Xem mẫu
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
TS. L−u B×nh Nh−ìng *
N hân quy n là lĩnh v c r ng l n, có tính
bao trùm m i m t c a i s ng xã h i.
Do ó, có th th y không ph i ng u nhiên
c a công dân trư c pháp lu t và trong xã h i.
Xét trên phương di n nhân quy n, b o
l c i v i con ngư i nói chung, i v i
mà Liên h p qu c ph i thông qua b n Tuyên ph n và tr em nói riêng là hành vi xâm
ngôn nhân quy n năm 1948, trong ó các ph m, xâm h i nh ng i u t t p, cái v n
qu c gia th a nh n nh ng quy n cơ b n c a có, c n có c a con ngư i, c a ph n và tr
con ngư i và t xác nh nghĩa v cao c là em. B o l c i v i ph n và tr em là
tôn tr ng, thúc y và thi hành các bi n pháp hành vi i ngư c l i các quy t c ã ư c ghi
c n thi t và hi u qu duy trì và phát tri n nh n v quy n con ngư i. Nhìn nh n trên
quy n con ngư i trên ph m vi toàn th gi i. bình di n chung có th th y b o l c i v i
Và cũng không ph i ng u nhiên mà Thông ph n , tr em là hành vi ch ng l i các
i p thiên niên k c a Liên h p qu c do quy n cơ b n c a con ngư i v i nh ng khía
T ng thư kí Liên h p qu c trình bày năm c nh ch y u sau ây:
2000 l i c p v m c tiêu có tính nguyên 1. B o l c xâm ph m quy n t do,
t c là vì ph m giá, bình ng và công bình bình ng c a ph n và tr em
c a con ngư i như v y.(1) Nhân quy n hay T do, bình ng là m t trong nh ng
quy n con ngư i là quy n r ng, nó bao hàm quy n quan tr ng b c nh t c a con ngư i.
c quy n công dân, v i tư cách công dân N u t do kh ng nh tính c l p t ch c a
trư c pháp lu t. Quy n con ngư i có trư c cá nhân thì bình ng chính là i u ki n
và là cơ s xã h i quan tr ng c a quy n công kh ng nh tư cách c a các cá nhân v i nhau
dân. Khi ư c quy nh thành lu t, quy n và v i ph n còn l i c a xã h i loài ngư i.
công dân làm giàu thêm v s lư ng và ch t Tuyên ngôn nhân quy n ghi nh n: “T t c
lư ng so v i quy n nguyên thu c a con m i ngư i sinh ra u ư c t do và bình
ngư i. Hi n pháp nư c C ng hoà xã h i ch ng v nhân ph m và quy n. M i ngư i u
nghĩa Vi t Nam kh ng nh: “ nư c C ng ư c t o hoá ban cho lí trí và lương tâm và
hoà XHCN Vi t Nam, các quy n con ngư i c n ph i i x v i nhau trong tình b ng
v chính tr , dân s , kinh t , văn hoá và xã h u”.(3) Công ư c c a Liên h p qu c v các
h i ư c tôn tr ng, th hi n các quy n quy n kinh t , xã h i và văn hoá quy nh:
công dân và ư c quy nh trong Hi n pháp “Các qu c gia thành viên kí k t Công ư c
và lu t”.(2) S th hi n này là b ng ch ng
quan tr ng ch ng minh cho s nh t quán * Gi ng viên chính Khoa pháp lu t kinh t
gi a quy n con ngư i - nhân quy n và quy n Trư ng i h c Lu t Hà N i
16 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
này th a nh n cho m i ngư i quy n làm vi c pháp lu t. Nhà nư c và xã h i t o i u ki n
và cam k t s ban hành nh ng bi n pháp ph n nâng cao trình m i m t, không
b o m quy n này. Quy n làm vi c bao ng ng phát huy vai trò c a mình trong xã
g m quy n có cơ h i sinh s ng nh công h i; chăm lo phát tri n các nhà h sinh,
vi c, quy n t do nh n vi c hay l a ch n khoa nhi, nhà tr và các cơ s phúc l i xã
