Bài giảng Kỹ thuật bản đồ địa chính: Chương 3 - ThS. Phạm Thế Hùng

7/6/2014 Chöông 3 NGOÂN NGÖÕ BAÛN ÑOÀ VAØ TOÅNG QUAÙT HOÙA BAÛN ÑOÀ NOÄI DUNG CHÍNH Ngoân ngöõ vaø kí hieäu baûn ñoà. Caùc phöông phaùp bieåu hieän baûn ñoà: phöông phaùp kí hieäu, phöông phaùp chaám ñieåm, phöông phaùp kí hieäu tuyeán tính, phöông phaùp ñöôøng chuyeån ñoäng, phöông phaùp ñöôøng ñaúng trò, phöông phaùp neàn chaát löôïng, vuøng phaân boá. Quaù trình toång quaùt hoùa baûn ñoà. 1 7/6/2014 NGOÂN NGÖÕ BAÛN ÑOÀ Ngoân ngöõ baûn ñoà: laø heä thoáng caùc kí hieäu ñaëc thuø (hình aûnh, chöõ vieát, kí hieäu töôïng hình, maøu saéc,…) maø nhôø noù caùc noäi dung hieän töôïng, ñoái töôïng ñòa lyù ñöôïc bieåu dieãn treân baûn ñoà. Ngoân ngöõ baûn ñoà ñöôïc ñaëc tröng bôûi heä thoáng caùc kí hieäu ñaëc thuø ñöôïc goïi laø kí hieäu baûn ñoà. KÍ HIEÄU BAÛN ÑOÀ Baûn chaát beà ngoaøi cuûa caùc kí hieäu baûn ñoà laø caùc yeáu toá ñoà hoïa: ñieåm, ñöôøng, dieän, hình hình hoïc, chöõ vieát,… coù caáu truùc khaùc nhau, kích thöôùc khaùc nhau, trình baøy maøu saéc khaùc nhau. Nhöng khi theå hieän treân baûn ñoà, chuùng tuaân thuû theo nhöõng quy taéc nhaát ñònh vaø töø ñoù dieãn ñaït leân “baûn chaát beân trong” cuûa ñoái töôïng, hieän töôïng (moái quan heä töông hoã laãn nhau, xu höôùng cuûa söï phaùt trieån). 2 7/6/2014 KÍ HIEÄU BAÛN ÑOÀ Kí hieäu ñieåm: bieåu dieãn caùc ñoái töôïng coù söï phaân boá theo töøng ñieåm hoaëc nhöõng ñoái töôïng coù dieän tích nhoû nhö: caùc ñieåm daân cö, nhaø maùy, caây, truï ñieän, coâng vieân,… Duøng caùc kí hieäu (chöõ vieát, hình veõ, bieåu töôïng, hình hoïc) ñaët vaøo ñuùng vò trí cuûa ñoái töôïng. Caùc kí hieäu ñieåm khoâng phaûn aùnh ñuùng hình daïng vaø kích thöôùc cuûa ñoái töôïng theo tæ leä baûn ñoà, neân thöôøng noù laø nhöõng kí hieäu phi tyû leä. KÍ HIEÄU BAÛN ÑOÀ Kí hieäu ñöôøng (tuyeán): bieåu dieãn caùc ñoái töôïng coù söï phaân boá theo daïng tuyeán (ñöôøng): ñöôøng giao thoâng, soâng ngoøi, ñöôøng ranh giôùi,… Caùc kí hieäu daïng ñöôøng giöõ ñöôïc söï ñoàng daïng vaø höôùng cuûa ñoái töôïng tuy nhieân vaãn khoâng phaûn aùnh töông quan tyû leä veà ñoä lôùn cuûa ñoái töôïng neân vaãn thöôøng laø caùc kí hieäu phi tyû leä. 3 7/6/2014 KÍ HIEÄU BAÛN ÑOÀ Kí hieäu vuøng (dieän): bieåu dieãn caùc ñoái töôïng coù söï phaân boá theo daïng vuøng treân moät dieän tích nhaát ñònh: vuøng troàng luùa 1 vuï, 2 vuï, röøng caây, vuøng nuoâi toâm, vuøng ñaùnh baét caù, dieän tích caùc ñôn vò haønh chính (xaõ, phöôøng),… Caùc kí hieäu daïng vuøng phaûn aùnh ñöôïc caû veà vò trí, hình daïng vaø kích thöôùc cuûa ñoái töôïng. KÍ HIEÄU BAÛN ÑOÀ Veà hình thöùc bieåu hieän, ngöôøi ta chia ra caùc loaïi kí hieäu sau: Kí hieäu töôïng hình: laø nhöõng kí hieäu coù hình daïng gioáng hoaëc gaàn gioáng vôùi ñoái töôïng. Öu ñieåm laø deã ñoïc, tröïc quan nhöng khoù theå hieän vaø khoâng phaûn aùnh ñöôïc soá löôïng chính xaùc. Kí hieäu töôïng tröng: duøng hình aûnh töôïng tröng cho ñoái töôïng. Ví duï: nhaø maùy ñieän: ngoâi sao, nhaø maùy cô khí: baùnh raêng cöa,… 4 7/6/2014 KÍ HIEÄU BAÛN ÑOÀ Kí hieäu chöõ: duøng caùc chöõ caùi hoaëc teân vieát taét cuûa ñoái töôïng ñeå bieåu dieãn ñoái töôïng ñoù. Ví duï: moû ñoàng – Cu, moû saét – Fe,… Kí hieäu hình hoïc: duøng caùc hình hoïc cô baûn ñeå bieåu dieãn ñoái töôïng nhö: hình troøn, hình vuoâng, hình tam giaùc, hình luïc giaùc. Tuy daïng kí hieäu naøy khoâng gioáng vôùi ñoái töôïng nhöng deã söû duïng nhieàu hình daïng, maøu saéc ñeå phaân bieät ñoái töôïng, so saùnh soá löôïng deã daøng, xaùc ñònh vò trí chính xaùc vaø nhaát laø chieám ít dieän tích trình baøy, baûn ñoà saùng suûa,… GHI CHUÙ TREÂN BAÛN ÑOÀ Ghi chuù treân baûn ñoà laø moät phaàn noäi dung cuûa baûn ñoà. Caùc chöõ vieát ghi chuù treân baûn ñoà phaûn aùnh: Teân goïi caùc ñoái töôïng coù treân baûn ñoà (ñòa danh): teân thuûy heä (ñaïi döông, bieån, vònh, vuõng, vuïng, eo bieån, hoà töï nhieân vaø nhaân taïo, ñaàm, ao, soâng, ngoøi, suoái, keânh, möông, maùng, beå chöùa nöôùc, gieáng nöôùc, nguoàn nöôùc, maïch nöôùc ngaàm, thaùc, gheành,…);teân caùc vuøng ñaát thuoäc veà ñöôøng bôø bieån (bôø bieån, baõi bieån, doi ñaát, baùn ñaûo, quaàn ñaûo,…); 5 ... - tailieumienphi.vn