i vì cũng
trí v chính tr c p qu c t cho r ng gi ng như tra t n, b o l c gia ình thư ng
các qu c gia c n có nghĩa v v nhân gây nên s au n v th ch t và tâm lý,
quy n trong vi c ngăn ng a n n b o l c th m chí ôi khi còn d n n cái ch t cho
trên cơ s gi i cũng như nh ng h u qu do n n nhân. B o l c gia ình và tra t n u
nó mang l i”.(12) là nh ng hành vi ph m t i có ch tâm b ng
Bư c phát tri n ti p theo th hi n n cách tr ng ph t, e do , hay h th p nhân
§Æc san vÒ b×nh ®¼ng giíi 5
- nghiªn cøu - trao ®æi
cách c a ngư i ph n .(14) Tương t như vi c gia ình, v a ph i lao ng ki m s ng
v y, các hình th c c a n n b o l c này và chăm sóc con cái. Không nh ng th ,
cũng vi ph m các quy n con ngư i khác nhi u ngư i trong s h còn ch u s ix
c a ph n như quy n s ng, quy n bình t b c c a ch ng và các thành viên khác
ng và không b phân bi t i x , quy n trong gia ình nhà ch ng c v m t th
t do và an ninh cá nhân, quy n ư c b o ch t l n tinh th n. Nh ng tư tư ng nh
v trư c pháp lu t, quy n v s c kho th ki n v gi i này v n ti p t c t n t i cho
ch t và tinh th n, quy n không b i x n t n ngày nay.
tàn t , vô nhân o... T t c các quy n này M c dù chưa có m t nghiên c u nh
u ã ư c quy nh c th trong nhi u lư ng c p qu c gia nhưng các nghiên c u
tuyên b , tuyên ngôn và công ư c c a Liên nh tính u cho th y r ng cũng gi ng
h p qu c như Tuyên ngôn nhân quy n như nhi u qu c gia khác trên th gi i b o
1948, Công ư c qu c t v các quy n dân l c gia ình là hi n tư ng khá ph bi n
s chính tr 1966, Công ư c qu c t v các Vi t Nam k c khu v c nông thôn và
quy n kinh t , xã h i và văn hoá 1966, thành th , trong các gia ình v i các c p
Công ư c ch ng tra t n 1984, Công ư c thu nh p và trình h c v n khác nhau.(15)
qu c t v xoá b m i hình th c phân bi t Có m t th c t là, do nh hư ng c a
i x v i ph n 1979, Tuyên b v xoá m t s quan ni m truy n th ng tiêu c c
b n n b o l c i v i ph n 1993 v.v.. nên Vi t Nam, trong m t ch ng m c
Hi n nay, ph n l n các qu c gia trên th nh t nh, b o l c gia ình ư c gia ình
gi i u ã là thành viên c a các văn ki n và c ng ng ch p nh n, ch có nh ng
này, vì v y, u có nghĩa v pháp lý, chính trư ng h p b o hành gây h u qu nghiêm
tr , o c m b o vi c th c thi các tr ng v m t th ch t thì m i b coi là b o
quy n và t do ã ư c ghi nh n cho t t c l c. Theo m t nghiên c u nh do H i liên
m i ngư i mà không có b t kỳ s phân bi t hi p ph n Vi t Nam ti n hành năm 2001
i x nào. Xoá b n n b o l c v i ph n thì ch có 3,5% nam gi i và 23% ph n
trong gia ình, do v y, là m t nghĩa v ư c h i cho r ng hành vi ánh p v con
qu c t c a m i qu c gia. là không th ch p nh n ư c.(16) M t báo
3. V n b o l c gia ình Vi t Nam cáo nghiêu c u và phân tích chi n d ch
Là m t qu c gia có n n th ng tr phong truy n thông v gi i Vi t Nam cũng cho
ki n lâu i, bên c nh nh ng giá tr truy n th y r t nhi u hình th c b o l c trong gia
th ng t t p, Vi t Nam cũng ch u nhi u ình, c bi t là b o l c tình d c trong hôn
nh hư ng c a tư tư ng gia trư ng, c nhân ã không ư c ghi nh n: Ch có 5%
bi t là tư tư ng tr ng nam khinh n , coi nam gi i và 4% ph n ư c h i cho r ng
ph n ch có a v ph thu c trong gia qu y r i tình d c là m t s t n h i i v i
ình. i u này d n n h u qu là trong ph n . (17) Xu t phát t nh n th c cho r ng
gia ình, ph n v a là ngư i lo toan công các quan h gia ình là chuy n riêng tư và
6 §Æc san vÒ b×nh ®¼ng giíi
- nghiªn cøu - trao ®æi
ph n ph i là ngư i ch u trách nhi m năm 1980 ng th i nghiêm c m m i hành
chính trong vi c duy trì h nh phúc gia ình vi phân bi t i x v i ph n , xúc ph m
nên ph n thư ng có xu hư ng ch u ng nhân ph m ph n ( i u 63).
