Xem mẫu
- Ngữ văn 12
- Cấu trúc của bài học
Ôn Hướng Củng Vận
tập dẫn cố dụng
kiến thực nội
thức hành dung
- I- Ôn tập kiến thức Trả lời các câu hỏi sau bằng cách
? khoanh tròn vào chữ cái trước câu trả lời
1/ Bài tập
đúng
Câu1. Nghĩa tường minh là phần thông báo:
A. Được suy ra từ hàm ý
B. Được hiểu trên cơ sở của hoàn cảnh giao tiếp
C. Được diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong
câu
- I- Ôn tập kiến thức Trả lời các câu hỏi sau bằng cách
? khoanh tròn vào chữ cái trước câu trả lời
1/ Bài tập đúng
Câu 2. Hàm ý là phần thông báo:
A. Trái ngược với nghĩa tường minh.
B. Cùng nội dung với nghĩa tường minh.
C. Không được diễn đạt trực tiếp bằng từ
ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ
những từ ấy.
D. Không thể thiếu trong các hoạt động
giao tiếp.
- I- Ôn tập kiến thức Tìm hàm ý trong bài ca dao sau:
? “Bây giờ mận mới hỏi đào
1/ Bài tập
Vườn hồng đã có ai vào hay chưa
Mận hỏi thì đào xin thưa
Vườn hồng có lối nhưng chưa ai vào”
- Mận ( ẩn dụ cho chàng trai); đào ( cô gái )
- Lời tỏ tình của chàng trai và lời đáp lại của
cô gái.
- Cách hỏi và trả lời của cả 2 hết sức khéo
léo, kín đáo và tế nhị.
- I- Ôn tập kiến thức “-Nghĩa tường minh là phần thông báo được
1/ Bài tập diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu.
- Hàm ý là phần thông báo tuy không được
2/ Kết luận diễn đạt trực tiếp bằng từ ngữ trong câu
nhưng có thể suy ra từ những từ ngữ ấy
Nghĩa tường - Để sử dụng hàm ý cần có hai điều kiện sau
minh là gì? đây:
Hàm ý là gì? + Người nói (người viết) ý thức được vào
Để sử dụng hàm hàm ý vào câu nói.
ý cần có những + Người nghe (người đọc) có năng lực giải
điều kiện nào?
đoán hàm ý ”
< SGK ngữ văn 9, tập 2 trang 75>
- Câu hỏi thảo luận
Nhóm1 (bài tập 1 sgk Nhóm2 (bài tập 2 sgk
tr.99). tr.99).
I- Ôn tập kiến thức
1. Câu hỏi 2a.
1/ Bài tập 1. Lời thoại nào chứa
hàm ý?
2. Câu hỏi 2b.
2/ Kết luận 2. Hàm ý ở đây là gì? 3. Câu hỏi 2c.
II- Thực hành
1/ Bài tập 1( tr.99 SGK)
2/ Bài tập 2 (tr.99 SGK) Nhóm 3 (bài tập 3 tr.100)
1. Lớp nghiã tường
3/ Bài tập 3 (tr.100 Nhóm 4 (bài tập 5 sgk
minh của bài thơ Sóng
SGK) của Xuân Quỳnh ? tr.100)
2. Lớp nghĩa hàm ý của 1. Câu trả lời nào có hàm ý
4/. Bài tập 4 (tr.100 bài thơ là gì? khẳng định?
SGK) 3. Tác phẩm văn học dùng 2. Câu trả lời nào có hàm ý
cách nói hàm ý có tác phủ định?
dụng gì?
- I- Ôn tập kiến thức -Thể hiện sự từ chối quyết liệt
1/ Bài tập mạnh mẽ lời van xin của bác Phô
2/ Kết luận gái
II- Thực hành - Bộc lộ quyền uy của mình.
1/ Bài tập 1( tr.99 SGK)
- Biểu lộ thái độ mỉa mai, giễu
cợt cách suy nghĩ của đàn bà.
Nhóm1 (bài tập 1 sgk tr.99).
1. Lời thoại nào chứa hàm ý?
2. Hàm ý ở đây là gì?
- Bài tập 2: Nhóm2 (bài tập 2 sgk tr.99).
Câu hỏi 2a. Câu hỏi 2b. Câu hỏi 2c.
Câu nói
“ Hèn nào mà em thấy người thu tiền
Hàm ý
Có lẽ hôm nay mồng hai , mồng nhà sáng nay đã đến”
ba Tây rồi, mình nhỉ ?”
