Xem mẫu

  1. PHÔI THAI HỌC ĐẠI CƯƠNG (GENERAL EMBRYOLOGY) vansy_than@yahoo.com.vn 3
  2. Mục tiêu: 1. Trình bày được quá trình thụ tinh và kết quả thụ tinh. 2. Trình bày được quá trình phân chia trứng thụ tinh đến giai đoạn tạo phôi dâu. 3. Trình bày được sự hình thành và phát triển của phôi nang. 4. Trình bày được sự hình thành và phát triển của phôi vị. 5. Nêu được nguồn gốc các mô và cơ quan. 6. Mô tả được sự hình thành và phát triển của các bộ phận phụ của phôi thai. 7. Phân biệt được các trường hợp đa thai cùng trứng và khác trứng. vansy_than@yahoo.com.vn 4
  3. Sự phát triển của cá thể loài người trong tuần thứ nhất: Từ thụ tinh đến giai đoạn phôi nang Sự thụ tinh  Thụ tinh là 1 quá trình trong đó có sự phối hợp giữa noãn chín với tinh trùng để tạo ra hợp tử (trứng thụ tinh).  Sự thụ tinh có tính đặc hiệu.  Nơi thụ tinh: thường ở 1/3 ngoài vòi trứng.  ở 1 số động vật: nhiều tinh trùng chui vào noãn  đa thụ tinh. ở người & động vật có vú: chỉ có 1 tinh trùng chui vào noãn  đơn thụ tinh.  Trường hợp nhiều noãn được phóng thích & được thụ tinh bởi nhiều vansy_than@yahoo.com.vn 5 tinh trùng  Bội thụ tinh.
  4. 1. NOÃN VÀ TINH TRÙNG TRƯỚC KHI THỤ TINH 1.1. NOÃN TRƯỚC KHI THỤ TINH - Khi thoát nang, noãn được bọc bởi màng trong suốt & lớp tb nang. - Noãn ở kỳ giữa lần phân chia thứ 2 & tiếp tục phân chia. Cực cầu 1 cũng đang phân chia. - Noãn được loa vòi trứng hứng lấy, di chuyển về phía tử cung nhờ: + Sự cuốn theo dòng nước màng bụng. + Sự chuyển động của các lông ở tế bào biểu mô vòi trứng. + Sự co bóp của tầng cơ vòi trứng. vansy_than@yahoo.com.vn 6
  5. - KHI TINH TRÙNG TRƯỚC KHI THỤ 1.2. MỚI PHÓNG THÍCH VÀO ÂM ĐẠO, TINH TINH TRÙNG CHƯA CÓ KHẢ NĂNG THỤ TINH. VỀ SAU, TINH TRÙNG CÓ NHỮNG BIẾN ĐỔI CẤU TẠO VÀ CHỨC NĂNG Ở ĐẦU GIÚP CHO TINH TRÙNG CÓ KHẢ NĂNG THỤ TINH (QUÁ TRÌNH NĂNG LỰC HOÁ TINH TRÙNG). - TINH TRÙNG DI CHUYỂN TRONG ĐƯỜNG SINH DỤC NỮ: + TỰ DI CHUYỂN. + SỰ CO BÓP CỦA TẦNG CƠ ĐƯỜNG SINH DỤC NỮ. vansy_than@yahoo.com.vn 7
  6. 2. QUÁ TRÌNH THỤ TINH 2.1. TINH TRÙNG VƯỢT QUA LỚP TẾ BÀO NANG D A - TINH TRÙNG TIẾT HYALURONIDASE ĐỂ PHÁ HUỶ ACID HYALURONIC (GẮN CÁC TẾ C BÀO NANG)  PHÂN TÁN CÁC TB NANG  TINH TRÙNG TIẾN VÀO MÀNG TRONG SUỐT. B - TRONG TINH DỊCH CHỨA P CÓ TÍNH CHẤT NHƯ HYALURONIDASE. vansy_than@yahoo.com.vn 8
  7. 2.2. TINH TRÙNG VƯỢT QUA MÀNG TRONG SUỐT 2.2.1. SỰ KẾT DÍNH TINH TRÙNG VỚI NOÃN  Giả thuyết về phản ứng giữa Fertilysin & kháng Fertilisin: - Trên mặt trứng có Fertilisin (đặc hiệu cho loài). Màng tinh trùng có chất kháng Fertilisin. Liên kết giữa Fertilisin & kháng Fertilisin  tinh trùng ngưng kết trên mặt noãn. - Phản ứng giữa Fertilysin & kháng Fertilysin = phản ứng giữa kháng nguyên & kháng thể, có tính đặc hiệu cho loài  Noãn được thụ tinh bởi tinh trùng cùng loài. vansy_than@yahoo.com.vn 9