khi b n thân ph i gánh ch u n n b o hành Trong B lu t hình s năm 1999, toàn
và ng n ng i chia s v i ngư i khác v b chương XII ư c dành quy nh v
hoàn c nh c a mình. t i ph m và m c hình ph t i v i các v
K t sau khi giành ư c c l p, án hình s xâm h i n sinh m ng, s c
thoát kh i ách th ng tr th c dân phong kho , nhân ph m và danh d , chương XV
ki n, ng và Nhà nư c Vi t Nam luôn quy nh v các t i xâm ph m ch hôn
coi vi c thúc y a v bình ng cho ph nhân gia ình, ch ng h n như t i c ý gây
n là m c tiêu quan tr ng và cơ b n trong thương tích ho c t n h i cho ngư i khác
chính sách, pháp lu t và các chương trình ( i u 105, 106), t i hành h ngư i khác,
phát tri n kinh t , xã h i. Trong h th ng c bi t là ph n , ngư i già, tr em
pháp lu t Vi t Nam ã có nh ng quy nh ( i u 110), t i hi p dâm ( i u 111), t i
có th áp d ng b o v n n nhân cũng cư ng dâm ( i u 113).... B lu t dân s
như tr ng ph t k ph m t i. Tính n nay, năm 1995 ghi nh n “cá nhân có quy n
các quy n c a ph n ã ư c b o v ư c b o v v s c kho và tính m ng,
thông qua nhi u văn b n pháp lu t khác không ai có quy n tư c i cu c s ng, s c
nhau trong ó áng k là Hi n pháp, B kho và sinh m ng c a ngư i khác”
lu t dân s , B lu t hình s và Lu t hôn ( i u 32); m i ngư i u ư c b o v
nhân gia ình. danh d , nhân ph m và uy tín ( i u 33);
Ngay t b n Hi n pháp u tiên c a v ch ng bình ng có quy n và nghĩa v
Vi t Nam năm 1946, ph n ã ư c coi là ngang nhau ( i u 36).
ngang quy n v i nam gi i trên t t c m i Trong lu t hôn nhân gia ình, các
lĩnh v c. Nguyên t c này ti p t c ư c b quy n c a ph n ư c quy nh c th và
sung và phát tri n trong các hi n pháp sau chi ti t hơn. i u 21 Lu t hôn nhân và gia
này. Hi n pháp năm 1959 quy nh “ph ình quy nh: “V , ch ng tôn tr ng và
n bình ng v i nam gi i v các m t sinh gi gìn danh d , nhân ph m, uy tín cho
ho t chính tr , kinh t , văn hoá, xã h i và nhau; c m v , ch ng có hành vi ngư c ãi,
gia ình” ( i u 24). Trong Hi n pháp năm hành h , xúc ph m n danh d , nhân
1980 v n ph n và gia ình ư c ghi ph m, uy tín c a nhau”.
nh n c p r ng rãi hơn. B n Hi n pháp Như v y, theo các quy nh trong pháp
này dành riêng các i u 63 và 64 quy lu t thì m i hành vi b o l c u b nghiêm
nh v các v n liên quan n ph n và c m và x ph t, tuy nhiên các i u kho n
gia ình. Hi n pháp năm 1992 ti p t c này là áp d ng chung cho t t c các lo i
kh ng nh các quy nh trong Hi n pháp t i ph m và ch y u là i v i các t i
§Æc san vÒ b×nh ®¼ng giíi 7
- nghiªn cøu - trao ®æi
ph m nghiêm tr ng và gây t n h i v th ph t k ph m t i. U ban ngh Vi t
ch t. Trong khi ó, n n b o l c gia ình Nam c n ánh giá tác ng c a nh ng bi n
i v i ph n còn bao g m c nh ng hành pháp ã th c hi n i v i b o l c gia ình
vi b o l c v tình d c và tinh th n. Vi c x ng th i thúc y và tăng cư ng tính hi u
ph t các lo i t i ph m này ch y u m i ch qu c a chính sách, pháp lu t và các
ch y u mang tính giáo d c và răn e. chương trình ch ng l i n n b o l c này.
