- Trang Chủ
- Báo cáo khoa học
- Báo cáo Bàn thêm về chia tài sản chung của vợ chồng trong thời kì hôn nhân theo pháp luật hôn nhân gia đình hiện hành
Xem mẫu
- nghiªn cøu - trao ®æi
ThS. NguyÔn Hång H¶i *
C h tài s n chung c a v ch ng
ư c quy nh t i các i u 27, 28
Lu t hôn nhân và gia ình (HN&G ) năm
quy nh này ư c hư ng d n t
n i u 11 Ngh nh s 70/2001/N -CP
ngày 3/10/2001 c a Chính ph quy nh
i u 6
2000 là ch tài s n pháp nh v i hình chi ti t thi hành Lu t HN&G năm 2000
th c ch c ng ng t o s n (tài s n mà (sau ây g i là Ngh nh s 70).
v , ch ng có ư c trong th i kì hôn nhân Theo quy nh c a pháp lu t hôn nhân
ư c xác nh là tài s n chung, tr nh ng và gia ình hi n hành, trong trư ng h p có
tài s n theo quy nh c a pháp lu t thu c lí do chính áng, vi c chia tài s n chung
s h u riêng c a v , ch ng). V nguyên c a v ch ng trong th i kì hôn nhân có th
t c, khi hôn nhân còn t n t i thì tài s n ư c th c hi n thông qua tho thu n b ng
chung cũng v n còn t n t i, ch tài s n văn b n gi a v và ch ng ho c b n án,
này ch ch m d t khi hôn nhân ch m d t quy t nh c a toà án. Khi chia tài s n
v m t pháp lí (li hôn; m t bên v , ch ng chung trong th i kì hôn nhân, quan h
ch t ho c b toà án tuyên b là ã ch t). nhân thân gi a v và ch ng không thay
Tuy nhiên, trên th c t nhi u c p v i. ây chính là i m khác bi t cơ b n
ch ng mu n ư c chia tài s n chung trong nh t c a ch nh này so v i ch nh li
th i kì hôn nhân (có th xu t phát t mâu thân ư c quy nh trong pháp lu t c a
thu n gi a v ch ng trong qu n lí s d ng, m t s nư c phương Tây.(1) Tuy nhiên,
nh o t tài s n chung, t mâu thu n v quan h s h u gi a v và ch ng i v i
tình c m song h không mu n li hôn tài s n ã có s thay i r t nhi u. Theo
nhưng mu n ư c c l p v tài s n i u 30 Lu t HN&G năm 2000 và theo
tránh phát tri n mâu thu n và ư c c l p i u 8 Ngh nh s 70, ph n tài s n mà
trong cu c s ng…) v , ch ng ư c chia, hoa l i, l i t c t tài
Xu t phát t th c t trên, Lu t s n riêng, thu nh p do lao ng, ho t ng
HN&G năm 2000 trên cơ s k th a Lu t s n xu t kinh doanh và nh ng thu nh p
HN&G năm 1986 ( i u 18) ti p t c quy
nh chia tài s n chung c a v ch ng trong
* Gi ng viên Khoa luËt d©n sù
th i kì hôn nhân ( i u 29 và i u 30), các Trư ng i h c lu t Hà N i
26 T¹p chÝ luËt häc sè 5/2003
- nghiªn cøu - trao ®æi
h p pháp khác c a v , ch ng sau khi chia ngư i có nghĩa v thanh toán n thì quy n
tài s n chung là tài s n riêng c a m i bên l i c a h ư c m b o như th nào?
tr khi v ch ng có tho thu n khác. Theo chúng tôi, pháp lu t c n quy nh
Trong bài vi t này, chúng tôi không i rõ: Trong trư ng h p ngư i có quy n có
sâu phân tích các i u ki n và h u qu ch ng c cho r ng v ch ng không có
pháp lí c a chia tài s n chung trong th i kì tho thu n ho c không yêu c u tòa án chia
hôn nhân theo tinh th n c a pháp lu t th c tài s n chung trong th i kì hôn nhân nh m
nh mà chúng tôi mu n ưa ra m t s m c ích tr n tránh th c hi n nghĩa v v
vư ng m c c n có s quy nh ho c hư ng tài s n thì ngư i có quy n có th yêu c u
d n c th hơn.(2) toà án chia tài s n chung c a v ch ng
1. Vi c pháp lu t hôn nhân và gia ình trong th i kì hôn nhân l y ph n tài s n
ch công nh n v , ch ng ho c c hai v c a ngư i v ho c ngư i ch ng có nghĩa
ch ng có quy n yêu c u toà án chia tài s n v th c hi n thanh toán các kho n n . Yêu
chung trong th i kì hôn nhân, quy n kh i c u c a ngư i có quy n s không ư c toà
ki n c a ngư i th ba trong trư ng h p án công nh n n u vi c chia tài s n chung
này không ư c th a nh n ( i u 29 Lu t nh hư ng nghiêm tr ng n l i ích gia
HN&G năm 2000) là hoàn toàn phù h p ình c a ngư i có nghĩa v ho c b n thân
v m t nguyên t c. Tuy nhiên, n u áp d ng v , ch ng có nghĩa v có tài s n riêng
quy nh này vào th c ti n v n còn v n thanh toán các kho n n .
