Bài giảng Tài chính doanh nghiệp: Chương 3 - ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh

Bài giảng Tài chính doanh nghiệp

Trường ĐHNH TP.HCM

NỘI DUNG
1.
2.

CHƯƠNG 3
LỢI NHUẬN VÀ RỦI RO

3.

LỢI NHUẬN VÀ RỦI RO
ĐO LƯỜNG LỢI NHUẬN VÀ RỦI RO CỦA
MỘT KHOẢN ĐẦU TƯ
LỢI NHUẬN VÀ RỦI RO CỦA MỘT DANH
MỤC ĐẦU TƯ

ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh
Khoa Tài chính – ĐHNH TP.HCM
1

2

1. LỢI NHUẬN VÀ RỦI RO

Đo lường tỷ suất sinh lời

Lợi nhuận của khoản đầu tư là thu nhập hay số
tiền thu được từ đầu tư
Tỷ suất lợi nhuận là tỷ lệ % giữa lợi nhuận thu
được so với vốn đầu tư ban đầu

3

2 ĐO LƯỜNG LỢI NHUẬN VÀ RỦI RO CỦA
MỘT KHOẢN ĐẦU TƯ

1. LỢI NHUẬN VÀ RỦI RO

RỦI
RO

4

2.1 Tỷ suất sinh lời kỳ vọng (Expected return)

Về mặt định tính: rủi ro về là sự không
chắc chắn về một tình trạng có thể xảy ra
hoặc không xảy ra

2.2 Phương sai và độ lệch chuẩn (variance and standard
deviation)
2.3 Hệ số biến đổi (coefficient of variation)

Về mặt định lượng: rủi ro là sự sai biệt của
lợi nhuận thực tế so với lợi nhuận kỳ vọng.

Tài sản không có sự khác biệt giữa tỷ suất lợi nhuận thực tế và tỷ
suất lợi nhuận kỳ vọng gọi là tài sản phi rủi ro
7

Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh

8

1

Bài giảng Tài chính doanh nghiệp

OÂn taäp

Trường ĐHNH TP.HCM

Ý nghĩa

n

E(X)   x i pi

Kỳ vọng của biến ngẫu nhiên

Kỳ vọng của biến ngẫu nhiên: là giá trị trung bình của BNN, phản
ánh giá trị trung tâm của phân phối xác suất của BNN.

i 1

Phương sai của biến ngẫu nhiên
n

V(X)  EX  EX    x i  EX  p i
2

2

Phương sai của biến ngẫu nhiên: là độ lệch giữa giá trị của BNN so
với trung bình của nó hay phương sai là trung bình của bình phương
độ lệch đó.

i 1

Hiệp phương sai

Cov(X, Y)  EX  EX ( Y  EY)   x i  EX y i  EY p ij

Phương sai đặc trưng cho độ phân tán của BNN quanh giá trị trung
bình: phương sai nhỏ, độ phân tán nhỏ, độ tập trung lớn. Trong kinh
doanh, phương sai đặc trưng cho độ rủi ro của các quyết định.

i, j

Phương sai hai biến ngẫu nhiên

V(aX  bY)  a 2 VX  b 2 VY  2abCov(X, Y)
Hệ số tương quan
Cov ( X , Y )
 1   jk  1
 jk 
XY

Độ lệch tiêu chuẩn có cùng đơn vị đo với BNN
Hệ số biến thiên dùng để so sánh mức độ phân tán của các BNN có
kỳ vọng và phương sai khác nhau
9

10

2.1. Tỷ suất lôïi nhuaän kyø voïng ( Expected Return )

2.1. Tỷ suất lôïi nhuaän kyø voïng ( Expected Return )

Vốn đầu tư ban đầu là 100$. Sau đó tung hai đồng xu, mỗi mặt sấp
thì bạn sẽ được hoàn vốn cộng thêm 20%, mỗi mặt ngửa nhận lại
vốn trừ đi 10%. Xác định xác suất các trường hợp có thể xảy ra.

Trò chơi 2:
Vốn đầu tư ban đầu là 100$. Sau đó tung hai đồng xu, mỗi mặt sấp
thì bạn sẽ được hoàn vốn cộng thêm 35%, mỗi mặt ngửa nhận lại
vốn trừ đi 25%. Xác định xác suất các trường hợp có thể xảy ra.

Trường hợp

Tỷ lệ nhận được hay mất đi

Xác suất
Trường hợp

Tỷ lệ nhận được hay mất đi

Xác suất

15

2.1 Tyû suaát lợi nhuận kyø voïng ( Expected Return )

Ví duï : Caùc tröôøng hôïp coù theå xaûy ra vôùi coå phieáu ABC
Tröôøng
hôïp
Xaùc suaát

Raát toát

Toát

Trung bình

0.1

0.2

0.5

25%

20%

15%

Tỷ suất sinh lời của một khoản đầu tư là một biến ngẫu
nhiên, tỷ suất sinh lời kỳ vọng là tỷ suất sinh lời bình
quân gia quyền với quyền số là xác suất của các tỷ suất
sinh lời.
E(R) = Σ( Ri * Pi)

