Xem mẫu

Bài giảng Lý thuyết Tài chính ‐ Tiền tệ

NỘI DUNG
CHƯƠNG 2
TỔNG QUAN VỀ TÀI CHÍNH

1. Khái quát sự ra đời và phát triển của tài chính
2. Bản chất và chức năng của tài chính
3. Hệ thống tài chính
4. Vai trò của tài chính trong nền kinh tế thị trường

ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh
Trường ĐHNH TP.HCM

TÀI LIỆU ĐỌC THÊM
1.

Sử Đình Thành, Vũ Thị Minh Hằng (2006), Nhập môn Tài
chính – Tiền tệ, NXB Đại học Quốc Gia TP.HCM, Chương 1.

2.

Huỳnh Thế Du, Nguyễn Minh Kiều, Đỗ Thiên Anh Tuấn
(2013), ’Hệ thống tài chính Việt Nam’, Chương trình giảng
dạy kinh tế Fulbright.

 Söï ra ñôøi cuûa neàn saûn xuaát haøng hoaù

Đỗ Thiên Anh Tuấn (2014), Tổng quan hệ thống tài chính Việt
Nam, Chương trình giảng dạy kinh tế Fulbright.

3.

1. Khaùi quaùt söï ra ñôøi cuûa taøi chính
Saûn xuaát
haøng hoùa

 Tài chính được đặc trưng gồm các khoản tiền mặt,

tiền gửi và dưới dạng các loại tài sản tài chính được
chấp nhận như là các công cụ trao đổi hay chuyển tải
giá trị
 Tài chính liên quan đến việc chuyển giao các nguồn
tài chính giữa các chủ thể với nhau

ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh

Quyõ tieàn teä

Chi tieâu, taùi ñaàu tö


Söï ra ñôøi cuûa nhaø nöôùc

Nhaø
nöôùc

Đặc điểm của tài chính

Baùn haøng

Thueá

Chi tieâu nhaø
nöôùc

Doanh nghieäp, Cô
quan nhaø nöôùc,
daân cö…
Kinh teá, chính trò,
xaõ hoäi, vaên hoaù,
giaùo duïc, y teá…

2. Bản chất và chức năng của tài chính
 Bản chất của tài chính
 Chức năng của tài chính

1

Bài giảng Lý thuyết Tài chính ‐ Tiền tệ

Bản chất của tài chính

Quỹ tiền tệ của các chủ thể
 Quyõ tieàn teä cuûa doanh nghieäp saûn xuaát haøng hoùa

Baûn chaát cuûa taøi chính laø phaûn aùnh
heä thoáng caùc moái quan heä kinh teá
phaùt sinh trong quaù trình phaân phoái
caùc nguoàn taøi chính baèng vieäc hình
thaønh vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä
nhaèm ñaùp öùng nhu caàu tích luyõ
hoaëc tieâu duøng cuûa caùc chuû theå
trong xaõ hoäi.

vaø cung öùng dòch vuï

 Quyõ tieàn teä cuûa caùc toå chöùc taøi chính trung gian
 Quyõ tieàn teä cuûa nhaø nöôùc
 Quyõ tieàn teä cuûa hoä gia ñình vaø daân cö
 Quyõ tieàn teä cuûa caùc toå chöùc chính trò xaõ hoäi

Chức năng của tài chính

Chức năng phân phối
Phaân phoái taøi chính laø söï phaân chia caùc nguoàn taøi
chính theo nhöõng tyû leä vaø xu höôùng nhaát ñònh cho
tieát kieäm vaø tieâu duøng nhaèm tích tuï, taäp trung voán
ñeå ñaàu tö phaùt trieån kinh teá vaø thoaû maõn caùc nhu
caàu chung cuûa nhaø nöôùc, xaõ hoäi vaø daân cö.

a. Chức năng phaân phoái
b. Chöùc naêng giaùm ñoác

 Ñoái töôïng phaân phoái: toaøn boä cuûa caûi xaõ hoäi döôùi

hình thöùc giaù trò.

 Chuû theå phaân phoái: laø nhöõng ngöôøi coù theå tham gia

tröïc tieáp vaøo quaù trình phaân phoái caùc nguoàn löïc taøi
chính trong xaõ hoäi.

