Xem mẫu
- TIEÀN TEÄ
CHƯƠNG 2
TAØI CHÍNH - TIEÀN TEÄ
1/18/2013 1
- NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Lòch söû ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa tieàn teä
Baûn chaát vaø chöùc naêng cuûa tieàn teä
Cung caàu tieàn teä
Laïm phaùt
1/18/2013 2
- LÒCH SÖÛ RA ÑÔØI CUÛA TIEÀN TEÄ
Söï ra ñôøi cuûa tieàn teä gaén lieàn vôùi quaù trình phaùt trieån
cuûa saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoùa.
Saûn suaát haøng hoùa => trao ñoåi mua baùn => caàn phaûi coù
tieàn.
Söï ra ñôøi cuûa vaät trung gian trao ñoåi ñaùnh daáu giai ñoaïn
môû ñaàu cho söï xuaát hieän cuûa tieàn teä ñoàng thôøi laø böôùc
chuyeån hoùa töø neàn kinh teá ñoåi chaùc sang neàn kinh teá
tieàn teä
Quaù tình naøy gaén lieàn vôùi caùc hình thaùi giaù trò
Hình thaùi giaù trò giaûn ñôn (H1 – H2)
Hình thaùi giaù trò môû roäng (H1 – H2)
Hình thaùi giaù trò chung (H1 – HTG - H2)
Hình thaùi giaù trò tieàn teä (H1 – T - H2)
1/18/2013 3
- PHAÙT TRIEÅN CUÛA TIEÀN TEÄ
Tieàn teä döôùi daïng haøng hoùa - hoùa teä khoâng kim loaïi
Tieàn teä kim loaïi
Tieàn giaáy - Tieàn tín duïng
Tieàn giaáy coù theå chuyeån ñoåi ra vaøng
Tieàn giaáy khoâng theå chuyeån ñoåi ra vaøng
Caùc hình thöùc khaùc cuûa tieàn teä
Tieàn qua ngaân haøng (Buùt teä)
Tieàn ñieän töû
Lòch söû ra ñôøi vaø phaùt trieån cuûa tieàn teä luoân mang
daáu aán cuûa neàn vaên minh nhaân loaïi. Ñieàu naøy ñaõ
ñöôïc minh chöùng qua quaù trình hoaøn thieän caùc hình
thöùc tieàn teä, töø hình thöùc sô khai ban ñaàu laø hoùa teä
khoâng kim loaïi cho ñeán tieàn ñieän töû ngaøy nay
1/18/2013 4
- BAÛN CHAÁT CUÛA TIEÀN TEÄ
Tieàn teä ñaõ toàn taïi döôùi nhieàu hình thaùi
Quan ñieån cuûa K.Marx (1818 – 1883):
tieàn teä coù nguoàn goác töø haøng hoùa, töø theá
giôùi haøng hoùa taùch ra. Vaøng chæ trôû
thaønh tieàn teä trong nhöõng ñieàu kieän lòch
söû nhaát ñònh tröôùc khi laø tieàn teä vaø sau
khi ñöôïc thöøa nhaän ñoùng vai troø laø tieàn
teä thì vaøng vaãn giöõ nguyeân baûn chaát laø
haøng hoùa.
1/18/2013 5
- BAÛN CHAÁT CUÛA TIEÀN TEÄ
Quan ñieåm cuûa Friedman (giaûi nobel 1970) ñònh nghóa
tieàn tieàn teä nhö laø taát caû nhöõng gì ñöôïc chaáp nhaän thanh
toaùn cho vieäc mua baùn haøng hoùa, dòch vuï hoaëc thanh
toaùn nôï.
Quan ñieåm cuûa P.A Samuelson ñaõ vieát: “Baûn chaát cuûa
tieàn teä ngaøy nay ñaõ ñöôïc phôi baøy roõ raøng, ngöôøi ta
muoán coù tieàn teä vôùi danh nghóa laø tieàn chöù khoâng phaûi laø
haøng hoùa, khoâng phaûi vì baûn thaân noù maø vì nhöõng thöù
maø duøng noù seõ mua ñöôïc”… “Baûn chaát cuûa tieàn teä laø ñeå
duøng laøm phöông tieän trao ñoåi.