b t c p c n ph i có s v n d ng linh ho t 2. Kho n 1 i u 29 Lu t HN&G năm
hơn. Theo lu t hi n hành, khi v , ch ng có 2000 quy nh v ch ng có th yêu c u toà
nghĩa v tài s n riêng thì nghĩa v tài s n án gi i quy t vi c chia tài s n chung trong
ó ư c th c hi n b ng tài s n riêng c a th i kì hôn nhân n u không có ho c không
h , tài s n chung c a v ch ng không s tho thu n ư c. Tuy nhiên, Lu t HN&G
d ng cho vi c thanh toán các kho n n này năm 2000 và các văn b n hư ng d n có
tr khi v ch ng có tho thu n ( i u 33 liên quan chưa quy nh c th nguyên t c
Lu t HN&G năm 2000). V n t ra là chia tài s n chung c a v ch ng trong th i
r t có th ngư i có nghĩa v tài s n không kì hôn nhân khi vi c chia tài s n chung ó
có ho c không tài s n riêng thanh thu c th m quy n c a toà án. Do ó, trong
toán các kho n n và v ch ng ã không th c ti n áp d ng, toà án s g p khó khăn
có th a thu n ho c yêu c u tòa án chia tài khi v n d ng căn c pháp lí gi i quy t
s n chung tr n tránh vi c th c hi n các tranh ch p phát sinh. Trư c ây, i u
nghĩa v tài s n. Trong trư ng h p này, 18 Lu t HN&G năm 1986 ã quy nh:
n u không th a nh n quy n yêu c u c a “Khi hôn nhân còn t n t i, n u m t bên
ngư i có quy n (ch n ) v chia tài s n yêu c u và có lí do chính áng, thì có th
chung c a v ch ng l y ph n tài s n c a chia tài s n chung c a v ch ng theo quy
T¹p chÝ luËt häc sè 5/2003 27
- nghiªn cøu - trao ®æi
nh i u 42 (nguyên t c chia tài s n khi chung c a v ch ng là tài s n b o m cho
li hôn) c a Lu t này”. Trên cơ s k th a các nhu c u chung c a gia ình.
quy nh trên c a Lu t HN&G năm Ngoài ra, cũng c n quy nh c th :
1986, theo chúng tôi kho n 1 i u 29 Lu t Trong trư ng h p v ch ng không tho
HN&G năm 2000 c n quy nh l i theo thu n ư c vi c b o m các nhu c u
gi i pháp sau: chung c a gia ình thì có th yêu c u tòa
Khi chia tài s n chung, toà án căn c án gi i quy t. Toà án quy t nh m c óng
vào lí do, m c ích chia tài s n chung góp c a các bên trên cơ s nhu c u th c t
quy t nh ph m vi tài s n chung ư c c a gia ình và kh năng kinh t c a các
chia. Vi c chia tài s n chung căn c vào bên ho c quy t nh không chia toàn b tài
các nguyên t c chia tài s n khi li hôn quy s n chung, ph n tài s n chung không chia
nh t i i u 95 c a Lu t HN&G ; n u tài ư c s d ng cho nhu c u c a gia ình.
s n là nhà và quy n s d ng t thì áp 4. Kho n 2 i u 29 Lu t HN&G năm
d ng các quy nh t i các i u 97, 98 và 99 2000 và i u 11 Ngh nh s 70 quy nh
c a Lu t HN&G . theo yêu c u c a nh ng có quy n, l i ích
3. Quy nh trong th i kì hôn nhân liên quan vi c chia tài s n chung trong th i
n u có lí do chính áng v ch ng có th kì hôn nhân có th b toà án tuyên b là vô
th a thu n chia tài s n chung b ng văn hi u n u vi c chia tài s n chung ó vi
b n mà không quy nh trách nhi m c a ph m các i u ki n ư c quy nh t i i u
h i v i gia ình sau khi chia tài s n 29 Lu t HN&G năm 2000 ho c gây nh
chung là quy nh quá “m ”. Gi s , ngay hư ng nghiêm tr ng n i s ng gia ình,
sau khi k t hôn v i lí do kinh doanh riêng, n vi c trông nom, nuôi dư ng, chăm sóc,
v ch ng có tho thu n toàn b tài s n giáo d c con chưa thành niên, con ã thành
chung ư c chia, tài s n c a ai làm ra niên b tàn t t, m t năng l c hành vi dân
thu c v ngư i ó thì khi ó l i ích gia s , không có kh năng lao ng và không
ình ư c t v trí nào? N u tho thu n có tài s n t nuôi mình.
