- Trang Chủ
- Chính trị học
- Bài giảng môn Tư tưởng - CƠ SỞ, QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH (Phần 2)
Xem mẫu
- CHƯƠNG I
CƠ SỞ, QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH
VÀ PHÁT TRIỂN TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
Mục đích:
Cung cấp cho sinh viên những kiến thức căn bản về cơ sở, quá trình hình
thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh. Đó là cơ sở khách quan với những tác
động của lịch sử Việt Nam cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, những yếu tố của
thời đại và những nhân tố chủ quan thuộc về phẩm chất cá nhân của Hồ Chí
Minh.
Đi sâu nghiên cứu những tiền đề tư tưởng, lý luận và góp phần hình thành
tư tưởng của Người để thấy được tư tưởng Hồ Chí Minh là sự kết hợp nhuần
nhuyễn giữa phương Đông và phương Tây, giữa truyền thống và hiện đại.
Nghiên cứu những giai đoạn trong quá trình hình thành và phát triển tư
tưởng Hồ Chí Minh, đó là những mốc quan trọng trong sự nghiệp cách mạng của
Người kể từ khi Hồ Chí Minh sinh ra(1890), lớn lên và đến khi Người qua đời
(1969).
Giúp cho sinh viên thấy được những giá trị của tư tưởng Hồ Chí Minh để
lai cho thời đại ngày nay.
Yêu cầu:
Sinh viên cần nắm được những cơ sở khách quan, những tiền đề tư tưởng,
lý luận quan trọng cho sự hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh. Ngoài ra, cần nắm
vững nội dung, đặc điểm của từng giai đoạn trong quá trình hình thành và phát
triển tư tưởng HCM.
Hoạt động của GV và SV Nội dung bài học
I. CƠ SỞ HÌNH THÀNH TƯ TƯỞNG HỒ
CHÍ MINH
Giáo viên thuyết trình để cho sv hiểu 1. cơ sở khách quan
về bối cảnh lịch sử trong nước và a. Bối cảnh LS hình thành TTHCM
quốc tế kết hợp với phương pháp * Bối cảnh LS Việt Nam cuối thế kỷ 19 đầu
vấn đáp thế kỷ 20
Vì sao lại bị mất nước một cách dễ - Chính quyền triều Nguyễn đã từng bước
dàng như vậy? khuất phục trước cuộc xâm lược của TD.
Sv trả lời - Cuộc khai thác của Pháp khiến cho XH nước
GV nhấn mạnh và kết luận. ta có sự biến chuyển và phân hóa.
- Triều đình nhà Nguyễn vì lợi ích riêng - Ảnh hưởng của các “tân văn”, “tân thư”, “tân
đã thi hành ch.sách phản động: Đối với báo” và trào lưu cải cách ở Nhật Bản, Trung
nh.dân thì đàn áp khốc liệt; Đối với kẻ Quốc tràn vào Việt Nam, trào lưu yêu nước
thù thì bạc nhược.
chuyển dần sang xu hướng tiểu tư sản.
- - Còn nh.dân: Vừa phải chống triều đình, - Các sĩ phu Nho học có tư tưởng tiến bộ, tức
vừa chống Pháp à Không có đủ sức thời, tiêu biểu như Phan Bội Châu, Phan Chu
mạnh Trinh… đều lâm vào thất bại.
- Người cầm quyền của nhà Nguyễn:
Không có tầm nhìn xa trông rộng; Không
è Phong trào yêu nước của nhân dân ta muốn
biết dựa vào dân; Không thực sự quyết giành được thắng lợi , phải đi theo một con
tâm cùng nh.dân chống Pháp đường mới.
- Người l.đạo PTYN, là các sỹ phu
(N.T.Thuật, N.Q.Bích; P.Đ.Phùng,
TrầnTấn; Tr.Định, N.Tr.Trực… đều
mang ý thức hệ PK, do đó: không có đ.lối
kh.chiến rõ ràng; không biết dựa vào
nh.dân; không quyết tâm cùng nh.dân
kh.chiến; không tin vào thắng lợi …
Trong giai đoạn cuối tk 19 đầu XX * Bối cảnh thời đại (quốc tế)
trên thế giới có những sự kiện gì nổi - CNTB từ giai đoạn cạnh tranh tự do chuyển
bật? sang giai đoạn độc quyền
Sv trả lời - Cách mạng Tháng Mười Nga năm 1917, đã
GV nhấn mạnh và kết luận. làm “ thức tỉnh các dân tộc châu Á”, lật đổ nhà
nước tư sản, thiết lập Chính quyền Xô Viết mở
ra một thời kỳ mới trong lịch sử loài người.