Tieàn teä laø moät phöông tieän trao ñoåi ñöôïc luaät phaùp thöøa
nhaän vaø ngöôøi sôû höõu noù söû duïng ñeå phuïc vuï cho nhöõng
nhu caàu trong ñôøi soáng kinh teá xaõ hoäi.
1/18/2013 6
- BAÛN CHAÁT CUÛA TIEÀN TEÄ
Phaân bieät tieàn teä (money) vaø tieàn ñoàng (currency)
Tieàn ñoàng bao goàm tieàn giaáy vaø tieàn kinh loaïi cuûa moät quoác gia.
Caùc giaáy tôø coù giaù ñöôïc xem nhö tieàn khi noù coù theå chuyeån
thaønh tieàn giaáy vaø tieàn kim loaïi.
Tieàn vaø cuûa caûi (wealth)
Tieàn – ñoàng tieàn
Cuûa caûi bieåu hieän söï giaøu coù goàm tieàn, nhaø cuûa, xe hôi…
Tieàn vaø cuûa caûi ñaùp öùng nhu caàu caát tröõ giaù trò
Tieàn vaø thu nhaäp (income)
Thu nhaäp phaûn aùnh doøng tieàn kieám ñöôïc trong moät ñôn vò thôøi
gian.
Tieàn phaûn aùnh löôïng giaù trò toàn tröõ hieän coù.
1/18/2013 7
- CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ
Cheá ñoä tieàn teä laø hình thöùc toå chöùc löu thoâng
tieàn teä cuûa moät quoác gia ñöôïc quy ñònh baèng luaät
phaùp. Cheá ñoä tieàn teä hình thaønh keå töø khi coù söï
can thieäp cuûa nhaø nöôùc vaøo lónh vöïc tieàn teä.
Cheá ñoä tieàn teä bao goàm caùc quy ñònh:
Baûn vò tieàn teä: cô sôû ñònh giaù ñoàng tieàn cuûa quoác
gia hay choïn vaät ngang giaù chung.
Ñôn vò tieàn teä: teân goïi cuûa ñoàng tieàn
Quy ñònh veà söû duïng phöông tieän thanh toaùn
1/18/2013 8
- CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ
Cheá ñoä baûn vò song song
Ñoàng tieàn cuûa moät quoác gia ñöôïc quy ñònh baèng
moät troïng löôïng coá ñònh cuûa hai kim loaïi laø vaøng
vaø baïc. Aùp duïng phoå bieán ñaàu theá kyû 19 ôû Phaùp,
Thuî Syõ, Myõ vaø YÙ.
Ví duï: ôû Myõ naêm 1792, 1 dollar vaøng = 1,603
gram vaøng; 1 dollar baïc = 24,06 gram baïc.
ÔÛ Myõ töø naêm 1792 ñeán 1834, vaøng ruùt khoûi löu
thoâng. Nhöng töø naêm 1834 ñeán 1893, baïc ruùt
khoûi löu thoâng maø chæ coøn vaøng.
1/18/2013 9
- CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ
Cheá ñoä baûn vò vaøng töø cuoái theá kyû 19 ñeán ñaàu theá kyû 20
Ñoàng tieàn cuûa quoác gia ñöôïc quy ñònh
baèng giaù vaøng tieàn giaáy cuûa quoác gia
ñöôïc baûo ñaûm baèng vaøng.
Nhaø nöôùc khoâng haïn cheá ñuùc vaøng.
Tieàn vaøng töï do löu thoâng.
cheá ñoä baûn vò vaøng laø cheá ñoä tieàn teä
ñaëc tröng cuûa neàn kinh teá thò tröôøng
trong giai ñoïan töï do caïnh tranh
1/18/2013 10
- CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ
Cheá ñoä tieàn giaáy
Tieàn giaáy laø tieàn daáu hieäu (ñaïi dieän giaù trò)
Tieàn giaáy xuaát hieän töø nhu caàu trao ñoåi vaø löu
thoâng haøng hoùa.