0.2

TS sinh lời
( R)

17

Xaáu

5%
Ri : Tỷ suất sinh ở tình huống i
Pi : Xác suất của tình huống i

Tính tỷ suất sinh lời kyø voïng E(R) của cổ phiếu ABC

19

Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh

20

2

Bài giảng Tài chính doanh nghiệp

Trường ĐHNH TP.HCM

2.1 Tyû suaát lợi nhuận kyø voïng ( Expected Return )
Tháng

Ngày

AGF

1

31/01

137

2

28/02

155

13.14

3

30/03

139

-10.32

4

25/04

110

-20.86

5

31/05

136

23.64

6

29/06

104

-23.53

7

31/07

94

-9.62

8

31/08

97

3.19

9

30/09

103

6.19

Tính tỷ suất sinh lợi kỳ vọng từ số liệu thực nghiệm
1 n
 Ri
n i 1

E( R )  R 

E(R) : Tỉ suất thu nhập kỳ vọng
Ri : Laø tæ leä thu nhaäp trong thôøi kì i
n : Laø toång soá thôøi kì coù soá lieäu thu thaäp.

R(AGF)

Haõy tính tyû suaát lợi nhuận kyø voïng cuûa coå phieáu AGF
21

2.2 Rủi ro của một khoản đầu tư
Rủi ro của một khoản đầu tư được đo lường qua
phương sai và độ lệch chuẩn. Phương sai và độ lệch
chuẩn càng lớn thì rủi ro càng cao.
Goïi 2 laø phöông sai cuûa tỷ suất sinh lời kyø voïng
n

22

2.2 Rủi ro của một khoản đầu tư
Tỷ suất
sinh lợi
(Ri)

Ri – E(R)

Xác suất
(Pi)

Ri * Pi

[Ri - E(R)]2(Pi)

 2   ( R i  ER  Pi
2

i 1

Ñoä leäch chuaån:



n

 (R
i 1

 ER  Pi
2

i

Ri : Tỷ suất sinh lợi trong trường hợp i
Pi : Xaùc xuaát hoaëc taàn suaát xaûy ra trường hợp i
E (R): Tỷ suất sinh lời kyø voïng
23

Phaân phoái chuẩn

24

2.2 Phöông sai vaø ñoä leäch chuaån cuûa TSSL kỳ vọng
Tröôøng hôïp phöông sai vaø ñoä leäch chuaån ñöôïc tính toaùn töø caùc
giaù trò tyû suaát lôïi nhuaän thöïc nghieäm:

Xác
suất

2 laø phöông sai cuûa thu nhaäp kyø voïng

68,26%

2 

1 n
 (R i  ER 2
n  1 i 1

Ñoä leäch chuaån:

95,46%



99,74%
E(R)

1

2

3

-32% -11% 10%

31%

52%

73%

 3  2  1
-53%

Tỷ suất
sinh lợi

26

Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh

1 n
2
 (R i  ER 
n  1 i 1

Ri : Tỷ suất sinh lợi trong trường hợp i
E (R): Tỷ suất lợi nhuận kyø voïng

27

3

Bài giảng Tài chính doanh nghiệp

Trường ĐHNH TP.HCM

2.3 Hệ số biến thiên (Coefficient of Variation)

Tính toán phương sai và độ lệch chuẩn
Tháng

Ngày

AGF

1

31/01
28/02

155

3

30/03

139

4

25/04

110

5

31/05

136

6

29/06

104

7

31/07

94

8

31/08

97

9

30/09

Laø thöôùc ño ruûi ro treân moãi ñôn vò tyû suaát lôïi nhuaän mong ñôïi.

137

2

R(AGF)

Ri - E(R)

[Ri -E(R) ]2

103

CV 


E(R )

Ví duï:

Chæ tieâu

Coå phieáu B

Lôïi nhuaän kyø voïng E (R)

0,08

0,24

Ñoä leäch chuaån

Lợi nhuận kỳ vọng

Coå phieáu A

0,06

0,08

Heä soá bieán ñoåi

Phương sai
Độ lệch chuẩn
28

YÙ nghóa cuûa caùc chæ tieâu

31

Thaùi ñoä nhaø ñaàu tö ñoái vôùi ruûi ro

 Tyû suaát lôïi nhuaän kyø voïng: tyû suaát lôïi nhuaän bình quaân coù

troïng soá cuûa caùc lôïi nhuaän coù theå xaûy ra, trong ñoù troïng soá laø
xaùc suaát xaûy ra.
 Ñoä leäch chuaån ño löôøng söï sai bieät giöõa lôïi nhuaän so vôùi lôïi

nhuaän kyø voïng, do ñoù ño löôøng ruûi ro ñaàu tö
 Heä soá bieán ñoåi (CV) duøng ñeå ño löôøng ruûi ro töông ñoái, duøng

ñeå so saùnh ruûi ro cuûa khoaûn ñaàu tö naøy so vôùi khoaûn ñaàu tö
kia.

