Xem mẫu
-
TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI GIAÙO AÙN
VAÄT LYÙ 11
Tiết : 1
BÀI TẬP THẤU KÍNH
I. Mục tiêu :
- Vận dụng và khắc sâu các kiến thức đã học ở bài 5 trong quá trình giải b ài tập.
- Nắm đ ược cách vẽ và hình thành kĩ năng dựng ảnh qua thấu kính.
- Hình thành kĩ năng xây dựng sơ đồ tạo ảnh qua dụng cụ quang học cũng như quang hệ.
Hiểu được các ứng dụng của các dụng cụ quang học trong thực tiễn đ ời sống xã hội
II. Phương Pháp Giảng Dạy : Phương pháp thực nghiệm và nêu vấn đề ..
III. Thiết bị , đồ dùng dạy học :
IV. Tiến Trình Giảng dạy
Phần làm việc của Giáo Viên
Phân phối
Hoạt đông của Ghi chú
thời gian học sinh
Nội dung ghi bảng Tổ chức ,điều khiển
1. Trả lời câu hỏi SGk
1. Kiểm tra Kiểm tra và đ ánh giá
2. Làm bài tập 1 ,2,3,4,5 SGK
bài cũ và
k iến thức cũ
liên q uan với
bài mới
(3’)
2. Nghiên GV hướng dẩn :
D = 5 đ iốp f 1 1 0, 2m 20cm
Baøi 1.
cứu bài mới AB là vật thật d >0
D5
So sánh d và f đoán trước vị trí ảnh
a. AB = 2 cm , d = 30 cm >0
Hướng dẫn học sinh chia tỉ lệ trên hình vẽ
cho chính xác
Xác đ ịnh vị trí của tiêu điểm chính xáùc
trên hình
Xác định vị trí của vật chính xác trên hình
Vẽû các tia đ ặt biệt
GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11:
BTTK -1 /9
-
TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI GIAÙO AÙN
VAÄT LYÙ 11
Dùng công thứ ính lại kết q uả và so sánh
Ta có
với kết quả trên hình vẽ
1 1 1 df
111
d d' f d' f d d.f
B’
: d ' d.f 30.20 600 60cm 0
d f 30 20 10
B
A' B' d' 60
Ta coù k
: 2
d 30
AB
A' B' 2AB 2.2 4cm F’
F O
o o
A’B’ là ảnh thật ,cách thấu kính 60 cm ngược chiều với vật và có chiều A
A’
cao là 4 cm
b . A B = 2 cm , d = 1 0 cm > 0
1 1 1 df
111
d d' f d' f d d.f
d.f 10.20 200
d' 20cm 0
d f 10 20 10
20
A ' B' d'
Ta coù k
: 2 0
d 10
AB
A ' B' 2AB 2.2 4cm
A’B’ là ảnh ảo ,cách thấu kính 20 cm cùng chiều với vật và có chiều
cao là 4 cm
Baøi 2. GV hướng dẫn :
:
Giải thích từ chùm tia tới hội tụ sau thấu
a. Vì chùm tia tới hội tụ sau thấu kính ( vật ảo ) và chùm tia ló song
k ính ( vật ảo ) và chùm tia ló song song
song với trục chính nên thấu kính phân kì .
với trục chính
b. Điểm hội tụ của chùm tia tới là một điểm ảo cách L 25 cm f
= 2 5 cm
D = f/2 = 12,5 cm
GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11:
BTTK -2 /9
-
TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI GIAÙO AÙN
VAÄT LYÙ 11
c . A B = 2 cm , d = 4 0 cm > 0
111 1 1 1 d f
d d' f d' f d d.f
40. 25 1000 B
200
d.f
15,38cm 0
d'
d f 40 25 65 13 B’
200 5
A ' B'
d' F
O
Ta coù k
: 0
o
13.40 13 o
d o
AB A F’ A’
5 5 10
A ' B' AB .2 0,77cm
13 13 13
A’B’ là ảnh ảo ,cách thấu kính 15,38 cm cùng chiều với vật và có chiều
cao là 0,77 cm
Baøi 3. Sơ đồ tạo ảnh Trả lới
d'1 d'2
AB (L1) A1B1 (L2 ) A2B2
d d
1 2
(L2)
(L1)
với f1 = 20cm, f2 = 25 cm, d1 = 30 cm, a+ 10cm
(khoảng cách giữa L1 và L2).
