Xem mẫu
HỌC VIỆN CÔNG NGHỆ BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG
BÀI GIẢNG
IT
CƠ SỞ TẠO HÌNH
PT
CDT1219
KHOA
THIẾT KẾ VÀ SÁNG TẠO ĐA PHƯƠNG TIỆN
TÁC GIẢ: ThS. Hà Thị Hồng Ngân
Hà Nội 07 – 2014
1
LỜI NÓI ĐẦU
Bài Giảng “Cơ sở tạo hình” được biên soạn nhằm phục vụ cho việc học tập của sinh viên
ngành Thiết kế và Sáng tạo Đa phương tiện – Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, với
ba đơn vị học trình. Nội dung của tài liệu đề cập đến (i) những vấn đề cơ bản của nhận thức
thị giác; (ii) các yếu tố tạo hình của nghệ thuật thị giác và (iii) một số nguyen tắc trong tạo
hình của nghệ thuật thị giác.
Hiện nay giáo trình về cơ sở tạo hình đã có nhiều, tuy nhiên đa phần đều được biên soạn
nhằm mục đích phục vụ riêng cho từng chuyên ngành. Vì vậy tài liệu này được biên soạn tổng
hợp và mở rộng phạm vi ứng dụng trong lĩnh vực của nghệ thuật thị giác.
Tài liệu được đánh số chương mục theo chữ số Ả rập, một số bảng biểu, hình vẽ được trích từ
các tài liệu tham khảo, một số ảnh tài liệu do tác giả tự xây dựng hoặc sưu tầm để tiện đối
chiếu thông tin. Trong tài liệu có sự tham khảo của một số giáo trình: Cơ sở tạo hình (Lê Huy
Văn – Trần Từ Thành), Cơ sở tạo hình (Đại học Kiến trúc Hà Nội), Design thị giác (KTS
Nguyễn Luận), Interior Design – Francis P.K. Ching, New York 1987…
Tác giả xin chân thành cám ơn Viện Công nghệ thông tin và truyền thông CDIT, Học viện
Công nghệ bưu chính viễn thông đã tạo điều kiện để tác giả hoàn thành tài liệu này.
Biên soạn
ThS. Hà Thị Hồng Ngân
PT
IT
Rất mong bạn đọc và các đồng nghiệp đóng góp ý kiến để bài giảng môn cơ sở tạo hình ngày
càng được hoàn thiện hơn trong những lần hiệu chỉnh sau.
2
MỤC LỤC
CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA NHẬN THỨC THỊ GIÁC ......................... 11
1.1.
Tổng quan về nhận thức thị giác ................................ Error! Bookmark not defined.
1.2. Lực thị giác .................................................................................................................... 12
1.2.1. Khái niệm Lực thị giác ............................................................................................ 12
1.2.2. Cường độ lực thị giác .............................................................................................. 14
1.2.3. Bài tập về cường độ lực thị giác.............................................................................. 16
1.3. Trường thị giác............................................................................................................... 16
1.3.1. Khái niệm ................................................................................................................ 16
1.3.2. Giới hạn trường thị giác .......................................................................................... 16
IT
1.3.3. Trường thị giác quy ước .......................................................................................... 17
1.3.4. Bài tập ứng dụng trường thị giác ............................................................................ 19
1.4. Cân bằng thị giác ........................................................................................................... 19
1.4.1. Khái niệm ................................................................................................................ 19
PT
1.4.2. Các yếu tố tác động đến sự cân bằng thị giác ......................................................... 21
1.4.3. Các cặp cân bằng thị giác ........................................................................................ 22
1.4.4. Bài tập về các cặp cân bằng thị giác........................................................................ 24
1.5. Hình Dạng thị giác ......................................................................................................... 25
1.5.1. Khái niệm ................................................................................................................ 25
1.5.2. Cách nhìn hình khái quát của mắt ........................................................................... 26
1.5.3. Các loại hướng của hình .......................................................................................... 27
1.6. Chuyển động thị giác ..................................................................................................... 28
1.6.1. Khái niệm chuyển động thị giác .............................................................................. 28
1.6.2. Bài tập chuyển động thị giác ................................................................................... 32
CHƯƠNG 2. CÁC YẾU TỐ TẠO HÌNH CỦA NGHỆ THUẬT THỊ GIÁC ......................... 33
2.1. Điểm, nét , diện trong tạo hình ...................................................................................... 33
2.1.1. Khái niệm về điểm, nét, diện................................................................................... 33
2.1.2. Hiệu quả rung .......................................................................................................... 38
2.1.3. Hiệu quả ảo.............................................................................................................. 39
2.1.4. Bài tập hiệu quả rung và hiệu quả ảo ...................................................................... 43
2.2. Phông và hình ................................................................................................................ 44
3
2.2.1. Vai trò của phông và hình ....................................................................................... 44
