Xem mẫu
- NGUỒN THỨC ĂN
• THỨC ĂN XANH
THỨC ĂN & NUÔI DƯỠNG • THỨC ĂN Ủ XANH
• CỎ KHÔ
• CỦ QUẢ
• PHỤ PHẨM CÂY TRỒNG
• PHỤ PHẨM CHẾ BIẾN
• THỨC ĂN BỔ SUNG
contents
thøc ¨n XANH Thức ăn xanh hoà thảo
Ngon và giàu năng lượng giải phóng năng lượng dần
dần từ 3 loại gluxít
• Cỏ xanh là thức ăn chiến lược của trâu bò
là thứ chiế lượ củ là khẩu phần
khẩ phầ - đường từ thân cây
cơ sở
sở cho ăn được càng nhiều càng tốt
đượ cà nhiề cà tố - tinh bột từ hạt
• Bò ăn tự do khoảng10% thể trọng
10% thể trọ - xenluloza từ thân cây và các lõi (ít hoá gỗ)
Thức ăn xanh hä ®Ëu TRỒNG CỎ
• Tính toán diện tích trồng cỏ =>
– Căn cứ vào nhu cầu về thức ăn thô xanh của bò: khoảng
10% thể trọng theo VCT hay 2% thể trọng theo VCK
– Căn cứ vào năng suất của cỏ: phụ thuộc giống cỏ, đất
trồng và trình độ thâm canh
– Khả năng của các nguồn thức ăn thay thế
Leucaena leucocephala Trichanthera gigantea
• Chọn giống cỏ trồng =>
– Căn cứ đặc điểm thổ nhưỡng và khí hậu thời tiết
• Thường sử dụng như là thức ăn bổ sung protein
– Đặc điểm của các giống cỏ có thể tìm được
• Có thể chứa chất kháng dinh dưỡng. – Kinh nghiệm trồng cỏ ở địa phương
- Ví dụ về tính toán diện tích trồng cỏ
THỨC ĂN Ủ XANH
Tính diện tích cỏ cần trồng để nuôi 10 bò sữa HF
- Giả sử bò có khối lượng bình quân là 500 kg/con
- Cỏ định trồng là cỏ voi, ước tính năng suất 180
tấn/ha/năm
Cách tính:
-Nhu cầu: 500kg/con x 10% x10 con x365 ngày/năm
= 182 500 kg/năm
- Diện tích cỏ voi cần trồng = 182 500//180 000 = 1 ha
<
Thức ăn có thể ñ chua
Mục đích ủ xanh?
• Cá t−¬i:
Phụ phẩm xanh
– Cá voi
100
– Cá tù nhiªn…
Ủ chua
• Th©n l¸ c©y ng«:
TA thừa
Nhu cầu – Sau thu b¾p non
– Cây ng« gieo dµy
Sản lượng cỏ
0
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
• Phụ phẩm khác:
– Ngọn lá mía
Bảo quản dự trữ thức ăn – Thân lá l¹c
– Ngän l¸ s¾n…
Khö ®éc (l¸ s¾n, cao lương…)
Dụng cụ dùng để ủ chua Chuẩn bị nguyên liệu ủ
• Nguyên liệu ủ
– Số lượng thức ăn dự định ủ
– Tình trạng thức ăn
• Xanh, non (nhiều nước) Phơi
héo
• Già, khô: trộn thêm cỏ non…
– Chặt, thái nhỏ 2-4cm
• Các chất bổ sung:
– Cám (Bột ngô, sắn): 2-3%
– Rỉ mật: 2-3%
– Muối: 0,5%
• Ủ c©y ng« cã b¾p xanh kh«ng cÇn thªm rØ mËt vµ
c¸m
- Kü thuËt
ñ chua b»ng tói nylon Bước 3: Cho nguyên liệu đã
được thái vào túi nylon theo
Bước 1: Chuẩn bị túi ủ từng lớp dày khoảng 20cm rồi
• Cắt túi ủ: 2,5-3,5m dài ??? nén
• Kiểm tra túi ủ (có bị thủng
không…)
• Buộc chặt đầu dưới của túi
Bước 4: Tưới rỉ mật và rắc các
chất bổ sung (cám, bột sắn…)
lên mỗi lớp rồi nén chặt cho đến
Bước 2: Chuẩn bị nguyên liệu và khi đầy
dụng cụ
• Chặt, thái nhỏ (2-4 cm)
• Chuẩn bị các chất bổ sung
(theo số lượng thức ăn ủ)
Bước 5: Rải một lớp rơm khô lên trên thức ăn ủ Kiểm tra chất lượng thức ăn ủ
chua rồi dùng dây cao su buộc chặt miệng túi
Thức ăn ủ có chất lượng tốt: Mùi chua nhẹ, màu vàng sáng
Thức ăn kém chất lượng: Mùi lạ, màu đen hoặc bị mốc
Bước 6: Để nơi râm mát, tránh
nước mưa và chuột cắn làm
hỏng túi và thức ăn ủ chua
Lấy thức ăn ủ chua Sử dụng thức ăn ủ chua
Kiểm tra thức ăn ủ chua xem
có bị mốc không Tập cho bò ăn dần
Lấy vừa đủ lượng cho bò ăn
Đậy và buộc kín sau mỗi lần Có thể cho ăn 5-7kg/100 kg thể trọng
lấy
Lưu ý: Đối với bò sữa không cho ăn trước khi vắt sữa
- CỎ KHÔ Lợi ích của việc dự trữ cỏ khô
• Dự trữ thức ăn lâu dài
• Phương pháp đơn giản
• Không cần đầu tư nhiều trang thiết bị
• Trâu bò ăn được nhiều, không gây rối
loạn tiêu hoá
Nguyên liệu làm cỏ khô Kỹ thuật làm khô cỏ
• Loại cỏ: Cỏ tự nhiên, cỏ trồng có thân cành nhỏ,
ít mọng nước
• Cắt cỏ ở giai đoạn tối ưu
• Thời gian cắt cỏ: lúc cỏ mới ra hoa (28 – 42 • Phơi khô cho đến lúc còn 85% chất khô:
ngày tái sinh) – Rải đều và mỏng phơi dưới nắng 4-5 giờ
25 – Cào dồn cỏ thành băng để phơi 2– 3 ngày
– Lúc có mưa nên gom cỏ thành đống, che phủ giữ
20
cho cỏ khỏi mất phẩm chất.