df
'
Ta có d 1 1 60cm
1 d f
11 F’2
F’1 A2
O1 O2 A1
Độ phóng đ ại của A1B1 :
A
' F1 F2
d1
k1 2, suy ra A 1B1 k AB 4 cm . B2
d1
Kho ảng cách từ A1B1 tới L2 : d 2 = a – d ’1 = -50 cm. a
CHÚ Ý CÔNG THỨC : a = d’1 + d2 là
A1B1 là vật ảo đối với L2. B1
công thức đại số áp dụng cho tất cả các
df 50
Aûnh cu ối cùng A2B2 cách L2 là : d '2 2 2 cm . trường hợp
d2 f 2 3
d' 1
Độ phóng đ ại k2 = - 2
d2 3
GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11:
BTTK -3 /9
-
TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI GIAÙO AÙN
VAÄT LYÙ 11
4
Suy ra A2B2 = k A 1B1 cm.
3
b) Khi hai thấu kính ghép sát nhau : a = 0
111
công t hức đối với thấu kính L1 :
d1 d' f1
1
1 1 1
Đối với thấu kính L2 :
d2 d' f2
2
Trong đó d 2 = a – d ’1 = -d ’1 (vì a = 0).
1 1 1 1
Cộng hai p hương trình (1) và (2), ta đ ược :
d1 d ' f1 f 2
2
Vậy hai thấu kí nh ghép sát nhau tương đương một thấu kính có tiêu
cự f sao cho :
ff
11 1
hay f 1 2
f f1 f2 f1 f 2
hay về độ tụ ta có : D = D1 + D2
Aùp dụng vào b ài tập này
f .f 20.25 500 100
ta có f 1 2 cm
f1f 2 20 25 45 9
Với d = d1 = 30cm, ta có :
100 3000
30.
df 9 9 300 17,6 cm
d'
100 370
d-f 17
30
9 9
GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11:
BTTK -4 /9
-
TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI GIAÙO AÙN
VAÄT LYÙ 11
300
d' 10
Độ phóng đ ại k = - 17 0
d 30 17
20
Độ lớn của ảnh A’B’ = k AB cm.
7
A’B’ là ảnh thật ,cách t hấu kính 1 7,6 cm ngược chiều với vật và
20
có chiều cao là cm
7
Baøi 4. Sơ đồ tạo ảnh
S d (L 1 ) d' S1 d (L 2 ) d' S22
(L2)
1 2
(L1)
1 2
11 1 1
0,5m 0,5cm d 1 =
Vôùi f1
: 0,5m 50cm vaø 2
f
D1 2 D2 2
70 cm, S
a= 20 cm (khoảng cách giữa L1 và L2). 1
O1 O2 F2
F’1
S S2 F1 F’2
df 70.50 3500
Ta có d ' 1 1 175cm 0
1 d f
1 1 7050 20
Kho ảng cách từ S1 tới L2 :d2 = a – d’1 = 20 -175 = - 155 cm. < 0 a
S1 là vật ảo đối với L2.
Aûnh cu ối cùng S2 cách L2 là :
Chú ý : d2 < 0 ( vì S1 là vật ảo đối với L2)
-155.-50 7750
df
'
d 22 73,8cm < 0
2 2 -155--50 -105
2 d f
Aûnh cuối cùng là ảnh ảo cách L1 một khoảng 73,8 cm .
GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11:
BTTK -5 /9
-
TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI GIAÙO AÙN
VAÄT LYÙ 11
d1 f 1 50.d1
Ta ooù
: d'1 (cm)
d1 f1 d1 50
30d1 1000
50d1
d 2 a d '1 20
d1 50 d1 50
Aûnh cho bởi hệ cách L2 là
30d1 1000
50
d1 50 5030d1 1000
d2 f2
d'2
d 2 f 2 30d1 1000 30d1 1000 50d1 2500
50
d1 50
5030d1 1000
d'2
20d1 3500
Coi đ ây như hàm số p hụ thuộc vào d1
Lập bảng xét dấu :
D1 175 cm
Tử s ố - -
Mẫu số + -
d’2 - +
Ta thấy khi d’1 > 175 cm thì d’2 > 0 nghĩa là ảnh cho bởi hệ là ảnh thật
Bài tập áp dụng
1. Một thấu kính L có tiêu cự f = 20 cm. Đặt vật AB = 1cm vuông
góc với trục chính và cách thấu kính một đ oạn d . Hãy nói rõ vị trí,
tính chất và đ ộ lớn của ảnh khi d = 30 cm và d = 10 cm.
