Bài giảng Chi tiết máy: Chương 1 và 2 - Nguyễn Văn Thạnh

MÔN HỌC
CHI TIẾT MÁY
GIẢNG VIÊN: NGUYỄN VĂN THẠNH
BỘ MÔN: THIẾT KẾ MÁY
KHOA CƠ KHÍ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA TP.HCM

CHƯƠNG 1 VÀ CHƯƠNG 2

- NHỮNG YÊU CẦU CHUNG
CỦA MÁY.
- NHỮNG CHỈ TIÊU THIẾT KẾ
MÁY VÀ CHI TIẾT MÁY
10/5/2009

GV:NGUYỄN VĂN THẠNH

2

NHÖ
CAÀ
CUÛ MAÙ
1.1. NHÖÕNG YEÂU CAÀU CHUNG CUÛA MAÙY (02)
Bao gồm nhöõng yeâu caàu chung veà thieát keá cheá taïo vaø vaän haønh.
NHÖ
CAÀ
VEÀ THIEÁ KEÁ CHEÁ TAÏO:
1.1.1. NHÖÕNG YEÂU CAÀU CHUNG VEÀ THIEÁT KEÁ CHEÁ TAÏO:

1)
2)
3)
4)

baû khaû
laø vieä
Ñaûm baûo khaû naêng laøm vieäc
Ñaûm baûûo tính coâng ngheää cao
ba
nghe
chuaå hoù
caùch hoù
Möùc ñoä tieâu chuaån hoùa, qui caùch hoùa cao
vaä lieä nhoû
Möùc ñoä tieâu hao nguyeân vaät lieäu nhoû

NHÖ
CAÀ
VEÀ VAÄ HAØNH:
1.1.2. NHÖÕNG YEÂU CAÀU CHUNG VEÀ VAÄN HAØNH:

1)
2)
3)
4)
5)
6)
7)

suaá maù
Naêng suaát maùy cao
Giaù thaønh maù thaá
Giaù thaønh maùy thaáp
Ñoä tin caääy cao
ca
Giaù thaønh
hôï lyù
Giaù thaønh gia coâng hôïp lyù
Chaá
ng
Chaát löôïng gia coâng cao6
Tyûû suaát lôïi nhuaän
Ty suaá lôï nhuaä
ng cuû maù
Tính cô ñoäng cuûa maùy

•

Ngoaøi nhöõng yeâu caàu treân maùy thieát keá caàn phaûi thoûa maõn caùc yeâu
caàu khaùc nhö: an toaøn, tieän lôïi, thaåm myõ vaø khoâng ñöôïc aûnh höôûng
ñeán moâi tröôøng xung quanh (khoâng oàn, khoâng gaây oâ nhieãm moâi
tröôøng).

10/5/2009

GV:NGUYỄN VĂN THẠNH

3

KHAÛ
LAØ VIEÄ CUÛ MAÙ VAØ
TIEÁ
1.2. KHAÛ NAÊNG LAØM VIEÄC CUÛA MAÙY VAØ CHI TIEÁT
MAÙY:
MAÙY:
Ñoä beàn, Ñoä cöùng, Ñoä beàn moøn, Ñoä oån ñònh dao ñoäng, ñoä chòu
nhieät, ñoä chính xaùc...
BEÀN:
1.2.1. ÑOÄ BEÀN:
KHAÙ NIEÄ
BAÛN:
1.2.1.1. KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN:
• Ñoä beàn laø khaû naêng baûo ñaûm cho maùy vaø chi tieát maùy khoâng bò bieán daïng
dö lôùn, gaõy hoûng hay beà maët laøm vieäc khoâng bò phaù huûy khi chòu taùc duïng
cuûa taûi troïng trong quaù trình laøm vieäc.
• Nhöõng daïng hoûng chuû yeáu lieân quan ñeán ñoä beàn cuûa chi tieát maùy:
• Bieán daïng deûo
Bieá daïng deû
• Phaù huûy do moûi
Phaù huû
moû
• Phaùù huûûy gioøøn
Pha hu gio
• Hoùa giaø (laõo hoùa)
Hoù giaø
hoù
• Tuøy theo daïng hoûng xaûy ra cho caû khoái vaät theå hay chæ treân beà maët tieáp xuùc
ngöôøi ta phaân bieät 2 loaïi ñoä beàn: ñoä beàn theå tích (ñoä beàn keùo, neùn, uoán,
xoaén, caét...) vaø ñoä beàn tieáp xuùc (daäp, tieáp xuùc).
• Khi tính toaùn ñoä beàn theå tích hay tieáp xuùc ngöôøi ta chuù yù ñeán tính chaát thay
ñoåi cuûa öùng suaát sinh ra trong chi tieát maùy: neáu öùng suaát khoâng ñoåi (taûi
troïng tónh) ta tính theo ñoä beàn tónh, neáu öùng suaát thay ñoåi ta tính theo ñoä beàn
moûi.
10/5/2009

GV:NGUYỄN VĂN THẠNH

4

TAÛ TROÏNG VAØ NG SUAÁ
1.2.1.2. TAÛI TROÏNG VAØ ÖÙNG SUAÁT (1)
a) Taûûi troïïng (kyùù hieääu chung laøø Q)
Ta tro ng ky hie
la
+ Löïc, moâmen do chi tieát maùy hoaëc boä phaän maùy tieáp nhaän
trong quaù trình laøm vieäc.
+ Taûi troïng taùc duïng leân chi tieát maùy coù theå laø khoâng ñoåi hoaëc
thay ñoåi:
Taû troïng
- Taûi troïng khoâng ñoåi (taûûi troïng tónh) : taûi troïng khoâng thay ñoåi
ta troïng nh)
theo thôøi gian hoaëc thay ñoåi khoâng ñaùng keå.
- Taûûi troïïng thay ñoåi: taûi troïng coù phöông, chieàu hay cöôøng ñoä thay
Ta tro ng
ñoåi theo thôøi gian.
- Taûûi troïïng va ñaäp: taûi troïng thay ñoåi ñoät ngoät (ñoät nhieân taêng
Ta tro ng
maïnh roài giaûm ngay töùc khaéc).

Trong tính toaùn ngöôøi ta coøn phaân bieät: taûi troïng danh
nghóa, taûi troïng töông ñöông vaø taûi troïng tính toaùn.
10/5/2009

GV:NGUYỄN VĂN THẠNH

5