Xem mẫu
- BÀI 6 CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG VÀ NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG A. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU 1. Mục đích - Trang bị cho người học những kiến thức về vị trí, vai trò công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng - Giúp cho người học nắm được các nguyên tắc, phương châm tiến hành công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng - Trang bị cho người học nắm đuợc những vấn đề nghiệp vụ công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng 2. Yêu Cầu Trên cơ sở những kiến thức mà học viên đã được trang bị, Học viên cần phải không ngừng học tập, nghiên cứu nhằm góp phần nắm chắc nghiệp vụ công tác đảng để có thể thực hành và xử lý các tình huống gặp trong quá trình công tác. B. KẾT CẤU NỘI DUNG, PHÂN CHIA THỜI GIAN, TRỌNG TÂM CỦA BÀI 1. Kết cấu nội dung, phân chia thời gian I. VAI TRÒ, ĐẶC ĐIỂM CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG ( 45 PHÚT ) 1. Một số khái niệm cơ bản ( 15 phút ) 2. Vị trí, vai trò công tác tư tưởng ( 15 phút ) 3. Đặc điểm công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng ( 15 phút ) II. NGUYÊN TẮC VÀ PHƯƠNG CHÂM TIẾN HÀNH CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG ( 90 PHÚT ) 1. Nguyên tắc ( 45 phút ) 1
- 2. Phương châm tiến hành công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng (45 phút) III. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG ( 90 PHÚT ) 1. Nhiệm vụ công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng ( 45 phút ) 2. Lực lượng, phương pháp và hình thức tiến hành công tác tư tưởng ở tổ chức cơ sở đảng ( 45 phút ) 2. Xác định phần trọng tâm của bài - Mục II ( 2 tiết ) - Mục III ( 2 tiết ) C. PHƯƠNG PHÁP GIẢNG VÀ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC - Thuyết trình - Đặt câu hỏi, trao đổi, so sánh, liên hệ thực tiễn - Bảng, phấn, máy chiếu D. TÀI LIỆU PHỤC VỤ SOẠN GIẢNG - Giao trình Trung cấp lý luận Chính trị- Hành chính. NXB lý luận chính trị 2006 - Nghị quyết TW 3 khóa VII - Nghị quyết 09, Bộ chính trị khóa VII - Nghị quyết TW 5, TW 6 lần 2 khóa VIII - Nghị quyết TW 5, TW9, TW10 khóa IX - Nghị quyết TW 5, khóa X E. NỘI DUNG CÁC BƯỚC LÊN LỚP VÀ PHÂN CHIA THỜI GIAN 1. Bước 1: Ổn định lớp ( 3 phút ) 2. Bước 2: Kiểm tra bài cũ ( 10 phút ) • Câu hỏi: - Nêu quan điểm của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ trong th ời kỳ đ ẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. 2
- - Nghiệp vụ công tác cán bộ của Đảng ở cơ sở trong giai đoạn hiện nay cần quan tâm những vấn đề gì. • Trả lời: - Quan điểm của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa cần tập trung vào một số nội dung cơ bản: xác định cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách m ạng, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng; xây dựng đội ngũ cán bộ ph ải xu ất phát từ chiến lược phát triển kinh tế- xã hội và bảo vệ tổ quốc, yêu cầu nhiệm vụ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất n ước; quán triệt quan điểm giai cấp công nhân của Đảng; gắn việc xây dựng đội ngũ cán bộ với công tác xây dựng, đổi mới cơ chế, chính sách... - Trong giai đoạn hiện nay, nghiệp vụ công tác cán b ộ c ủa Đ ảng ở c ơ s ở cần tập chung vào một số vấn đề sau: xác định tiêu chuẩn cán bộ cơ s ở; xây dựng quy hoạch cán bộ cơ sở; đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cơ sở; thực hiện tốt quy chế công tác cán bộ của tổ chức cơ sở đảng; đổi mới, chỉnh đốn tổ chức bộ máy làm công tác tổ chức cán bộ ở cơ sở. 3. Bước 3: Giảng bài mới ĐẶT VẤN ĐỀ - Công tác chính trị, tư tưởng là hoạt động lãnh đạo quan trọng hàng đầu của Đảng nhằm nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn để xây dựng thành chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng. - Trong mọi thời kỳ cách mạng, công tác tư tưởng của Đảng nói chung và của tổ chức cơ sở đảng nói riêng có vị trí đặc biệt quan trọng đối với sự nghiệp lãnh đạo của Đảng, góp phần xây dựng, truyền bá chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng, thiết thực đi vào đời sống. I. VAI TRÒ, ĐẶC ĐIỂM CÔNG TÁC TƯ T ƯỞNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG 1. Một số khái niêm cơ bản 3