2. Đặt thêm một thấu kính L’ có tiếu cự f’ = 25 cm và cùng trục,
cách L kho ảng a = 15 cm. Vật AB đặt trứơc hệ hai thấu kính, cách L
một khoảng d = 30 cm. Xác định vị trí, tính chất và đ ộ lớn của ảnh
cho bởi hệ. Vẽ chùm tia sáng từ vật tới ảnh cuối cùng
GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11:
BTTK -6 /9
-
TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI GIAÙO AÙN
VAÄT LYÙ 11
Giải
1. Vị trí tính chất và độ lớn ảnh:
Vị trí ảnh :
d. f 20d
d'
d f d 20
Ñoä aûnh
lôùn :
d' 20
A' B' AB 1
d 20
d
Vôùi 30 (cm) :
d
20 30
d' 60 (cm) d' 0 : aûnhthaät
30 - 20
20
A' B' -2 (cm) ; aûnh ao2 cm v aøngöôïc hieàu ôùi
c c v vaät.
30 20
Vôùi 10 (cm) :
d
20 10
d' 20 (cm) d' 0 : aûnhaûo.
(L2)
(L1)
10 - 20
20
A' B' 2 (cm) : AÛnhao2 cm v aø uønghieàu ôùi aät.
c c c vv
10 20
2 . Vị trí – tính chất và độ lớn ảnh qua hệ (L, L’) :
F’1
Sơ đồ tạo ảnh qua hệ hai thấu kính : F’2
A2 A1
O2
A O1
F2 F1
B2
a
B1
GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11:
BTTK -7 /9
-
TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI GIAÙO AÙN
VAÄT LYÙ 11
d1 d' d2 d'
AB L 1 A L' 2 A' B'
B
11
d 1 OA 30 (cm)
d1f 30 20
d' 1 OA 1 60 (cm)
d 1 f 30 20
O' A 1 d 2 a d' 1 15 60 55 (cm)
d 2 f' 55 25 - 1375 275
d' 2 O' A' 17,19(cm)
d 2 f' 55 25 - 80 16
275
d' 1 d' 2 60 16
A' B' 5 5
0
k .
2
.
d1 d 2 30 55 16 8
AB
5 5
A' B' AB (cm)
8 8
1 11
Nhận xét công thức thấu kính :
d1 d' f
1
Công thức này có tính đối xứng với d1 và d’1, nghĩa là nếu ta đổi vị
trí của d1 với d’1 với nhau thì công thức không có gỉ thay đổi : điều
này có nghĩa là khi vật cách thấu kính là d1 cho ảnh cách thấu kính
là d ’1, thì khi vật cách thấu kính là d2 = d’1, ảnh sẽ cách thấu kính là
d’2 = d 1 (hình 6.1)
GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11:
BTTK -8 /9
-
TRÖÔØNG PTTH MAÏC ÑÓNH CHI GIAÙO AÙN
VAÄT LYÙ 11
'
d1 d d
1
Ta coù eä höôngtrình '
hp
d1 d1 l
d l ' d l
suy ra d1 , d1 :
2 2
4d
11 1 1
Thay v aøooâng
c thöùc ' , suy ra 2 2 .
d l
d1 d1 f f
d2 l 2
Tieâu öï cuûa
c thaáu ính : f
k .
4d
- Bieänuaäntöøcoâng treâna suy ra d2 l 2 4df.
l : thöùc t
Suy ra d2 4df hay d 4f.
Vậy thí nghiệm chỉ xảy ra như trong bài tập, nếu khoảnh cách d giữa
vật và màn ảnh phải lớn hơn b ốn lần t iêu cự của thấu kính.
Đặc b iệt nếu d = 4f, ta suy ra l = 0 ; nghĩa là chỉ có một vị trí của
thấu kính cho ảnh hiện lên màn E.
b) Aùp dụng b ằng số với d = 120 cm, l = 30cm, ta có tiêu cữ thấu
kính là f = 28,1 cm.
3. Củng cố Yêu cầu nhắc lại : HS tư lưc
bài g iảng
Nhấn mạnh các nội d ung quan trọng .
Dặn dò của
Trả lời câu hỏi và làm b ài tập SGK
học sinh
Chuẩn bị bài mới” Kính lúp “
(5’)
GV : ÑOÃ HIEÁU THAÛO VAÄT LYÙ PB 11:
BTTK -9 /9
nguon tai.lieu . vn