2.2.2. Các định luật phông hình ........................................................................................ 44
2.2.3. Bài tập tạo hình “lẫn lộn phông hình“ ..................................................................... 48
2.3. Hình khối ....................................................................................................................... 48
2.3.1. Khái niệm ................................................................................................................ 48
2.3.2. Các loại hình khối và cách gọi tên .......................................................................... 48
2.3.3. Bài tập hình khối trong không gian ......................................................................... 51
2.4. Ánh sáng ........................................................................................................................ 51
2.4.1. Phân loại ánh sáng ................................................................................................... 51
2.4.2. Ý nghĩa của ánh sáng khi kết hợp với hình khối và màu sắc .................................. 52
2.4.3. Bài tập phân tích ánh sáng....................................................................................... 55
2.5. Màu sắc .......................................................................................................................... 55
2.5.1. Bảng màu và cách pha màu ..................................................................................... 55
IT
2.5.2. Sắc độ, cường độ và gam màu ................................................................................ 59
2.5.3. Các yếu tố tâm lý về màu sắc .................................................................................. 60
2.5.4. Bài tập về màu sắc................................................................................................... 65
2.6. Không gian ..................................................................................................................... 66
2.6.1. Phối cảnh không gian .............................................................................................. 66
PT
2.6.2. Các hình thức bố cục không gian cơ bản ................................................................ 68
2.6.3. Bài tập dựng bố cục không gian theo các điểm tụ .................................................. 72
2.7. Chất liệu ......................................................................................................................... 72
2.7.1. Chất liệu trong tự nhiên ........................................................................................... 72
2.7.2. Cách tạo chất trong tạo hình .................................................................................... 72
2.7.3. Bài tập tạo chất ........................................................................................................ 75
2.8. Bố cục ............................................................................................................................ 76
2.8.1. Bố cục đăng đối (đối xứng) ..................................................................................... 76
2.8.2. Bố cục đường diềm ................................................................................................. 77
2.8.3. Bố cục dàn trải......................................................................................................... 77
2.8.4. Bố cục tự do ............................................................................................................ 78
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ NGUYÊN TẮC TRONG TẠO HÌNH ............................................... 80
CỦA NGHỆ THUẬT THỊ GIÁC............................................................................................. 80
3.1. Tỷ lệ ............................................................................................................................... 80
3.1.1. Tỷ lệ vàng ................................................................................................................ 80
3.1.2. Bài tập tạo hình theo tỷ lệ vàng ............................................................................... 83
4
3.2. Nhịp điệu........................................................................................................................ 83
3.2.1. Khái niệm ................................................................................................................ 83
1.2.2.
Các loại nhịp điệu trong tạo hình........................................................................ 84
3.2.3. Bài tập tạo hình theo nhịp điệu................................................................................ 84
3.3. Tương phản và tương tự................................................................................................. 84
3.3.1. Tương phản ............................................................................................................. 84
3.3.2. Tương tự (Vi biến) .................................................................................................. 86
3.3.3. Bài tập tạo hình tương phản và tương tự ................................................................. 89
3.4. Bài tập cuối khóa : " Tạo hình và phân tích tác phẩm tạo hình” ................................... 89
3.4.1. Hướng dẫn bài tập “Tạo hình tổng hợp“ ................. Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Thực hành bài tập “Tạo hình tổng hợp“ ................. Error! Bookmark not defined.
