Xem mẫu
- Ch−¬ng V
mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ l i suÊt
• Néi dung chÝnh:
– HÖ thèng l¹i c¸c lo¹i l·i suÊt c¬ b¶n v ph−¬ng
ph¸p ®o l−êng
– Quan hÖ gi÷a l·i suÊt v c¸c biÕn sè kinh tÕ vÜ m«
– C¸c vÊn ®Ò vÒ l·i suÊt v chÝnh s¸ch l·i suÊt ë
ViÖt Nam
1
- 5.1 Kh¸i niÖm v vai trß cña l·i suÊt
5.1.1 Kh¸i niÖm
• L i suÊt l gi¸ c¶ cña tÝn dông (gi¸ c¶ cña quan hÖ vay
m−în hoÆc cho thuª nh÷ng dÞch vô vÒ vèn d−íi h×nh
thøc tiÒn tÖ hoÆc c¸c d¹ng t i s¶n kh¸c)
• L i suÊt l tû lÖ % sè tiÒn l i trªn sè tiÒn vèn
2
- 5.1.2 Vai trß cña l i suÊt
• ë tÇm kinh tÕ vi m«, l i suÊt l c¬ së ®Ó c¸c c¸ nh©n v
doanh nghiÖp ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ
• ë tÇm kinh tÕ vÜ m«, l i suÊt l mét c«ng cô ®iÒu tiÕt
kinh tÕ nh¹y bÐn v hiÖu qu¶
• L i suÊt l c«ng cô ®iÒu tiÕt luång vèn ®i v o hay ®i ra
®èi víi mét quèc gia, t¸c ®éng ®Õn tû gi¸ t¸c ®éng
®Õn ®Çu t−, c¸n c©n thanh to¸n v quan hÖ th−¬ng m¹i
quèc tÕ
3
- 5.2 C¸c l·i suÊt c¬ b¶n v ph−¬ng ph¸p ®o l−êng
5.2.1 L i suÊt ®¬n
• L i suÊt ®¬n ®−îc ¸p dông cho c¸c kho¶n tÝn dông ®−îc thùc
hiÖn d−íi h×nh thøc cho vay ®¬n.
• Ng−êi vay tiÒn sÏ tr¶ mét lÇn cho ng−êi cho vay v o ng y ®Õn
h¹n tr¶ nî c¶ vèn v mét kho¶n tiÒn l i
• L i suÊt ®¬n=sè tiÒn l i/tæng sè vèn vay
• L i suÊt ®¬n th−êng ¸p dông cho c¸c kho¶n vay cã thêi h¹n
ng¾n h¹n mét n¨m hay thêi h¹n cho vay trïng khÝt víi chu kú
tÝnh l i
4
- 5.2 C¸c l·i suÊt c¬ b¶n v ph−¬ng ph¸p ®o l−êng
5.2.2 L i suÊt kÐp
• Víi c¸c kho¶n tÝn dông d i h¬n 1 n¨m trong khi chu kú tÝnh
l i th−êng l 1 n¨m hay ng¾n h¬n kh«ng ¸p dông l i ®¬n
• VÝ dô vÒ l i suÊt kÐp:
– Mét mãn cho vay 100 USD l i suÊt 10%/n¨m thêi h¹n 3 n¨m
Sè tiÒn cã ®−îc sau n¨m 1 l 110 USD
Sè tiÒn cã ®−îc sau n¨m 2 l 121 USD
Sè tiÒn cã ®−îc sau n¨m 3 l 133,1 USD
5
- 5.2.3 L i suÊt ho n vèn
• L·i suÊt ho n vèn l l·i suÊt l m c©n b»ng gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn
thanh to¸n nhËn ®−îc tõ mét kho¶n tÝn dông víi gi¸ trÞ h«m nay
cña kho¶n tÝn dông ®ã
• Mét sè vÝ dô vÒ l·i suÊt ho n vèn:
– Tr−êng hîp kho¶n cho vay ®¬n: mét ng−êi cho vay 100USD thêi h¹n
mét n¨m, l·i suÊt 10%/n¨m
Gi¸ trÞ h«m nay cña kho¶n cho vay: PV=100USD
TiÒn thanh to¸n sau 1 n¨m: FV=110USD
Gäi i l l·i suÊt ho n vèn i ph¶i tho¶ m·n ®¼ng thøc sau:
FV
= PV
(1 + i )
i=10% víi kho¶n Cho vay ®¬n: l·i suÊt ho n vèn=l·i suÊt ®¬n
6
- 5.2.3 L i suÊt ho n vèn
• Mét sè vÝ dô vÒ l i suÊt ho n vèn:
– Tr−êng hîp thêi h¹n tÝn dông l n n¨m, kho¶n tÝn dông
tr¶ 1 lÇn v o cuèi n¨m thø n. L i suÊt ho n vèn (i) ph¶i
tho¶ m n:
FV n
= PV
(1 + i ) n
7
- 5.2.3 L i suÊt ho n vèn
• Mét sè vÝ dô vÒ l i suÊt ho n vèn:
– Tr−êng hîp kho¶n tÝn dông tr¶ tõng phÇn cè ®Þnh v o thêi
®iÓm cuèi mçi n¨m trong suèt thêi kú tÝn dông
– Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña kho¶n thanh to¸n b»ng tæng gi¸ trÞ hiÖn
t¹i cña sè tiÒn tr¶ h ng n¨m
Gäi kho¶n thanh to¸n cè ®Þnh cuèi mçi n¨m l FP
L i suÊt ho n vèn tho¶ m n:
FP FP FP
+ +..........