Vi t Nam ã có nhi u n l c tích c c Vi t Nam cũng nên ti p t c th c hi n các
th c hi n bình ng gi i và xoá b n n chương trình t p hu n dành cho i ngũ cán
b o hành trong gia ình v i ph n . Nh ng b làm công tác tư pháp, th c thi pháp lu t
n l c này ch ng t Vi t Nam ã có cam cùng các bi n pháp nâng cao nh n th c
k t th c hi n m nh m hơn các nghĩa v xã h i không dung th n n b o l c này.(19)
qu c t ư c quy nh trong Công ư c qu c Cu c u tranh xoá b n n b o l c
t v xoá b n n phân bi t i x v i ph trong gia ình không ph i là công vi c d
n và nhi u công ư c qu c t v quy n con dàng và có th th c hi n ư c ngay vì
ngư i khác mà Vi t Nam là thành viên. nhi u hình th c b o l c g n v i hành vi xã
hư ng ng sáng ki n c a Liên h p qu c h i và các t p t c truy n th ng. Vi c thay
trong Tuyên b thiên niên k năm 2000, i nh n th c và t p quán òi h i ph i có
Vi t Nam ã coi vi c gi m s t n thương th i gian, vì v y c n ph i xem ây là
c a ph n i v i n n b o l c gia ình là nhi m v lâu dài. t ư c m c tiêu
m t trong 4 m c tiêu cơ b n.(18) bình ng gi i và xoá b m i hình th c
B o l c gia ình cũng ã tr thành ch phân bi t i x v i ph n , trong ó có
quan tâm, nghiên c u c a nhi u cơ b o l c gia ình thì bên c nh các bi n pháp
quan, t ch c khác nhau. Nh ó, hành vi khác c n ph i có s h tr c a pháp lu t.
b o l c này ang ngày càng b lên án nhi u Vi c ban hành lu t pháp v i nh ng quy
hơn. Tuy nhiên, b o l c gia ình Vi t nh rõ ràng và ch t ch v các khung hình
Nam m i ch ch y u ư c ti p c n t góc ph t i v i k ph m t i và phương th c
xã h i hay y t trong khi ây l i m t n i n bù i v i ngư i b h i s là công c
dung khá quan tr ng c a pháp lu t qu c t h u hi u ngăn ch n m i hành vi xâm
và pháp lu t qu c gia. Khi xem xét báo h i n nhân ph m c a ngư i ph n . Hi n
cáo qu c gia c a Vi t Nam v vi c th c nay, nhi u qu c gia trên th gi i ã có o
hi n Công ư c qu c t v các quy n dân lu t riêng v ch ng b o l c gia ình. Ch
s , chính tr năm 2002, U ban nhân quy n tính riêng các qu c gia ông Á và ông
nh n nh m c dù ã có nhi u c g ng Nam Á, n nay ã có t i 7 qu c gia thông
nhưng Vi t Nam v n chưa có ư c cách qua lu t v b o l c gia ình (H ng Kông,
ti p c n t ng h p ngăn ng a và lo i b Nh t B n, Malaysia, Hàn Qu c, Singapore,
b o l c gia ình i v i ph n và tr ng ài Loan, Philippine), 5 qu c gia ã hoàn
8 §Æc san vÒ b×nh ®¼ng giíi
- nghiªn cøu - trao ®æi
thành vi c so n th o d lu t v v n này
bao g m Cămpuchia, In ônêsia, Thái Lan, (10).Xem: Report of the World Conference to Review
and Appraise the Achievements of the United Nations
Mông c , ông Timor, ch còn 5 qu c gia Decade for Women: Equality, Development and
chưa có o lu t này là Trung Qu c, Lào, Peace, Nairobi, 15-26 tháng 7, 1985, tài li u internet
Vi t Nam, B c tri u tiên, Myanmar, trong t i:http://www.earthsummit2002.org/toolkits/women/
ó Trung Qu c và Lào ang trong quá un-doku/un-conf/narirobi.htm
(11). Tuyên b Viene và Chương trình hành ng,
trình so n th o. Vì v y, Vi t Nam c n s m
trong sách “Các văn ki n qu c t v quy n con ngư i”
xem xét có th thông qua b lu t nh m Nxb. Chính tr qu c gia, H.1998, tr.119.