- Để nghiên cứu vị trí, vai trò của công tác tư t ưởng, chúng ta c ần làm rõ một số khái niệm liên quan như: tư tưởng là gì, công tác tư tưởng là gì ? Đặt câu hỏi: tư tưởng là gì ? Trong cuộc sống hàng ngày chúng ta th ường nghe thấy các từ ng ữ như tư tưởng phong kiến, tư tưởng trọng nam khinh nữ hay tư tưởng cách mạng tiến bộ. v.v… Vậy tư tưởng là gì ? Khái niệm tư tưởng: Tư tưởng là sự phản ánh hiện thực trong ý thức, là bi ểu hi ện của con người đối với thế giới xung quanh. Tư tưởng là phạm trù thuộc về kiến trúc thượng tầng của xã h ội, tư tưởng do chế độ xã hội, điều kiện sinh hoạt vật chất của xã hội quy định. - Trong xã hội có giai cấp thì bao giờ tư tưởng cũng mang tính giai cấp, nó biểu hiện lợi ích vật chất của giai cấp trong xã hội: Ví dụ như trong xã hội tư bản có 2 giai cấp chủ yếu mâu thuẫn với nhau đó là giai cấp tư sản và giai cấp công nhân, do đó trong xã h ội này cũng xuất hiện tư tưởng của giai cấp công nhân - nó bi ểu hi ện l ơi ích c ủa giai cấp công nhân đối với giai cấp tư sản, họ cũng có tưởng tư s ản của họ. - Tư tưởng giữ vai trò chỉ đạo hành động của mỗi con người Tư tưởng mang tính chất tiến bộ, cách mạng sẽ tạo ra hành đ ộng tiến bộ cách mạng đem lại lợi ích cho con người. Mác viết “khi tư tưởng lý luận thâm nhập vào quần chúng sẽ biến thành sức mạnh vật chất” Tư tưởng bảo thủ, lạc hậu dẫn đến hành động lạc h ậu –đó là nguyên nhân làm cho xã hội chậm phát triển: ví dụ tư tưởng trọng nam khinh nữ làm cho việc thực hiện chính sách dân số của Đảng và nhà nước được thực hiện kém hiệu quả. 4
- Trong quá trình đi lên chủ ngĩa xã hội ở nước ta hiện nay, việc truyền bá chủ ngĩa Mác-Lênin ,tư tưởng Hồ Chí Minh đến cán b ộ đ ảng viên và quần chúng nhân dân là việc rất cần thiết. Công tác tưởng của Đảng là gì ? Công tác tư tưởng là hoạt động của bản thân Đảng, hay nói cách khác thì Đảng là chủ thể của công tác tư tưởng và khách th ể h ướng t ới đó chính là cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân trong xã hội. Nội dung của hoạt động công tác tư tưởng là việc tiến hành tuyên truyền chủ nghĩa Mác-Lênin, tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước Công tác tư tưởng là hoạt động chính trị quan trọng do Đ ảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, có nhiệm vụ bảo vệ, phát tri ển, truy ền bá chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước, thông tin có định hướng của Đảng trên tất cả mọi mặt của đời sống xã hội. Công tác tư tưởng nhằm xây dựng ý th ức xã hội chủ nghĩa, định hướng giá trị xã hội đúng đắn góp ph ần xây dựng thế giới quan khoa học và nhân cách người cộng sản, thúc đ ẩy họ tự giác, tích cực tham gia vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hi ện đ ại hóa đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa. 2. Vị trí, vai trò công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở Đảng Xuất phát từ tầm quan trọng của lý luận đối với sự nghiệp cách mạng. Công tác tư tưởng là bộ phận cấu thành đặc biệt quan trọng trong toàn bộ hoạt động của Đảng - Công tác tư tưởng là hoạt động lãnh đạo quan tr ọng hàng đ ầu của Đảng nhằm nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, phát tri ển cương lĩnh, đường lối, chính sách của Đảng. Bản thân Đảng luôn không ngừng tự đổi mới cả tư duy trí tu ệ và hoạt động thực tiễn của mình. Việc nghiên cứu lý luận, tổng kết th ực ti ễn, 5
- áp dụng lý luận vào thực tiễn đề ra đường lối, chính sách, động viên, cổ vũ toàn Đảng, toàn dân thực hiện thắng lợi mục tiêu đề ra – đó chính là công tác tư tưởng trong hoạt động lãnh đạo của Đảng. - Công tác tư tưởng là một trong nh ững ph ương th ức lãnh đ ạo ch ủ yếu, có vị trí quan trọng hàng đầu trong hoạt động lãnh đạo của Đảng Sự lãnh đạo của Đảng đối với xã hội có thể bằng nhiều phương thức lãnh đạo khác nhau • lãnh đạo bằng đường lối,chính sách, nghị quyết… • lãnh đạo bằng công tác cán bộ, thông qua đội ngũ đảng viên • bằng công tác kiểm tra, giám sát…. Tuy nhiên, trong nhiều phương thức lãnh đạo đó thì công tác tư tưởng luôn là phương thức lãnh đạo có vai trò lãnh đạo hàng đ ầu, đó chính là sự giáo dục, thuyết phục, động viên đối với cán b ộ, đ ảng viên, qu ần chúng nhân dân thực hiện theo