- Quốc tế Cộng sản (3-1919), phong trào công
nhân trong các nước TBCN phương Tây và
phong trào giải phóng dân tộc ở các nước thuộc
địa phương Đông càng có quan hệ mật thiết với
nhau hơn trong cuộc đấu tranh chống kẻ thù là
CNĐQ
b. Những tiền đề tư tưởng - lý luận
Chuyển ý sau đó đi vào từng phần * Giá trị truyền thống dân tộc
Hồ Chí Minh đã tiếp thu những giá Lịch sử dựng nước và giữ nước lâu đời
trị nào của dân tộc? Trong đó giá trị đã hình thành nên những giá trị truyền thống
nào là nổi bật nhất? vì sao? hết sức đặc sắc và cao quý của dân tộc Việt
Sv trả lời Nam, trở thành tiền đề tư tưởng –lý luận xuất
phát hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Đó là truyền thống yêu nước, kiên cường bất
khuất, là tinh thần tương thân tương ái, lòng
nhân nghĩa, ý thức cố kết cộng đồng, ý chí
vươn lên, vượt qua mọi khó khăn thử thách,
thông minh, sáng tạo, quý trọng hiền tài….
- Trong các giá trị đó, chủ nghĩa yêu nước
truyền thống là tư tưởng, tình cảm cao quý
thiêng liêng nhất, là cội nguồn của trí tuệ sáng
tạo và lòng dũng cảm của người VN. Chính chủ
- nghĩa yêu nước đã thúc giục Nguyễn Tất Thành
ra đi tìm đường cứu nước.
* Tinh hoa văn hóa nhân loại
Hồ Chí Minh tiếp thu văn hóa của - Tinh hoa văn hóa phương Đông
những phương nào? Đó là những giá + Nho giáo: Hồ Chí Minh đã tiếp thu những
trị nào? mặt tích cực của Nho giáo, đó là: triết lý hành
Sv trả lời động, tư tưởng nhập thế, hành động giúp đời,
ước vọng về một XH bình trị....
+ Phật giáo: Hồ Chí Minh tiếp thu và chịu ảnh
hưởng sâu sắc các tư tưởng vị tha, từ bi bác
ái…
+ Chủ nghĩa Tam dân của Tôn Trung Sơn đó
là: dân tộc độc lập, dân quyền tự do, dân sinh
hạnh phúc.
- Tinh hoa văn hóa Phương Tây:
+ Hồ Chí Minh nghiên cứu tiếp thu ảnh hưởng
của nền văn hóa dân chủ và cách mạng phương
Tây (văn hóa Pháp, tìm hiểu các cuộc CM ở
Pháp và Mỹ)
+ Tiếp thu các giá trị của bản Tuyên ngôn nhân
quyền và dân quyền của Đại Cách mạng Pháp;
các giá trị về quyền sống, quyền tự do, quyền
mưu cầu hạnh phúc của bản Tuyên ngôn độc
lập ở Mỹ năm 1776.
* Chủ nghĩa Mác – Lênin
Tại sao nói chủ nghĩa Mác-Lênin là - Chủ nghĩa Mác-Lênin là cơ sở thế giới quan và
cơ sở thế giới quan và phương pháp phương pháp luận của TTHCM
luận của TTHCM?
- Hồ Chí Minh tiếp thu chủ nghĩa Mác-Lênin
Sv trả lời trên nền tảng những tri thức văn hóa tinh túy
Gv nhận xét và chốt ý: được chát lọc, hấp thụ và một vốn chính trị,
- Tư tưởng Hồ Chí Minh thuộc hệ tư vốn hiểu biết phong phú, được tích lũy qua
tưởng Mác-Lênin. thực tiễn hoạt động vì mục tiêu cứu nước và
- Những phạm trù cơ bản của tư tưởng giải phóng dân tộc.
Hồ Chí Minh cũng nằm trong những - Hồ Chí Minh tiếp thu chủ nghĩa Mác-Lênin
phạm trù cơ bản của lí luận Mác-Lênin. một cách chọn lọc, theo phương pháp macxit,
- Tư tưởng Hồ Chí Minh còn là sự vận nắm lấy cái tinh thân, cái bản chất. Vận dụng
dụng sáng tạo, phát triển và làm phong lập trường, quan điểm, phương pháp biện
phú CNML ở thời đại các dân tộc bị áp chứng của chủ nghĩa Mác-Lênin để giải quyết
bức vùng lên giành lại độc lập tự do và
những vấn đề thực tiễn của CMVN, chues
xây dựng xã hội mới. à Nhờ TGQ, PPL
của CNMLN đã chuyển hoá được TTVH không đi tìm những kết luận có sẵn trong sách
Truyền thống và tinh hoa VH nhân loại vở.
