Bài giảng Chăn nuôi trâu bò: Chương 3

NỘI DUNG MÔN HỌC CHĂN NUÔI TRÂU BÒ
Lợi nhuận

sinh sản
quản lí sinh
sản (4, 5)

Chuång tr¹i nu«i bß

năng suất
+

thức ăn (2)
+

• Yêu

sức khoẻ

+

• Các kiểu bố trí chuồng
thông dụng

chuồng trại
(3)

• Yêu cầu về các chi tiết
chuồng trại

giống
(1)

• Vệ sinh chuồng trại
• Các phương thức quản lý
trâu bò

kỹ thuật
chăn nuôi
(6, 7, 8, 9)

1

• Những yêu cầu và nguyễn tắc cơ bản về
chuồng trại
• Các bộ phân cần có của chuồng trại
• Bố trí mặt bằng
• Vị trí xây dựng
• Yêu cầu kỹ thuật về chuồng nuôi

home
3

Liªn th«ng gi÷a c¸c khu vùc trong tr¹i
bß s÷a

Chuồng
bò tơ

Nơi sản
xuất TA

Chuồng
Thú y

Bò CS
& đẻ

<

- T¹o cho tr©u bß ®−îc an toµn, tho¶i m¸i, dÔ chÞu khi ¨n uèng, ®i
l¹i vµ nghØ ng¬i.
- T¹o sù an toµn vµ thuËn tiÖn cho ng−êi ch¨n nu«i trong viÖc qu¶n
lý, ch¨m sãc, nu«i d−ìng ®µn tr©u bß.
- T¹o ra ®−îc tiÓu khÝ hËu tèt cho tr©u bß, h¹n chÕ tèi ®a nh÷ng t¸c
®éng xÊu cña thêi tiÕt khÝ hËu lªn c¬ thÓ chóng.
- §¶m b¶o vÖ sinh thó y vµ m«i tr−êng ®−îc tèt.
- §¶m b¶o liªn th«ng hîp lý gi÷a c¸c bé phËn trong toµn tr¹i (S¬
®å).
- TiÕt kiÖm chi phÝ x©y dùng vµ gi¶m thiÓu chi phÝ vËn hµnh s¶n
xuÊt.
- Sö dông ®−îc l©u dµi vµ æn ®Þnh.
4

C¸c bé phËn cÇn cã cña chuång tr¹i
tr©u bß

Chuồng
vắt sữa
Chuồng
bò sữa

2

Những yêu cầu chung về
chuồng trai

NHỮNG YÊU CẦU VÀ
NGUYÊN TẮC CƠ BẢN

Hệ thống
chất thải

cầu chung về chuồng

trại

5

- HÖ thèng cung cÊp thøc ¨n: Kho chøa vµ dông cô chÕ
biÕn thøc ¨n tinh vµ thøc ¨n th«, m¸y phèi trén vµ ph©n
phèi thøc ¨n, lèi ®i cÊp ph¸t thøc ¨n vµ m¸ng ¨n.
- HÖ thèng cÊp n−íc: Nguån n−íc, b¬m, bÓ chøa,
®−êng èng cÊp n−íc vµ m¸ng uèng.
- HÖ thèng ch¨m sãc qu¶n lý bß: C¸c « chuång nhèt
bß, s©n vËn ®éng, ®−êng ®i, thiÕt bÞ thó y, c¸c thiÕt bÞ
nhËp vµ xuÊt b¸n bß.
- HÖ thèng xö lý n−íc th¶i: R·nh tho¸t, hÖ thèng ao
l¾ng, ao l−u vµ khu vùc sö dông n−íc th¶i.
- HÖ thèng xö lý ph©n: ThiÕt bÞ thu dän vµ vËn chuyÓn
ph©n, thiÕt bÞ ñ vµ khu vùc sö dông ph©n.
- Khu vùc qu¶n lý/kinh doanh: V¨n phßng lµm viÖc,
cÇu c©n, n¬i ®ç xe vµ n¬i vui ch¬i gi¶i lao.
6
<

1

Bè trÝ mÆt b»ng chuång tr¹i
- Kh«ng nªn ®Ó ®−êng ®i, r·nh tho¸t, lèi
ra vµo cña bß c¾t ngang nhau.
- Kh«ng nªn lµm cæng ng¨n hay gãc hÑp
trªn ®−êng vËn chuyÓn vµ ph©n ph¸t
thøc ¨n.
- Dµnh diÖn tÝch ®Ó ph¸t triÓn vµ më réng
quy m« chuång tr¹i theo tõng giai ®o¹n
vÒ sau.
- V¨n phßng vµ cÇu c©n cÇn bè trÝ vµo n¬i
thuËn tiÖn ®Ó sao cho tÊt c¶ xe cé ra
vµo ®Òu ph¶i qua chç nµy.
- C¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ cÇn ®−îc thiÐt kÕ
cÈn thËn, phï hîp víi t×nh h×nh an ninh
cña tõng ®Þa ph−¬ng.