b o v ph n kh i m i hình th c phân (12) . Donna Sullivan, The public/private Distinction
bi t i x ngay t i chính gia ình h ./. in international human rights law, trong sách c a
Julie Peters & Andrea Woldrea Wolper (ch biên),
(1).Xem: Livio Zilli & Suzanne Williams trong sách Women’s Rights Human Rights 126, 131. Trích theo
Ending Violence Against Women, Nxb. Oxfam GB Kelly Askin, Dorean M. Koenig (ed), Women and
2001, tr. 81. international human rights law, t p1, Nxb. Ardsley,
(2), (4). Xem: UNIFEM Briefing Kit, A life Free of N.Y: Transnational, 1998, tr. 250.
Violence, Its Our Life, 12/2003, tài li u internet t i: (13).Xem: UNHCHR, Reports of the Special
Rapporteur on violence against women to the
http://www.unifem.org
Commission on Human Rights and the General
(3), (5). UNICEF, Domestic violence against
Assembly, tài li u internet t i: http://www.unhchr.ch/
women and girls, Innocenti Digest 6,
(14).Xem: Commission on Human rights, Report of
Florence, 2000, tr. 5, tài li u internet t i:
the Special Rapporteur on violence against women,
http://www.centrodirittiumani.unipd.it/atemi/conferen
its causes and consequences, Ms. Radhika
ze/pechino5/rapporto unicef.pdf.
Coomaraswamy, 6 / 2 1996, tài li u internet t i:
(6). Tuyên b v xoá b n n b o l c v i ph n , trong
http://www.unhchr.ch/html/menu2/7/b/women/docum
sách “Các văn ki n qu c t v quy n con ngư i”, tài
ents.htm
li u d ch c a Trung tâm nghiên c u quy n con ngư i,
(15).Xem tài li u c a Ngân hàng th gi i, B o l c
H, 2002, tr. 236.
trên cơ s gi i, H.1999.
(7).Xem: Báo cáo c a Báo cáo viên c bi t Liên h p
(16).Xem: UNDP Vietnam, Gender Briefing
qu c, violence against women, its causes and
Kit, 2002, p.48, tài li u internet t i:
consequences, A framework for model legislation on
http://www.undp.org.vn/undp/docs/2002/gbk02/gbk
domestic violence, E/CN.4/1996/53/Add.2, 2/2/1996,
02e.pdf
tài li u internet t i: http://www.unhchr.ch/
(17). Barbara A. K. Franklin, Report on the audience
(8).Xem: Report of the World Conference of the UN research & analysis and the media campaign for gender,
Decade for Women: Equality, Development and 3/2003, tr. 63. tài li u internet t i:
peace, Copenhagen, July 1980, U.N.DOC. http://www.ubqgphunu.gov.vn/english/eh/expanding.html
A/CONF.94/35(80.IV.3), kh .65. (18). UNDP Vietnam, Gender Briefing Kit, 2002, tr.
(9). Hilary Charlesworth & Christine Chinkin, 29,tài li u internet t i: http://www.undp.org.vn
Violence Against Women: A Global Issue, trong sách (19). Concluding observations of the Human Rights
c a Julie Stubbs (Ch biên), Women, Male Violence Committee: Viet Nam, CCPR/CO/75/VNM
and The Law, The Institute of Criminology 26/07/2002, kh 14, tài li u internet t i: http://wwwl
Monograph Series NO. 6, Sydney 1994, tr.18. .umn.edu/humanrts/hrcommittee/vietnam2002.html
§Æc san vÒ b×nh ®¼ng giíi 9
nguon tai.lieu . vn
