Xem mẫu
- V.4. TAÀM VOÙC VAØ THEÅ TROÏNG
Tầm voùc vaø theå troïng khaùc nhau dẫn tới sự
khaùc nhau về diện tích da, löôïng lipid, theå tích maùu
v.v…, do vaäy aûnh höôûng đến quaù trình taùc ñoäng cuûa
thuoác treân cô theå. Vì lyù do naøy, một trong nhöõng
caùch tính liều lượng thuoác laø tính cho moãi kg troïng
löôïng cô thể.
Võ Chí Thuần 49bh Hứa Thị Ngọc Dung - GV 51
- V.5. TÌNH TRAÏNG DINH DÖÔÕNG
Tình traïng dinh döôõng của cô theå aûnh höôûng
ñeán taùc dụng của thuốc.
Ví duï:
- neáu dinh döôõng thieáu protein, caùc loaïi muoái
khoaùng, vitamin caàn thieát, ñaëc bieät vitamin C seõ laøm
giaûm ñaùng keå taùc duïng cuûa thuoác.
- thức aên chöùa nhieàu Mg2+, Ca2+ seõ giaûm taùc
dụng cuûa tetracyclin.
Võ Chí Thuần 49bh Hứa Thị Ngọc Dung - GV 52
- V.6. YEÁU TOÁ CAÙ THEÅ
(MÖÙC ÑOÄ CHUYEÅN HOAÙ THUOÁC)
Nhìn chung, moãi caù theå phaûn ứng vôùi thuoác
khaùc nhau.
Ví dụ:
Hieän töôïng quen thuoác: arsenic, röôïu,
morphin, heroin, nicotin vv… Söï giảm taùc dụng ôû
nhöõng caù theå quen thuốc laø do cöôøng ñoä chuyển
hoaù thuoác thay ñoåi, do caùc enzym chuyển hoaù
thuốc vaø do sự thích nghi của caùc thụ thể
(receptors) thay ñoåi.
Võ Chí Thuần 49bh Hứa Thị Ngọc Dung - GV 53
- V.7. TRAÏNG THAÙI BEÄNH LYÙ
Ví dụ:
+ Caùc thuoác haï soát chỉ coù taùc duïng khi
cô thể ñang sốt.
+ Long naõo (camphor) trôï tim khi tim bò
thieåu naêng, nhưng ôû tim bình thường taùc dụng
naøy khoâng roõ.
+ Morphin giảm đau (vôùi lieàu thaáp) khi
cô thể đang bị đau döõ doäi nhưng khoâng taùc
dụng ñoái với cô thể bình thường.
Võ Chí Thuần 49bh Hứa Thị Ngọc Dung - GV 54
- V.7. TRAÏNG THAÙI BEÄNH LYÙ (tt)
Noùi chung, ñoái vôùi trường hợp bệnh lyù ôû traïng
thaùi öu naêng, thuốc coù taùc dụng điều chỉnh trở lại bình
thường roõ hơn, nhanh hơn so vôùi bệnh lyù thiểu năng.
Vì ôû trạng thaùi thiểu naêng phaàn lôùn caùc teá baøo teâ liệt
hoaëc bị chết, khoù khoâi phục hoặc khoâng theå khoâi phục
ñöôïc.
Teá baøo bệnh lyù mẫn cảm với thuốc hơn teá baøo
bình thường, do mất ñi khả năng thích öùng vaø sự giao
động sinh lyù neân dễ chịu taùc dụng bôûi thuoác ngay ở
liều lượng nhỏ.
Cần chọn ñöờng ñöa thuốc, liều lượng thuốc
phuø hợp cho từng tình trạng bệnh lyù ñeå phaùt huy taùc
dụng của thuốc, traùnh gaây ngộ độc.
Võ Chí Thuần 49bh Hứa Thị Ngọc Dung - GV 55
- V.8. ÑÖÔØNG ÑÖA THUOÁC VAØ LIEÀU LÖÔÏNG
Ví dụ:
+ Magnesium sulfat (MgSO4) uống laø thuoác
xoå, nhưng nếu tieâm thì lại coù taùc dụng ức chế thần
kinh.
+Adrenalin vaø strophantin nếu tieâm tĩnh
mạch taùc dụng treân hệ tuần hoaøn; nhưng nếu cho
uống thì sẽ khoâng coù taùc duïng vì bị phaân huyû tröôùc
khi được hấp thu.
+ Insulin vaø caùc hormon khaùc loại polypeptid,
nếu cho uống sẽ khoâng coù taùc dụng, neân trong thực
tế điều trò chỉ duøng tieâm.
Võ Chí Thuần 49bh Hứa Thị Ngọc Dung - GV 56
- V.9. SÖÏ TÖÔNG TAÙC THUOÁC
Theo chiều hướng coù lôïi (taêng taùc dụng
điều trị), hoặc coù haïi (giảm taùc dụng điều trị).
Ví dụ:
+ Phenolbarbital laøm tăng chuyển hoaù
novocain, giảm độc tính của strychnin,
tăng độc tính của CCl4.
+ Vitamin C laøm tăng hoạt tính của caùc
enzym chuyển hoaù thuốc neân laøm giảm độc tính
của thuốc.
Võ Chí Thuần 49bh Hứa Thị Ngọc Dung - GV 57
- V.9. SÖÏ TÖÔNG TAÙC THUOÁC (tt)
+ Cồn laøm taêng hoạt tính của nhiều enzym phân
huỷ thuốc, do vậy người nghiện rượu duøng thuốc hiệu
quả khoâng cao.
+ Khoâng neân phối hợp caùc thuốc khaùng sinh
nhoùm diệt khuẩn (bactericidal) với nhoùm kìm khuaån
(bacteriostatic) vì laøm giaûm hoạt tính của chuùng.
Noùi chung, ngoaøi taùc động chính, nhiều thuốc
coøn coù nhiều taùc dụng phụ, taùc ñoäng leân những hệ
thống sinh lyù, laøm tăng hoặc giảm taùc động của thuốc
khaùc treân cuøng một hệ thống ấy.
Võ Chí Thuần 49bh Hứa Thị Ngọc Dung - GV 58
- V.10. CAÙC YEÁU TOÁ KHAÙC
- Ñieàu kiện soáng:
+ Cho chuột nhoát rieâng uống barbiturate, thì
khối lượng töông ñoái của gan taêng cao hôn, thời gian
ngủ ngắn hôn so vôùi chuoät nhoát chung.
+ Beänh nhaân noäi truù khi tieâm penicillin coù nồng
ñộ thuốc trong maùu cao hôn bệnh nhaân ngoaïi truù.
- Thời gian sử dụng thuốc (döôïc lyù thôøi khaéc)
+ Amphetamin, morphin duøng ñeâm tốt hơn.
+ Strophantin taùc dụng tốt vaøo buoåi toái . ..
Nguyeân nhaân laø do caùc enzym tương ứng coù
hoạt tính thay đổi theo nhịp điệu thời gian. Do ñoù, caàn
chuù yù ñeán yeáu toá nhòp sinh hoïc khi cho thuoác.
Võ Chí Thuần 49bh Hứa Thị Ngọc Dung - GV 59
- Võ Chí Thuần 49bh Hứa Thị Ngọc Dung - GV 60
nguon tai.lieu . vn