+ = PV
(1+i) (1+i)2
(1+i)n
8
- 5.2.3 L i suÊt ho n vèn
• Mét sè vÝ dô vÒ l i suÊt ho n vèn:
– Tr−êng hîp ng−êi së h÷u tr¸i phiÕu Coupon sÏ ®−îc thanh
to¸n tiÒn l i cè ®Þnh h ng n¨m v ®Õn n¨m cuèi cung sÏ nhËn
nèt sè coupon cuèi cïng v to n bé sè tiÒn vèn.
– Gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tr¸i phiÕu l tæng gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c
kho¶n thanh to¸n coupon céng víi gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña tiÒn vèn
ban ®Çu
Gäi kho¶n thanh to¸n coupon l C
L i suÊt ho n vèn tho¶ m n:
C C C F
+ + ..........+ + = PV
(1 + i) (1 + i) 2
(1 + i) (1 + i)n
n
9
- 5.3 Mét sè ph©n biÖt vÒ l·i suÊt
5.3.1 L i suÊt thùc v l i suÊt danh nghÜa
• L i suÊt danh nghÜa l l i suÊt m ng©n h ng th«ng b¸o cho
kh¸ch h ng
• L i suÊt thùc tÕ l l i suÊt danh nghÜa sau khi ® lo¹i trõ ¶nh
h−ëng cña l¹m ph¸t
• Th«ng th−êng l i suÊt thùc v l i suÊt danh nghÜa cã mèi liªn hÖ
víi nhau qua c«ng thøc:
r=i-π
Trong ®ã r l l i suÊt thùc, i l l i suÊt danh nghÜa v π l tû lÖ l¹m
ph¸t
10
- 5.3 Mét sè ph©n biÖt vÒ l·i suÊt
5.3.2 L i suÊt v tû suÊt lîi tøc
• L i suÊt l tû lÖ % cña sè tiÒn l i trªn sè tiÒn vèn cho vay
• Tû suÊt lîi tøc l tû lÖ % cña sè thu nhËp cña ng−êi cã vèn
trªn tæng sè vèn m ng−êi ®ã ® ®−a v o sö dông (®Çu t−
hoÆc cho vay)
• Tû suÊt lîi tøc kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i b»ng víi l i suÊt
11
- 5.3 Mét sè ph©n biÖt vÒ l·i suÊt
5.3.3 L i suÊt c¬ b¶n cña ng©n h ng
• L·i suÊt tiÒn göi: l·i suÊt NHTM tr¶ cho ng−êi göi
tiÒn trªn sè tiÒn ë t i kho¶n tiÒn göi.
• L·i suÊt cho vay: cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau tuú theo
tÝnh chÊt v thêi h¹n cña mãn vay.
• L·i suÊt liªn NH l l·i suÊt m c¸c NH cho nhau
vay nh»m gi¶i quyÕt nhu cÇu vèn ng¾n h¹n. VÝ dô:
LIBOR, PIBOR, SIBOR
12
- 5.4 CÊu tróc kú h¹n v cÊu tróc rñi ro cña l·i suÊt
• CÊu tróc thêi h¹n cña l i suÊt: Mét kho¶n vay cã thêi
h¹n c ng d i th× l i suÊt c ng cao
• CÊu tróc rñi ro cña l i suÊt: Møc ®é rñi ro cña kho¶n
vay c ng cao, l i suÊt cña mãn vay ®ã c ng cao
13
- 5.5 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi l·i suÊt
5.5.1 Cung cÇu cña thÞ tr−êng vèn vay
- L i suÊt l gi¸ c¶ trªn thÞ tr−êng vèn vay sù thay
®æi cña cung v cÇu vÒ vèn vay dÉn tíi sù thay ®æi
l i suÊt
- ChÝnh phñ cã thÓ t¸c ®éng v o cung cÇu trªn thÞ
tr−êng vèn vay ®Ó thay ®æi l i suÊt
- Duy tr× sù æn ®Þnh cña thÞ tr−êng vèn l c¬ së ®Ó ®¶m
b¶o sù æn ®Þnh cña l i suÊt
14
- 5.5 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi l·i suÊt
5.5.2 ¶nh h−ëng cña l¹m ph¸t kú väng
- L¹m ph¸t kú väng t¨ng l i suÊt cã xu h−íng t¨ng v× 2
