Xem mẫu
- I.Quản lý mơi trường và hiệu quả quản lý
MT
1. Quản lý mơi trường là gì?
Quản lý MT là hệ thống các biện pháp
được nhà nước sử dụng, trên cơ sở phối
hợp với cơ chế thị trường,
nhằm giải quyết những mâu thuẫn cơ bản
giữa mơi trường và phát triển trên phạm vi cả
nước cũng như từng vùng,
sao cho cĩ thể lường trước, ngăn chận và
đảo ngược tình trạng cạn kiệt tài nguyên và
suy thối mơi trường.
- 2. Chi phí quản lý MT và hiệu quả quản lý
- Chi phí quản lý môi trường là những chi
phí thực hiện các công cụ quản lý. Chi phí
này bao gồm:
Chi phí hành chính:
Đây là chi phí tổ chức thực hiện các công
cụ quản lý.
Chi phí chấp hành:
Là những chi phí do công cụ quản lý gây ra
cho nền kinh tế sau khi thực hiện.
- Lợi ích của công tác quản lý MT là số tổn
thất môi trường được loại trừ.
- Hiệu quả quản lý môi trường đòi hỏi chi phí
quản lý biên phải bằng đúng với lợi ích biên
(tổn thất biên MD được loại trừ)
B, C MCM = MD
MCM (Marginal cost of management) MD
E
b
a
R* Rt
Mức suy thoái MT
- II. Các công cụ của chính sách quản lý TNMT
CAÙC COÂNG CUÏ QUAÛN LYÙ
TNTN & MOÂI TRÖÔØNG
Coâng cu
Coâng cuï
ï haønh chính- Tuyeân truyeàn
Kinh Teá-
meänh leänh giaùo duïc
Taøi chính
Coâng cuï KT Coâng cuï TC
Coâng cuï KT Coâng cuï KT
Vieän trôï
tröïc tieáp giaùn tieáp
Leä phí phaùt thaûi Thueá ñaàu vaøo Trôï giaù
Thueá oâ nhieãm Thueá XNK Tín duïng
Giaáy pheùp Thueá saûn phaåm
Quyeàn sôû höõu Thueá taøi nguyeân
Kyù thaùc hoàn traû
Phí söû duïng
Phí quaûn lyù HC
Thueá phaân bieät
- 1. Công cụ mệnh lệnh – hành chánh
Các công cụ hành chánh - mệnh lệnh còn
gọi là công cụ quản lý trực tiếp hay CAC
(command and control, chỉ huy và kiểm soát)
Những công cụ này bao gồm:
Chính sách và chiến lược bảo vệ MT.
Luật pháp, quy định và tiêu chuẩn MT.
- HỆ
THỐNG
CÁC
CƠ BỘ TÀI NGUYÊN-MÔI TRƯỜNG
QUAN
CÓ
CHỨC CỤCÏ TÀI NGUYÊN-MÔI TRƯỜNG
NĂNG
QUẢN
LÝ
MÔI
SỞ TÀI NGUYÊN-MÔI TRƯỜNG
TRƯỜNG
Phòng, Ban Môi Trường các Quận, Huyện
- Mục đích của công cụ hành chính-mệnh lệnh
Buộc người gây ô nhiễm chịu trách nhiệm về thiệt
hại do họ gây nên, bồi thường cho người bị thiệt
hại.
Buộc người gây ô nhiễm cẩn thận hơn trước khi ra
các quyết định.
- GIẢI PHÁP THEO LUẬT KIỆN ĐÒI BỒI THƯỜNG
Nếu luật pháp có qui định “ai gây thiệt hại cho người khác phải đền
bù thì người bị hại có thể đi kiện nếu thắng kiện sẽ được người
gây hại đền bù.
Hạn chế:
Chi phí giao dịch của các cuộc tranh chấp lớn.
Kẻ gây hại biết kiện tụng tốn kém nên có xu hướng gây hại vừa
phải để người bị hại thấy nếu có kiện thì cũng tốn kém mà chỉ
được bồi thường < chi phí không đi kiện.
Việc xác định qui mô thiệt hại không rõ nên khó xác định mức đền
bù.
Có tiêu cực trong kiện tụng.
Nhiều người bị hại nhưng ít người chịu đứng ra chịu trách nhiệm
đi kiện.
- VÍ DỤ THỰC TẾ:
Vụ tràn dầu ở Cát Lái (TP.HCM) ngày 3/10/1994
Lượng dầu tràn: 1700 tấn
Bồi thường thiệt hại về môi trường: 42.000.000 USD
Vụ tràn dầu ở Cát Lái (TP.HCM) ngày 27/1/1996
Lượng dầu tràn: 72 tấn
Bồi thường thiệt hại về môi trường: 600.000 USD
Vụ tràn dầu ở Công ty đường La Ngà ngày 12/9/1997
Lượng dầu tràn: 2780 lít
Phạt vi phạm hành chính: 35 triệu đồng
- Ưu điểm của công cụ hành chính-mệnh lệnh
Đơn giản và trực tiếp
Mục tiêu cụ thể rõ ràng
Thấy ô nhiễm môi trường giảm tức thời
- Nhược điểm của công cụ hành chính-mệnh lệnh
Việc xác định bằng chứng chứng minh người vi
phạm luật pháp rất khó khăn và không kịp thời.
