Xem mẫu
- CƠ SỞ VĂN HÓA VIỆT NAM
- Tài liệu học tập
1. Trần Ngọc Thêm, Cơ sở văn hóa Việt
Nam, Nxb Thành phố Hồ Chí Minh, 2004.
- Bố cục: 6 chương
• C1. Văn hóa học và văn hóa VN.
• C2. Văn hóa nhận thức.
• C3. Văn hóa tổ chức đời sống tập thể.
• C4. Văn hóa tổ chức đời sống cá nhân.
• C5. Văn hóa ứng xử với môi trường tự nhiên.
• C6. Văn hóa ứng xử với môi trường xã hội.
- HÌNH THỨC THI: TỰ LUẬN
CÁCH THỨC LÀM BÀI:
1. MỞ ĐẦU
2. NỘI DUNG
3. KẾT LUẬN: CÓ LIÊN HỆ THỰC TIỄN
- CHƯƠNG I
VĂN HÓA HỌC VÀ
VĂN HÓA VIỆT NAM
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.1. Định nghĩa Văn hóa:
Trần Ngọc Thêm:
“Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các giá trị vật
chất và tinh thần, do con người sáng tạo và tích
lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn”
VH có 4 đặc trưng:
- Tính hệ thống - Tính nhân sinh
- Tính giá trị - Tính lịch sử
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.2. CÁC ĐẶC TRƯNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HÓA
4 đặc trưng + 4 chức năng
1. Tính hệ thống và chức năng tổ chức xã hội:
a) Tính hệ thống: Mọi sự kiện, hiện tượng thuộc
một nền văn hóa đều có liên quan mật thiết với
nhau.
VD: Hệ thống giáo dục, quân sự.
Ví dụ:
- Chùa, nhà thờ (VC) – giúp con người thỏa mãn
nhu cầu tín ngưỡng (TT).
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.2. CÁC ĐẶC TRƯNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HÓA
1. Tính hệ thống và chức năng tổ chức xã hội:
b) Chức năng tổ chức xã hội:
Nhờ có tính hệ thống mà văn hóa với tư cách là
một đối tượng bao trùm mọi hoạt động của xã
hội, thực hiện chức năng tổ chức xã hội.
Văn hóa làm tăng tính ổn định của xã hội, cung
cấp cho XH mọi phương tiện cần thiết để đối
phó với môi trường tự nhiên và môi trường xã
hội.
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.2. CÁC ĐẶC TRƯNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HÓA
2. Tính giá trị và chức năng điều chỉnh xã hội:
a) Tính giá trị: là thước đo mức độ nhân bản
của xã hội và con người
Phân loại các giá trị:
* Theo mục đích:
- Giá trị VC: phục vụ nhu cầu vật chất của
con người: đường phố, chợ búa, nhà cửa
…
- Giá trị TT: phục vụ nhu cầu tinh thần:
nghệ thuật, tôn giáo, văn học…
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.2. CÁC ĐẶC TRƯNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HÓA
2. Tính giá trị và chức năng điều chỉnh xã hội:
• Theo ý nghĩa:
• Giá trị sử dụng: sách vở, xe cộ, nhà cửa…
• Giá trị đạo đức: cứu trợ, từ thiện…
• Giá trị thẩm mỹ (chân, thiện, mỹ): bản nhạc,
bức tranh…
* Theo thời gian:
- Giá trị vĩnh cửu: giáo dục, hội họa…
- Giá trị nhất thời: thời trang, quan niệm tam tòng,
thủ tiết…
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.2. CÁC ĐẶC TRƯNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HÓA
2. Tính giá trị và chức năng điều chỉnh xã hội:
+ Về mặt đồng đại: Cùng một hiện tượng có thể
có giá trị nhiều hay ít tùy theo góc nhìn, theo bình
diện được xem xét. sự vật hiện tượng thuộc
phạm trù văn hóa hay không xem mối tương
quan giữa mức độ giá trị và phi giá trị của chúng.
Y phục có 2 giá trị: ứng phó thời tiết và làm đẹp.
+ Về mặt lịch đại: một hiện tượng có giá trị hay
không là tùy thuộc vào chuẩn mực VH của giai đọan
lịch sử đó: quan niệm tam tòng, tứ đức, thủ tiết…
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.2. CÁC ĐẶC TRƯNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HÓA
2. Tính giá trị và chức năng điều chỉnh xã hội:
Phân biệt:
có giá trị - không
có giá trị
b) Chức năng điều chỉnh XH:
- Văn hóa là một hệ thống giá trị nên thực hiện
chức năng điều chỉnh XH, giúp XH duy trì trạng
thái cân bằng động của mình, không ngừng tự hoàn
thiện và thích ứng với những biến đổi của môi
trường, XH.