Tieàn giaáy khaû hoùan:
Cheá ñoä baûn vò baûng Anh
Cheá ñoä baûn vò ñoâ la Myõ
Tieàn giaáy baát khaû hoaùn gaén lieàn vôùi tieàn
phaùp ñònh
1/18/2013 11
- CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ
Cheá ñoä baûng vò baûng Anh
Sau chieán tranh theá giôùi laàn thöù 1 , taïi hoäi nghò
Geneve, caùc nöôùc trong heä thoáng TBCN nhaát trí söû
duïng baûng Anh laøm ñoàng tieàn thanh toaùn vaø döï tröõ
quoác gia.
Ñoàng baûng Anh ñöôïc ñaûm baûo baèng vaøng.
Ñoàng tieàn caùc nöôùc phaùt haønh vaø löu thoâng ngoaøi vieäc
ñaûm baûo baèng vaøng coøn coù theå döïa vaøo baûng Anh.
=> Cheá ñoä baûn vò baûng Anh ñöôïc xem nhö laø cheá ñoä
baûn vò vaøng bò caét xeùn ( vaøng thoûi)
ÔÛ Anh, 1925 moät thoûi vaøng = 1.500 baûng Anh
ÔÛ Phaùp, 1928 moät thoûi vaøng = 225.000 Francs.
1/18/2013 12
- CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ
Cheá ñoä baûn vò baûng Anh
Trong cheá ñoä baûn vò baûng Anh, ñoàng USD
ñöôïc xem laø ñoàng tieàn coù vò trí soá 2.
Cuoäc khuûng hoaûng kinh teá naêm 1929-1933 laøm
phaù saûn cheá ñoä baûn vò baûng Anh vaø USD.
Ngaøy 21/9/1931: chính phuû Anh tuyeân boá ñình
chæ ñoåi ñoàng baûng Anh giaáy ra vaøng vaø phaù giaù
ñoàng baûng Anh 31% so vôùi ñoàng USD.
Ngaøy 30/1/1934 : chính phuû Myõ phaù giaù ñoàng
USD 41%.
1/18/2013 13
- CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ
Cheá ñoä baûn vò USD sau chieán tranh theá giôùi laàn 2
Cheá ñoä tieàn teä ñöôïc aùp duïng phoå bieán trong giai
ñoaïn 1944-1971 döôùi teân goïi laø cheá ñoä baûn vò USD.
Ñoàng USD laø ñoàng tieàn thanh toaùn quoác teá.
Ñoàng USD ñöôïc ñaûm baûo baèng vaøng, ñoåi ra vaøng
(1USD= 0,888671 gram vaøng); 35 USD = 1 ounce
vaøng (28.3495231 gram).
Caùc nöôùc thaønh vieân trong IMF phaûi duy trì moät tyû
giaù coá ñònh vôùi ñoàng USD (+/- 1%).
Ngaøy 12/12/1973, chính phuû Myõ chính thöùc tuyeân
boá phaù saûn cheá ñoä tieàn teä USD sau nhieàu bieán coá.
1/18/2013 14
- CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ
Cheá ñoä tieàn giaáy baát khaû hoaùn
Vaøng ruùt khoûi quaù trình löu thoâng =>
treân thò tröôøng chuû yeáu löu thoâng caùc loaïi
tieàn giaáy.
Giaù trò thöïc cuûa tieàn giaáy phuï thuoäc vaøo
söùc mua thöïc teá cuûa noù – khoái löôïng
haøng hoùa.
Phaùt haønh tieàn giaáy döïa vaøo caùc muïc
tieâu cuûa chính saùch tieàn teä cuûa ngaân
haøng trung öông.
1/18/2013 15
- CHEÁ ÑOÄ TIEÀN TEÄ
Tham khaûo lòch söû tieàn teä Vieät Nam
Thaùi Bình Höng Baûo aán haønh vaøo naêm 968, nhaø Ñinh.