Quaù trình phaân phoái
Doanh Thu
Tieàn löông

Chức năng phân phối

Phaân phoái laàn ñaàu

KH TSCÑ & Chi phí

Lôïi nhuaän

Phaân phoái laïi
Ñoùng
thueá

Tieâu
duøng

Baûo
hieåm

Göûi
tieát
kieäm

ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh

Môû
roäng
quy
moâ
KD

Ñoùng
thueá
Chia
coå
töùc

Ñaàu

sinh
lôøi

Baûo
hieåm

Phaân phoái goàm coù 2 quaù trình:
 Phaân phoái laàn ñaàu laø söï phaân phoái ñöôïc tieán haønh
trong lónh vöïc saûn xuaát kinh doanh vaø dòch vuï cho
nhöõng chuû theå tham gia vaøo quaù trình saùng taïo ra cuûa
caûi vaät chaát hay thöïc hieän dòch vuï
 Phaân phoái laïi laø tieáp tuïc phaân phoái nhöõng phaàn thu
nhaäp cô baûn ñöôïc hình thaønh trong phaân phoái laàn
ñaàu ra phaïm vi toaøn xaõ hoäi ñeå ñaùp öùng nhu caàu tích
luõy hay tieâu duøng cuûa caùc chuû theå.

2

Bài giảng Lý thuyết Tài chính ‐ Tiền tệ

Mục đích của phân phối lại
 Boå sung theâm vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc ñeå ñaùp öùng

nhu caàu chi tieâu cho toaøn xaõ hoäi.
 Taïo ra thu nhaäp cho nhöõng lónh vöïc khoâng saûn xuaát
vaät chaát vaø nhöõng ngöôøi laøm vieäc trong lónh vöïc ñoù.
 Ñieàu hoøa thu nhaäp giöõa caùc ngaønh, lónh vöïc, caùc
doanh nghieäp, toå chöùc xaõ hoäi vaø daân cö.
 Ñieàu tieát caùc hoaït ñoäng kinh teá treân phaïm vi vó moâ

Mục đích của chức năng giám đốc

Chức năng giám đốc
Giaùm ñoác taøi chính laø giaùm ñoác baèng ñoàng
tieàn ñoái vôùi hoaït ñoäng taøi chính baèng caùch
thöïc hieän kieåm tra caùc maët hoaït ñoäng taøi chính
treân cô sôû ñoù tieán haønh phaân tích vaø thaåm tra
taøi chính, ñeà ra nhöõng bieän phaùp caûi tieán caùc
hoaït ñoäng taøi chính trong thôøi gian tieáp theo,
taïo tieàn ñeà cho quaù trình phaân phoái sau dieãn ra
toát hôn.

3. Hệ thống tài chính

 Thuùc ñaåy phaân phoái caùc nguoàn taøi chính cuûa xaõ hoäi

caân ñoái vaø hôïp lyù.
 Ñaûm baûo cho caùc cô sôû kinh teá cuõng nhö toaøn boä neàn

kinh teá phaùt trieån theo nhöõng muïc tieâu ñònh höôùng cuûa
nhaø nöôùc.
 Ñaûm baûo vieäc söû duïng caùc nguoàn löïc khan hieám moät

Heä thoáng taøi chính laø moät heä
thoáng goàm coù thò tröôøng vaø caùc
chuû theå taøi chính thöïc hieän chöùc
naêng gaén keát cung – caàu veà voán
laïi vôùi nhau.

caùch coù hieäu quaû, tieát kieäm toái ña caùc yeáu toá saûn xuaát
trong xaõ hoäi.
 Thuùc ñaåy vieäc taïo laäp vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä theo

muïc ñích ñaõ ñònh vôùi hieäu quaû cao.

Cấu trúc hệ thống tài chính
TÀI CHÍNH GIÁN TIẾP

Các định chế
tài chính

Vốn

Thành phần của hệ thống tài chính
 Các chủ thể tài chính

Vốn

 Thị trường tài chính
 Công cụ tài chính

Vốn

Các chủ thể cung vốn
1. Chính phủ
2. Doanh nghiệp
3. Cá nhân hoặc hộ gia Vốn
đình

Thị
trường
tài chính

Vốn

Các chủ thể cầu vốn
1. Chính phủ
2. Doanh nghiệp
3. Cá nhân hoặc hộ gia
đình

 Cơ sở hạ tầng tài chính

TÀI CHÍNH TRỰC TIẾP

ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh

3

Bài giảng Lý thuyết Tài chính ‐ Tiền tệ

Các chủ thể tài chính

Tài chính công
Được ñaëc tröng baèng caùc quyõ tieàn teä cuûa caùc ñònh

Tài chính công

cheá thuoäc khu vöïc coâng gaén lieàn vôùi vieäc thöïc hieän
chöùc naêng cuûa nhaø nöôùc.