Giả sử bạn tham gia vào một trò chơi, bạn quay vào ô
may mắn và được quyền mở một trong 2 cửa : số 1
hoặc số 2, đằng sau một trong 2 cửa này là 10 triệu
đồng, còn cửa còn lại không có gì. Bạn sẽ nhận được
những gì có trong cửa mà bạn đã mở.
Yêu cầu :
1. Xác định giá trị kỳ vọng và độ lệch chuẩn của giải
thưởng?
2. Nếu người dẫn chương trình cho phép bạn từ bỏ quyền
mở cửa để nhận một số tiền chắc chắn, thì số tiền đó là bao
nhiêu?

33

Thaùi ñoä nhaø ñaàu tö ñoái vôùi ruûi ro

34



CE (certainty equyvalent) soá tieàn chaéc chaén töông ñöông

Mối quan hệ giữa tỷ lệ sinh lời đòi hỏi và rủi ro
Tỷ lệ sinh lời
đòi hỏi của
khoản đầu tư
có rủi ro

 CE < giaù trò kyø voïng: nhaø ñaàu tö ngaïi ruûi ro
 CE = giaù trò kyø voïng: nhaø ñaàu tö baøng quan ruûi ro
 CE > giaù trò kyø voïng: nhaø ñaàu tö thích ruûi ro
 Mức chênh lệch giữa giá trị kỳ vọng với CE là giá trị

tăng thêm để đền bù rủi ro.

=

Tỷ lệ sinh
lời phi rủi
ro

+

Mức đền bù
rủi ro

Tỷ lệ
sinh lời
đòi hỏi
Mức đền
bù rủi
ro
Tỷ lệ sinh
lời phi
rủi ro
Rủi ro

36

Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh

4

Bài giảng Tài chính doanh nghiệp

Trường ĐHNH TP.HCM

3. LÔÏI NHUAÄN VAØ RUÛI RO CUÛA DANH MUÏC ÑAÀU TÖ

3. LỢI NHUẬN VÀ RỦI RO CỦA DMĐT

Danh muïc ñaàu tö (porfolio) laø söï keát hôïp cuûa hai
hay nhieàu chöùng khoaùn hoaëc taøi saûn trong toång
giaù trò ñaàu tö.

3.1 Tỷ suất sinh lời của DMĐT
TSSL cuûa danh muïc ñaàu tö laø trung bình coù troïng soá cuûa
caùc TSSL kyø voïng cuûa töøng chöùng khoaùn trong danh
muïc ñaàu tö.

Taïi sao phaûi ñaàu tö keát hôïp ñeå hình thaønh danh
muïc ñaàu tö?

m

E p R    WjE j (R )
j1

Vôùi - Ej (R) laø TSSL kỳ vọng cuûa chöùng khoaùn j
- Wj laø tæ troïng cuûa chöùng khoaùn j trong danh muïc ñaàu tö

38

Ví dụ

39

Ví dụ

Cổ phiếu BMC coù tỷ suất sinh lôïi kyø voïng laø
20,4%, coå phieáu STB coù TSSL kyø voïng laø 18%.
Oâng Chöùng Khoaùn ñaàu tö 200 trieäu ñoàng vaøo coå
phieáu BMC, 600 trieäu ñoàng vaøo coå phieáu STB.
Hoûi lôïi nhuaän kyø voïng cuûa danh muïc ñaàu tö naøy
laø bao nhieâu?

Cổ phiếu BMC coù lôïi nhuaän kyø voïng laø 20,4%, coå phieáu
STB coù lôïi nhuaän kyø voïng laø 18%. Oâng Chöùng Khoaùn
ñaàu tö 200 trieäu ñoàng vaøo coå phieáu BMC, 600 trieäu ñoàng
vaøo coå phieáu STB. Hoûi lôïi nhuaän kyø voïng cuûa danh muïc
ñaàu tö naøy laø bao nhieâu?
m

E p R    WjE j (R ) 
j1

1
3
x 20,4%  18%  0,186
4
4

40

3.2 Rủi ro của DMĐT

3.2 Ruûi ro của danh muïc ñaàu tö

 Laø khaû naêng bieán ñoäng trong töông lai veà keát

quaû thu ñöôïc cuûa vieäc ñaàu tö hay laø söï sai bieät
giöõa lôïi nhuaän kyø voïng cuûa DMÑT so vôùi lôïi
nhuaän thöïc teá thu ñöôïc.
 Ruûi ro cuûa DMÑT ñöôïc ño löôøng baèng phöông
sai vaø ñoä leäch chuaån cuûa danh muïc ñaàu tö.

42

Ths.Đặng Thị Quỳnh Anh

41

Phöông sai cuûa DMÑT coù 2 chöùng khoaùn j vaø k:
 2  W j2  2  2 W j Wk Cov ( j, k )  Wk2  2
p
j
k

- Wj laø tæ troïng cuûa chöùng khoaùn j trong danh muïc ñaàu tö

- Wk laø tæ troïng cuûa chöùng khoaùn k trong danh muïc ñaàu tö
- 2j , k2 laø phöông sai chöùng khoaùn j, k trong danh muïc ñaàu tö
- j,k =(Cov(j,k) : hieäp phöông sai cuûa hai chöùng khoaùn j, k

43

5