- thành hệ TT riêng của HCM “Bây giờ học thuyết nhiều, chủ nghĩa nhiều,
Sự vận dụng và phát triển chủ nghĩa nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn
Mác – Lênin ở Hồ Chí Minh nổi lên nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Lênin”
một số điểm đáng chú ý đó là những
điểm nào?
Sv trả lời
Gv nhận xét
- HCM đến với CNMLN không nhằm tìm
hiểu về thuần tuý l.luận mà chủ yếu qua
đó để tìm ra c.đường, đ.kiện, b.pháp…cho
s.nghiệp cứu nước GPDT à Với tinh
thần như vậy HCM không lệ thuộc vào
câu chữ nên có khả năng vận dụng sáng
tạo nguyên lý của CNMLN để ph.tích
thực tiễn, tìm ra được con đường cứu
nước GPDT.
- Trước khi ra đi, HCM đã được DT, quê
hương, gia đình trang bị những giá trị tư
tưởng, vốn kiến thức … nên có khả năng
để phân tích, tổng kết thực àVì vậy, khi
tiếp cận CNMLN, HCM đã nhanh chóng
tiếp thu được bản chất những nguyên lý
đó.
- Quá trình bôn ba tìm đường cứu nước,
HCM luôn tìm tòi học hỏi, học hỏi, tự
trau dồi kiến thức để hoàn thiện mình.
àHCM có khả năng độc lập, tự chủ,
trong suy nghĩ, hành động, có bản lĩnh và
sáng tạo trong việc tiếp thu, vận dụng
CNMLN vào những điều kiện lịch sử cụ
thể. 2. Nhân tố chủ quan
HCM có những phẩm chất ntn mà lại - Khả năng tư duy và trí tuệ Hồ Chí Minh.
có thể khám phá ra chân lý của thời - Phẩm chất đạo đức và năng lực hoạt động
đại mới và tìm ra con đường cứu thực tiễn.
nước?
à Chính vì thế, Hồ Chí Minh đã khám phá ra lý
Sv trả lời
luận cách mạng thuộc địa trong thời đại mới,
Gv chốt ý và kết luận cho phần I: TT xây dựng một hệ thống quan điểm lý luận toàn
HCM là sản phẩm tổng hòa của những
diện, sâu sắc về cách mạng Việt Nam, kiên trì
điều kiện khách quan và chủ quan, của
truyền thống văn hóa dân tộc và tinh hoa chân lý và định ra các quyết sách đúng đắn, sáng
văn hóa nhân loại. Cùng với thực tiễn dân tạo để đưa cách mang đến thắng lợi.
tộc và thời đại được Hồ Chí Minh tổng
kết, chuyển hóa sắc sảo, tinh tế với một
phương pháp khoa học, biện chứng, TT II. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH VÀ PHÁT
HCM đã trở thành tư tưởng Việt Nam TRIỂN TT HCM
hiện đại. 1. Thời kỳ trước năm 1911: Hình thành tư tưởng
- Gv giảng về các thời kì và quá trình yêu nước và chí hướng cứu nước.
phát triển TT HCM 2. Thời kỳ 1911 – 1920: Tìm thấy con đường
Qua tìm hiểu các giai đoạn hình cứu nước, giải phóng dân tộc.
thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí 3. Thời kỳ 1921 – 1930: Hình thành cơ bản tư
Minh các bạn hãy cho biết giai đoạn tưởng về CMVN
nào quyết định bản chất tư tưởng
Hồ Chí Minh và giai đoạn nào mạng 4. Thời kỳ 1930 – 1945: Vượt qua thử thách,
tính chất vạch đường cho cách mạng kiên trì giữ vững lập trường cách mạng.
Việt Nam? Vì sao? 5. Thời kỳ 1945 – 1969: TT HCM tiếp tục phát
Sv trả lời triển, hoàn thiện.
Gv nhận xét và kết luận III. GIÁ TRỊ TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH
1. TT HCM soi sáng con đường giải phóng và
phát triển dân tộc
Chuyển ý nêu vấn đề
a. Tài sản tinh thần vô giá của dân tộc Việt
Tư tương hồ chí minh có một giá trị
Nam
to lớn đối với trong nước và quốc
tế. Vậy đó là những giá trị nào? TT HCM là sản phẩm của dân tộc và thời đại, nó
trường tồn, bất diệt, là tài sản vô giá của dân tộc ta.
b. Nền tảng TT HCM và kim chỉ nam cho hành
động của cách mạng Việt Nam
2. Tư tưởng Hồ Chí Minh đối với sự phát
triển thế giới
a. Phản ánh khát vọng thời đại
b. Tìm ra các giải pháp đấu tranh giải phóng loài
người
c. Cổ vũ các dân tộc đấu tranh vì những mục
tiêu cao cả
nguon tai.lieu . vn