Bài giảng Hệ thống thông tin kế toán P3: Chương 2 - PGS.TS. Trần Phước

26/06/2015

Chương 2:
TỔ CHỨC HỆ THỐNG
KIỂM SOÁT NỘI BỘ &
KIỂM SOÁT HTTTKT

Mục tiêu

1

Hiểu biết khái niệm KSNB

2

3

Nắm bắt cấu trúc hệ thống KSNB

Tìm hiểu các thủ tục kiểm soát hệ thống
kế toán trong môi trường xử lý bằng máy
2

Nội dung
1. Tổng quan kiểm soát nội bộ
• Khái niệm KSNB
• Cấu trúc hệ thống KSNB
• Kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp
vừa và nhỏ
• Tiếp cận KSNB duới các giác độ khác
nhau
2. Các kiểm soát trong môi trường
tin học hóa
3

1

26/06/2015

1.1 Khái niệm hệ thống KSNB
Kiểm soát nội bộ là một quá trình do ban giám
đốc, nhà quản lý và các nhân viên của đơn vị chi
phối, được thiết lập để cung cấp một sự đảm
bảo hợp lý nhằm thực hiện ba mục tiêu:
Báo cáo tài chính đáng tin cậy
Các luật lệ và qui định được tuân thủ
Mọi hoạt động trong đơn vị đều hữu hiệu và hiệu quả.

4

1.2 Cấu trúc hệ thống KSNB
Đánh
giá rủi
ro

Giám
sát

Môi
trường
kiểm
soát

Hoạt
động
kiểm
soát

Thông
tin
truyền
thông
5

1.2.1. Môi trường kiểm soát
Các nhân tố phản ánh sắc thái chung của đơn vị:
Nhận thức, quan điểm và thái độ của người quản lý
liên quan đến vấn đề kiểm soát
Trình độ, nhận thức của nhân viên về KSNB
Triết lý quản lý và phong cách hoạt động
Cơ cấu tổ chức
Phương pháp ủy quyền
Khả năng đội ngũ nhân viên
Chính sách nguồn nhân lực
Sự trung thực và các giá trị đạo đức
Hội đồng quản trị và Ban kiểm soát
6

2

26/06/2015

1.2.2. Đánh giá rủi ro
Xác định mục tiêu
Rủi ro là những
vấn đề làm mục
tiêu không đạt
được.

Nhận diện rủi ro

Đánh giá mức độ rủi ro
Đánh giá rủi ro là
việc nhận dạng và
phân tích rủi ro đe
dọa các mục tiêu
của mình

Mức độ
rủi ro

=

Mức
X
Thiệt hại

Xác suất
rủi ro

Đưa ra các hoạt động quản lý
7

Nhận dạng rủi ro
Xác định mục tiêu
Thiết lập cơ chế nhận diện rủi ro
Đánh giá rủi ro
Thiệt hại
Xác suất xảy ra
Các biện pháp đối phó với rủi ro
Tránh né rủi ro
Chuyển giao rủi ro
Giảm rủi ro
Chấp nhận rủi ro
8

1.2.3. Hoạt động kiểm soát
Là những chính sách, thủ tục nhằm đảm
bảo kiểm soát được các rủi ro

HĐKS

Phân chia
trách
nhiệm

Kiểm
soát
thông tin

Bảo vệ
tài sản

Phân tích
rà soát

9

3

26/06/2015

a. Phân chia trách nhiệm
• Không để một cá nhân nắm tất cả các
chức năng của một nghiệp vụ: xét duyệt,
thực hiện, bảo quản tài sản và ghi chép,
giữ sổ sách kế toán
• Không cho phép kiêm nhiệm giữa một số
bước công việc

10

VD về kiêm nhiệm rủi ro
Coâng vieäc kieâm nhieäm

Ruûi ro

Thu tieàn vaø theo doõi soå
saùch keá toaùn veà nôï
phaûi thu

Coù theå laáy tieàn sau ñoù che
daáu baèng caùch ghi xoùa soå
khoaûn nôï phaûi thu, hoaëc buø
ñaép baèng khoaûn thu cuûa
khaùch haøng khaùc

Mua nguyeân vaät lieäu vaø
söû duïng cho saûn xuaát

Khoâng mua haøng nhöng
vaãn thanh toaùn tieàn
haøng

11

b. Kiểm soát thông tin

Kiểm tra
độc lập

Kiểm tra
quá trình
xử lý

Ủy quyền
xét duyệt

12

4

26/06/2015

b.1.Kiểm tra độc lập
Hoạt động kiểm tra được thực hiện bởi người khác
không thực hiện nghiệp vụ để nâng cao tính khách
quan.
Kiểm tra trước khi nghiệp vụ diễn ra.
Kiểm tra sau khi nghiệp vụ xảy ra
Phương pháp
Đối chiếu 2 nguồn ghi chép độc lập
Đối chiếu thực tế và sổ sách
Kiểm tra ghi sổ kép

13

b.2.Ủy quyền và xét duyệt
Ủy quyền là việc trao quyền cho một cá nhân hoặc
một bộ phận
Ủy quyền chung bằng chính sách
Đưa ra chính sách chung bao gồm các điều kiện
cho phép thực hiện nghiệp vụ.
Xét duyệt cụ thể (Uỷ quyền từng trường hợp cụ thể)
Xét duyệt từng trường hợp cụ thể, không có
chính sách chung.
Việc Ủy quyền nên bằng văn bản

14

UÛY QUYEÀN BAÈNG
CHÍNH SAÙCH
Phoøng kinh doanh ñöôïc
quyeàn xeùt duyeät baùn chòu
theo chính saùch vôùi:
Caùc hoaù ñôn döôùi 10 trieäu
ñoàng
Caùc ñaïi lyù coù möùc dö nôï
döôùi 100 trieäu ñoàng

XEÙT DUYEÄT CUÏ THEÅ
Phoù Toång giaùm ñoác xeùt
duyeät töøng tröôøng hôïp cuï
theå :
Caùc hoaù ñôn baùn chòu treân
10 trieäu
Caùc ñaïi lyù ñaõ coù dö nôï
vöôït möùc 100 trieäu
15

5