- Trang Chủ
- Chính trị học
- Bài giảng Đường lối Cách mạng của Đảng Cộng sản Việt Nam: Chương V - ThS. Dương Thị Thanh Hậu
Xem mẫu
- Chương V
Chương V
ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG NỀN
ĐƯỜNG LỐI XÂY DỰNG NỀN
KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH
KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH
HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
I. Quá trình đổi mới nhận thức về kinh tế thị trường
II. Tiếp tục hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta
1
- - XuÊt hiÖn SH NN
- NN ® iÒu tiÕt nÒn KT
- Xu híng khu vùc ho¸,
KTTT toµn cÇu ho¸
hỗn hợp - C¬chÕ kinh tÕ hçn hîp
KTTT
- Tù do c¹nh tranh, NN
KTTT cha ® iÒu tiÕt KT
KT hàng tự do - C¬ chÕ thÞ trêng tù
hóa
® iÒu chØnh
KT HH
giản đơn
KT tù - Tù s¶n xuÊt
2
nhiªn - Tù tiªu dïng
- 3
- 4
- 5
- Kinh tế hàng hoá giản đơn
6
- Chương V
Chương V
I. QUÁ TRÌNH ĐỔI MỚI NHẬN THỨC
VỀ KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
1. Cơ chế quản lý kinh tế thời kỳ trước
đổi mới
2. Sự hình thành tư duy của Đảng về
kinh tế thị trường thời kỳ đổi mới
7
- Chương V
Chương V
1. Cơ chế quản lý kinh tế thời kỳ trước đổi mới
a. Cơ chế KHH tập trung quan liêu, bao cấp
1. Quản lý nền ểm 2. Các DN ko có
đi
KT chủ yếu
ặc quyền tự chủ SX,
bằng mệnh Đ KD nên không bị
lệnh hành ràng buộc về
4. Bộ máy chính trách nhiệm
3. Quan hệ
quản lý cồng
hàng hóa – tiền
kềnh, nhiều
tề bị coi nhẹ,
cấp trung gian,
chủ yếu là quan
quan liêu 8
hệ hiện vật
- Thời bao cấp là tên gọi để chỉ một giai đoạn mà
hầu hết sinh hoạt kinh tế diễn ra dưới một đặc điểm
của nền kinh tế theo CNCS. Có thể khái quát bằng
công thức:
+ Công hữu hóa các TLSX chủ yếu với 2 hình thức sở
hữu
+ Kế hoạch hóa thông qua việc NN trực tiếp điều hành
nền kinh tế từ sản xuất, lưu thông đến phân phối bằng
hiện vật (hạch toán kinh tế chỉ là hình thức). Hàng hóa
được nhà nước phân phối theo chế độ tem phiếu/ sổ
gạo đối với 6 mặt hàng thiết yếu như gạo, thịt heo,
nước mắm, đường, chất đốt, xà phòng.
• Nhân dân có tiêu chuẩn của nhân dân và ở mức thấp
nhất. Tiêu chuẩn của cán bộ, công nhân, viên chức tuỳ
thuộc vào vị trí công tác và và đặc thù nghề nghiệp
cũng như mức lương của mỗi người. 9
- Nhu cầu đổi mới cơ chế quản lý kinh tế
Chế độ hộ khẩu được thiết lập trong thời kỳ
này để phân phối lương thực, thực phẩm theo
đầu người.
• Xếp hàng mua nhu yếu phẩm cho cuộc sống là
một nỗi nhọc nhằn, nhiều khi phải dậy từ đêm
để xếp cho mình một chỗ đứng tốt nhất.
• “Cơ chế” xếp hàng đã ăn sâu vào nếp sinh
hoạt của những con người thời bao cấp. Người
ta phải tốn rất nhiều thời gian xếp hàng nhưng
nhiều khi không mua được đủ định mức theo
từng loại tem phiếu vốn đã rất thấp của mình,
bởi hàng hoá rất khan hiếm. 10
- + Phi thị trường vì hàng hóa không được mua bán tự do
trên thị trường vì đã có NN làm thay (hầu hết mọi nhu
yếu phẩm đến với người dân đều thông qua hệ thống
mậu dịch quốc doanh và HTX mua bán).
+ Không được phép vận chuyển tự do hàng hoá; ngoài ra
không thừa nhận quan hệ thị trường (vi phạm quy luật
lưu thông tiền tệ, không phát huy được 5 chức năng
của tiền tệ để trở về kinh tế hiện vật với khuôn khổ
chật hẹp) khi hạn chế trao đổi bằng tiền mặt.
11
- Chế độ bao cấp
Thực hiện dưới các hình
thức chủ yếu
Bao cấp qua Bao cấp theo
Bao cấp
chế độ tem chế độ cấp
qua giá
phiếu phát vốn
12
- + Bao cấp giá đối với các yếu tố đầu vào: NN
quyết định giá trị tài sản, vật tư, thiết bị thấp
hơn giá thị trường; DN hoạt động theo quyết
định của NN (sản xuất cái gì và bao nhiêu do
NN quyết định); sản phẩm làm ra giao nộp cho
NN, lãi NN hưởng, lỗ NN chịu.