<

7

Vị trí xây dựng chuồng trại (1)

8

Vị trí xây dựng chuồng trại (2)
6. Lợi dụng địa hình? Không làm ngược lại.

1. Có đủ nước chất lượng tốt không?

Việc đào dắp san lấp rất tốn kém. Phải lợi dụng
độ dốc làm đường rãnh thoát nước.

Cần có 300 - 600 lít nước/bò/ngày
2. Nền đất có làm chuồng trại được không?

7. Điều kiện thời tiết phổ biến: nhiệt độ tối đa-tối
thiểu, lượng mưa, độ ẩm?

3. Hướng và tốc độ gió tự nhiên? (cần biết để
định hướng chuồng và tính tốc độ thông gió
tự nhiên).

8. Có đủ diện tích đất trồng cỏ không?
9. Có đủ diện tích đất để mở rộng quy mô không?

4. Thế đất và hướng mặt trời? (cần biết để
làm mái che và trồng cây bóng mát)

10. Những vấn đề môi trường liên quan đến quản
lý chất thải

5. Khả năng tiếp cận giao thông
9

10
11. Những quy định của địa phương và an ninh? <

Mét sè yªu cÇu kü thuËt chuång nu«i
- Th«ng giã:
-+ Mét s¸ng:
¸nh hÖ th«ng th«ng giã tèt sÏ:
• – Lo¹i trõ bôi, khÝ m¸i kÕt mïi h«i thèi khái chuång.
KÕt cÊu t−êng vµ ®éc vµ hîp víi h−íng chuång ph¶i
- MËt ®é nu«i
– Cung cã ®ñ ¸nh s¸ng tù nhiªn trong chuång.
®¶m b¶o cÊp ®ñ kh«ng khÝ s¹ch trong chuång.
• MËt ®é nu«i th−êng ®−îc tÝnh b»ng diÖn tÝch chuång
• – §iÒu hoµ ®−îc nhiÖt ®é vµ ®é phï kh«ng khÝ chuång
ChÕ ®é ¸nh s¸ng trong chuång Èm hîp sÏ ¶nh h−ëng
b×nh qu©n cho mçi con.
nu«i.
tèt tíi m«i tr−êng vÖ sinh thó y vµ trao ®æi chÊt cña gia
• Cã ¶nh h−ëng ®Õn søc s¶n xuÊt vµ søc khoÎ cña gia
sóc.
+ NÕu thiÕt hiÖu qu¶ chuång nãi chung.
sóc còng nh− kÕ tèt th×ch¨n nu«i mét tÇng th−êng
• §Ó ®¶m b¶o ®ñ ¸nh s¸ng nhiªnchuång cÇn chó ý ®Õn
chØ cÇn th«ng giã tù trong lµ tiÓu
• MËt ®é nu«i cã ¶nh h−ëng lín ®Õn ®ñ. khÝ hËu chuång
kho¶ng ®Êt trèng tr−íc chuång vµ c¸c c©y bãng m¸t
nu«i v× ¶nh h−ëng x©y kÝn vµ cã trÇn trong chuång.
+ Nh÷ng chuång®Õn ®é Èm, mïi vµ bôi thÊp th×
quanh chuång.
• ThiÕt kÕ mËt ®é nu«i ph¶i c¨n th«ng giã. kiÖn
th−êng ph¶i cãgi÷a thèng qu¹t cø vµo ®iÒu(nhµ) khÝ hËu,
• Kho¶ng c¸ch hÖ chuång víi d·y chuång
bªn
®é lín cña gia sóc.
ph¶i b»ng 1,5-2 lÇn chiÒu cao cña chuång.
• Theo tiªu chuÈn cña n−íc ngoµi diÖn tÝch chuång nu«i
• Nh÷ng chuång quay ra h−íng ®«ng-nam, tr−íc mÆt
cho 1 ®¬n vÞ bß (500kg) dao ®éng trong ph¹m vi 9-25m2.
chuång kh«ng cã nhµ cöa hay c©y cèi cao rËm che khuÊt
11
<
sÏ nhËn ®−îc nhiÒu ¸nh s¸ng cã lîi nhÊt.

12

2

Kiểu chuồng hai dãy đối đầu

Kiểu chuồng hai dãy

13

14

KiÓu chuång hai d·y (Israel)

KiÓu chuång hai d·y (Israel)

15

16

KiÓu chuång hai d·y
(Tuyªn Quang)

KiÓu chuång hai d·y
(Tuyªn Quang)

17

18

3

KiÓu chuång hai d·y
(Thanh Ho¸)

Kiểu chuồng một dãy

19

KiÓu chuång một d·y
(L©m §ång)