Protein
15 – Tránh phơi quá nắng, cỏ sẽ mất nhiều chất dinh
B¾t ®Çu
dưỡng, nhất là vitamin
10 Kho¸ng mïa m−a
• Cỏ khô phẩm chất tốt giữ được màu xanh,
5 thân, cuống và lá đều mềm và có mùi thơm dễ
0
chịu.
Cất trữ cỏ khô Sử dụng cỏ khô
• Đánh đống: nơi cao ráo, lót cành • Trâu bß cã thÓ ¨n tù do ®−îc kho¶ng 2,5-3
cây, dá, xỉ than, hoặc dùng gạch và
cành cây, tre để kê giá đánh đống.
kg cá kh«/100kg thÓ träng
Cỏ tốt xếp ở giữa và nén chặt, phía • Không nên cho ăn quá 50% thức ăn thô
trên để dốc thành mái cho thoát trong khẩu phần
nước, có thể dùng rơm, rạ, cỏ xấu
phủ lên trên. • Nên phối hợp với cỏ xanh, thức ăn ủ chua,
• Kho chứa: Cỏ khô chiếm thể tích thức ăn tinh, củ quả, rỉ mật và phụ phẩm
lớn (14-15 m3/tấn). Muốn tăng sức chế biến rau quả.
chứa của nhà kho thì bó cỏ thành
bó, tốt nhất là dùng máy đóng bánh
(chỉ còn 6 m3/tấn).
- CỦ QUẢ RƠM RẠ
• Củ quả tươi chøa nhiều n−íc (70-90%). • Cã hµm l−îng x¬ cao (36-42%), protein
thÊp (3-5%), mì rÊt thÊp (1-2%), vitamin
• Protein, mì, kho¸ng vµ xenluloza thÊp vµ c¸c chÊt kho¸ng nghÌo nµn.
• Chøa nhiÒu gluxit dÔ tiªu ho¸, chñ yÕu • Tû lÖ tiªu ho¸ vËt chÊt kh« cña r¬m thÊp
lµ ®−êng vµ tinh bét. (30-40%) do v¸ch tÕ bµo r¬m bÞ lignin ho¸
cao.
• Chøa nhiÒu vitamin C, c¸c lo¹i cñ qu¶
cã mµu vµng nh− cµ rèt, bÝ ®á chøa nhiÒu • Khi cho ¨n r¬m nªn bæ sung rØ mËt, urª
caroten. (nÕu kh«ng xö lý), cá xanh hay c¸c phô
• Khi cho ¨n qu¸ nhiÒu lªn men nhanh phÈm kh¸c dÔ lªn men nh»m tèi −u ho¸
ho¹t ®éng cña vi sinh vËt d¹ cá
chãng giảm pH dạ cỏ kh«ng nªn
cho ¨n nhiÒu cïng lóc • Nªn ñ kiÒm hoá (rơm kh« hoÆc t−¬i)
tr−íc kho cho ¨n
<
Gi¶i ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng sö dông
r¬m r¹ lµm thøc ¨n cho GSNL
DỰ TRỮ • Bæ sung dinh d−ìng bÞ thiÕu (N, S, P, CHO dÔ tiªu)
KÝch thÝch t¨ng sinh VSV d¹ cá => t¨ng tû lÖ tiªu
BỔ SUNG KIỀM HOÁ ho¸ vµ thu nhËn thøc ¨n th«
Mùa vụ
T¨ng vµ c©n b»ng dinh d−ìng chung cho vËt chñ
Mất cân bằng Lignin hoá • Xö lý ph¸ vì c¸c liªn kÕt phøc t¹p trong v¸ch tÕ bµo
dinh dưỡng
T¨ng tû lÖ tiªu ho¸ do VSV vµ enzym cña chóng dÔ
tiÕp xóc h¬n víi c¬ chÊt (CHO)
T¨ng l−îng thu nhËn do t¨ng tèc ®é ph©n gi¶i ë d¹
cá vµ t¨ng ®é mÒm.
