Xem mẫu
- 2/10/2019
Bài 2
Đo lường sản lượng và mức giá
Giảng viên: PGS. TS Nguyễn Việt Hùng
Tài liệu tham khảo và Luyện tập
1. CHƯƠNG 14, Sách Giáo trình KINH TẾ HỌC, tập II
2. CHƯƠNG 2, Sách Bài tập KINH TẾ VĨ MÔ I.
3. Chapter 23+ 24, Principles of Economics, N. Gregory Mankiw,
HARVARD UNIVERSITY, 8th Edition.
Mục tiêu của chương
u Giới thiệu về hai biến số kinh tế vĩ mô quan trọng:
• Tổng sản phẩm trong nước- GDP
• Chỉ số giá tiêu dùng- CPI
u Tìm hiểu định nghĩa, nội dung, cách thức đo lường, tầm quan trọng
và ứng dụng của từng biến số trên trong đánh giá kinh tế vĩ mô.
Giảng viên: PGS.TS Nguyễn Việt Hùng 1
- 2/10/2019
Những nội dung chính
TỔNG SẢN PHẨM TRONG NƯỚC
1. Định nghĩa
2. Các phương pháp tính GDP
3. GDP danh nghĩa, GDP thực, và chỉ số điều chỉnh GDP
4. GDP thực và phúc lợi kinh tế
5. Các thước đo khác về thu nhập quốc dân
6. Một số đồng nhất thức thu nhập quốc dân
Những nội dung chính
CHỈ SỐ GIÁ TIÊU DÙNG
1. Định nghĩa
2. Phương pháp tính CPI
3. Những vấn đề với đo lường CPI
4. Phân biệt CPI và DGDP
5. Những ứng dụng của chỉ số giá
1. Đo lường sản lượng
Giảng viên: PGS.TS Nguyễn Việt Hùng 2
- 2/10/2019
Tổng sản phẩm trong nước (GDP)
Gross Domestic Product
Định nghĩa:
GDP là tổng giá trị thị trường của tất cả các hàng hóa và dịch vụ cuối
cùng được sản xuất ra trong phạm vi lãnh thổ quốc gia, trong một thời kỳ
nhất định (thường tính là quý hoặc năm).
8
3 phương pháp tính GDP
(1) Phương pháp chi tiêu
(2) Phương pháp thu nhập
(3) Phương pháp giá trị gia tăng (sản xuất)
Giảng viên: PGS.TS Nguyễn Việt Hùng 3
- 2/10/2019
Phương pháp chi tiêu
u Các tác nhân kinh tế chi tiêu về hàng trong nước sản xuất:
o Hộ gia đình
o Doanh nghiệp
o Chính Phủ
o Người nước ngoài
Phương pháp thu nhập
GDP = W + R + i + Pr + Dep + Te
• W: thu nhập từ tiền công (lương)
• R: thu nhập từ cho thuê đất đai và đầu vào khác
• i: thu nhập từ vốn / Tiền lãi
• Pr: thu nhập từ lợi nhuận
• Dep: khấu hao
• Te: thuế gián thu ròng = thuế gián thu – trợ cấp cho người sản xuất
Phương pháp sản xuất
=
Trong đó:
là giá trị gia tăng của doanh nghiệp thứ i trong nền kinh tế.
= ủ − í ủ
Giảng viên: PGS.TS Nguyễn Việt Hùng 4
- 2/10/2019
GDP danh nghĩa và GDP thực
u GDP danh nghĩa (Nominal GDP)
tính giá trị của hàng hóa theo giá hiện hành/ giá của chính thời kỳ cần tính
GDP
=∑ . =∑ .
u GDP thực (Real GDP)
Giá trị hàng hóa và dịch vụ được tính theo giá cố định của năm gốc/ kỳ gốc
=∑ . =∑ .