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.2. CÁC ĐẶC TRƯNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HÓA
3. Tính nhân sinh và chức năng giao tiếp:
a) Tính nhân sinh (nhân tạo):
- VH là sản phẩm của con người: có giá trị VC và
TT.
- Phục vụ đời sống VC và TT của con người.
⇒VH là cái tự nhiên được biến đổi dưới tác động
của con người
VD: đặt tên, truyền thuyết cho các cảnh quan thiên
nhiên: Ngũ hành sơn, Vịnh Hạ Long
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.2. CÁC ĐẶC TRƯNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HÓA
3. Tính nhân sinh và chức năng giao tiếp:
• giá trị nhân tạo - giá trị thiên tạo
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.2. CÁC ĐẶC TRƯNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HÓA
3. Tính nhân sinh và chức năng giao tiếp:
b) Chức năng giao tiếp:
VH trở thành sợi dây nối liền con người với con
người.
Con người cần thông báo cho nhau những kiến thức,
tư tưởng, tình cảm => thực hiện chức năng giao tiếp,
liên kết họ lại với nhau.
- Ngôn ngữ là hình thức giao tiếp: dùng ngôn ngữ để
chuyển tải các thông tin.
- VH là nội dung giao tiếp: giáo dục, truyền bá khoa
học, tôn giáo, luật pháp…
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.2. CÁC ĐẶC TRƯNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HÓA
4. Tính lịch sử và chức năng giáo dục:
a) Tính lịch sử: VH là sản phẩm của một quá trình
sáng tạo và được tích lũy qua nhiều thế hệ. Văn
minh là sản phẩm cuối cùng, chỉ ra trình độ phát
triển của từng giai đoạn.
- Tính lịch sử được duy trì bằng truyền thống VH
những giá trị tương đối ổn định: ngôn ngữ,
phong tục, tập quán, lễ nghi, luật pháp…
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.2. CÁC ĐẶC TRƯNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA VĂN HÓA
4. Tính lịch sử và chức năng giáo dục:
b) Chức năng giáo dục:
- Phổ biến những giá trị VH đã ổn định, những giá
trị VH đang hình thành.
- Bảo đảm tính kế tục của lịch sử.
- Giáo dục đóng vai trò quyết định trong sự hình
thành nhân cách con người.
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
Định nghĩa văn hóa Đặc trưng Chức năng
Một hệ thống Tính hệ Tổ chức xã hội
thống
Các giá trị vật chất Tính giá trị Điều chỉnh xã
và tinh thần hội
Do con người sáng Tính nhân Giao tiếp
tạo sinh
Tích lũy qua quá Tính lịch sử Giáo dục
trình hoạt động
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.3. CẤU TRÚC CỦA HỆ THỐNG VĂN HÓA
Trần Ngọc Thêm: VH là hệ thống 4 thành tố
1. VH nhận thức :
- Những hiểu biết về vũ trụ: chuyển động của vũ trụ,
thời tiết …
- Những hiểu biết về con người: bản tính, cơ thể con
người…
2. Văn hóa tổ chức cộng đồng:
- Tổ chức đời sống tập thể: nông thôn, quốc gia, đô
thị
- Tổ chức đời sống cá nhân: tín ngưỡng, phong tục,
- Bài 1: VĂN HÓA VÀ VĂN HÓA HỌC
1.3. CẤU TRÚC CỦA HỆ THỐNG VĂN HÓA
Trần Ngọc Thêm: VH là hệ thống 4 thành tố
3. VH ứng xử với môi trường tự nhiên:
- Tận dụng môi trường: ăn uống, khai thác khoáng sản…
- Ứng phó với môi trường: thiên tai (đắp đê), thu ngắn
khoảng cách (giao thông), ứng phó với thời tiết (nhà cửa,
quần áo).
4. VH ứng xử với môi trường xã hội:
- Giao lưu và tiếp biến VH: tận dụng những giá trị VH
của các dân tộc khác: từ Hán Việt, y phục…
- Ứng phó với các dân tộc về quân sự, chính trị, ngọai
giao…
nguon tai.lieu . vn