mục tiêu của Đảng đề ra. Lý luận đóng vai trò trong việc xác định mục tiêu cho hoạt động, là kim chỉ nam cho hoạt động thực tiễn, vì vậy trong thực tiễn của cách mạng nước ta Đảng ta đã tiến hành công tác tư tưởng đến toàn bộ cán bộ, đảng viên và mọi tầng lớp nhân dân, từ sức mạnh tinh thần biến nó thành sức mạnh vật chất to lớn để đánh thắng 2 kẻ thù xâm l ược gi ải phóng dân t ộc, thống nhất đất nước. Mác nói “lý luận cũng sẽ trở thành lực lượng vật chất, một khi nó thâm nhập vào quần chúng” (C.Mác-Ăngnghen toàn tập, nxb CTQG, H 2001.t1, tr 580). Lênin chỉ rõ : “nâng cao sự giác ngộ của quần chúng hiện nay cũng như bất cứ lúc nào, vẫn là nền tảng và nội dung chủ yếu của toàn bộ công tác của chúng ta” (Lênin toàn tập.nxb Tiến bộ M.1980 .t13,tr 472) Hiện nay công tác tư tưởng của Đảng ta nhằm truyền bá chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, cương lĩnh, chính 6
- sách của Đảng , xây dựng thế giới quan khoa học, bồi dưỡng lý tưởng, lẽ sống, niềm tin, định hướng giá trị đúng đắn thúc đẩy con người hành đ ộng tích cực và sáng tạo thực hiện mục tiêu, lý tưởng của Đảng, xây d ựng đ ời sống văn hóa, con người mới, xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư t ưởng, t ổ ch ức và đạo đức. Xem xét vai trò của công tác tư tưởng chính là làm rõ vai trò c ủa công tác tư tưởng đối với sự nghiệp cách mạng của quần chúng. Công tác tư tưởng là nhân tố quan trọng hàng đầu góp phần vào thành công của sự nghiệp cách mạng - Công tác tư tưởng tạo nên sự thống nh ất ý chí và hành đ ộng, t ạo nên sức mạng chính trị tinh thần to lớn trong Đảng và toàn xã h ội, góp phần xứng đáng vào thắng lợi của sự nghiệp cách mạng. Tư tưởng chỉ đạo hành động của con người, cho nên việc tiến hành công tác tư tưởng của Đảng nhằm làm cho cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân có tư tưởng tiến bộ, cách mạng, khoa h ọc, tin và làm theo đ ường lối chính sách của Đảng, tuân thủ pháp luật của Nhà nước xây dựng thành công Xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Là lĩnh vực trọng yếu để xây dựng, bồi dưỡng n ền t ảng t ư tưởng chính trị, bảo vệ chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính sách của Đảng, khẳng định tính tiên phong v ề chính trị, lý luận, trí tuệ, văn hóa, đạo đức của Đảng. Đi trước, mở đường trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ tổ quốc Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần X, Đảng ta đã đưa ra đành giá về vai trò của công tác tư tưởng: “Công tác tư tưởng đã góp phần nâng cao nhận thức, tính tích cực của cán bộ, đảng viên, nâng cao niềm 7
- tin của nhân dân vào đường lối đổi mới, tạo sự th ống nh ất trong Đ ảng và sự đồng thuận trong xã hội góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, giữ vững ổn định chính trị-xã hội”. Nghị quyết TW5 khóa X xác định công tác tư tưởng,lý luận, báo chí trong tình hình mới là : “Công tác tư t ưởng là nhi ệm v ụ c ủa toàn Đảng, của tất cả đảng viên, trước hết là cấp ủy các c ấp và đ ồng chí bí thư cấp ủy”. 3. Đặc điểm công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng Công tác tư tưởng được coi như là hoạt động tất yếu của Đảng Công tác tư tưởng được tiến hành đồng bộ ở các cơ quan đảng từ cơ quan đảng ở trung ương cũng như tới các tổ chức cơ sở đảng ở địa phương. Đây là một bộ phận quan trọng trong công tác chính trị-tư tưởng của Đảng nói chung, tuy nhiên bên cạnh đó ở tổ chức cơ sở đảng thì công tác tư tưởng cũng mang những đặc điểm riêng. • Nội dung công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng vừa mang tính toàn diện, tổng hợp, vừa rất cụ thể. - Tính toàn diện: Công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng hướng tới mọi cán bộ, đảng viên và quần chúng ở sở thuộc sự lãnh đ ạo c ủa mình v ề mọi mặt của đời sống xã hội. - Toàn diện về đối tượng: hướng tới đó là mọi cán bộ, đảng viên, quần chúng nhân dân. - Phạm vi: rất rộng lớn, trên mọi địa bàn, lãnh th ổ. Trong đó c ần chú trọng công tác tư tưởng ở vùng núi, vùng dân tộc thiểu số... - Tính tổng hợp: được thể hiện ở nội dung công tác tư tưởng h ội t ụ m ọi thông tin lãnh đạo của Đảng, của nhà nước và của đoàn thể cấp trên bao hàm mọi lĩnh vực của đời sống. - Tính cụ thể: Nội dung sát với từng đối tượng ở cơ sở, quán tri ệt tình hình, yêu cầu chung, đảm bảo nhân dân dễ hiểu, dễ nhớ, dễ thực hiện. 8