back
CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO KHẢ NĂNG SỬ DỤNG RƠM CHO TRÂU BÒ
C¸c ph−¬ng ph¸p xö lý
B¶n chÊt cña xö lý r¬m r¹
ChÊt «xy ho¸, SO2, nÊm
Phô phÈm x¬
t¸c dông hoµ tan
Xö lý LIGNIN LIGNIN
CÇu nèi
kiÒm yÕu
NaOH
Ho¸ häc
VËt lý Sinh häc
NH3
•Xót
•Ng©m •V«i •ChÕ phÈm enzym
•NghiÒn •Hydroxit kali •NÊm
CÇu nèi kh¸ng
•Viªn •Hydroxit am«n kiÒm Xö lý thuû
•Luéc •Am«niac nhiÖt
•HÊp cao ¸p •Ur ª HEMIXELULOZA >150oC
•ChiÕu x¹ •Cacbonat natri
•Clorit natri
•KhÝ clorin axit 4-0-metyl
axit p-cumaric
glucoronic arabinoza
•§i«xit sunphua hay ferulic
- Xö lý b»ng NaOH Xö lý b»ng am«ni¾c
• Ph−¬ng ph¸p
• Ph−¬ng ph¸p
+ Xö lý b»ng khÝ am«ni¾c: KhÝ NH3 ®−îc b¬m vµo c¸c ®èng hay
+ Ph−¬ng ph¸p Beckman: ng©m r¬m trong dung dich NaOH 1,5% trong 3 cuén r¬m ®−îc phñ kÝn b»ng plastic (30-35kg/tÊn r¬m)
ngµy sau ®ã röa b»ng n−íc
+ Xö lý b»ng am«ni¾c ho¸ láng: dung dÞch am«ni¾c ®−îc b¬m ®èng
+ Ph−¬ng ph¸p nhóng nhanh (dip treatment): ng©m r¬m trong dung dÞch r¬m cho ch¶y tõ trªn xuèng vµ NH3 sÏ bèc h¬i x©m nhËp vµo r¬m
NaOH 1,5% trong 30-60 phót, vít lªn cho ch¶y r¸o n−íc (vµo bÓ ng©m) vµ ñ
trong 4-5 ngµy • −u ®iÓm
+ Xö lý kh«: R¬m nghiÒn ®−îc trén víi dung dÞch NaOH ®Ëm ®Æc + T¨ng tû lÖ tiªu ho¸ cao
(30ml/100g), sau ®ã ®−îc trung hoµ b»ng axit photphoric. + Bæ sung NPN
• −u ®iÓm + T¨ng l−îng thu nhËn
+ T¨ng tû lÖ tiªu ho¸ cao • Nh−îc ®iÓm
+ T¨ng l−îng thu nhËn + Yªu cÇu ph−¬ng tiÖn vµ h¹ tÇng cë së phøc t¹p
• Nh−îc ®iÓm + Kh«ng an toµn
+ G©y « nhiÔm ®Êt vµ m«i tr−êng do Na th¶i ra tõ n−íc röa, ph©n, n−íc tiÓu. + Nguyªn liÖu ®¾t vµ kh«ng s½n cã ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn.
+ Gia sóc uèng nhiÒu n−íc => ph©n lo·ng, −ít nªn chuång => thèi mãng + G©y « nhiÔm m«i tr−êng do NH3
+ NaOH g©y ¨n mßn ph−¬ng tiÖn, dông cô, gia sóc vµ ng−êi + Cã thÓ sinh ®éc tè nÕu xö lý ë nhiÖt ®é cao vµ cã nhiÒu ®−êng
+ Nguyªn liÖu ®¾t vµ kh«ng s½n cã ë c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn.
Xö lý b»ng urª
• Nguyªn lý Xö lý r¬m b»ng urª
urªaza
CO(NH2)2 + H20 2NH3 + CO2
• Ph−¬ng ph¸p
ñ kÝn urª (4-5%) víi r¬m (®é Èm 40-60%) trong 10-30 ngµy (tuú nhiÖt
®é)
• −u ®iÓm
+ T¨ng tû lÖ tiªu ho¸ r¬m
+ Bæ sung NPN
+ Kh«ng bÞ mèc
+ T¨ng l−îng thu nhËn
+ S½n cã, an toµn, kü thuËt ®¬n gi¶n
• Nh−îc ®iÓm
+ L·ng phÝ N
+ §ßi hái nhiÖt ®é cao vµ urªaza (tù nhiªn hoÆc bæ sung)
+ HiÖu qu¶ kinh tÕ phô thuéc nhiÒu vµo gi¸ urª
Xö lý b»ng v«i Xö lý b»ng v«i + urª
• Ph−¬ng ph¸p • Ph−¬ng ph¸p
+ Ng©m r¬m trong n−íc v«i: t−¬ng tù nh− xö lý víi NaOH ñ kÝn urª (2%) vµ v«i (3% CaO) víi r¬m (®é Èm 40-60%) trong
+ ñ r¬m víi v«i: r¬m ®−îc trén ®Òu víi v«i (Ca(OH)2 hoÆc CaO) vµ 10-30 ngµy (tuú nhiÖt ®é)
n−íc (40-80 kg/ 100 kg r¬m) vµ ñ trong 2-3 tuÇn. • −u ®iÓm
• −u ®iÓm + T¨ng tû lÖ tiªu ho¸ r¬m cao
+ V«i rÎ tiÒn vµ s½n cã
+ Bæ sung c¶ NPN vµ Ca
+ T¨ng tû lÖ tiªu ho¸ cao (nÕu ñ)
+ Bæ sung Ca + Kh«ng bÞ mèc
+ T¨ng l−îng thu nhËn + T¨ng l−îng thu nhËn
