Xem mẫu
- Điều trị rối loạn sử dụng
chất trên bệnh nhân HIV
Trung tâm Chuyển giao Công nghệ Điều trị Nghiện chất
(VHATTC)
Đại học Y Hà Nội
1/3/2013
PGS. BS. ThS YTCC P. Todd Korthuis
Học giả Fulbright 2012-13 tại Việt Nam
korthuis@ohsu.edu
- Mục tiêu
1) Xác định tác động của sử dụng chất gây nghiện
lên hiệu quả điều trị và khả năng lây nhiễm HIV
2) Nhìn lại các biện pháp điều trị rối loạn lạm dụng
chất, bao gồm các điều trị sử dụng thuốc.
3) Xác định các tương tác thuốc trong điều trị lạm
dụng chất sử dụng thuốc và điều trị ARV.
4) Thảo luận ca bệnh với cán bộ điều trị các
phòng khám Methadone và OPC
- Tác động của sử dụng chất
lên HIV
- HIV và việc sử dụng chất
• Tỷ lệ bệnh nhân điều trị HIV gặp các
vấn đề nghiện chất lớn.
• 36-50% báo cáo việc sử dụng không lành
mạnh rượu hoặc các chất khác trên mẫu
bệnh nhân Hoa Kỳ1-3
1Turner BJ, JGIM 2001
2KorthuisJSAT 2008
3Bing Arch Gen Psych 2001
- Tình hình lạm dụng chất và HIV tại
Việt Nam
Người sử dụng ma túy được quản lý Người nhiễm HIV
(n=171,400)1 (n=248,245)2
13.4% NSDMT được 37.3% of NCH báo cáo
quản lý HIV+ 1 nguy cơ tiêm chích ma túy2
1Báo cáo 2012 Bộ LĐTBXH
2Báo cáo 2012 Cục PC HIV/AIDS
- Sử dụng rượu tại Việt Nam
• Trên bệnh nhân HIV nhập viện:1
• Uống ở mức có hại: 30.1%
• Uống đến say xỉn: 22.3%
• Vấn đề rượu cần được can thiệp trên người
lạm dụng chất tại Việt Nam vì:
• Tỷ lệ sử dụng rượu cao
• Tỷ lệ viêm gan B và viêm gan C cao
• Một số NTCMT uống rượu nhiều hơn khi giảm
tiêm chích1-2
1 Tran Drug Alc Dep 2013
2 Go Intern J Drug Policy 2013
- Bệnh nhân HIV có rối loạn lạm dụng
chất
• Tỷ lệ thấp hơn:
• Tham gia và duy trì điều trị HIV
• Được điều trị ARV1
• Được xét nghiệm tải lượng virus2
• Tuân thủ điều trị ARV3
• Được sàng lọc rối loạn lipid4
• Tỷ lệ cao hơn:
• Biểu hiện triệu chứng liên quan đến HIV5 Anderson R, HSR 2000
1
2
Laine C, JAIDS 2003
• Tỷ lệ nhập viện cao hơn6 3
Lawrence P, HIV Med 2007
• Chất lượng cuộc sống thấp hơn7 4
Korthuis JAIDS 2004
5
Mathews WC Med Care 2000
• Được chăm sóc kém hơn 8 6
Fleishman JA, Med Care 2005
7
Korthuis AIDS Pt Care 2008
• Tử vong 9 8
Korthuis JAIDS 2012
9 Wood CMAJ 2003
- Bệnh nhân HIV có rối loạn lạm dụng
rượu
• Tỷ lệ thấp hơn:
• Tham gia và duy trì điều trị HIV1
• Được điều trị ARV2
• Tuân thủ điều trị ARV3
• Giảm tải lượng virus HIV2,3
• Tỷ lệ cao hơn:
• Nhỡ liều ARV khi uống rượu4
• Tỷ lệ nhập viện cao hơn3,5 1 Cunningham Med Care 2006
• Vào cấp cứu nhiều hơn5,6 2 Chander, JAIDS 2006
3 Azar Drug Alc Dep 2010
• Được chăm sóc kém hơn7 4 Kalichman JGIM 2013
5 Kraemer Med Care 2006
• Tử vong8 6 Josephs HIV Med 2010
7 Korthuis JAIDS 2012
9 Braithwaite AIDS Care 2007
- Giảm tỷ lệ sống do rượu trên
bệnh nhân HIV
• Mô phỏng sự sống còn do sử dụng rượu
• Uống mức lành mạnh: < 5 cốc/lần
• Uống mức có hại: ≥ 5 cốc/lần
Số năm sống mất đi:
Số lượng
Tần suất 1-4 cốc ≥ 5 cốc
Một lần/tuần 1.5 2.2
Hai lần/tuần 2.1 4.0
Hàng ngày 3.3 6.4
Braithwaite AIDS Care 2007