- Ví dụ: Công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng ở vùng có đồng bào dân tộc thiểu số yêu cầu cán bộ làm công tác tư tưởng ph ải am hiểu tập quán của đồng bào, am hiểu ngôn ngữ và cần biệp pháp nghiệp vụ thích hợp, cụ thể làm cho đồng bào hiểu và làm theo. Với tư cách là hạt nhân chính trị tại cơ sở, các tổ chức cơ sở đảng trên cơ sở nắm vững quan điểm đường lối của Đảng, chính sách pháp lu ật của Nhà nước và điều kiện thực tế của cơ sở đề ra chủ trương bi ện pháp lãnh đạo nhân dân thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ chính trị tại cơ sở. • Hai là: trình độ dân trí, giác ngộ chính trị của quần chúng ở c ơ sở rất khác nhau, nhu cầu đa dạng - Cơ sở xã, phường, thị trấn nơi tổ chức cơ sở Đảng lãnh đạo hội tụ đủ mọi tầng lớp dân cư với các dân tộc, tôn giáo, nghành nghề khác nhau, trình độ dân trí khác nhau, nhu c ầu cũng có s ự khác nhau và đa dạng. Ví dụ ở trong một xã có nhiều dân tộc cùng sinh s ống nh ư ng ười Kinh, Tày, Nùng..có bộ phận dân cư theo thiên chúa giáo. Có bộ phận dân cư sản xuất nông nghiệp, một bộ phận kinh doanh buôn bán… - Công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở Đảng phải nắm vững, hiểu đúng trình độ, nhu cầu của các bộ phận nhân dân ở cơ sở mình để xác định nội dung, hình thức, biện pháp tác đ ộng cho phù h ợp, thi ết thực, đạt hiệu quả cao. Công tác tư tưởng ở cơ sở của Đảng phải chú trọng nội dung và hình thức thích hợp đối với tình hình và đối tượng cụ thể của địa phương. • Ba là: Công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng diễn ra th ường xuyên, liên tục, nhạy cảm và phức tạp. - Tính thường xuyên, liên tục được thể hiện: ở việc công tác tư tưởng phải được tiến hành ở mọi lúc, mọi nơi. Mọi sự lơi lỏng trong công tác tư tưởng, không thường xuyên đổi mới nôi dung, hình thức, bi ện pháp... 9
- đều làm suy yếu năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu c ủa Đảng trên m ặt tr ận tư tưởng văn hóa... - Tổ chức cơ sở đảng hàng ngày đối mặt trực tiếp với mọi diễn biến phức tạp của cơ sở, nơi cảm nhận thái độ của các tầng lớp nhân dân đối với nghị quyết của Đảng, chính sách của Nhà nước, tâm trạng của họ trước biến động tình hình trong nước và thế giới…và trực ti ếp nắm và giải quyết các vấn đề nảy sinh ở cơ sở. Một nghị quyết của Đảng hay chính sách của Nhà nước khi ban hành ra luôn có sự đồng tình, hưởng ứng hay thắc mắc của quần chúng. Tổ chức đảng ở cơ sở chính là nơi người dân bày tỏ ý kiến của mình trước Đảng và Nhà nước - Công tác tư tưởng luôn mang tính nh ạy c ảm, ph ức t ạp: Vì hi ện nay, mặt trái của nền kinh tế thị trường, mở cửa và hợp tác với bên ngoài; tình hình chính trị thế giới sau Liên Xô và Đông Âu sụp đổ; sự tấn công của các lực lượng thù địch bằng “ diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa, nhiệm vụ công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Tác động rất lớn đến nhận thức, tư tưởng của cán bộ, đảng viên, tầng lớp nhân dân. Làm xuất hiện những biểu hiện tiêu cực trong tâm tư, đạo đức, lối sống...Một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên suy thoái phẩm chất, y ếu kém v ề năng lực, không đáp ứng yêu cầu công tác. - Bên cạnh nh ững vấn đề của đời s ống xã h ội, s ự ho ạt đ ộng ch ống phá của các thế lực thù địch bên ngoài và các ph ần t ử x ấu trong n ước luôn nhằm vào cơ sở. chúng luôn chống phá bằng những vấn đ ề nh ạy c ảm nh ư vấn đề dân tộc, tôn giáo,dân chủ, nhân quyền… Ví dụ: Vụ việc Tây Nguyên năm 2001 và 2004, các thế lực thù địch lợi dụng đồng bào dân tộc trình độ dân trí thấp, ra chiêu bài kích đ ộng, gây mâu thuẫn dân tộc và tôn giáo làm mất đoàn kết kh ối đ ại đoàn k ết dân t ộc ta nhằm chống phá Đảng và nhà nước ta. 1