vi c làm” ( i u 6); “Các qu c gia thành h i khác gi m nh gánh n ng gia ình,
viên kí k t công ư c này cam k t b o m: t o i u ki n cho ph n s n xu t, công tác,
a) Quy n t do thành l p nghi p oàn và h c t p, ch a b nh, ngh ngơi và làm tròn
tham gia nghi p oàn (theo n i quy và i u b n ph n c a ngư i m ”.(5)
l ), b o v và gia tăng quy n l i kinh t Các quy n t do c th như t do kinh
và xã h i c a mình. S hành x quy n này doanh, t do ngôn lu n… c a công dân Vi t
ch có th b gi i h n theo lu t, vì nhu c u Nam cũng ã ư c Hi n pháp quy nh và
sinh ho t trong m t xã h i dân ch b ov b o v .(6) Các o lu t Vi t Nam ban hành
an ninh qu c gia, tr t t công c ng, hay s g n ây cũng c bi t nh n m nh v vi c
hành x quy n t do c a ngư i khác. b) c m các hành vi b o l c liên quan n quy n
Quy n c a các nghi p oàn ư c k t h p bình ng c a ph n , tr em. Lu t bình
thành các t ng liên oàn qu c gia và t ó ng gi i ư c Qu c h i thông qua ngày
thành l p hay gia nh p các t ch c t ng liên 29/11/2006 quy nh các hành vi c m như:
oàn qu c t . c) Các nghi p oàn ư c “1) C n tr nam, n th c hi n bình ng
quy n t do ho t ng và ch có th b gi i gi i. 2) Phân bi t i x v gi i dư i m i
h n theo lu t, vì nhu c u sinh ho t trong m t hình th c”.(7) Nh ng quy nh c a pháp lu t
xã h i dân ch b o v an ninh qu c gia, qu c t cũng như c a pháp lu t Vi t Nam ã
tr t t công c ng, hay s hành x quy n t ch ng t nh ng giá tr c bi t và ph m vi
do c a nh ng ngư i khác” ( i u 8). r ng l n c a bình ng, t do c a con ngư i.
Hi n pháp nư c C ng hoà XHCN Vi t Bình ng nam-n là n i dung quan
Nam quy nh: “M i công dân u bình tr ng trong lĩnh v c bình ng gi i. Quy n
ng trư c pháp lu t”;(4) “Công dân n và t do, bình ng giúp cho ngư i ph n
nam có quy n ngang nhau v m i m t chính vươn lên kh i s kìm k p c a l giáo c h
tr , kinh t , văn hoá, xã h i và gia ình. và nh ng truy n th ng dã man c a con
Nghiêm c m m i hành vi phân bi t i x ngư i c i mà hi n nay v n còn t n t i
v i ph n , xúc ph m nhân ph m ph n . m t s vùng, m t s qu c gia.(8)
Lao ng n và nam vi c làm như nhau thì T do, bình ng không ch là quy n
ti n lương ngang nhau. Lao ng n có riêng c a nh ng ngư i thành niên mà là
quy n hư ng ch thai s n. Ph n là viên quy n c a con ngư i nói chung. i v i tr
ch c Nhà nư c và ngư i làm công ăn lương em thì t do, bình ng không khác gì v
có quy n ngh trư c và sau khi sinh mà m t tính ch t so v i nh ng ngư i ã trư ng
v n hư ng lương, ph c p theo quy nh c a thành. Tuy nhiên, v hình thái, quy n t do,
t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009 17
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
bình ng c a tr em có nh ng i m khác hay sát nhân c u thành t i di t ch ng. 4)
bi t so v i ngư i l n do c i m tâm, sinh Các b cáo b tuyên án t hình có quy n xin
lí chưa th hư ng d ng ho c x lí các v n ân xá hay ân gi m hình ph t. L nh i xá,
liên quan n quy n t do, bình ng y ân xá hay ân gi m hình ph t có th ư c
nhưng không ph i vì th mà tư c b ho c ban hành trong m i trư ng h p. 5) Án t
h n ch m t cách vô căn c , th m chí thô hình không ư c tuyên i v i các b cáo