20

KiÓu chuång nhiÖt ®íi

21

home

22

H−íng chuång
• CÇn bè trÝ h−íng chuång phï hîp ®Ó tr¸nh m−a
t¹t, giã lïa, ®¶m b¶o che n¾ng, tho¸ng m¸t vµ
tho¸t n−íc tèt.
• Ph¶i tuú theo ®iÒu kiÖn ®Êt ®ai, ®Þa thÕ mµ chän
h−íng chuång sao cho høng ®−îc giã m¸t vµ
che ®−îc giã l¹nh mïa ®«ng (®Æc biÖt ®èi víi
chuång bª con).
• Th«ng th−êng nªn ®Ó chuång më (kh«ng t−êng)
vÒ phÝa nam hoÆc ®«ng nam ®Ó ®¶m b¶o cã ¸nh
s¸ng vµ th«ng tho¸ng tèt.
23

<

24

4

NÒn chuång
• DiÖn tÝch nÒn chuång (chç ®øng) ph¶i theo ®óng tiªu
chuÈn cho tõng lo¹i bß (4-8 m2/con).
• NÒn chuång ph¶i cao h¬n mÆt ®Êt bªn ngoµi kho¶ng
40-50cm ®Ó n−íc m−a kh«ng thÓ trµn vµo chuång.
• NÒn chuång cã thÓ ®−îc l¸t b»ng g¹ch hoÆc l¸ng bª
t«ng. MÆt nÒn chuång kh«ng gå ghÒ, nh−ng còng
kh«ng tr¬n tr−ît, cã ®é dèc hîp lý (1-3%), thoai tho¶i
vÒ r·nh tho¸t n−íc ®Ó b¶o ®¶m tho¸t n−íc dÔ dµng khi
déi röa.
• Chç bß ®øng vµ n»m nghØ tèt nhÊt lµ tr¶i nÒn b»ng
th¶m cao su hay c¸t ®Ó cho bß ®−îc tho¶i m¸i.
<

25

T−êng chuång

M¸i chuång

• T−êng chuång ®Ó tr¸nh m−a h¾t vµ ng¨n tr©u bß.
• T−êng cã ¶nh h−ëng lín ®Õn tiÓu khÝ hËu chuång nu«i.
• B×nh th−êng t−êng nªn më h−íng ®«ng-nam ®Ó høng
giã m¸t vµ che t©y-b¾c ®Ó ch¾n giã l¹nh (®Æc biÖt n¬i bß
®Î vµ nu«i bª).
• §èi víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu cña miÒn Nam, cã thÓ kh«ng
cÇn x©y t−êng xung quanh chuång.
• T−êng cã thÓ x©y b»ng g¹ch, ®¸, b»ng tÊm bª-t«ng (cã
cét trô), b»ng gç hay mét sè vËt liÖu kh¸c tuú theo ®iÒu
kiÖn cô thÓ.
• BÒ mÆt t−êng ph¶i ®¶m b¶o dÔ dµng quÐt röa tiªu ®éc
khi cÇn thiÕt.
• MÆt trong cña t−êng nªn quÐt v«i tr¾ng, võa ®¶m b¶o vÖ
sinh võa t¹o ra bÒ mÆt ph¶n chiÕu ¸nh s¸ng trong
chuång tèt.
< 27

Ảnh hưởng của vật liệu làm mái
đến hiệu quả chống nóng

Bức xạ dưới mái
(Kcal/m2/h)

• M¸i chuång che m−a n¾ng vµ
®iÒu hoµ tiÓu khÝ hËu xung quanh
c¬ thÓ gia sóc.
• §é cao cña m¸i cÇn ph¶i tÝnh to¸n
sao cho kh«ng bÞ m−a h¾t vµ giã
l¹nh thæi vµo.
• M¸i che cã thÓ lîp ngãi hay tranh
®Ó gi÷ m¸t. M¸i t«n hay
fibroxim¨ng rÊt nãng.
• §èi víi nh÷ng chuång lín, khÈu
®é m¸i réng th× cã thÓ ph¶i dïng
m¸i t«n, nh−ng cÇn lµm m¸i cao
vµ tho¸ng.

Các kiểu mái chuồng

28

M¸ng ¨n

Vật liệu
dẫn nhiệt kém

Vật liệu
dẫn nhiệt kém
+ phủ nylon

80 oC

50 oC

30 oC

760

535

420

Vật liệu
dẫn nhiệt cao

Nhiệt độ dưới mái

26

Tôn, nhôm

Gỗ, tranh, tre

- CÇn ph¶i cã m¸ng ¨n trong chuång vµ
c¶ ngoµi s©n.
-M¸ng ¨n x©y b»ng g¹ch l¸ng bª t«ng.
- C¸c gãc cña m¸ng ¨n ph¶i l−în trßn vµ
tr¬n nh½n.
- §¸y m¸ng cã lç tho¸t n−íc ®Ó thuËn
tiÖn cho viÖc röa m¸ng.
- Thµnh m¸ng phÝa trong (phÝa bß ¨n) b¾t
buéc ph¶i thÊp h¬n thµnh m¸ng ngoµi.

Chất dẻo
29

30

5