này ư c th c hi n thì quan h hôn nhân Tuy nhiên, Lu t HN&G năm 2000 và
ch còn t n t i v m t nhân thân còn quan các văn b n hư ng d n có liên quan chưa
h tài s n gi a v ch ng ã ư c dân s quy nh h u qu pháp lí c a vi c toà án
hóa, b n ch t c a hôn nhân XHCN vì th tuyên b vô hi u i v i th a thu n chia tài
không ư c th c hi n. s n chung. Theo chúng tôi, c n quy nh
Theo chúng tôi, phát huy ư c m c rõ: Trong trư ng h p tho thu n chia tài
ích, ý nghĩa c a chia tài s n chung trong s n chung trong th i kì hôn nhân b toà án
th i kì hôn nhân c n b sung vào kho n 1 tuyên b vô hi u, ch tài s n chung c a
i u 6 Ngh nh s 70 m t n i dung b t v ch ng ư c khôi ph c l i tình tr ng
bu c trong văn b n th a thu n chia tài s n trư c khi có tho thu n chia tài s n chung.
28 T¹p chÝ luËt häc sè 5/2003
- nghiªn cøu - trao ®æi
5. Theo i u 9 và i u 10 Ngh nh ch ng chia tài s n chung trong trư ng h p
s 70 trong trư ng h p v ch ng có tho này ã ph n ánh nh ng mâu thu n t n t i
thu n b ng văn b n v khôi ph c ch tài trong quan h gi a h . S c l p v tài
s n chung thì k t ngày văn b n tho s n sau khi chia tài s n chung có th d n
thu n khôi ph c ch tài s n chung có n v ch ng s ng li thân ho c m t trong
hi u l c, vi c xác nh ph n tài s n thu c các bên l i l n tránh trách nhi m i v i
s h u riêng c a m i bên, ph n tài s n gia ình, t ó có tranh ch p v vi c chăm
thu c s h u chung căn c vào s tho sóc, nuôi dư ng và giáo d c con chưa
thu n c a v ch ng. Theo chúng tôi, quy thành niên ho c con ã thành niên m t
nh này ã trao cho v ch ng quy n h n năng l c hành vi dân s , không có kh
quá r ng. Vi c v ch ng có quy n chia tài năng lao ng, không có thu nh p, không
s n chung trong th i kì hôn nhân ng th i có tài s n t nuôi mình. b o v các
có quy n khôi ph c ch tài s n chung quy n và l i ích h p pháp c a các con,
mà không c n có s xem xét c a toà án ã theo chúng tôi, pháp lu t c n quy nh rõ:
ưa i u 27 Lu t HN&G năm 2000 tr Trong trư ng h p sau khi chia tài s n
thành hình th c, ch tài s n pháp nh chung, v ch ng có tranh ch p v chăm
không m b o úng b n ch t pháp lí c a sóc, nuôi dư ng và giáo d c con chưa
nhà làm lu t ra. Theo quan i m c a thành niên, con ã thành niên m t năng l c
chúng tôi, vi c khôi ph c ch tài s n hành vi dân s , không có kh năng lao
chung có nghĩa là khôi ph c ch tài s n ng, không có thu nh p và không có tài
pháp lí ư c quy nh t i i u 27 Lu t s n t nuôi mình thì toà án quy t nh
HN&G năm 2000, do ó khi tho thu n theo yêu c u c a v , ch ng ho c c a các cá
khôi ph c ch tài s n chung c a v nhân, cơ quan, t ch c có th m quy n.
ch ng có hi u l c, nh ng tài s n có ngu n Vi c gi i quy t tranh ch p liên quan n
g c ư c quy nh t i i u 27 ph i ư c con áp d ng tương t quy nh v quy n và
xác nh là tài s n chung c a v ch ng. nghĩa v gi a cha m và con khi li hôn./.
Pháp lu t ch nên trao cho v , ch ng quy n
(1). M t trong các c trưng v h u qu pháp lí c a
tho thu n v tài s n chung i v i nh ng
li thân trong pháp lu t hôn nhân và gia ình c a
tài s n riêng ư c quy nh t i i u 32 m t s nư c phương Tây là v ch ng ph i s ng
Lu t HN&G năm 2000. riêng - “bi t cư”.
6. Vi c chia tài s n chung c a v (2). Xem: - Nguy n Văn C , “M t s suy nghĩ v
ch ng trong th i kì hôn nhân theo quy nh i u 18 Lu t HN&G năm 1986”, T p chí lu t
h c, s 1/1995, tr. 24;
c a pháp lu t không làm thay i quan h - Nguy n Phương Lan, “H u qu pháp lí
nhân thân gi a v và ch ng và quan h c a vi c chia tài s n chung c a v ch ng trong th i
gi a cha m và con. Th c t , vi c v kì hôn nhân”, T p chí lu t h c s 6/2002, tr. 22.
T¹p chÝ luËt häc sè 5/2003 29
nguon tai.lieu . vn