b o t i quy n t do, bình ng c a tr em. chưa 18 tu i khi ph m pháp và cũng
Tr em có quy n t do ư c s ng, h c hành, không ư c thi hành i v i các ph n
vui chơi, ho t ng có ích và t do, bình mang thai ( i u 6); “Không ai có th b tra
ng v cơ h i phát tri n tr thành nh ng t n, ho c ph i ch u nh ng hình ph t hay i
ngư i có y năng l c hư ng d ng hoàn x tàn ác, vô nhân o, làm h th p ph m
toàn quy n t do c a con ngư i. giá con ngư i. c bi t là, n u không có s
2. B o l c xâm ph m quy n s ng, quy n ưng thu n t do c a ương s , không ai có
ư c an toàn v thân th c a ph n và tr em th b dùng vào nh ng cu c thí nghi m y h c
S ng và an toàn cá nhân là nh ng v n hay khoa h c ( i u 7); “1) Ai cũng có quy n
ư c quan tâm sâu s c. Theo Tuyên ngôn t do thân th và an ninh thân th . Không ai
nhân quy n thì “m i ngư i u có quy n có th b b t gi hay giam c m c oán.
s ng, t do và an toàn cá nhân”(9) Công ư c Không ai có th b tư c o t t do thân th
c a Liên h p qu c v các quy n dân s và ngo i tr nh ng trư ng h p và theo nh ng
chính tr năm 1966 cũng kh ng nh: “1) th t c lu t nh” ( i u 9).
M i ngư i u có quy n s ng. ây là quy n Hi n pháp nư c C ng hoà XHCN Vi t
b m sinh ư c lu t pháp b o v . Không ai Nam quy nh: “Công dân có quy n b t kh
có th b tư c o t quy n s ng m t cách c xâm ph m v thân th , ư c pháp lu t b o
oán. 2) Trong các qu c gia chưa bãi b h v tính m ng, s c kho , danh d và nhân
hình ph t t hình, toà án ch ư c tuyên án ph m. Không ai b b t, n u không có quy t
t hình i v i nh ng t i hình s nghiêm nh c a toà án nhân dân, quy t nh ho c
tr ng nh t chi u theo lu t pháp áp d ng phê chu n c a vi n ki m sát nhân dân, tr
trong th i gian ph m pháp và không trái v i trư ng h p ph m t i qu tang. Vi c b t và
nh ng i u kho n c a Công ư c này và c a giam gi ngư i ph i úng pháp lu t. Nghiêm
Công ư c ngăn ng a và tr ng ph t t i di t c m m i hình th c truy b c, nh c hình, xúc
ch ng. Hình ph t t hình ch có th ư c thi ph m danh d , nhân ph m c a công
hành chi u theo m t b n án chung th m c a dân”.(10) Pháp lu t cũng quy nh c m các
m t tòa án có th m quy n. 3) i u lu t này hành vi: “1) L y tr m mô, b ph n cơ th
không cho phép các qu c gia h i viên kí k t ngư i; l y tr m xác. 2) Ép bu c ngư i khác
Công ư c này ư c gi i tr các nghĩa v ghi ph i cho mô, b ph n cơ th ngư i ho c l y
trong Công ư c ngăn ng a và tr ng ph t t i mô, b ph n cơ th c a ngư i không t
di t ch ng trong trư ng h p s hành quy t nguy n hi n”.(11)
18 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
Như v y, quy n s ng và quy n an toàn m t tư tư ng và xâm ph m nhân cách c a
cá nhân c a con ngư i, k c khi còn s ng ngư i khác. Theo Công ư c c a Liên h p
và khi ã qua i là nh ng v n luôn ư c qu c v các quy n dân s và chính tr năm
xem xét trên bình di n nhân quy n và có 1966 thì: “Ai cũng có quy n ư c công nh n
nh ng nguyên t c khá kh t khe b o v là con ngư i trư c pháp lu t b t c t i âu”
m t cách có hi u qu . i u ó càng cho th y ( i u 16); “1) Ai cũng có quy n t do tư
r ng vi c xâm ph m quy n s ng, quy n an tư ng, t do lương tâm và t do tôn giáo.