- - Công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng phải đấu tranh kiên quyết với kẻ thù, với nhận thức quan điểm sai trái, phải tiến hành thường xuyên, liên tục vừa trực diện đối mặt, không né tránh lơi lỏng. Hiện nay, các vấn đề nhạy nhạy cảm và phức tạp luôn xảy ra ở m ọi địa phương như vấn đề dân tộc, tôn giáo, bồi thường đất đai, ch ế độ chính sách...luôn cần các cấp ủy đảng cơ sở giải quyết kịp thời. Vì vậy, c ần đ ẩy mạnh công tác tư tưởng ở cơ sở, làm công tác tư tưởng thường xuyên, liên tục sẽ góp phần quan trọng vào công tác lãnh đạo của cấp ủy cơ sở. • Bốn là: sự biến động về chủ thể công tác tư t ưởng và khó khăn về kinh phí và phương tiện hoat động. Lực lượng tiến hành công tác tư tưởng ở địa phương là cán bộ lãnh đạo Đảng, chính quyền, đoàn thể ở cơ sở. Trên thực tế, lực lượng này đảm nhận công tác theo nhiệm kỳ 5 năm 1 lần thông qua bầu cử (ở cấp xã). Ví dụ như trong nhiệm kỳ này người đó công tác trong cấp ủy cơ sở nh ưng đến nhiệm kỳ sau lại chuyển công tác khác hoặc nghỉ và người khác l ại vào chức vụ đó. - Chủ thể tiến hành công tác tư tưởng ở cơ sở là đ ội ngũ cán b ộ lãnh đạo Đảng, chính quyền và đoàn thể đảm nhiệm theo nhi ệm kỳ ở trạng thái không ổn định. Nhiệm kỳ cán bộ cấp xã là 5 năm, thông qua bầu c ử.( ở chi b ộ c ơ s ở là 5 năm 2 lần) - Đội ngũ cán bộ này về kiến thức, kinh nghiệm, trình độ còn hạn chế Chủ yếu cán bộ làm theo kinh nghiệm và uy tín, ít được bồi dưỡng đào tạo chuyên môn nghiệp vụ bài bản. Ngày nay, trình độ dân trí ngày càng cao, nhu cầu ngày càng cao về thông tin trong sinh hoạt văn hóa tinh thần của nhân dân , một thực tế đặt ra là phải nâng cao trình độ của cán bộ công tác tư tưởng ở cơ sở. 1
- - Kinh phí hoạt động eo hẹp, công cụ phương ti ện l ạc h ậu, thi ếu đồng bộ là cái khó, nan giải trực tiếp ảnh hưởng đến ch ất lượng công tác tư tưởng ở tổ chức cơ sở đảng. Thực tế ngân sách cấp xã ít, chi phí cho hoạt động nói chung c ủa c ơ sở còn hạn chế, chế độ lương, chính sách cho cán bộ làm công tác tư tưởng chưa cao, cộng với trang thiết bị ở cơ sở nghèo nàn, lạc hậu là những trở ngại cần khắc phục. II. NGUYÊN TẮC VÀ PHƯƠNG CHÂM TIẾN HÀNH CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG 1. Nguyên tắc a. Tính Đảng - Nguyên tắc tính Đảng: là nguyên tắc cơ bản nhất của công tác tư tưởng, xuất phát từ bản chất giai cấp của hệ tư tưởng. Tính Đảng là bi ểu hiện tập chung của tính giai cấp, có nghĩa là, tính Đ ảng là tính giai c ấp, nhưng là tính giai cấp ở trình độ triệt để nhất, sâu sắc nhất, tự giác nhất. Chính do yêu cầu của cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng mà phát triển tính giai cấp thành tính Đảng. “ Tính Đảng chặt chẽ là bạn đồng hành và kết quả của cuộc đấu tranh giai cấp phát triển cao độ. Và ngược lại, cần phải phát triển tính Đảng chặt chẽ để tiến hành cuộc đấu tranh giai cấp công khai và chặt chẽ ”. Nguyên tắc tính Đảng đòi hỏi mọi lực lượng làm công tác tư tưởng phải đứng trên lập trường của giai cấp công nhân cà nhân dân lao động, hướng mọi hoạt động vào việc tuyên truyền, giáo dục, đấu tranh bảo vệ chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước. Không ngừng củng cố sự đoàn kết thống nhất của Đảng về tư tưởng, chính trị, sự đồng thuận trong nhân dân. 12
- Nâng cao phẩm chất đạo đức cách mạng, xây dựng con ng ười mới, n ền văn hóa mới. Ở các đơn vị, địa phương, cơ sở, các nghị quyết, quy định, kế hoạch trong công tác tư tưởng cũng như trong các lĩnh vực khác, trước tiên phải đứng trên lập trường, quan điểm của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà n ước. T ừ đó sẽ xác định nhiệm vụ cụ thể cho đơn vị mình ( các công tác Tôn giáo...) b. Tính khoa học - Tính khoa học trong công tác tư tưởng: là khái niệm chỉ sự phù hợp với quy luật khách quan khi tiến hành công tác tư tưởng, là một nguyên tắc c ơ bản của công tác tư tưởng. - Tính khoa học trong công tác tư tưởng được thể hiện: + Trước hết, đó là trong việc xây dựng ch ương trình, k ế ho ạch, tuân th ủ những quy luật vận động, biến đổi của lĩnh vực tư tưởng, có khả năng dựa vào những thành tựu của các môn khoa học khác, tùng bước nâng cao trình độ khoa học của mình... + Nội dung công tác tư tưởng, hình thức, biện pháp: luôn bám sát và n ắm vững chủ nghĩa Mác- Lênin, đường lối, chính sách của Đảng, hiểu biết sâu sắc các môn khoa học liên ngành như xã hội h ọc, tâm lý h ọc, giáo d ục h ọc, ngôn ngữ học, logic học... Khi xác định nội dung, hình th ức, biện pháp công tác tư tưởng tính đến không chỉ tình hình kinh tế, chính trị, văn hóa, xã h ội trong nước và trên thế giới, mà còn tính đến đặc điểm dân t ộc, đ ịa ph ương, trạng thái ý thức xã hội, tư tưởng tình cảm... của nhóm xã h ội, con người cụ thể. Luôn tìm hiểu, áp dụng những hình thức và biện pháp m ới phù h ợp với mức độ phát triển đi lên của cuộc sống. + Đối tượng, phạm vi tác động: được tiến hành trên phạm vi rộng lớn. Trong quá trình thực hiện, căn cứ vào từng loại đối tượng, từ đó đ ể xác định nội dung, hình thức, biện pháp. 13