+ An toµn vµ kh«ng g©y « nhiÔm m«i tr−êng + Nguyªn liÖu s½n cã, an toµn, kü thuËt ®¬n gi¶n
• Nh−îc ®iÓm
+ Gi¶m N vµ Ca d− so víi xö lý urª hay v«i riªng rÏ
+ T¨ng tû lÖ tiªu ho¸ kh«ng nhiÒu nÕu ng©m nhanh
• Nh−îc ®iÓm
+ V«i khã hoµ tan vµ kh«ng bèc h¬i => khã trén ®Òu
+ DÔ bÞ mèc + V«i cã thÓ øc chÕ urªaza
+ L−îng thu nhËn kh«ng æn ®Þnh + Khã trén ®Òu v«i víi r¬m
@@
- Kỹ thuật xử lý rơm bằng urê Dụng cụ để ủ rơm
Tăng tỷ lệ tiêu hoá • Bể xây
Bò ăn được nhiều rơm hơn
Cung cấp thêm đạm cho bò
Nếu ủ rơm tươi:
• Không mất công phơi • Tói nylon
• ít phụ thuộc vào thời tiết
• Giữ được các chất dinh
dưỡng
Ủ rơm trong túi nylon
Chuẩn bị
• Nguyên liệu ủ: Bước 1: Cân rơm, tính lượng đạm urê và lượng nước
– Ủ rơm khô: 100 kg rơm khô + 4kg u rê + 80-100 lít nước sạch cần thiết
– Rơm tươi: 100 kg rơm tươi + 1,5kg u rê + 1 kg vôi bột (nếu có)
Bước 2: Chuẩn bị túi ủ (Cắt túi ủ: 2,5-3,5m, kiểm tra túi ủ (có bị
thủng không…) và buộc chặt đầu dưới của túi
• Dụng cụ ủ: Túi nylon hoặc bể …
• Dây buộc túi (ủ bằng túi) hoặc bạt phủ (nếu ủ bằng bể)
Bước 3: Cho rơm vào túi ủ, mỗi lớp dày khoảng 20 cm. Thời gian sử dụng và kiểm tra
- Rơm khô: Hoà urê vào nước và tưới đều lên rơm chất lượng
- Rơm tươi: Rắc urê trực tiếp lên rơm tươi
• Rơm ủ sau 2 tuần (mùa hè) hoặc 3 tuần (mùa đông) có
thể sử dụng cho bò ăn.
• Rơm ủ có chất lượng tốt: Màu nâu, vàng và có mùi hắc
• Lấy ra nhanh và buộc túi ngay không để bay mất
amoniac
Bước 4: Dùng chân nén chặt cho đến khi đầy túi và buộc kín túi
Để nơi râm mát
tranh hỏng túi
nylon
- Sử dụng cho bò ăn CÁC PHỤ PHẨM KHÁC
• Tập cho bò ăn
─ Sáng không cho bò ăn cỏ
─ Bốc rơm, tãi ra cho bay bớt mùi hắc
─ Trộn đều với cỏ cho bò ăn, có thể trộn lẫn rỉ mật để • Cây ngô sau
tăng tính ngon miệng
thu bắp
• Khi bò ăn quen không cần tãi ra nữa • Ngon lá mía
• Cho ăn tự do theo khả năng • Thân lá lạc
• Ngọn lá sắn
• …
<
Cây ngô sau thu bắp Ngọn lá mía
• ChiÕm tõ 10-18% tæng
Thiếu TA thô
sinh khèi c©y mÝa phía xanh
• C©y ng« giµ sau thu b¾p cã thÓ
trên mặt đất
xö lý urª ®Ó kiÒm ho¸ t−¬ng tù
nh− ®èi víi r¬m ®Ó lµm thøc ¨n • Thu hoạch mang tính Sản lượng ngọn
mía
vô ®«ng cho tr©u bß. mùa vụ (tháng 10 năm
Sản lượng cỏ
trước đến tháng 3 năm xanh
• C©y ng« sau khi thu b¾p non Nhu cầu TA thô
sau), xanh
(ng« bao tö hay ng« quµ) cã thÓ
4 5 6 7 8 9 10 11 12 1 2 3
dïng lµm nguån thøc ¨n xanh rÊt tháng
tèt cho tr©u bß.
• MÆc dï hµm l−îng x¬ cao (40-43%) nh−ng ngän l¸ mÝa l¹i
• C©y ng« sau khi thu b¾p non
chøa mét l−îng ®¸ng kÓ dÉn xuÊt kh«ng ®¹m thÝch hîp cho qu¸
còng cã thÓ ñ chua ®Ó b¶o qu¶n
tr×nh lªn men vµ cã thÓ dïng ®Ó ñ chua để bảo quản được lâu
®−îc l©u dµi nh»m cho ¨n ngoµi
sau vụ thu hoạch.
vô thu ho¹ch.
Thân lá lạc Ngọn lá sắn
• Giµu protein (18-20% VCK)
• C©y l¹c khi thu ho¹ch cñ vÉn
cßn xanh vµ giµu chÊt dinh • Chøa ®éc tè xyanoglucozit.
d−ìng, ®Æc biÖt cã hµm l−îng • NÊu chÝn lµm gi¶m bít ®éc tè, nh−ng
protein th« kh¸ cao (15-16%) tiªu tèn nhiÒu chÊt ®èt vµ lao ®éng.