toàn cá nhân là nh ng hành vi thô b o và phi Quy n này bao g m quy n t do theo m t
nhân tính, c n ph i lên án và x lí thích tôn giáo hay tín ngư ng và quy n t do bi u
áng. B i vì, b o l c có th tư c o t, xâm th tôn giáo hay tín ngư ng qua s th
h i quy n s ng, quy n ư c an toàn v thân ph ng, hành o, nghi l hay gi ng d y,
th c a m i cá nhân. Hành vi b o l c m c ho c riêng tư ho c v i ngư i khác, t i nơi
cao, tính ch t nghiêm tr ng, có th là công c ng hay t i nhà riêng. 2) Không ai b
nguyên nhân gây nên cái ch t. Ví d : ch ng cư ng bách, tư c o t quy n t do l a ch n
gi t v , con gi t cha, cháu gi t ông bà… tôn giáo hay tín ngư ng. 3) Quy n t do bi u
Không ch b o l c v t ch t mà nh ng hành th tôn giáo hay tín ngư ng ch có th b gi i
vi b o l c tinh th n cũng có th d n ngư i ta h n theo lu t, vì nhu c u b o v an toàn
n cái ch t. i n hình là s thoá m , làm ô công c ng, tr t t công c ng, s c kh e công
nh c ngư i ph n có lòng t tr ng, nh ng c ng, o lí hay nh ng quy n t do căn b n
ngư i ph n ho c a tr quá y u u i và c a ngư i khác. 4) Các qu c gia thành viên
d b t n thương, làm h không còn con kí k t Công ư c này cam k t tôn tr ng quy n
ư ng s ng mà bu c ph i quyên sinh. Trong c a cha m hay ngư i giám h trong vi c
th c t , b o l c d gây nên nh ng “v t thâm giáo d c các con v tôn giáo hay o lí theo
tím trên cơ th ” và c “nh ng v t thương tín ngư ng c a h ” ( i u 18); “1) M i
lòng”. Nó thư ng xu t phát t nh ng bi k ch ngư i u có quy n gi v ng quan ni m mà
gia ình, không ch nh ng ngư i có trình không b ai can thi p. 2) M i ngư i u có
văn hoá th p mà ngư c l i còn nh ng quy n t do phát bi u quan i m; quy n này
gia ình v i nh ng thành viên có trình bao g m quy n t do tìm ki m, ti p nh n và
văn hoá cao, s ng thành th và có i s ng ph bi n m i tin t c và ý ki n b ng truy n
v t ch t cao hơn vùng nông thôn, mi n núi. kh u, bút t hay n ph m, dư i hình th c
3. B o l c xâm ph m quy n t do tư ngh thu t hay b ng m i phương ti n truy n
tư ng, tư cách con ngư i c a ph n và tr em thông khác, không k biên gi i qu c gia. 3)
Con ngư i s ng trong xã h i ph i có Vi c hành x quy n t do phát bi u quan
quy n t do tư tư ng. Quy n t do tư tư ng i m (kho n 2 i u này) òi h i ương s
là quy n t mình ư c quy t nh l i tư duy, ph i có nh ng b n ph n và trách nhi m c
s bày t ý chí. Không ai có quy n àn áp v bi t. Quy n này ch có th b gi i h n b i
t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009 19
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
pháp lu t vì nhu c u: a. Tôn tr ng nh ng không do h l a ch n; 2) Bu c lao ng n ,
quy n t do và thanh danh c a ngư i lao ng tr em làm các công vi c n ng
khác….” ( i u 19). nh c, c h i, nguy hi m n tính m ng, s c
Ph n , tr em u có quy n t do tư kh e, nhân cách c a h ; 3) Huy ng ho c