3.4.3. Hướng dẫn phân tích tác phẩm tạo hình ................. Error! Bookmark not defined.
PT
IT
3.4.4. Báo cáo phân tích bài tập “Tạo hình tổng hợp“ ...... Error! Bookmark not defined.
5
nguon tai.lieu . vn
BÀI GIẢNG
IT
CƠ SỞ TẠO HÌNH
PT
CDT1219
KHOA
THIẾT KẾ VÀ SÁNG TẠO ĐA PHƯƠNG TIỆN
TÁC GIẢ: ThS. Hà Thị Hồng Ngân
Hà Nội 07 – 2014
1
LỜI NÓI ĐẦU
Bài Giảng “Cơ sở tạo hình” được biên soạn nhằm phục vụ cho việc học tập của sinh viên
ngành Thiết kế và Sáng tạo Đa phương tiện – Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông, với
ba đơn vị học trình. Nội dung của tài liệu đề cập đến (i) những vấn đề cơ bản của nhận thức
thị giác; (ii) các yếu tố tạo hình của nghệ thuật thị giác và (iii) một số nguyen tắc trong tạo
hình của nghệ thuật thị giác.
Hiện nay giáo trình về cơ sở tạo hình đã có nhiều, tuy nhiên đa phần đều được biên soạn
nhằm mục đích phục vụ riêng cho từng chuyên ngành. Vì vậy tài liệu này được biên soạn tổng
hợp và mở rộng phạm vi ứng dụng trong lĩnh vực của nghệ thuật thị giác.
Tài liệu được đánh số chương mục theo chữ số Ả rập, một số bảng biểu, hình vẽ được trích từ
các tài liệu tham khảo, một số ảnh tài liệu do tác giả tự xây dựng hoặc sưu tầm để tiện đối
chiếu thông tin. Trong tài liệu có sự tham khảo của một số giáo trình: Cơ sở tạo hình (Lê Huy
Văn – Trần Từ Thành), Cơ sở tạo hình (Đại học Kiến trúc Hà Nội), Design thị giác (KTS
Nguyễn Luận), Interior Design – Francis P.K. Ching, New York 1987…
Tác giả xin chân thành cám ơn Viện Công nghệ thông tin và truyền thông CDIT, Học viện
Công nghệ bưu chính viễn thông đã tạo điều kiện để tác giả hoàn thành tài liệu này.
Biên soạn
ThS. Hà Thị Hồng Ngân
PT
IT
Rất mong bạn đọc và các đồng nghiệp đóng góp ý kiến để bài giảng môn cơ sở tạo hình ngày
càng được hoàn thiện hơn trong những lần hiệu chỉnh sau.
2
MỤC LỤC
CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN CỦA NHẬN THỨC THỊ GIÁC ......................... 11
1.1.
Tổng quan về nhận thức thị giác ................................ Error! Bookmark not defined.
1.2. Lực thị giác .................................................................................................................... 12
1.2.1. Khái niệm Lực thị giác ............................................................................................ 12
1.2.2. Cường độ lực thị giác .............................................................................................. 14
1.2.3. Bài tập về cường độ lực thị giác.............................................................................. 16
1.3. Trường thị giác............................................................................................................... 16
1.3.1. Khái niệm ................................................................................................................ 16
1.3.2. Giới hạn trường thị giác .......................................................................................... 16
IT
1.3.3. Trường thị giác quy ước .......................................................................................... 17
1.3.4. Bài tập ứng dụng trường thị giác ............................................................................ 19
1.4. Cân bằng thị giác ........................................................................................................... 19
1.4.1. Khái niệm ................................................................................................................ 19
PT
1.4.2. Các yếu tố tác động đến sự cân bằng thị giác ......................................................... 21
1.4.3. Các cặp cân bằng thị giác ........................................................................................ 22
1.4.4. Bài tập về các cặp cân bằng thị giác........................................................................ 24
1.5. Hình Dạng thị giác ......................................................................................................... 25
1.5.1. Khái niệm ................................................................................................................ 25
1.5.2. Cách nhìn hình khái quát của mắt ........................................................................... 26
1.5.3. Các loại hướng của hình .......................................................................................... 27
1.6. Chuyển động thị giác ..................................................................................................... 28
1.6.1. Khái niệm chuyển động thị giác .............................................................................. 28
1.6.2. Bài tập chuyển động thị giác ................................................................................... 32
CHƯƠNG 2. CÁC YẾU TỐ TẠO HÌNH CỦA NGHỆ THUẬT THỊ GIÁC ......................... 33
2.1. Điểm, nét , diện trong tạo hình ...................................................................................... 33
2.1.1. Khái niệm về điểm, nét, diện................................................................................... 33
2.1.2. Hiệu quả rung .......................................................................................................... 38
2.1.3. Hiệu quả ảo.............................................................................................................. 39
2.1.4. Bài tập hiệu quả rung và hiệu quả ảo ...................................................................... 43
2.2. Phông và hình ................................................................................................................ 44
3
2.2.1. Vai trò của phông và hình ....................................................................................... 44