• Mét sµo l¹c cã thÓ thu ®−−îc • ñ chua cã thÓ lo¹i bá gÇn nh−− hoµn
300-400kg th©n c©y l¹c. toµn ®éc tè, l¹i dù tr÷ ®−îc l©u dµi.
• Vô thu ho¹ch l¹c lµ th¸ng 6-7 • Cã thÓ thu ngän l¸ s¾n (bÎ ®Õn phÇn cßn
m−a nhiÒu nªn c©y l¹c rÊt dÔ bÞ l¸ xanh) tr−íc khi thu ho¹ch cñ 20-30
thèi háng. ngµy kh«ng ¶nh h−−ëng ®Õn n¨ng suÊt vµ
• Cã thÓ biÕn c©y l¹c theo ph−¬ng chÊt l−îng cñ s¾n.
ph¸p ñ chua, dù tr÷ ®−−îc hµng • Mét sµo s¾n cã thÓ thu ®−îc 200-250kg
n¨m lµm thøc ¨n cho tr©u bß. ngän l¸ s¾n t−¬i.
<
- Rỉ mật Bã bia
• Sản lượng bằng khoảng 1/3 sản lượng đường sản xuất. • Lµ s¶n phÈm t¸ch ra sau khi lªn men bia.
• RØ mËt ViÖt nam cã hµm l−îng vËt chÊt kh« 68,5-76,7%, • B· bia t−¬i lµ thøc ¨n nhiÒu n−íc, cã mïi
pr«tªin th« xÊp xØ 1,8 %. th¬m vµ vÞ ngon
• Ngoµi ra, nã cßn chøa nhiÒu nguyªn tè kho¸ng ®a l−îng • Hµm l−îng đạm, kho¸ng, vitamin (chñ
vµ vi l−îng, rÊt cÇn thiÕt cho bß yÕu lµ vitamin nhãm B) cao trong VCK:
protein th« (23,5-27%), lipit (6,2-
• Dïng bæ sung n¨ng l−îng, ®Æc biÖt lµ cho khÈu phÇn c¬ 6,5%), x¬ th« (14,0-15,5%), kho¸ng (3,7-
së lµ thøc ¨n th« chÊt l−îng thÊp. 4%).
• Bæ sung trùc tiÕp cïng víi thøc ¨n th« hay bæ sung d−íi • X¬ trong b· bia rÊt dÔ tiªu kÝch thÝch
d¹ng b¸nh dinh d−ìng tæng hîp cïng víi urª vµ kho¸ng. VSV ph©n gi¶i x¬ trong d¹ cá.
• Kh«ng nªn cho bß ¨n qu¸ nhiÒu (trªn 2kg/con/ngµy) vµ • Thay thÕ kh«ng qu¸ 1/2 l−îng thøc ¨n
nªn cho ¨n r¶i ®Òu tinh (cø 4,5kg b· bia cã gi¸ trÞ t−¬ng ®−¬ng
víi 1kg thøc ¨n tinh) vµ kh«ng nªn cho ¨n
trªn 15kg/con/ngµy).
Bã dứa Bã sắn
• Lµ phô phÈm cña qu¸ tr×nh chÕ biÕn
• Gåm chåi ngän cña qu¶ døa, vá tinh bét s¾n tõ cñ s¾n.
cøng ngoµi, nh÷ng vôn n¸t trong qu¸
tr×nh chÕ biÕn døa và b· døa Ðp. • Chøa nhiÒu tinh bét (kho¶ng 60%)
• Cø 3 kg nguyªn liÖu cho 2 kg phô nh−ng l¹i nghÌo chÊt ®¹m.
phÈm.
• Cho bß ¨n b· døa nhiÒu bß th−êng bÞ • B· s¾n t−¬i cã vÞ h¬i chua, trâu bò thÝch
r¸t l−ìi. ¨n. Cã thÓ cho bß ¨n kho¶ng 10-15
• Hµm l−îng chÊt x¬ cao nh−ng kg/con/ngày.
nghÌo protein.
• Cã hµm l−îng ®−êng dÔ tan cao nªn • Khi sö dông b· s¾n nªn trén vµ cho ¨n
thuËn lîi cho qu¸ tr×nh lªn men nªn thªm urª hoÆc b· ®Ëu nµnh.
cã thÓ ñ chua.
• Cã thÓ ủ chua để dù tr÷ ®−îc kh¸ l©u.
• Có thể thay thÕ mét phÇn thøc ¨n
th« xanh trong khÈu phÇn cña gia • Cã thÓ ph¬i, sÊy kh« ®Ó lµm nguyªn
sóc nhai l¹i
liÖu phèi chÕ thøc ¨n hçn hîp.
Hạt bông Khô dầu
• Có hµm l−îng protein vµ lipit cao • Là phô phÈm cßn l¹i sau khi chiÕt t¸ch dÇu tõ c¸c lo¹i
• X¬ t−¬ng ®−¬ng víi cá vÒ møc ®é tiªu ho¸ ë d¹ cá h¹t cã dÇu: kh« dÇu l¹c, kh« dÇu ®Ëu t−¬ng, kh« dÇu
• Tû lÖ ph©n gi¶i protein trong dạ cỏ cao. b«ng, kh« dÇu võng, kh« dÇu dõa.