duy, t do tư tư ng. H có quy n c l p bu c lao ng n , lao ng tr em làm vi c
trong suy nghĩ, bày t , hành ng trên cơ s ban êm, làm vi c thêm gi trái pháp lu t; 4)
nh ng quy t c n n t ng v o c và pháp không tr công ho c tr công không tương
lu t. T do tư tư ng và s ng có tư cách con x ng v i lao ng c a ph n , tr em; 5) Có
ngư i là s c n thi t con ngư i có ư c hành vi phân bi t i x b t công v i lao
s tôn tr ng và thanh danh. Hành vi b o l c ng n , lao ng tr em…
àn áp ph n , tr em, bi n h thành nh ng B o v lao ng n , lao ng tr em
ngư i ph thu c hay b nô d ch v tư tư ng trong lĩnh v c lao ng là m t trong nh ng
ho c nh hư ng h vào nh ng l i tư duy nhi m v căn b n c a pháp lu t. V v n
m m, tư duy b o l c ho c tư duy náu này, Công ư c c a Liên h p qu c v các
mình, tư duy thù h n… u là nh ng hành quy n dân s và chính tr năm 1966 quy
vi t i ác. Ph n , tr em b giày xéo tư nh: “1). Không ai có th b b t làm nô l ;
tư ng và nhân cách lâu ngày có th s m c ch nô l và m i hình th c buôn bán nô l
h i ch ng lãnh c m ho c ch ng i ho c u b c m ch . 2) Không ai có th b b t làm
làm phát sinh lòng oán h n, tư tư ng tr thù. nô d ch. 3) Không ai có th b cư ng bách
T s thay i tư tư ng, tư duy d n n s lao ng”.(12) Cũng trên tinh th n b o v y
thay i v tính n t, nhân cách và có th làm Công ư c c a Liên h p qu c v các quy n
thay i b n ch t con ngư i trong cu c s ng, kinh t , xã h i và văn hoá năm 1966 quy
c bi t là i v i tr em, nh ng ngư i d b nh: “Các qu c gia thành viên kí k t Công
t n thương và s t n thương thư ng là sâu ư c này cam k t cho m i ngư i quy n ư c
s c, lâu dài. hư ng nh ng i u ki n làm vi c công b ng
4. B o l c là hành vi cư ng b c và bóc và thu n l i, c bi t v i nh ng b o m sau
l t lao ng n và tr em ây: a. V vi c tr lương cho các công nhân,
B o l c gi i không ch t n t i trong các t i thi u ph i có: 1) Ti n lương tương x ng
sinh ho t thông thư ng mà còn r t ph bi n và công b ng cho các công vi c có giá tr
trong lĩnh v c lao ng xã h i. Lao ng n ngang nhau, không phân bi t i x . Ð c bi t
và lao ng tr em là nh ng i tư ng d b ph n ư c b o m có nh ng i u ki n làm
và thư ng b xâm h i b i hành vi b o l c vì vi c tương x ng như nam gi i, làm vi c
h là nh ng ngư i b t dư i quy n qu n lí ngang nhau ư c tr lương ngang nhau”.(13)
c a ch s d ng lao ng. B o l c trong lao Công ư c v các quy n kinh t , xã h i và
ng th hi n dư i các hình th c sau: 1) văn hoá yêu c u “Qu c gia ph i ban hành
Cư ng b c ph n , tr em làm các công vi c nh ng bi n pháp c bi t b o v và h
20 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
tr các tr em và thi u niên không phân bi t ng ho c/và bóc l t lao ng c a lao ng
tình tr ng ph h hay b t c thân tr ng nào n và lao ng tr em hi n nay v n là v n
khác. Tr em và thi u niên ph i ư c b o nh c nh i c a Vi t Nam và trên th gi i.