Nhắc khéo Hộ đã đến lúc đi nhận Muốn Hộ sớm nhận tiền về để trả
tiền nhuận bút hàng tháng. tiền thuê nhà
Cách nói Tại hai lượt lời của mình, Từ đều tránh nói trực tiếp đến vấn đề
Tác dụng
cơm áo, gạo tiền mà chọn cách nói hàm ý
Cách nói này rất tế nhị giúp cho Hộ đỡ bực dọc, và Từ khỏi
phải có trách nhiệm vào lời nói của mình. Trong hoàn cảnh phụ
thuộc hoàn toàn vào Hộ ,Từ không có cách nói nào hợp lí hơn.
- I- Ôn tập kiến thức • Lớp nghiã tường minh của bài thơ
1/ Bài tập Sóng của Xuân Quỳnh là nói về sóng biển
2/ Kết luận còn lớp nghĩa hàm ý của bài thơ là nói
II- Thực hành đến vẻ đẹp tâm hồn và niềm khát khao
1/ Bài tập 1 (tr.99 SGK) một tình yêu đằm thắm, bất diệt, thuỷ
2/Bài tập 2 (tr.99 SGK) chung của một người con gái.
3/ Bài tập 3 (tr.100 SGK)
• Hàm ý của bài thơ được thể hiện qua
Nhóm 3 (bài tập 3 tr.100) hs
đọc lại bài thơ Sóng của hình ảnh ẩn dụ sóng biển, qua thể thơ
Xuân Quỳnh năm chữ và điệp từ sóng. Những từ ngữ
1. Lớp nghiã tường minh nói về sóng có một lớp nghĩa thứ hai là
của bài thơ Sóng của nói về tình yêu lứa đôi.
Xuân Quỳnh ?
2. Lớp nghĩa hàm ý của bài • Tác phẩm văn học dùng cách nói hàm ý
thơ là gì? thì sẽ nổi bật tính hình tượng, tính hàm
3. Tác phẩm văn học dùng súc và giàu ý nghĩa hơn.
cách nói hàm ý có tác dụng
gì?
- I- Ôn tập kiến thức
1/ Bài tập
2/ Kết luận • Hàm ý khẳng định:
- Hàng chất lượng cao đấy!
II- Thực hành
- Thích nhất trong các truyện ngắn Việt
1/ Bài tập 1 (tr.99 SGK)
2/Bài tập 2 (tr.99 SGK) Nam.
3/ Bài tập 3 (tr.100 SGK) - Ví đem vào tập đoạn trường
4/ Bài tập 5 (tr.100 SGK) Thì trao giải Nhất chi nhường cho ai?
Nhóm 4 (bài tập 5
sgk tr.100) • Hàm ý phủ định:
1. Câu trả lời nào có hàm ý - Xưa cũ như trái đất rồi.
khẳng định?
2. Câu trả lời nào có hàm ý
phủ định?
- I- Ôn tập kiến thức
II- Thực hành Câu hỏi 1: Qua bài tập trên anh (chị) hãy
xác định: Để nói một câu có hàm ý người ta
III-Củng cố nội dung dùng những cách thức nào? Chọn câu trả lời
đúng và đầy đủ nhất.
A. Chủ ý vi phạm phương châm về lượng
trong giao tiếp
B. Chủ ý vi phạm phương châm cách
thức
C. Sử dụng các hành động nói gián tiếp
D. Tùy ngữ cảnh mà sử dụng một hay
phối hợp các hình thức trên.
- I- Ôn tập kiến thức
Câu hỏi 2: Qua các bài tập thực hành về hàm ý, anh
II- Thực hành (chị) thấy cách nói có hàm ý trong những ngữ cảnh
cần thiết mang lại tác dụng gì đối với hoạt động giao
tiếp bằng ngôn ngữ? Chọn câu trả lời đúng và đầy
III-Củng cố nội dung đủ.
A. Có hiệu quả mạnh mẽ, sâu sắc hơn cách nói
trực tiếp, tường minh.
B. Thể hiện được sự tế nhị khéo léo và tính lịch sự
trong giao tiếp ngôn ngữ, giữ được thể diện của các
nhân vật giao tiếp.