• Cã ®éc tè gosypol cã thÓ ¶nh h−ëng xÊu ®Õn ho¹t lùc • Lµ lo¹i thøc ¨n cung cÊp n¨ng l−îng vµ bæ sung ®¹m.
cña vi sinh vËt d¹ cá. • Hµm l−îng ®¹m vµ gi¸ trÞ n¨ng l−îng tuú thuéc vµo
• Møc bæ sung chØ d−íi 150g/kg thøc ¨n. c«ng nghÖ t¸ch chiÕt dÇu còng nh− nguyªn liÖu ban ®Çu.
• ChÕ biÕn, ®Æc biÖt lµ xö lý nhiÖt, cã thÓ lµm t¨ng tû lÖ • Th−êng chøa Ýt canxi, phètpho
lipit vµ protein kh«ng bÞ ph©n gi¶i ë d¹ cá vµ gi¶m • Cã thÓ cho ¨n riªng rÏ nh− mét thøc ¨n bæ sung hoÆc
gosypol tù do. trén víi mét sè lo¹i thøc ¨n kh¸c thµnh thøc ¨n tinh hçn
• NghiÒn vµ kiÒm ho¸ cã thÓ lµm t¨ng tû lÖ tiªu ho¸ cña hîp
h¹t b«ng
- Cám gạo THỨC ĂN BỔ SUNG
• Lµ phô phÈm xay x¸t g¹o.
• Thµnh phÇn ho¸ häc vµ gi¸ trÞ dinh d−ìng phô
• Mục đích:
thuéc vµo quy tr×nh xay x¸t thãc, thêi gian b¶o – Cân bằng dinh dưỡng cho khẩu phần cơ sở
qu¶n c¸m.
• C¸m g¹o míi cã mïi th¬m, vÞ ngät, gia sóc nhai – Đáp ứng nhu cầu sản xuất của gia súc cao sản
l¹i thÝch ¨n.
– Khắc phục thiếu cỏ xanh trong vụ đông xuân
• NÕu ®Ó l©u, dÇu trong c¸m sÏ bÞ oxy ho¸, c¸m
trë nªn «i, khÐt, cã vÞ ®¾ng, thËm chÝ bÞ vãn côc,
bÞ mèc vµ kh«ng dïng ®−îc n÷a. Xay xát
• Một số loại thức ăn bổ sung
• Cã thÓ coi lµ lo¹i thøc ¨n cung cÊp n¨ng l−îng – Thức ăn tinh
vµ ®¹m.
• Dïng c¸m g¹o bæ sung cho khÈu phÇn x¬ th«
– Urê
cã t¸c dông bæ sung dinh d−ìng vµ kÝch thÝch – Hỗn hợp khoáng
tiªu ho¸ x¬.
– Bánh đa dinh dưỡng cỏ
< <
Thức tinh và sức khoẻ của bò
Thøc ¨n tinh Quá nhiều thức ăn tinh giàu năng lượng
⇒ hạ pH dạ cỏ do sản xuất nhiều axít lactic (nhiễu axít )
⇒ giảm nhai lại ⇒ thành dạ cỏ hoá sừng (có thể các rối loạn thần kinh và
• Hµm l−îng n−íc vµ x¬ thÊp;
các chứng bệnh về chân)
• Chøa nhiÒu ®¹m, bét ®−êng, chÊt
bÐo, c¸c chÊt kho¸ng vµ vitamin Giải pháp :
• Tû lÖ tiªu ho¸ cao.
Nên cho ăn rải đều thức ăn tinh và cân bằng năng lượng khẩu phần
• ChØ nªn dïng ®Ó bæ sung dinh
d−ìng khi thøc ¨n th« xanh kh«ng Nên duy trì 1 tỉ lệ cỏ phù hợp trong khẩu phần để duy trì sự hoạt động
®¸p øng ®ñ. của dạ cỏ (> 40% cỏ khô hoặc > 55% thức ăn ủ tươi)
• Cho ¨n qu¸ nhiÒu lµm bß bÞ rèi
lo¹n tiªu ho¸, bÞ c¸c bÖnh vÒ trao Cần phải tránh cho ăn quá nhiều năng lượng vào cuối chu kì vắt sữa
®æi chÊt vµ ch©n mãng, và có chửa để hạn chế sự béo quá của bò, là nguyên nhân gây ra các
• Cho ¨n r¶i cµng ®Òu trong ngµy hậu quả đến sinh sản và bộ máy sinh sản
cµng tèt.
Công thức thức ăn tinh tham khảo
Urª
cho nông hộ
Nguyªn liÖu C«ng thøc 1 C«ng thøc 2
C¸m g¹o, tÊm 35 35 • Lµ nguån bæ sung NPN khi c¸c lo¹i thøc
Bét s¾n 10 30 ¨n kh¸c kh«ng cung cÊp ®ñ N.
Bét ng« 30 - • Urª = 281% CP
Kh« dÇu c¸c lo¹i 10 20 N = 45% urª
Bét c¸ ( gi¶m thu
Muèi an - 1 nhËn thøc ¨n
Premix kho¸ng vµ vitamin 0,5 -
Céng 100 100
- Nguyên tắc bổ sung urê Urê và rỉ mật
- ChØ sö dông khi khÈu phÇn thiÕu ®¹m. khối « rỉ mật – urê »
- Ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c chÊt dÔ lªn men (bét, ®−êng,
cá xanh).