- Tác động của lạm dụng chất trên HIV
Tăng nguy cơ lây nhiễm
HIV (-) Tiêm chích ma túy (TCMT)
Không TCMT
• Cocaine: tỷ lệ nhiễm HIV cao gấp 3
lần1
HIV (+) • Methamphetamines: tỷ suất nguy cơ
1.46 (1.12-1.91)2
• Poppers (nitrit hít): tỷ suất nguy cơ
2.10 (1.63-2.70)2
AIDS/Tử vong
1CDC 2007
2Plankey, JAIDS 2007
- Ngăn quá trình lây nhiễm HIV
liên quan đến sử dụng chất
• Giảm hại
• Trao đổi bơm kim tiêm giảm nguy cơ lây
nhiễm HIV khoảng 33-42%1
• Điều trị rối loạn lạm dụng rượu và chất
gây nghiện khác
• Điều trị lạm dụng chất làm tăng gấp đôi tỷ
lệ tham gia điều trị HIV2
• Giảm nguy cơ chuyển đổi huyết thanh HIV3
1Wodak, Subst Use Misuse 2006
2Strathdee, JAMA 1998
3Metzger, 1993
- Tác động của lạm dụng chất trên HIV
Tăng nguy cơ bệnh tiến triển1
HIV (-)
HIV (+) • Tác động bất lợi đến điều trị
• Tác động trực tiếp đến việc HIV
nhân lên?
• Chất dạng thuốc phiện và rượu làm
tăng chết tế bào lympho, tăng HIV
AIDS/Tử vong xâm nhập và nhân lên trong tế bào
lympho2 1
Kapadia, CID 2005
2Madden, JAIDS 2002
3Gavvrilin,
J Neurovirol 2002
4Celentano, CID 2007
- Tương tác giữa chất gây
nghiện và ART
• Hầu hết chất gây nghiện không tác động đến các
cấp độ điều trị ARV
• Không có cảm ứng/ức chế với P450
Tương tác lâm sàng
Heroin Không tương tác
Hydrocodone Có thể tác động của Ritonavir
Oxycodone Có thể tác động của Ritonavir
Ecstasy/Amphetamines Có thể tác động/độc tính của Ritonavir
Benzodiazepines Có thể tác động của Ritonavir
Cần sa (THC) Có thể tác động/độc tính của Ritonavir
Gruber Curr HIV/AIDS Rep 2010
- Tương tác Rượu & HIV
• Chưa rõ tương tác giữa rượu và ART
• Không điều trị HIV có thể làm giảm
chuyển hóa và giải phóng rượu1
• Nồng độ rượu trong máu cao hơn so với
sau khi bắt đầu điều trị ARV
1 McCance-Katz JAIDS 2012
- Các biện pháp điều trị lạm dụng
chất trong chăm sóc HIV
• Thảo luận giữa bệnh nhân – cán bộ y tế
(SBIRT)
• Có thể giảm việc sử dụng rượu và chất gây
nghiện khác ở bệnh nhân!
• Tư vấn
• Điều trị sử dụng thuốc
- Nói với bệnh nhân về vấn đề
sử dụng chất có tác dụng?
Đúng!
- Sàng lọc, Can thiệp ngắn &
Chuyển gửi Điều trị (SBIRT)
• Trong chăm sóc ban đầu: Giảm sử
dụng rượu1, 2 và các chất khác2
1Kaner,Cochrane Review 2007
2Madras Drug Alc Dep 2008
- Thảo luận về vấn đề lạm dụng chất &
Nhận điều trị lạm dụng chất (n=696 người
đang hoặc đã từng sử dụng ma túy)
Nhận điều trị lạm
N (%) dụng chất
aOR (95% CI)*
Thảo luận vấn đề lạm dụng
chất với cán bộ y tế:
Không 382 (54%) 1.0 (ref)
Có 314 (46%) 2.12 (1.31-3.41)
*Điều chỉnh theo địa bàn, giới tính, NTCMT, công việc, chủng tộc, bảo hiểm, thăm khám,
CD4, mức độ sử dụng chất
Korthuis, JSAT 2008
- HIV và Lạm dụng chất:
Hai bệnh lý mạn tính
HIV (được điều trị)
Diễn biến bệnh
Rối loạn lạm dụng chất
Thời gian
O’Connor, JAMA 1998
Lucas, JAIDS 2005
- Điều trị lạm dụng chất sử
dụng thuốc trong chăm sóc
HIV
• Lệ thuộc chất dạng thuốc phiện
• Lệ thuộc rượu
• Lệ thuộc Methamphetamine
nguon tai.lieu . vn