Tỷ lệ/ Tốc độ tăng trưởng kinh tế
−
= . 100%
−
= . 100% = 6,81%
14
Chỉ số điều chỉnh GDP (GDP Deflator)
15
Giảng viên: PGS.TS Nguyễn Việt Hùng 5
- 2/10/2019
VD: Dưới đây là những thông tin về một nền kinh tế giả định trong đó chỉ
sản xuất 2 hàng hóa là ngô và nước mắm. Năm 2015 là năm cơ sở
Năm Giá ngô Lượng ngô Giá nước mắm Lượng nước mắm
(trđ/ tấn) (tấn) (trđ/1000 lít) (1000 lít)
2015 5 200 8 500
2016 6 220 7.5 500
2017 7 250 9 550
a. Tính GDP danh nghĩa, GDP thực tế cho các năm 2015, 2016, 2017
b. Tính tỷ lệ tăng trưởng kinh tế của năm 2016, 2017
c. Tính chỉ số điều chỉnh cho các năm 2015, 2016, 2017
d. Tính tỷ lệ tăng của giá hàng nội năm 2016 và 2017
(tỷ lệ lạm phát theo chỉ số điều chỉnh GDP)
GDP và Phúc lợi kinh tế
u GDP là thước đo phúc lợi kinh tế tốt nhất của một xã hội.
u GDP bình quân đầu người cho chúng ta biết thu nhập và chi tiêu
của một cá nhân trung bình trong nền kinh tế.
u GDP đầu người càng lớn phản ánh mức sống càng cao.
Tuy nhiên GDP không phải là thước đo hoàn hảo phản ánh sự hạnh
phúc và chất lượng cuộc sống.
GDP và Phúc lợi kinh tế
Một số thứ ảnh hưởng đến phúc lợi nhưng không được phản ánh
trong GDP:
o Giá trị của sự nghỉ ngơi.
o Giá trị của môi trường trong sạch.
o Giá trị của hầu hết các hoạt động xảy ra ngoài thị trường, ví dụ
như giá trị của thời gian bố mẹ dành cho con cái, và giá trị của
các công việc tình nguyện.
o ...
Giảng viên: PGS.TS Nguyễn Việt Hùng 6
- 2/10/2019
Các chỉ tiêu đo lường thu nhập khác
NFA NFA Dep
NX
Te
G
GNP
GDP NNP
I NI
C
Một số đồng nhất thức thu nhập quốc dân
Đồng nhất thức (identities) khác với phương trình (equation), tức là
hai vế bằng nhau về mặt định nghĩa, không hàm ý mối quan hệ nhân
quả.
Y = C + I + G + NX
Yd = Y – T (T = TAX – TR)
Yd = C + Sp
S – I = NX
I + G + X = T + S + IM
2. Đo lường mức giá
Giảng viên: PGS.TS Nguyễn Việt Hùng 7
- 2/10/2019
Đo lường Giá cả/Chi phí Sinh hoạt
u Lạm phát phản ánh tình trạng gia tăng của mức giá chung trong nền kinh tế.
u Khi mức giá chung tăng, các hộ gia đình phải chi tiêu nhiều hơn để duy trì
mức sống cũ.
u Bên cạnh DGDP, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) cũng là một thước đo mức giá
chung của nền kinh tế.
u CPI đo lường sự biến động mức giá của một giỏ hàng hóa và dịch vụ mà một
người tiêu dùng điển hình của nền kinh tế chi tiêu so với thời kỳ gốc.
Cách tính CPI và lạm phát
Cách tính CPI và lạm phát
Cách tính tỷ lệ lạm phát
Giảng viên: PGS.TS Nguyễn Việt Hùng 8
- 2/10/2019
Giỏ hàng tính CPI điều tra năm 2014
(tính CPI thời kỳ 2015-2020)
u “Khảo sát mức sống dân cư và Điều tra quyền số chỉ số giá tiêu dùng
năm 2014”
u Mẫu điều tra: 62.655 hộ dân cư tại 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung
ương trong 4 kỳ điều tra (các tháng: 3, 6, 9 12 năm 2014) nhằm loại trừ
yếu tố mùa vụ.
u Tính quyền số CPI tổng hợp cho cấp tỉnh, cấp vùng, toàn quốc, khu vực
thành thị và nông thôn của 11 nhóm hàng chính- nhóm cấp 1, và 5 nhóm
hàng cấp 2 (lương thực, thực phẩm và ăn uống ngoài gia đình, Dịch vụ y
tế, Dịch vụ giáo dục).