- c. Sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn gi ữa l ời nói và vi ệc làm được thể hiện: + Tính tiên phong của Đảng ta, tiên phong về lý luận và tiên phong v ề hành động. Ngay trong thời kỳ thai ngén, các cán bộ của Đảng đã được trang bị một cách cơ bản lý luận của chủ nghĩa Mác- Lênin về con đường đi lên chủ nghĩa xã hội. Trong thực tiễn cách mạng, Đảng từng bước nâng cao và hoàn thiện hệ thống lý luận của mình. Được trang b ị lý lu ận tiên phong, Đảng hướng vào giải quyết những vấn đề cần thiết của cuộc đấu tranh cách mạng của giai cấp công nhân và nhân dân lao động nước ta, hướng vào giải quyết những nhiệm vụ thực tiễn của công cuộc đổi mới đất nước. + Được thể hiện ở bản chất công tác tư tưởng của Đảng. Công tác tư tưởng phải bám sát thực t ế, k ịp th ời gi ải đáp nh ững vấn đề bức xúc trong sản xuất và đời sống nhân dân. Phải đẩy mạng sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm, bảo đ ảm các hoạt động thực tiễn trong các lĩnh vực của đời sống xã h ội vừa đúng quan đi ểm của Đảng lại vừa phù hợp, sát với hoàn cảnh thực tế ở mỗi cơ sở Cán bộ đảng viên phải thực sự gương mẫu, nói và làm th ống nhất Cán bộ, đảng viên phải là những người gương mẫu trong xã hội thì lời nói và việc làm mới có sức thuyết phục quần chúng, ph ải kiên quy ết thực hiện dứt điểm những quyết định đã ban hành, khắc ph ục tình trạng nói nhiều làm ít, nói mà không làm hay nói một đằng làm một nẻo. d. Tính đồng bộ, nhất quán, liên tục, linh hoạt và dễ hiểu. - Tại sao công tác tư tưởng phải có tính đồng bộ, nhất quán, liên tục, linh hoạt ? Phải có tính đồng bộ vì quá trình tư tưởng vận động không ngừng và bị chi phối bởi nhiều yếu tố ( trình độ dân trí, tính ch ất, đặc đi ểm ngh ề 1
- nghiệp, phong tục, tập quán của mỗi địa phương ). phải sử dụng đồng bộ cả nội dung và hình thức, phương pháp tiến hành công tác tư tưởng. Nhất quán giữa chủ trương và biện pháp công tác tư tưởng, giữa ra quy ết định và tổ chức thực hiện cùng với sự thống nh ất trong hoạt đ ộng c ủa các tổ chức Đảng, chính quyền, sẽ đem lại hiệu quả cho công tác tư tưởng. + Tính liên tục: nhận thức tư tưởng của con người di ễn bi ến hàng ngày, hàng giờ, công tác tư tưởng phải nắm bắt được chiều h ướng, diễn bi ến t ư tưởng của người dân, giải đáp những vấn đề mới nảy sinh trong cơ s ở. Do đó phải được thực hiện liên tục, đều đặn, thành nề nếp. Công tác tư tưởng phải tiến hành liên tục qua nhiều th ế h ệ vì cách m ạng là sự nghiệp lâu dài ( chiến thắng chủ nghĩa tư bản là vấn đề lâu dài ) + Tính linh hoạt: đối tượng của công tác chính trị- t ư t ưởng đa d ạng, do đó tùy vào hoàn cảnh thực tế và đối tượng mà sử dụng, hình th ức, bi ện pháp công tác chính trị, tư tưởng cho phù hợp. VD: Đối với công tác tư tưởng nông thôn vùng biên gi ới phía B ắc, thì việc lựa chọn nội dung, hình thức, biện pháp công tác tư tưởng phải khác so với công tác tư tưởng ở phường, thị trấn. + Dễ hiểu: mục đích của công tác chính trị- tư tưởng là tuyên truy ền, giáo dục để mọi người hiểu và thực hiện đúng. Nên khi tuyên truy ền, giáo dục phải dùng ngôn từ phù hợp với đối tượng; lựa chọn ngôn ngữ dễ hi ểu, dễ nhớ góp phần cho đối tượng dễ thực hiện. Làm cho công tác tư tưởng có hiệu quả. 2. Phương châm tiến hành công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng - Một là: công tác tư tưởng phải gắn chặt với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị của tổ chức cơ sở đảng. Nhiệm vụ của công tác tư tưởng nhằm vào việc th ực hi ện th ắng lợi mục tiêu nhiệm vụ chính trị của cán bộ, đảng viên của địa phương. 15
