Xem mẫu
- CHƯƠNG I
TỔNG QUAN VỀ VĂN HÓA HỌC
VÀ VĂN HÓA VIỆT NAM
I. Văn hóa
II. Định vị văn hóa Việt Nam
III. Tiến trình văn hóa Việt Nam
- I. VĂN HÓA
1. KHÁI NIỆM :
Văn hóa là một hệ thống hữu cơ các
giá trị vật chất và tinh thần do con
người sáng tạo và tích lũy qua quá trình
hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác
với môi trường tự nhiên và xã hội.
- 2. ĐẶC TRƯNG VÀ CHỨC NĂNG CỦA
VĂN HÓA :
ĐẶC TRƯNG CHỨC NĂNG
Tính hệ thống Chức năng tổ chức xã hội
Tính giá trị Chức năng điều chỉnh xã hội
Tính nhân sinh Chức năng giao tiếp
Tính lịch sử Chức năng giáo dục
- 3. PHÂN BIỆT CÁC KHÁI NIỆM :
VĂN VẬT VĂN HIẾN VĂN HÓA VĂN MINH
Chứa cả giá
Thiên về Thiên về Thiên về giá trị
trị vật
giá trị vật giá trị vật chất – kỹ
chất lẫn
chất tinh thần thuật
tinh thần
Chỉ trình độ phát
Có bề dày lịch sử
triển
Có tính dân tộc Có tính quốc tế
Gắn bó nhiều hơn
Gắn bó nhiều hơn với
với phương Tây
phương Đông nông nghiệp
đô thị
- 4.CẤU TRÚC HỆ THỐNG VH:
Văn hóa nhận thức
Văn hóa tổ chức cộng đồng
VH ứng xử với môi trg tự nhiên
VH ứng xử với môi trường xã hội
- II. ĐỊNH VỊ VĂN HÓA VIỆT NAM:
1. LOẠI HÌNH VĂN HÓA GỐC NÔNG
NGHIỆP :
Ứng xử với môi trường tự nhiên : sống định
canh định cư, tôn trọng và hòa hợp với thiên
nhiên.
Nhận thức: tư duy tổng hợp và biện chứng.
Tổ chức cộng đồng: theo nguyên t ắc trọng
tình, coi trọng cộng đồng.
Ứng xử với môi trường xã hội : dung hợp
trong tiếp nhận.
- 2. CHỦ THỂ VÀ THỜI GIAN VĂN HÓA
VN
Chủng Đông Nam Á : thời kỳ đồ đá giữa (khoảng
10.000 TCN).
Chủng Nam Á : cuối thời đá mới, đầu thời đại đồ
đồng (khoảng 5.000 năm TCN)
Chủ thể văn hóa Việt Nam : Thời đại đồ đồng (từ
thiên niên kỷ thứ II-> thiên niên kỷ thứ I TCN)
Dân tộc Việt Nam có 54 tộc người, tạo nên tính
thống nhất trong sự đa dạng của văn hóa.
- SỰ HÌNH THÀNH CÁC DÂN TỘC ĐÔNG NAM Á
CHỦNG INDONÉSIEN
( = Cổ Mã Lai, Đông Nam Á tiền sử)
AUSTRONÉSIEN CHỦNG NAM Á
( Nam Đảo) ( = Austrosiatic, Bách Việt)
Nhóm Chàm Nhóm Môn- Nhóm Việt- Nhóm Tày- Nhóm Mèo-
Khmer Mường Thái Dao
Chăm
Raglai M nông Việt Tày H’ mông
Ê đê Khmer Mường Thái (Mèo)
Chru Kơho Thổ Nùng Dao
Xtiêng Chứt Cao Lan Pà Thẻn
- 3. ĐỊA LÝ VÀ KHÔNG GIAN VĂN HÓA VN:
3.1. Địa lý :
Khí hậu : nhiệt đới ẩm, mưa nhiều => thuận lợi
cho nghề nông.
Địa hình : có nhiều sông ngòi, kênh rạch => nền
văn hóa nông nghiệp lúa nước phát triển.
Vị trí địa lý : là giao điểm của các nền văn hóa, văn
minh.