v ch ng m i hình th c bóc l t v kinh t và 5. B o l c là hành vi có tính thô b o,
xã h i. Các thi u niên không ư c tuy n i ngư c l i v i văn hoá ng x và o
d ng vào các công vi c nguy hi m n i c truy n th ng trong xã h i loài ngư i
s ng hay phương h i n o lí, s c kh e Trong l ch s loài ngư i, s thô b o và
hay n s phát tri n bình thư ng c a tu i phi nhân tính nh t có th k n là các cu c
tr . Vi ph m i u này ph i b truy t theo chi n tranh gi a các b l c, các qu c gia. Các
lu t. Qu c gia cũng ph i n nh s tu i t i cu c chi n tranh l n nh u xâm h i t i tính
thi u cho các thi u niên làm vi c lao ng m ng, s c kho , danh d , nhân ph m, tài s n
có tr lương. Tuy n d ng các thi u niên c a con ngư i vì s c tàn sát c a nó.
dư i tu i lu t nh ph i b c m ch và truy Trong xã h i loài ngư i, văn hoá ng x
t theo lu t”. gi a con ngư i i v i nhau, t c là v i ng
Vi t Nam, Hi n pháp quy nh: “Lao lo i chính là i m làm cho loài ngư i khác
ng là quy n và nghĩa v c a công v i các loài v t. Con ngư i có nh ng tình
dân”;(14) và “Công dân có quy n s h u v c m c bi t và trong nh ng quan h c
thu nh p h p pháp”.(15) B lu t lao ng bi t con ngư i s dành cho nhau nh ng tình
cũng quy nh: “1) M i ngư i u có quy n thân ái, s yêu thương và tình c m ái ân.
làm vi c, t do l a ch n vi c làm và ngh Th tình c m mà ông cha dành cho cháu
nghi p, h c ngh và nâng cao trình ngh con, l a ôi nam - n và m i ngư i dành cho
nghi p, không b phân bi t i x v gi i nhau là r t thiêng liêng. Xã h i càng văn
tính, dân t c, thành ph n xã h i, tín ngư ng, minh thì văn hoá ng x càng ư c cao,
tôn giáo. 2) C m ngư c ãi ngư i lao ng; k c văn hoá ng x trong gia ình cũng
c m cư ng b c ngư i lao ng dư i b t kì như ngoài xã h i.
hình th c nào”.(16) và “Nghiêm c m m i Gi a các cá nhân v i nhau, c bi t là
doanh nghi p, t ch c và cá nhân l i d ng i v i ph n và tr em - nh ng ngư i d b
danh nghĩa d y ngh , truy n ngh tr c l i, t n thương nh t do nh ng c i m v tâm
bóc l t s c lao ng ho c d d , ép bu c sinh lí thì các hành vi b o l c càng có th
ngư i h c ngh , t p ngh vào nh ng ho t gây nên nh ng t n h i v th xác (v t ch t)
ng trái pháp lu t”.(17) và tâm h n, tình c m (tinh th n), th m chí là
Như v y, n u s d ng b o l c xâm r t l n. Vi c s d ng b o l c i v i ph n ,
ph m vào các quy n v lao ng do pháp tr em vì v y càng th hi n s thi u tính
lu t b o v s b coi là vi ph m pháp lu t và ngư i, b i vì i tư ng xâm h i thư ng là
ng th i là xâm ph m quy n con ngư i. nh ng ngư i y u u i. Hành vi ép bu c
Theo ánh giá chung thì vi c cư ng b c lao quan h tình d c; l m d ng tình d c t i nơi
t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009 21
- Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ph¸p luËt phßng, chèng b¹o lùc ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em
làm vi c; giao c u v i tr em ho c ngư i
chưa thành niên; các hành vi b o l c gia and, in particular, the children of the world, to whom
the future belongs.” (United Nations Millennium
ình khác;(18) s lăng nh c và xâm ph m
Declaration - 2000).
danh d , nhân ph m c a ngư i ph n ; s (2).Xem: i u 50 Hi n pháp năm 1992 (s a i, b
nh c m và coi thư ng tr em… là nh ng sung năm 2001).
hành vi b o l c, ph n văn hoá, phi o c (3).Xem: i u 1 Tuyên ngôn nhân quy n c a Liên
và r t áng b lên án. h p qu c năm 1948.