- §èi víi nh÷ng con bß tr−íc ®ã ch−a ¨n urª th× cÇn cã
thêi gian lµm quen: hµng ngµy cho ¨n tõng Ýt mét vµ thêi
gian lµm quen kÐo dµi tõ 5 ®Õn 10 ngµy. bổ sung thức ăn nghèo năng lượng và đạm
- ChØ sö dông urª cho bß tr−ëng thµnh, kh«ng sö dông
cho bª v× d¹ cá ch−a ph¸t triÓn hoµn chØnh. ⇒ Amoniac có nguồn gốc từ phân giải urê là một
- Ph¶i cho ¨n nhiÒu lÇn trong ngµy. Nªn trén ®Òu víi c¸c nguồn đạm trực tiếp trong dạ cỏ
thøc ¨n kh¸c.
- Kh«ng hoµ urª vµo n−íc cho bß uèng trùc tiÕp hay cho ⇒ Phát huy tác dụng tốt nhất khi kết hợp với nguồn
¨n víi bÇu bÝ (v× trong ®ã cã nhiÒu men urªaza). năng lượng lên men nhanh trong dạ cỏ–nguồn năng
lượng phù hợp nhất là rỉ mật
Hỗn hợp khoáng Bánh dinh dưỡng tổng hợp
• Canxi, phốt pho và natri là những
• Thµnh phÇn chñ yÕu cña b¸nh
khoáng quan trọng hàng đầu
dinh d−ìng gåm: rØ mËt (cung cÊp
• Các loại khoáng vi lượng quan trọng n¨ng l−îng), urª (cung cÊp
• Cách bổ sung: protein) vµ c¸c chÊt kho¸ng.
+ Trén c¸c chÊt kho¸ng víi nhau theo nh÷ng tû lÖ
nhÊt ®Þnh gäi lµ premix kho¸ng. Sau ®ã dïng hçn • C¸c chÊt ®én, c¸c chÊt kÕt dÝnh
hîp kho¸ng nµy trén vµo c¸c lo¹i thøc ¨n tinh, víi tû t¹o thuËn lîi cho viÖc Ðp thµnh
lÖ 0,2-0,3% hoÆc bæ sung vµo khÈu phÇn hµng ngµy
víi l−îng 10-40g cho mçi con. b¸nh vµ lµm cho b¸nh xèp: v«i,
+ Trén c¸c thµnh phÇn kho¸ng víi nhau vµ víi c¸c
chÊt mang (chÊt ®én) nh− ®Êt sÐt, xi m¨ng... Sau ®ã xim¨ng, vá l¹c xay nhá, bét b·
hçn hîp ®−îc ®ãng thµnh b¸nh, lµm kh« gäi lµ ®¸ mÝa, r¬m nghiÒn ...
liÕm. §¸ liÕm nµy ®−îc ®Æt trong chuång nu«i, trªn
b·i ch¨n (d−íi gèc c©y) ®Ó bß liÕm tù do. <
GIẢI QUYẾT THỨC ĂN THÔ VỤ ĐÔNG:
TẠI SAO VÀ BẰNG CÁCH NÀO? KHẨU PHẦN NUÔI DƯỠNG
KHẨ PHẦ DƯỠ
Ủ XANH CỎ KHÔ • Yêu cầu của khẩu phần
• Những thông tin cần
biết khi lập khẩu phần
• Cơ cấu khẩu phần
• Bổ sung dinh dưỡng
• Xây dựng khẩu phần
TẬN THU PHỤ PHẨM TẬN THU CỎ TỰ NHIÊN TRỒNG CÂYCỎ ĐÔNG contents
- YÊU CẦU CỦA KHẨU PHẦN
NHỮNG THÔNG TIN CẦN BIẾT
• Con vật ăn hết và đủ no Xơ/Bột/Đường Khoáng Urê Protein • Nhu cầu dinh dưỡng đầy đủ của con
• Cung cấp đủ dinh dưỡng vật
cho VSV dạ cỏ và vật chủ N • Khả năng thu nhận và giới hạn sử
Vi sinh dụng các loại thức ăn
• Khai thác tối đa thức ăn vật
Dạ cỏ • Thành phần dinh dưỡng và đặc điểm
sẵn có và rẻ tiền tiêu hoá của các loại thức ăn sử dụng
• An toàn Năng lượng Khoáng Protein • Giá của các loại thức ăn có thể khai
• Tiện lợi và khả thi thác
• Phương pháp tính toán/phần mềm
• Kinh tế phối hợp khẩu phần
@
THÀNH PHẦN VÀ GIÁ TRỊ DINH DƯỠNG
NHU CẦU DINH DƯỠNG CỦA BÒ (Ví dụ)
CỦA THỨC ĂN (Ví dụ)
Khèi Chu San xuÊt UFL PDI Ca P VCK CP UFL PDIE PDIN Ca P
l−îng kú /ngµy g/ ngµy g/ ngµy g/ ngµy Lo¹i thøc an (%) (%) (g/kg) (g/kg) (%) (%)
350 Kg 1&2 Duy tri 3,9 305 21 18
Kh« dÇu l¹c 90,80 45,54 0,95 167 295
+ Thai th¸ng 7 5,5 440 40 27 C¸m lo¹i 1 87,58 15,00 0,88 98 107 0,14 0,67
+ Thai th¸ng 8 6,2 540 45 30
C¸m lo¹i 2 90,45 13,00 0,90 94 96 0,19 0,93