C. Tạo ra những lời nói hàm súc, nói được nhiều
hơn những điều mà từ ngữ thể hiện, hơn nữa người
nói có thể không phải chịu trách nhiệm về lời nói, vì
hàm ý là do người nghe suy ra.
D. Tùy từng ngữ cảnh mà hàm ý có một hay một
số tác dụng đó.
- I- Ôn tập kiến thức
Câu hỏi 3: Hàm ý là phần thông báo:
II- Thực hành
A. Trái ngược với nghĩa tường minh
III-Củng cố nội dung
B. Cùng nội dung với nghĩa tường minh
C. Không được diễn đạt trực tiếp bằng từ
ngữ trong câu nhưng có thể suy ra từ
những từ ấy.
D. Không thể thiếu trong các hoạt động giao
tiếp.
- KẾT LUẬN
1. Tùy ngữ cảnh mà sử dụng một hay phối hợp các hình
thức: Chủ ý vi phạm phương châm về lượng trong giao
tiếp, chủ ý vi phạm phương châm cách thức, sử dụng các
hành động nói gián tiếp.
2. Tùy từng ngữ cảnh mà hàm ý có một hay một số tác
dụng: Có hiệu quả mạnh mẽ, sâu sắc hơn cách nói trực tiếp,
tường minh, thể hiện được sự tế nhị khéo léo và tính lịch sự
trong giao tiếp ngôn ngữ, giữ được thể diện của các nhân
vật giao tiếp, tạo ra những lời nói hàm súc, nói được nhiều
hơn những điều mà từ ngữ thể hiện, hơn nữa người nói có
thể không phải chịu trách nhiệm về lời nói của mình, vì
hàm ý là do người nghe suy ra.
- I- Ôn tập kiến thức
Tình huống 1:
Một buổi tối Lan phải ngồi tiếp chuyện với một
II- Thực hành
bạn trai khác lớp đến phòng để chơi. Thời gian đã
khá muộn mà Lan lại chưa soạn bài văn ngày mai.
III-Củng cố nội dung
Tình huống 2:
Sơn là một học sinh học giỏi lại thường giúp đỡ
IV -Vận dụng
bạn bè nên có nhiều bạn nữ quý mến trong đó Vân.
Nhiều lần Vân cố tình đi nhờ xe Sơn. Một hôm khi
về đến lối rẽ, Vân dặn: “Ngày mai cậu đón tớ từ
nhà nhé!”. Sơn muốn từ chối nhưng chưa biết nói
sao.
Bạn hãy đặt mình vào hoàn cảnh của Lan và
Sơn, sử dụng cách nói hàm ý để nhắc nhở
hoặc từ chối.
- Nối các cách nói có hàm ngôn ở cột trái với tác dụng của
cách nói đó ở cột bên phải sao cho phù hợp.
1. Đêm trăng thanh anh mới hỏi A. Có tác dụng hàm súc,
nàng tế nhị
Tre vừa đủ lá đan sàng nên chăng?
B. Người nói không
2. Bao giờ chạch đẻ ngọn đa
phải chịu trách nhiệm về
Sáo đẻ dưới nước thì ta lấy mình hàm ý
C. Thể hiện được sự tế
3. Dập dìu lá gió cành chim nhị, khéo léo và lịch sự
Sớm đưa Tống Ngọc, tối tìm Tràng trong giao tiếp
Khanh D. Có hiệu quả mạnh
4. Người ta thì chẳng được đâu mẽ, sâu sắc hơn trong
Ừ thì ông Cống làm trâu thì làm cách nói trực tiếp, tường
minh
- Câu chuyện Đại bàng gà
Ngày xửa ngày xưa, có một
tổ đại bàng bên sườn đồi. Bên
trong có bốn quả trứng khá to. Một
hôm nọ, có một trận động đất xảy
ra trên núi làm một trong bốn cái
trứng lăn xuống đồi, rơi vào một
trại gà nằm ở thung lũng bên dưới.
Những chú gà thấy rằng chúng
phải bảo vệ và chăm sóc cho quả
trứng, thế nên một con gà mái già
đã xung phong đứng ra nuôi nấng
và ấp ủ quả trứng đó…
Một ngày kia, quả trứng nở
ra một chú đại bàng xinh đẹp….
- …Nó được nuôi nấng như một con gà thục thụ…
“Đại bàng gà” sống một cuộc sống như bao con gà
khác …
- Tình cờ một ngày, chú nhìn lên bầu trời…
nguon tai.lieu . vn