- Cần tổ chức, tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, đảng viên quán tri ệt sau sắc nhiệm vụ chính trị, có ý chí, quyết tâm cao để có quyết tâm vượt qua mọi thử thách, khó khăn. Chỉ có xuất phát từ yêu cầu nhiệm vụ chính trị và gắn bó chặt ch ẽ với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị, công tác tư tưởng ở cơ sở mới có sức sống và hiệu quả. Ví dụ: ở tổ chức cơ sở Đảng ở đơn vị xã, phường, thị trấn, sau khi thông qua nghị quyết, quyết định của Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, cần tiến hành tuyên truyền, quán triệt sâu sắc tới mọi cán bộ, đảng viên, nhanh chóng đưa vào cuộc sống, giải quyết nhiệm vụ chính trị đã đặt ra. Ở các đơn vị như bệnh viện, trường học, nghị quyết đưa ra phải nhằm thực hiện nhiệm vụ của co quan đơn vị. Nh ư trong trường h ọc, có các quy định về kế hoạch năm học, chương trình đào tạo, công tác của cán bộ, giảng viên trong trường... - Hai là: công tác tư tưởng phải tiến hành giáo dục toàn di ện, t ừ lý luận chính trị đến kiến thức văn hóa, quản lý, kỹ thuật; phẩm chất đạo đức cách mạng. Bỏi vì: • Thứ nhất, Đảng lãnh đạo mọi mặt, mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. • Thứ hai, công tác tư tưởng góp phần phục vụ sự nghiệp lãnh đạo cách mạng của Đảng. • Vì thế, công tác tư tưởng phải được tiến hành một cách toàn diện ( thể hiện ở nội dung công tác tư tưởng ). - Ba là: : công tác tư tưởng phải gắn liền với công tác t ổ chức, v ới phong trào cách mạng của quần chúng Mục đích của công tác tư tưởng là nâng cao tính tự giác, ch ỉ đạo hành động của quần chúng, vì vậy công tác tư tưởng luôn gắn bó mật thiết với các công tác tổ chức và công tác khác. Phải có tổ ch ức thích h ợp v ới nh ưng 1
- hình thức, biện pháp kế hoạch cụ thể để tập hợp cán bộ, đảng viên, và nhân dân vào tổ chức và hành động theo sự dẫn dắt của lý luận khoa học. Công tác tư tưởng phải gắn bó với công tác tổ chức, qua tổ ch ức đ ể k ịp thời nắm được diễn biến của quần chúng. Sự gắn bó giữa công tác tư tưởng và công tác tổ chức đò hỏi người cán bộ tư tưởng cơ sở phải thực hiện tốt các bước tiến hành giải quyết t ư tưởng: tìm hiểu tư tưởng, xem xét, nhận xét, đánh giá, tiến hành gi ải quy ết tư tưởng trong từng tổ chức, với từng đối tượng cụ thể. Muốn làm được điều đó, người cán bộ tư tưởng cơ sở phải thông suốt đường lối, chủ trương của Đảng, có niềm tin mạnh mẽ, gương mẫu trong hoạt động, sử dụng tốt các tổ chức, các biện pháp về tổ ch ức để làm công tác tư tưởng. Ví dụ: muốn giáo dục đảng viên, quần chúng, nhất thiết phải thông qua tổ chức Đảng, tổ chức quần chúng. Để từ tổ chức, tiến hành phê bình, sửa chữa những khuyết điểm, sai lầm cũng như phát huy nh ững nhân tố tích cực. Ví dụ, trong một chi bộ có đảng viên đựơc miễn công tác và sinh hoạt chi bộ đã có sai phạm. Khi chi bộ h ọp để xử lý sai ph ạm, trong chi b ộ có các ý kiến khác nhau. Một số ý kiến cho rằng, đ ồng không ph ải ch ịu trách nhiệm trước chi bộ vì không tham gia sinh hoạt đ ảng. Nhi ều đ ảng viên có ý kiến ngược lại. Dù đồng chí không tham gia sinh hoạt đảng, nhưng mắc sai lầm, khuyết điểm đến mức phải thi hành k ỷ lu ật thì chi b ộ vẫn phải xem xét để thi hành kỷ luật. Sau khi xem xét các quy định về thi hành điều lệ Đảng, các quy định về đảng viên đựợc miễn công tác, sinh hoạt đảng, quyền hạn và trách nhiệm...các đồng chí có ý ki ến n ếu vi ph ạm tới mức phải đưa ra kỷ kuật thì vẫn phải đưa ra t ổ ch ức đ ể xem xét và k ỷ luật là đúng quy định. - Bốn là: mở rộng và khuyến khích thực hành dân chủ trong công tác tư tưởng 1
- Được thể hiện ngay chính trong chế độ sinh hoạt của Đảng, quy ch ế thực hiện dân chủ ở cơ sở. Thực tiễn đổi mới ở nước ta rất phong phú và đa dạng Quan điểm của Đảng ta luôn coi trọng việc mở rộng dân chủ, khuyến khích phát huy sáng tạo trong lý luận và tổng kết thực tiễn. Hiện nay nước ta đang trong quá trình h ội nh ập kinh t ế qu ốc t ế đang trên đà của sự phát triển, bên cạnh đó, trong Đảng và xã hội cũng xuất hiện những ý kiến khác nhau, đôi khi trái ngược nhau, trong tình hình đó đi đến nhất trí không dễ dàng. Cần mở rộng dân chủ khuyến khích tranh luận, tranh luận thẳng thắn về ý kiến, quan điểm trái nhau để đạt tới sự thống nh ất trên cơ s ở của khoa học. Thực tế, ở nơi nào gò ép để đạt được sự nhất trí về hình thức đơn giản thì vấn đề tư tưởng, tâm trạng càng trở nên phức tạp. - Năm là: bảo đảm thông tin kịp thời đa dạng nh ưng có đ ịnh hướng Thông tin kịp