Tài chính
doanh nghiệp

Thị trường
tài chính

Tài chính các
ĐCTC trung
gian

Hình thaønh

Quyõ tieàn
teä

Söû duïng

Tài chính hộ
gia đình

Tài chính doanh nghiệp

Tài chính cá nhân, hộ gia đình

Taøi chính doanh nghieäp bao goàm heä thoáng caùc quan heä kinh

Laø vieäc hình thaønh vaø söû duïng quyõ tieàn teä trong caùc

teá naûy sinh trong quaù trình phaân phoái caùc nguoàn taøi chính gaén

hoä gia ñình vaø caù nhaân.

lieàn vôùi vieäc taïo laäp vaø söû duïng caùc quyõ tieàn teä nhaèm phuïc
vuï cho nhu caàu saûn xuaát kinh doanh, cung caáp dòch vuï cuûa
doanh nghieäp
Hình thaønh

Quyõ tieàn
teä

Hình thaønh

Thị trường tài chính

Taøi chính caùc toå chöùc taøi chính trung gian phaûn aùnh
hoaït ñoäng cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi vaø caùc toå
chöùc taøi chính phi ngaân haøng nhö coâng ty baûo hieåm,
quyõ hoã trôï phaùt trieån, quyõ ñaàu tö phaùt trieån, quyõ tín
duïng với vai troø laø caàu noái töø nôi thöøa ñeán nôi thieáu
voán.

ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh

Quyõ tieàn
teä

Söû duïng

Söû duïng

Tài chính các định chế tài chính trung gian

Hình thaønh

Quyõ tieàn
teä

Söû duïng

Thị trường tài chính

Thị
trường
tiền tệ
TT hối
đoái

TT vay
nợ ngắn
hạn

Thị
trường
vốn
TT liên
ngân
hàng

TT chứng
khoán

TT vay
nợ dài
hạn

4

Bài giảng Lý thuyết Tài chính ‐ Tiền tệ

COÂNG CUÏ TAØI CHÍNH

Cơ sở hạ tầng tài chính
 Cơ sở hạ tầng tài chính: là khuôn khổ các luật lệ và hệ thống
làm nền tảng để các bên (tiết kiệm – cho vay, đi vay – đầu tư) lập
kế hoạch đàm phán và thực hiện các giao dịch tài chính

Coâng cuï

Coâng cuï thò tröôøng

thò tröôøng voán

tieàn teä
Tín phieáu

Chöùng chæ

kho baïc
Hôïp ñoàng

Thöông

 Các thành phần của cơ sở hạ tầng tài chính

tieàn göûi

mua laïi CK

phieáu

Chaáp phieáu

Traùi phieáu

Coå phieáu

• Hệ thống luật pháp và quản lý nhà nước
Traùi phieáu

Traùi phieáu

Coå phieáu

Coå phieáu

chính phuû

coâng ty

thöôøng

öu ñaõi

Khaùc

Chöùng khoaùn

• Thông tin (trung tâm thông tin tín dụng, tổ chức định mức tín
nhiệm)

phaùi sinh

ngaân haøng

• Nguồn lực và cơ chế giám sát thực thi

• Hệ thống thanh toán và hỗ trợ giao dịch chứng khoán

Hôïp ñoàng

Hôïp ñoàng

Hôïp ñoàng

Hôïp ñoàng

quyeàn choïn

kyø haïn

giao sau

hoaùn ñoåi

(Vũ Thành Tự Anh (2007), Tài chính phát triển, FETP)

Chức năng của hệ thống tài chính
 Làm cầu nối giữa tiết kiệm và đầu tư
 Sàng lọc, chuyển giao, và phân tán rủi ro
 Giám sát doanh nghiệp
 Vận hành hệ thống thanh toán

(Huỳnh Thế Du(2011), Giới thiệu hệ thống tài chính, Tài chính phát triển, FETP)
(Đỗ Thiên Anh Tuấn (2014),Tổng quan hệ thống tài chính Việt Nam, FETP)

Quan hệ giữa phát triển tài chính và tăng
trưởng kinh tế
Giảm chi phí
giao dịch

Cải tiến công
nghệ

Sàng lọc và
hỗ trợ các dự
án hiệu quả

Tăng hiệu
quả sử dụng
vốn

Tăng trưởng
kinh tế

Giảm bất cân
xứng thông
tin và rủi ro

HTTC hoạt
động hiệu
quả

Tăng tiết
kiệm, đầu tư

4. Vai trò của tài chính trong nền kinh tế
4.1. Taøi chính laø coâng cuï phaân phoái toång saûn

Tinh thần nhà
đầu tư

ThS. Đặng Thị Quỳnh Anh

phaåm quoác daân
4.2. Taøi chính laø coâng cuï quaûn lyù vaø ñieàu tieát vó
moâ neàn kinh teá.

5

nguon tai.lieu . vn