Tieàn giaáy Nhaø Hoà xuaát hieän caùch ñaây treân 600 naêm.
Ñôøi Nhaø Maïc Ñaêng Dung ñuùc tieàn saét Ñaïi Chính Thoâng
Baûo.
Naêm 1512, Traàn Cao noåi binh chieám ñoùng Ñoâng Ñoâ 4
ngaøy ñuùc tieàn Thieân Öng Thoâng Baûo.
Naêm 1858, Phaùp xaâm chieám Vieät Nam, 1875 cho ra ñôøi
tieàn Ñoâng Döông.
Naêm 1946, Hoà Chí Minh kyù saéc leänh Tieàn taøi chính.
Naêm 1951, NHNN ra ñôøi vaø in ñoàng tieàn NH.
Naêm 1958, mieàn Baéc ñoåi tieàn, ñoàng tieàn oån ñònh ñeán naêm
1978.
1/18/2013 16
- CHÖÙC NAÊNG CUÛA TIEÀN TEÄ
Theo quan ñieåm cuûa K.Marx tieàn teä coù caùc chöùc
naêng cô baûn sau:
Chöùc naêng thöôùc ño giaù trò
Chöùc naêng phöông tieän löu thoâng
Chöùc naêng phöông tieän thanh toaùn.
Chöùc naêng phöông tieän caát tröõ
Chöùc naêng tieàn teä theá giôùi
1/18/2013 17
- CHÖÙC NAÊNG THÖÔÙC ÑO GIAÙ TRÒ
Chöùc naêng naøy tieàn teä ñaõ trôû thaønh thöôùc ño
chung ñeå bieåu thò vaø so saùnh giaù caû cuûa taát caû
haøng hoùa, töø ñoù laøm cho ñôøi soáng kinh teá ñöôïc
ñôn giaûn hoùa raát nhieàu.
Ñaëc ñieåm khi tieàn thöïc hieän chöùc naêng thöôùc ño
giaù trò
Phaûi coù tieâu chuaån giaù caû: laø nhöõng quy öôùc chung
thoáng nhaát.
Thao taùc ño löôøng giaù trò haøng hoaù dieãn ra hoaøn toaøn
trong yù nieäm.
Baûn thaân tieàn teä phaûi coù giaù trò, giaù trò hay söùc mua
cuûa tieàn teä phaûi oån ñònh.
1/18/2013 18
- CHÖÙC NAÊNG THÖÔÙC ÑO GIAÙ TRÒ
Thoâng qua tieàn doanh nghieäp coù theå tính toaùn
chi phí, giaù thaønh saûn phaån xaùc ñònh giaù caû
haøng hoùa.
Treân goác ñoä kinh teá vó moâ, tieàn laø coâng cuï tính
toaùn giaù trò GDP, GNP.
Trong neàn kinh teá tieàn laø thöôùc ño quan troïng.
1/18/2013 19
- CHÖÙC NAÊNG PHÖÔNG TIEÄN TRAO ÑOÅI
Laø chöùc naêng cô baûn cuûa tieàn teä noù khoâng chæ giuùp
chuùng ta phaân bieät giöõa tieàn vôùi nhöõng daïng taøi saûn
khaùc nhö chöùng khoaùn, baát ñoäng saûn… maø coøn bieåu
hieän moät traïng thaùi ñoäng cuûa tieàn teä khi boäc loä baûn chaát
kinh teá voán coù.
H – T – H'
Vôùi chöùc naêng tieàn teä phaûi
Söï coù maët cuûa tieàn trong nhöõng quan heä mua baùn traû tieàn
ngay.
Söï vaän ñoäng song song vaø ngöôïc chieàu giöõa tieàn teä vaø
haøng hoùa.
Caùc hình thaùi tieàn teä phaûi ña daïng, ñaûm baûo söï thuaän lôïi
trong caùc quan heä mua baùn cuï theå.
1/18/2013 20
nguon tai.lieu . vn