(4).Xem: i u 52 Hi n pháp năm 1992 (s a i, b
Tóm l i, n u xem xét khía c nh nhân
sung năm 2001).
quy n, b o l c i v i ph n và tr em là (5).Xem: i u 63 Hi n pháp năm 1992 (s a i, b
nh ng hành vi phi nhân tính, không ch là s sung năm 2001).
vi ph m pháp lu t trong nư c mà còn vi (6).Xem: i u 3, 57, 68, 69, 70 Hi n pháp năm 1992
ph m c pháp lu t qu c t , vi ph m các quy (s a i, b sung năm 2001).
(7).Xem: i u 10 Lu t bình ng gi i năm 2006.
t c s ng, quy ph m o c và truy n th ng
(8). n hi n nay v n t n t i quan ni m và
văn hoá c a con ngư i trong xã h i. B o l c truy n th ng tr ng nam khinh n r t n ng n . Ngư i
i v i ph n và tr em ã xâm ph m vào ph n có th b gia ình bán trinh t khi còn nh .
nh ng quy n cơ b n c a công dân và quy n Ho c là, ngư i ph n mu n l y ch ng thì ph i có
cơ b n c a con ngư i, c trong gia ình và c a h i môn. Nhi u ngư i ph n không ư c l y
ngư i không do cha m g cho, n u yêu nhau và l y
xã h i, là nh ng hành vi c n ph i lên án và nhau thì gia ình và c ng ng nơi ngư i con gái ó
x lí nh m b o v nh ng giá tr nhân b n s ng có quy n ánh ch t (TG).
c a xã h i loài ngư i. Vi t Nam trong th i (9).Xem: i u 3 Tuyên ngôn nhân quy n c a Liên
gian qua, b o l c i v i ph n và tr em là h p qu c năm 1948.
(10).Xem: i u 71 Hi n pháp năm 1992 (s a i, b
v n khá b c xúc và áng báo ng c
sung năm 2001).
s a d ng và tính nghiêm tr ng c a nó, do (11).Xem: i u 11 Lu t hi n, l y, ghép mô, b ph n
ó vi c tìm ra gi i pháp kh c ph c ang là cơ th ngư i và hi n, l y xác năm 2006.
nhu c u b c thi t./. (12).Xem: i u 8 Công ư c c a Liên h p qu c v các
quy n dân s , chính tr .
(1). “1. We, heads of State and Government, have (13).Xem: i u 7 Công ư c Liên h p qu c v các
gathered at United Nations Headquarters in New quy n kinh t , xã h i, văn hoá năm 1966.
York from 6 to 8 September 2000, at the dawn of a (14).Xem: i u 55 Hi n pháp năm 1992 (s a i, b
new millennium, to reaffirm our faith in the sung năm 2001).
Organization and its Charter as indispensable (15).Xem: i u 58 Hi n pháp năm 1992 (s a i, b
foundations of a more peaceful, prosperous and just sung năm 2001).
world. 2. We recognize that, in addition to our (16).Xem: i u 5 B lu t lao ng năm 1994 (s a
separate responsibilities to our individual societies, i, b sung năm 2002, 2006, 2007).
we have a collective responsibility to uphold the (17).Xem: i u 25 B lu t lao ng năm 1994 (s a
principles of human dignity, equality and equity at the i, b sung năm 2002, 2006, 2007).
global level. As leaders we have a duty therefore to (18).Xem: i u 2 Lu t phòng, ch ng b o l c gia ình
all the world’s people, especially the most vulnerable năm 2007.
22 t¹p chÝ luËt häc sè 2/2009
nguon tai.lieu . vn