+ Bao cấp giá đối với hàng hóa tiêu dùng: giá
bán mà NN bán cho người dân là giá chỉ đạo/
giá cung cấp, tiền lương được hiện vật hóa,
một phần được trả bằng tiền lương hàng
tháng, một phần ẩn trong tem phiếu, sổ gạo.
Hình thành hệ thống cơ quan chuyên trách
quản lý vật tư, định giá, cấp phát… 13
- Hạn chế
1 2 3
Khai thác, phân Triệt tiêu động
bổ & sử dụng Hoàn toàn lực kích thích
các nguồn lực ko có cạnh các hoạt động
kém hiệu quả tranh của con người
14
- Trước đổi mới
Chưa thừa
nhận SX hàng
hóa & cơ chế
Nề
nK
kh
thị trường ủn T trì
Phân bổ mọi gh trệ
oả ,
nguồn lực ng
theo kế hoạch Nhanh chóng
là chủ yếu Coi thị trường xóa bỏ kinh tế
chỉ là công cụ tư nhân
thứ yếu BS cho
kế hoạch 15
- Nhà nước ta đã thực hiện bao cấp theo tư tưởng:
• Sự du nhập mô hình kinh tế của Nga (nguyên nhân
bên ngoài)
• Sử dụng chính sách kinh tế của miền Bắc (kinh tế
hàng hóa còn phát triển sơ khai lại trải qua 9 năm
kháng chiến chống Pháp đã hình thành sẵn một hệ
thống phân phối bằng hiện vật) vào áp dụng cho miền
Nam.
Tóm lại là mô hình kinh tế thời chiến áp dụng sang
kinh tế thời bình (nguyên nhân bên trong).
16
- Những hệ lụy để lại: (tham khảo
“đêm trước đổi mới”)
+ Chế độ công hữu được thiết lập nóng vội không t ạo được động
lực mà còn kìm hãm sản xuất, tư hữu không được thừa nhận
nên không phát huy được tính chủ động sáng t ạo cua n ền kinh
t ế.
+ NN can thiệp quá sâu vào hoạt động sxkd của DN nên gây ra
tình trạng thiếu trách nhiệm, thụ động, mất quy ền t ự ch ủ kinh
doanh của DN. Gây thất thoát, lãng phí; tạo tư tưởng ỷ lại, dựa
dẫm, lười biếng, triệt tiêu động lực sáng tạo, tách rời tiền
lương với NSLĐ và chất lượng sản phẩm.
+ Nghịch lý do phân phối của NN: người có nhu cầu chưa h ẳn
được phân phối; người được phân phối thì chưa hẳn có nhu
cầu nhưng lại không dám từ chối hoặc bán đi vì khi cần thì
không mua được nếu không có tiêu chuẩn mua và hàng hóa l ại
khan hiếm vì NSLĐXH thấp kém. Vì vậy mà trên th ị tr ường t ự
do có bán đầy đủ các mặt hàng thuộc diện cung cấp theo tem
phiếu, thậm chí có hẳn chợ tem phiếu; hình thành xu h ướng 17
“nông thôn hóa đô thị”.
- - Kim Ngọc là nguyên Bí thư tỉnh ủy
tỉnh Vĩnh Phú, là “cha đẻ của khoán
hộ”, của đổi mới trong nông nghiệp ở
Việt Nam.
- Năm 1995, NN VN đã tặng Huân
chương Độc lập hạng nhất cho ông
để ghi nhận những đóng góp của ông
cho sự nghiệp đổi mới của CMVN.
- Năm 2009, ông được chính phủ truy
(1917 – 1979) tặng Huân chương Hồ Chí Minh 18
- b. Nhu cầu đổi mới cơ chế quản lý kinh tế
Quyết định số
25 & 26-CP…
Căn cứ thực Nghị Quyết
TW 8 khóa V
tế về sự thay
(1985) về giá –
Chỉ thị đổi cơ chế lương – tiền
100-CT/TW quản lý KT
của Ban Bí
Bù giá vào
Thư TW
lương ở
khóa IV …
Long An 19
- Khủng hoảng kinh tế thập niên 80 dẫn đến
nhu cầu đổi mới là có thật, là mệnh lệnh của
cuộc sống.
+ HNTW 6 khoùa 4 (9/ 1979): laø moác
ñaùnh daáu söï khai môû moät soá yeáu
toá cuaû KTTT, hoäi nghò ñaõ ñaùnh giaù
veà thöïc traïng ñaát nöôùc, taäp trung
baøn veà phöông höôùng phaùt trieån
haøng tieâu duøng vaø coâng nghieäp ñòa
phöông nhaèm khaéc phuïc tình traïng 20
nguon tai.lieu . vn