  8.  Nghiên cứu hiện đại: - Trên mặt noãn có những receptor tinh trùng. Trên mặt tinh trùng có những protein gắn vào noãn.  Sự kết dính tinh trùng & noãn có tính đặc hiệu cho loài. - Sau khi gắn vào màng trong suốt, tinh trùng chịu phản ứng cực đầu, noãn chịu phản ứng vỏ  Tạo ra phản ứng màng trong suốt (trơ, không cho tinh trùng khác dính vào). Tinh trùng Túi lai Màng trong suốt Noãn A B C D Hạt vỏ vansy_than@yahoo.com.vn 10
  9. 2.2.2. TINH TRÙNG LỌT QUA MÀNG TRONG SUỐT PROACROSIN (TRONG TÚI CỰC ĐẦU)  ACROSIN: TIÊU HUỶ MÀNG TRONG SUỐT  ĐƯỜNG HẦM NHỎ  TINH TRÙNG LỌT QUA D MÀNG TRONG SUỐT. A 2.3. TINH TRÙNG LỌT VÀO BÀO TƯƠNG CỦA NOÃN C TINH TRÙNG TỚI TIẾP XÚC VỚI NOÃN, MÀNG TINH TRÙNG SÁT NHẬP VỚI MÀNG NOÃN, NHÂN & BÀO TƯƠNG TINH TRÙNG B LỌT VÀO BÀO TƯƠNG CỦA NOÃN, MÀNG TINH TRÙNG NẰM LẠI BÊN NGOÀI. vansy_than@yahoo.com.vn 11
  10. 2.4. SỰ KẾT HỢP GIỮA NOÃN VÀ TINH TRÙNG - Bào tương của tinh trùng & noãn hoà lẫn nhau. - Noãn bào 2 giảm phân lần II  noãn chín & cực cầu 2. - Nhân tinh trùng = tiền nhân đực. Nhân noãn = tiền nhân cái. - Màng nhân biến mất, TNS xoắn lại, ngắn đi, dày lên, thoi không màu xuất hiện  trứng thụ tinh phân làm 2 phôi bào. vansy_than@yahoo.com.vn 12
  11. 3. Kết quả của sự thụ tinh - Sự kết hợp 2 tế bào biệt hoá cao độ (tinh trùng & noãn)  1 tế bào kém biệt hoá, có khả năng phân chia tích cực. - Sự thụ tinh khôi phục lại bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội đặc trưng cho loài. - Giới tính di truyền được quyết định ngay sau khi thụ tinh: O (X) + (Y)  O O (X) + (X)  O - Cá thể mới sinh mang đặc tính di truyền của cả cha lẫn mẹ. - Kích thích noãn hoạt động và phân chia. - Sự thụ tinh khơI mào cho hàng loạt quá trình gián phân nối tiếp nhau. vansy_than@yahoo.com.vn 13
  12. Sự phân chia trứng thụ Tinh Giai đoạn phôi dâu - Trứng thụ tinh gián phân liên tục. - Khoảng đầu ngày thứ 4 sau thụ tinh, trứng thụ tinh gồm 12-16 phôi bào, mặt ngoài xù xì như quả dâu  Phôi dâu. - Phôi dâu có sự tách tế bào: + Lớp tế bào bên ngoài (lá nuôi) tạo Rau & các bộ phận phụ. + Khối TB bên trong (mầm phôi) tạo Phôi. Màng trong suốt Mầm phôi Lá nuôi vansy_than@yahoo.com.vn 14 PhôI dâu
  13. Giai đoạn phôi nang - 4 ngày sau thụ tinh, trứng đã lọt vào Cúc phôi khoang tử cung, vùi trong chất dịch (NMTC tiết ra). - Xuất hiện 1 cái khoang xen giữa các lớp phôi bào. - Khoang này lớn lên, chứa dịch  Khoang phôi nang Khoang phôi nang (khoang dưới mầm). Phôi nang vansy_than@yahoo.com.vn 15