lý do:
- §Ó duy tr× l i suÊt thùc kh«ng ®æi
- L¹m ph¸t t¨ng nhu cÇu tÝch tr÷ h ng ho¸ hoÆc c¸c
t i s¶n nh− v ng v ngo¹i tÖ m¹nh t¨ng cung vÒ
quü cho vay gi¶m l i suÊt t¨ng
KiÓm so¸t l¹m ph¸t ®Ó duy tr× sù æn ®Þnh cña l i suÊt
15
- 5.5 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi l·i suÊt
5.5.3 Béi chi ng©n s¸ch
- Nhu cÇu bï ®¾p béi chi ng©n s¸ch t¨ng nhu cÇu
vèn vay l i suÊt t¨ng
- Ng©n s¸ch béi chi chÝnh phñ ph¸t h nh tr¸i phiÕu
®Ó bï ®¾p th©m hôt l−îng cung tr¸i phiÕu t¨ng
gi¸ tr¸i phiÕu gi¶m l i suÊt t¨ng
16
- 5.5 C¸c nh©n tè ¶nh h−ëng tíi l·i suÊt
5.5.4 ThuÕ
• Khi thuÕ t¨ng thu nhËp cña c¸c c¸ nh©n v tæ chøc
cung cÊp tÝn dông gi¶m ®Ó thu nhËp sau thuÕ kh«ng
thay ®æi l i suÊt t¨ng
5.5.5 Nh÷ng thay ®æi trong ®êi sèng x héi
- Sù ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng t i chÝnh
- Sù ®a d¹ng cña c¸c c«ng cô t i chÝnh
- T×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ
- C¸c biÕn ®éng vÒ t i chÝnh quèc tÕ
17
- 5.6 L·i suÊt ë ViÖt Nam: con ®−êng tù do ho¸ l·i suÊt
5.6.1 Giai ®o¹n tr−íc 1988:
• HÖ thèng NH mét cÊp v l c«ng cô ®Ó thùc hiÖn kÕ ho¹ch
cña Nh n−íc: thu chi NSNN v rãt vèn cho DNN
5.6.2 Giai ®o¹n 1988-2000
• NHNN ban h nh chÝnh s¸ch l·i suÊt kh¸c biÖt ®èi víi c¸c
chñ thÓ kh¸c nhau
– L·i suÊt tiÒn göi v cho vay cña c¸c NHTM quèc doanh ®Òu do
NHNN quy ®Þnh. C¸c NHTM duy tr× møc l·i suÊt kh¸c nhau ®èi
víi c¸c khu vùc kinh tÕ
– Nh n−íc trî cÊp vÒ l·i suÊt: l·i suÊt cho vay< l·i suÊt tiÒn göi
– L·i suÊt huy ®éng vèn tõ c«ng chóng cña c¸c tæ chøc kinh tÕ bao
gåm c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ngo i quèc doanh kh«ng chÞu sù r ng buéc
n o khñng ho¶ng tÝn dông n¨m 1990 18
- 5.6.3 Giai ®o¹n 1990-1996
• Ph¹m vi huy ®éng vèn cña c¸c TCTD bÞ giíi h¹n so víi tr−íc
• NHNN g¾n l·i suÊt danh nghÜa víi chØ sè gi¸ ®Ó ®¶m b¶o l·i suÊt
thùc >0 tõ n¨m 1992
• L·i suÊt cho vay > l·i suÊt tiÒn göi
• Sù ph©n biÖt l·i suÊt cho vay theo khu vùc kinh tÕ bÞ lo¹i bá
• L·i suÊt cho vay d i h¹n < l·i suÊt cho vay ng¾n h¹n c¸c NH
kh«ng cã ®éng c¬ cho vay d i h¹n
• NHNN duy tr× l·i suÊt trÇn cho vay
• NHNN cho phÐp NHTM tù do ®Þnh møc l·i suÊt tiÒn göi nh−ng
møc chªnh lÖch l·i suÊt cho vay v l·i suÊt tiÒn göi tèi ®a ®−îc
phÐp l 0,35%/th¸ng
19
- 5.6.3 Giai ®o¹n 1997-1999
• Xo¸ bá chªn lÖch gi÷a l·i suÊt cho vay v l·i
suÊt tiÒn göi trong kho¶ng 0.35%/th¸ng
• Do ¶nh h−ëng cña khñng ho¶ng c¸c DN gÆp
khã kh¨n DNNN cã thÓ vay vèn m kh«ng
cÇn t i s¶n thÕ chÊp kÕt hîp víi gi¶m l·i suÊt
cho vay
• TÝn dông néi ®Þa t¨ng m¹nh nh»m gióp DNNN
duy tr× s¶n xuÊt v viÖc l m v thùc hiÖn chÝnh
s¸ch kÝch cÇu ®Çu t−
20
nguon tai.lieu . vn