+ Thai th¸ng 9 7,2 560 50 35
B· dong riÒng 15,05 0,68 0,15 10 4 0,05 0,03
+ 5l 6,6 585 42 26
Ngän mÝa 18,04 0,86 0,12 11 5 0,06 0,04
+ 10 l 8,6 805 63 34
RØ mËt 63,06 1,58 0,94 57 10 0,46 0,09
+ 15 l 10,6 1025 74 43
Thøc an Con cß 90,08 15,30 0,90 150 125 1,26 0,75
+ 20 l 12,6 1250 95 52
B· bia 25,20 7,54 0,16 58 58 0,07 0,16
CƠ CẤU KHẨU PHẦN
Bæ sung dinh d−ìng
Điều quan trọng hàng đầu là khai thác tối đa các
nguồn thức ăn thô sẵn có làm khẩu phần cơ sở và
CÇn c©n b»ng dinh d−ìng cho 2
bổ sung tối thiểu cần thiết để tối ưu hoá hoạt động ®èi t−îng:
VSV dạ cỏ nhằm đáp ứng được nhu cầu duy trì và • VSV d¹ cá: lµ t¸c nh©n chuyÓn
một mức sản xuất nhất định ho¸ c¸c thµnh phÇn cña thøc ¨n
thµnh c¸c nguån dinh d−ìng cho
KP cơ sở (hiệu chỉnh) = KP cơ sở + Bổ sung tối thiểu vËt chñ (nh− ABBH, protein
VSV)
Ngoài ra, cần bổ sung sản xuất để cho phép đạt • VËt chñ: ngoµi nguån dinh
d−ìng cung cÊp nhê tiªu ho¸ d¹
được tiềm năng di truyền của con vật
cá cã thÓ cÇn thªm c¸c chÊt dinh
d−ìng tho¸t qua khi nhu cÇu
dinh d−ìng t¨ng cao (s¶n xuÊt)
Khẩu phần = KP cơ sở (hiệu chỉnh) + Bổ sung sản xuất
- Bổ sung sản xuất
Bæ sung dinh d−ìng cho thøc ¨n
th« chÊt l−îng thÊp
Thường dùng thức ăn tinh hỗn
• Bæ sung ®Ó tèi −u ho¸ ho¹t ®éng cña VSV d¹ cá hợp để bổ sung sản xuất
– Urª, rØ mËt, b· bia, thøc ¨n giµu protein
– Thức ăn xanh (cỏ hoad thảo, họ đậu)
– B¸nh dinh d−ìng tæng hîp (N, n¨ng l−îng, S, P, …)
Từ thành phần và giá trị dinh dưỡng của thức ăn tinh hỗn
• Bæ sung dinh d−ìng tho¸t qua cho nhu cÇu s¶n
xuÊt
– Nh÷ng thøc ¨n protein cã tû lÖ tho¸t qua cao: bét c¸, hợp tính toán số lượng cần cho ăn dựa vào sức sản xuất
kh« dÇu thùc vËt, protein ®−îc b¶o vÖ
– N¨ng l−îng tho¸t qua: ngò cèc nghiÒn mÞn hay xö lý của từng con (thường tính 1 kg thức ăn tinh đủ cho sản
– Kho¸ng ®a vµ vi l−îng: Ca, P, Mg, …
- Thức ăn tinh Khẩu phần trộn hoàn chỉnh (TMR)
• Cho ăn càng nhiều lần/ngày và
rải càng đều càng tốt
pH
Ăn tinh nhiều lần/ngày
150 L
6
40 L
Ăn tinh 2 lần/ngày
•TĂ thô Hạt & TĂ tinh
Tóm tắt các nguyên tắc cho ăn
Nước uống
• Thức ăn thô xanh phải cắt ngắn, trộn đều với nhau, cho ăn rải đều
trong ngày, không hạn chế về số lượng.
• Đủ (luôn sẵn có, uống tự do) • Thức ăn tinh chia ra càng nhiều bữa càng tốt, các bữa cách đều
• Sạch nhau, mỗi bữa không quá 2 kg/bò.
• Thức ăn bổ sung khoáng cần trộn đều với thức ăn tinh. Hỗn hợp
• Lành khoáng bổ sung có thể dùng dưới dạng đá liếm.
• Tốt nhất là trộn đều tất cả các loại thức ăn với nhau để cho bò ăn
• Ngon (TMR).
• Cho ăn càng nhiều lần trong ngày càng tốt để kích thích bò ăn
nhiều và đảm bảo có thức ăn liên tục có sẵn cho bò ăn, nhất là vào
ban đêm và sáng sớm.
• Nước uống phải luôn luôn có sẵn và cho uống tự do.
• Khi thay đổi thức ăn mới phải thay đổi từ từ bằng cách giảm dần
thức ăn cũ và tăng dần thức ăn mới để vi sinh vật dạ cỏ và gia súc
quen dần.
nguon tai.lieu . vn