2.2.2. Các định luật phông hình ........................................................................................ 44
2.2.3. Bài tập tạo hình “lẫn lộn phông hình“ ..................................................................... 48
2.3. Hình khối ....................................................................................................................... 48
2.3.1. Khái niệm ................................................................................................................ 48
2.3.2. Các loại hình khối và cách gọi tên .......................................................................... 48
2.3.3. Bài tập hình khối trong không gian ......................................................................... 51
2.4. Ánh sáng ........................................................................................................................ 51
2.4.1. Phân loại ánh sáng ................................................................................................... 51
2.4.2. Ý nghĩa của ánh sáng khi kết hợp với hình khối và màu sắc .................................. 52
2.4.3. Bài tập phân tích ánh sáng....................................................................................... 55
2.5. Màu sắc .......................................................................................................................... 55
2.5.1. Bảng màu và cách pha màu ..................................................................................... 55
IT
2.5.2. Sắc độ, cường độ và gam màu ................................................................................ 59
2.5.3. Các yếu tố tâm lý về màu sắc .................................................................................. 60
2.5.4. Bài tập về màu sắc................................................................................................... 65
2.6. Không gian ..................................................................................................................... 66
2.6.1. Phối cảnh không gian .............................................................................................. 66
PT
2.6.2. Các hình thức bố cục không gian cơ bản ................................................................ 68
2.6.3. Bài tập dựng bố cục không gian theo các điểm tụ .................................................. 72
2.7. Chất liệu ......................................................................................................................... 72
2.7.1. Chất liệu trong tự nhiên ........................................................................................... 72
2.7.2. Cách tạo chất trong tạo hình .................................................................................... 72
2.7.3. Bài tập tạo chất ........................................................................................................ 75
2.8. Bố cục ............................................................................................................................ 76
2.8.1. Bố cục đăng đối (đối xứng) ..................................................................................... 76
2.8.2. Bố cục đường diềm ................................................................................................. 77
2.8.3. Bố cục dàn trải......................................................................................................... 77
2.8.4. Bố cục tự do ............................................................................................................ 78
CHƯƠNG 3. MỘT SỐ NGUYÊN TẮC TRONG TẠO HÌNH ............................................... 80
CỦA NGHỆ THUẬT THỊ GIÁC............................................................................................. 80
3.1. Tỷ lệ ............................................................................................................................... 80
3.1.1. Tỷ lệ vàng ................................................................................................................ 80
3.1.2. Bài tập tạo hình theo tỷ lệ vàng ............................................................................... 83
4
3.2. Nhịp điệu........................................................................................................................ 83
3.2.1. Khái niệm ................................................................................................................ 83
1.2.2.
Các loại nhịp điệu trong tạo hình........................................................................ 84
3.2.3. Bài tập tạo hình theo nhịp điệu................................................................................ 84
3.3. Tương phản và tương tự................................................................................................. 84
3.3.1. Tương phản ............................................................................................................. 84
3.3.2. Tương tự (Vi biến) .................................................................................................. 86
3.3.3. Bài tập tạo hình tương phản và tương tự ................................................................. 89
3.4. Bài tập cuối khóa : " Tạo hình và phân tích tác phẩm tạo hình” ................................... 89
3.4.1. Hướng dẫn bài tập “Tạo hình tổng hợp“ ................. Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Thực hành bài tập “Tạo hình tổng hợp“ ................. Error! Bookmark not defined.
3.4.3. Hướng dẫn phân tích tác phẩm tạo hình ................. Error! Bookmark not defined.
PT
IT
3.4.4. Báo cáo phân tích bài tập “Tạo hình tổng hợp“ ...... Error! Bookmark not defined.
5