Trọng số của các nhóm hàng hóa trong giỏ hàng tính CPI
của Việt Nam và USA
Giỏ hàng năm 2014
Văn hoá, giải Hàng hoá và
trí và du lịch, dịch vụ
4.29 khác, 3.3
Giáo dục, 5.99
Bưu chính viễn
thông, 2.89
Hàng ăn và
dịch vụ ăn
Giao thông, uống, 36.12
9.37
Thuốc và
dịch vụ y
tế, 5.04
Thiết bị và đồ
dùng gia đình, Đồ uống và
7.31 thuốc lá, 3.59
Nhà ở, điện,
nước, chất đốt May mặc, mũ
và vật liệu xây nón, giày dép,
dựng, 15.73 6.37
Nguồn: Tổng cục Thống kê VN
VD về tính CPI và tỷ lệ lạm phát
Xét một nền kinh tế giả định trong
đó người dân chỉ mua 2 hàng hóa là
ngô và nước mắm. Năm 2015 là
năm cơ sở, hãy tính:
a. Tính CPI cho các năm 2015,
2016, 2017
b. Tính tỉ lệ lạm phát cho năm 2016
và 2017
Giảng viên: PGS.TS Nguyễn Việt Hùng 9
- 2/10/2019
Những vấn đề phát sinh khi đo lường CPI
CPI phản ánh đắt hơn chi phí thực của cuộc sống
(khoảng 1 điểm %) là do:
o Sự xuất hiện các hàng hóa mới
o Sự thay đổi chất lượng hàng hóa
o Sự thay thế hàng hóa trong cơ cấu chi tiêu của hộ gia đình
Phân biệt CPI và chỉ số điều chỉnh GDP
Ứng dụng CPI
Điều chỉnh giá trị bằng tiền tại các thời điểm khác nhau
để có thể so sánh được với nhau
Ví dụ: Tiền lương tối thiểu năm 1993 là 120.000 đồng/tháng;
năm 2017 tiền lương tối thiểu là 1.300.000 đồng/tháng.
Phải chăng mức sống năm 2017 đã tăng 908,3% so với năm
1993?
Giảng viên: PGS.TS Nguyễn Việt Hùng 10
- 2/10/2019
Ứng dụng CPI
Điều chỉnh lãi suất
Ø Lãi suất thực tế (r) = lãi suất danh nghĩa (i) – tỉ lệ lạm phát (p)
Ø Lãi suất danh nghĩa sau thuế:
= ( − )
Ø Lãi suất thực sau thuế:
= −p= − −p
Tóm tắt cuối bài
u Tổng chi tiêu luôn bằng với tổng thu nhập trong nền kinh tế.
u Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đo lường tổng chi tiêu của một nền kinh tế
đối với hàng hoá và dịch vụ mới sản xuất, và tổng thu nhập kiếm được từ quá
trình sản xuất hàng hoá và dịch vụ.
u GDP là giá trị thị trường của mọi hàng hoá và dịch vụ cuối cùng được sản
xuất ra trong phạm vi một nước trong một thời kì nhất định.
u GDP là một thước đo tốt về phúc lợi kinh tế bởi vì mọi người thích thu nhập
cao hơn so với thu nhập thấp.
u GDP không phải là thước đo hoàn hảo phản ánh phúc lợi bởi vì nhiều thứ, ví
dụ như thời gian nghỉ ngơi và môi trường trong sạch, không được tính vào
GDP.
Tóm tắt cuối bài
u Chỉ số giá tiêu dùng so sánh chi phí hiện hành của một giỏ hàng hoá và dịch vụ so
với chi phí của giỏ hàng đó trong năm cơ sở.
u Chỉ số này được sử dụng để đo lường mức giá chung trong nền kinh tế.
u Phần trăm thay đổi của CPI đo lường tỷ lệ lạm phát.
u Chỉ số giá tiêu dùng là một thước đo không hoàn hảo chi phí sinh hoạt vì ba lý do:
lệch thay thế, sự xuất hiện của hàng hoá mới, và những thay đổi chất lượng không
đo lường được.
u Chỉ số điều chỉnh GDP khác với CPI bởi vì nó bao gồm hàng hoá và dịch vụ được
sản xuất ra chứ không phải hàng hoá và dịch vụ được tiêu dùng.
u CPI sử dụng một giỏ hàng cố định, trong khi chỉ số điều chỉnh GDP tự động thay
đổi nhóm hàng hoá và dịch vụ theo thời gian khi thành phần của GDP thay đổi.
Giảng viên: PGS.TS Nguyễn Việt Hùng 11
nguon tai.lieu . vn