- 3.2. Không gian văn hóa Việt Nam :
Không gian gốc : khu vực cư trú của người
Bách Việt.
Được định hình trên nền không gian văn hóa
khu vực Đông Nam Á nên hội tụ đầy đủ mọi
đặc trưng của văn hóa khu vực.
- 4.
CÁC
VÙNG
VĂN
HÓA
VIỆT
NAM :
6 vùng
- 4.1. VÙNG VĂN HÓA TÂY
BẮC
Đặc điểm tự nhiên và xã hội :
Địa hình núi cao hiểm trở.
Có trên 20 tộc người (tộc Thái,
Mường chiếm đa số)
- 4.1. VÙNG VĂN HÓA TÂY
BẮC
Đặc điểm văn hóa
• Tín ngưỡng vật linh: thờ đủ loại hồn và các loại
thần
• Văn hóa nông nghiệp: hệ thống tưới tiêu
“Mương-Phai-Lái-Lịn”.
• Văn hóa nghệ thuật : nhạc cụ bộ hơi, những
điệu múa xòe và những bản trường ca bất hủ
(Tiễn dặn người yêu, Đẻ đất đẻ nước, Tiếng hát
làm dâu…)
• Nghệ thuật trang trí tinh tế trên trang phục, chăn
màn…
- 4.2. VÙNG VĂN HÓA VIỆT BẮC :
Đặc điểm tự nhiên và xã hội :
• Vị trí địa đầu đất nước, gắn liền với sự
nghiệp dựng nước và giữ nước của dân
tộc.
• Cư dân chủ yếu là người Tày, Nùng
- 4.2. VÙNG VĂN HÓA VIỆT BẮC :
Đặc điểm văn hóa :
• Tầng lớp trí thức hình thành sớm.
• Có hệ thống chữ viết riêng (Nôm Tày).
• Sinh hoạt văn hóa đặc thù là văn hóa chợ
(chợ phiên, chợ tình…)
• Văn học dân gian : phong phú, đa dạng,
đặc biệt là lời ca giao duyên.
- 4.3. VÙNG VĂN HÓA CHÂU THỔ BẮC BỘ:
Đặc điểm tự nhiên và xã hội :
• Đất đai trù phú, thời tiết bốn mùa
tương đối rõ nét.
• Là tâm điểm của con đường giao
lưu quốc tế.
• Cư dân chủ yếu là người Việt.
- 4.3. VÙNG VĂN HÓA CHÂU THỔ BẮC BỘ:
Đặc điểm văn hóa :
• Là cái nôi hình thành văn hóa Việt, bảo
lưu được nhiều giá trị văn hóa truyền
thống.
• Văn hóa dân gian phát triển rực rỡ
(truyện Trạng, hát quan họ, hát chèo,
múa rối…)
• Là nơi phát sinh nền văn hóa bác học
- 4.4. VÙNG VĂN HÓA DUYÊN HẢI TRUNG BỘ:
Đặc điểm tự nhiên và xã hội :
• Là vùng đất từ Đèo Ngang đến Bình
Thuận, đất đai khô cằn, khí hậu
khắc nghiệt.
• Là nơi giao lưu trực tiếp giữa người
Việt và người Chăm.
- 4.4. VÙNG VĂN HÓA DUYÊN HẢI TRUNG BỘ:
Đặc điểm văn hóa :
• Chứa nhiều dấu tích văn hóa Chăm.
• Văn hóa dân gian : là quê hương của
các điệu lý, điệu hò.
• Văn hóa Huế : tiêu biểu cho văn hóa
Việt Nam thế kỳ 19.
- 4.5. VÙNG VĂN HÓA TÂY NGUYÊN:
Đặc điểm tự nhiên và xã hội :
• Nằm trên sườn đông của dãy Trường
Sơn, gồm các tỉnh Kon Tum, Gia Lai,
Đắc Lắc, Lâm Đồng.
• Cư dân: khoảng 20 nhóm dân tộc,
thuộc hai nhóm ngữ hệ Môn-Khmer và
Mã Lai-Nam Đảo.
nguon tai.lieu . vn