Người bị hại do ô nhiễm không chứng minh được
chất ô nhiễm là nguyên nhân trực tiếp gây thiệt hại
cho họ.
Chi phí giao dịch cao (gồm CP thu thập chứng cứ,
khởi tố, trừng phạt..).
Khó đo lường thiệt hại.
Do thíếu thông tin tiêu chuẩn có thể được tính tốn
không chính xác, những DN đã đáp ứng thì không có
động cơ phấn đấu giảm ô nhiễm.
- Những điểm cần lưu ý khi sử dụng công cụ hành
chính-mệnh lệnh
Nên qui định tiêu chuẩn khác nhau cho những
vùng có đặc điểm khác nhau (nông thôn-thành
thị; khu dân cư-khu công nghiệp..).
Nếu các chủ thể gây ô nhiễm có MCA khác
nhau nên áp dụng tiêu chuẩn cá nhân sao cho
MCA = MEC; trường hợp này chính quyền
phải xác định được hàm MCA của mỗi chủ
thể gây ô nhiễm.
- MECu: hàm thiệt hại biên của
MECu khu vực thành thị.
600 MCA
MECr: hàm thiệt hại biên của
MECr khu vực nông thôn.
MECu >MECr vì khu vực đô
thị ô nhiễm nhiều hơn.
Giả định MCA là như nhau ở
2 vùng.
Nếu tiêu chuẩn đặt ở Eu thì
kiểm soát ô nhiễm ở nông
40 60 120 lượng thải thôn là quá cao; nếu ở Er thì
kiểm soát ô nhiễm thiếu chặt
Eu Er
chẽ ở thành thị. Qui định tiêu
chuẩn cho mỗi vùng sẽ tránh
được vấn đề này.
- 2. Tuyên truyền giáo dục
Tuyên truyền qua các phương tiện thông tin
đại chúng.
Giáo dục các cấp từ mầm non, tiểu học;
trung học cơ sở; trung học PT; đại học; trên
đại học.
công dân tự giác không làm ô nhiễm môi
trường.
- Ưu, nhược điểm của tuyên truyền giáo dục
• Ưu: • Nhược:
Có ảnh hưởng lan tỏa Có tác dụng nhiều hơn
Làm điều tốt là một với những người nhạy
nhu cầu tinh thần của cảm về đạo đức
con người Phải tiến hành thường
xuyên, lâu dài
- 3. Các công cụ kinh tế - tài chính
Thuế, phí phát thải
• Các công cụ kinh tế như thuế, phí hoạt động
dựa trên nguyên tắc cơ bản là người gây ô
nhiễm phải trả tiền: có nghĩa là người gây ô
nhiễm (doanh nghiệp, cá nhân, chính quyền)
phải chịu tất cả các chi phí về sự phá hoại
môi trường do họ gây ra động cơ khuyến
khích kinh tế để các đối tượng gây ô nhiễm
tự tìm phương cách tốt nhất nhằm cắt giảm
mức phát thải, ít ra ở mức MCA = MEC = tk
- Thuế, phí, lệ phí khác nhau như thế nào?
Thuế là khoản thu cho ngân sách, dùng chi cho mọi hoạt
động của nhà nước, trong đó có môi trường.
Phí là khoản thu của nhà nước nhằm bù đắp một phần chi
phí thường xuyên và không thường xuyên đối với công tác
quản lý, điều phối hoạt động của người nộp phí. Phí môi
trường dành riêng cho lĩnh vực môi trường
Lệ phí là khoản thu bắt buộc đối với những người được
hưởng lợi hay sử dụng một dịch vụ do nhà nước hay một
cơ quan được nhà nước cho phép cung cấp, chỉ rõ dịch vụ
mà người đóng lệ phí được hưởng
- Thuế ô nhiễm: là thuế đánh vào các doanh nghiệp đang
phát thải chất ô nhiễm và được tính theo tác hại mà ô
nhiễm của doanh nghiệp gây ra cho môi trường.
Là ý tưởng của nhà kinh tế học người Anh tên là Pigou
(1920)
Được quản lý qua khung thuế hiện hành nên ít thất thu
hơn các tiêu chuẩn phát thải được giám sát thông qua các
cuộc kiểm tra đột xuất taiï hiện trường.
Kích thích DN giảm thải để giảm lượng thuế phải đóng.
Kích thích nghiên cứu, sử dụng công nghệ mới giảm ô
nhiễm hay phương pháp SX ít ô nhiễm hơn.
Giảm các chất thải kèm theo chất thải bị đánh thuế
- Thí dụ: Một nhà máy hóa chất thải
MCA
800 chất thải vào dòng sông gây
thiệt hại cho ngư dân. Hàm
MEC
480
chi phí ngoại ứng biên MEC =
6W (W: lượng chất thải, đvt:
300
tấn)
Hàm chi phí giảm thải biên
50 80 E của nhà máy
Khi W = 80, tổng thiệt hại MCA = 800 -10W
là vùng dưới đường MEC
từ 0 - 80 = (480 x 80)/2 = Khi không có sự can thiệp của
19.200 nhà nước nhà máy không cần
giảm thải: MCA = 0 800
-10W = 0 W = 80
nguon tai.lieu . vn