  14. - Khối tế bào trung tâm = cúc phôi (lồi Cúc phôi vào khoang dưới mầm). - Cúc phôi bị đẩy dần về 1 cực của trứng  cực phôi, cực đối lập  cực đối phôi. - Lớp tế bào ngoài dẹt lại  tạo thành Khoang phôi nang khoang phôi nang. - Trứng thụ tinh = phôi nang. PhôI nang Giai đoạn này = giai đoạn phôi nang. vansy_than@yahoo.com.vn 16
  15. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA PHÔI TRONG TUẦN THỨ HAI VÀ TUẦN THỨ BA 1. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA PHÔI Ở TUẦN THỨ HAI 1.1. SỰ LÀM TỔ CỦA TRỨNG Khoang - TRỨNG LỌT VÀO NMTC RỒI ối BÁM VÀO ĐÓ ĐỂ PHÁT TRIỂN Lá nuôi tế bào Lá nuôi hợp bào  TRỨNG LÀM TỔ TRONG NMTC (NGÀY THỨ 6 SAU THỤ Thượng bì phôi Hạ bì phôi TINH).(KHI ĐÓ, TRỨNG ĐANG Mao mạch Ở GIAI ĐOẠN PHÔI NANG). Khoang phôi nang vansy_than@yahoo.com.vn 17
  16. - Lá nuôi có 2 lớp: Lá nuôi hợp bào (ngoài) & lá nuôi tế bào (trong). Khoang ối Lớp lá nuôi hợp bào phát triển Lá nuôi tế bào mạnh, bám chặt vào NMTC, tiết Lá nuôi hợp bào ra men tiêu huỷ NMTC tạo thành Thượng bì phôi Hạ bì phôi một cái hố  Trứng lọt dần vào Mao mạch NMTC. Khoang phôi nang vansy_than@yahoo.com.vn 18
  17. - Bình thường trứng làm tổ ở thành trước hoặc thành sau tử cung. - Có thể làm tổ ở gần lỗ trong cổ tử cung  Rau tiền đạo. Có thể làm tổ trong khoang bụng (hay gặp ở túi cùng Douglas), trên mặt buồng trứng hay trong vòi trứng (thường gặp nhất)  Chửa ngoài tử cung (Phôi chết & mẹ bị xuất huyết nghiêm trọng). vansy_than@yahoo.com.vn 19
  18. 1.2. Sự tạo ra đĩa phôi lưỡng bì 1.2.1. Sự tạo ra thượng bì & hạ bì phôi Mầm phôi biệt hoá thành 2 lớp: - Lớp hướng về khoang phôi nang  Lá hạ bì phôi. Đĩa phôi 2 lá (đĩa phôi lưỡngbì) - Lớp kia  Lá thượng bì phôi. Khoang ối Lá nuôi tế bào Lá nuôi hợp bào Thượng bì phôi Hạ bì phôi Mao mạch Khoang vansy_than@yahoo.com.vn 20 phôi nang
  19. 1.2.2. Ngày thứ 8: Sự tạo ra khoang ối,… Khoang ối Lá nuôi tế bào Trong lá thượng bì xuất hiện các khe Lá nuôi hợp bào chứa dịch rồi hợp nhất  Khoang ối. Thượng bì phôi Hạ bì phôi Hàng tế bào phủ trần khoang ối  Mao mạch Màng ối, (từ cúc phôi). Khoang phôi nang vansy_than@yahoo.com.vn 21
  20. 1.2.3. Ngày thứ 9: Sự tạo ra túi noãn hoàng nguyên phát - Phôi nang lọt sâu vào NMTC, bị Hốc lá nuôi Khoang ối bịt kín bởi 1 cục sợi huyết. - ở cực phôi, lá nuôi phát triển mạnh, trong lớp lá nuôi hợp Màng ối bào xuất hiện những không bào Thượng nội bào rồi họp với nhau thành bì phôi Hạ bì những hốc lớn  Giai đoạn phôi hốc. Màng - Từ hạ bì phát sinh những tế bào Heuser Túi noãn hoàng nguyên phát dẹt  màng mỏng = màng Heuser lót trong lá nuôi Khoang phôi nang  Túi noãn hoàng nguyên phát. vansy_than@yahoo.com.vn 22
nguon tai.lieu . vn