thời, chính xác định hướng chính trị là nguyên t ắc c ơ bản trong công tác tư tưởng. Nhiều trường hợp do thiếu thông tin hoặc thông tin không k ịp th ời gây tác hại cho công tác lãnh đạo và thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ sở. Tổ chức thông tin về thành tựu xây dựng đất nước những thành tựu phát trển kinh tế, văn hóa xã hội của địa ph ương, đơn vị và th ời s ự qu ốc t ế là một cách làm công tác tư tưởng có hiệu quả hiện nay, nh ất là trong đi ều kiện tình hình kinh tế, chính trị trên thế giới biến động nhanh chóng và phức tạp. Công tác tư tưởng phải đảm bảo tính đ ịnh h ướng: Vì m ục đích c ủa công tác tư tưởng là nhằm xây dựng Đảng về mặt trí tuệ, tư tưởng chính trị, củng cố vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, sự đoàn kết th ống 1
- nhất trong Đảng. Nhằm xác lập hệ tư tưởng của giai cấp công nhân, tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh chiếm vai trò chủ đạo trong đời s ống tinh thần của xã hội, hình thành con người mới, nhân cách m ới, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. - Sáu là: toàn chi bộ làm công tác tư tưởng, kết h ợp công tác t ư tưởng trong Đảng với công tác tư tưởng của các tổ chức đoàn thể xã hội và công tác tư tưởng của toàn dân. Kết hợp công tác tư tưởng của chi bộ, đảng bộ cơ sở với công tác t ư tưởng của các tổ chức, đoàn thể ở cơ sở, kết hợp công tác tư tưởng trong đảng và trong toàn xã hội Cấp ủy phải biết tập hợp lực lượng, phát huy mọi khả năng, phương pháp và kỹ năng làm công tác tư tưởng cho mọi người Phát huy vai trò của đảng viên này đối với đảng viên khác, đ ảng viên với nhân dân, khả năng làm công tác tư tưởng của các đoàn th ể xã h ội, l ấy hội viên giáo dục hội viên, quần chúng giáo dục quần chúng. III. MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC TƯ TƯỞNG CỦA TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG 1. Nhiệm vụ công tác tư tưởng của tổ chức cơ sở đảng Trong những năm tới, công tác tư tưởng của chi bộ, đảng bộ cơ sở tập trung vào các nhiệm vụ chủ yếu như: - Một là: tăng cường giáo dục, nâng cao trình độ chính trị, tư tưởng, thống nhất nhận thức và hành động, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị ở cơ sở. Nội dung chính trong công tác giáo dục chính trị t ư tưởng ở cơ s ở trong những năm tới là: 19
- Giáo dục quan điểm, đường lối và các nghị quyết của Đảng, của tổ chức đảng các cấp ở địa phương, cơ sở. làm cho mỗi cán bộ, đ ảng viên và nhân dân kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và ch ủ nghĩa xã h ội, kiên đ ịnh chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, thấm nhuần quan điểm đổi mới của Đảng. Giáo dục, nâng cao nhận thức về thời cơ và thách thức của đất nước, của từng địa phương, ngành, cơ sở trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập kinh tế quốc tế. Giáo dục, nâng cao cảnh giác cách mạng, chống âm mưu và thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ, phá hoại về tư tưởng, chính trị của các thế lực thù địch, cơ hội. Giáo dục tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái, h ướng v ề c ội nguồn, giữ gìn truyền thống, đạo lý tốt đẹp của dân tộc.. - Hai là: Công tác tư tưởng phải tuyên truyền, cổ vũ, đ ộng viên quần chúng góp phần đẩy mạnh phong trào thi đua yêu n ước thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của đơn vị. Công tác tư tưởng của chi bộ, đảng bộ cơ s ở ph ải góp ph ần đưa đ ường lối của đảng vào cuộc sống, biến nghị quyết của Đảng thành hiện th ực thông qua giải quyết các vấn đề kinh tế- xã hội bức xúc của địa phương Công tác tư tưởng góp phần vào việc tổng kết thực tiễn, vận dụng đường lối chính sách của Đảng vào kế hoạch chung của Đảng vào vi ệc hoạch định chủ trương, giải pháp phát triển kinh tế- xã hội ở cơ sở Góp phần động viên quần chúng nhân dân, cán bộ, đảng viên quần chúng, thống nhất, phát huy truyền thống, khắc phục khó khăn, huy động mọi nguồn lực để phát triển sản xuất, giải quyết việc làm, nâng cao đời sống nhân dân, hoàn thành nghĩa vụ đối với nhà nước. Cần giải đáp kịp thời, vướng mắc về nhận thức, định hướng chính trị cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân 20
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học