Xem mẫu
- Bài 4: Tuyên ngôn độc lập
(Hồ Chí Minh)
I. Kiến thức cơ bản:
Câu 1:Anh(chi) hãy trình bày ngắn gọn hoàn cảnh ra đời và mục đích
chính của văn kiện Tuyên ngôn độc lập của Chủ tịch Hồ Chí Minh?
Gợi ý:
* Hoàn cảnh ra đời:
- Trên thế giới: chiến tranh thế giới thứ hai kết thúc; Hồng quân Liên
Xô đã tấn công vào tận sào huyệt của Phát xít Đức. Ở phương Đông, PX Nhật đã
đầu hàng vô điều kiện đồng minh.
- Trong nước: Cách mạng tháng 8/1945 thành công; Chủ tịch Hồ Chí
Minh từ chiến khu Việt Bắc về Hà Nội; tại số nhà 48 phố Hàng Ngang trong gia
đình ông bà Nguyễn Văn Bô yêu nước, Bác đã soạn thảo bản tuyên ngôn này và
đọc tại quảng trường Ba Đình ngày 2/9/1945.
Đây là thời điểm vô cùng khó khăn. Bọn đế quốc thực dân đang chuẩn bị
chiếm lại nước ta. Quân đội Quốc dân Đảng Trung Quốc tiến vào từ phía Bắc,
đằng sau là đế quốc Mĩ. Quân đội Anh tiến vào từ phía Nam, đằng sau là lính viễn
chinh Pháp. Lúc này thực dân Pháp tuyên bố: Đông Dương là đất “bảo hộ” của
người Pháp bị Nhật xâm chiếm, nay Nhật đã đầu hàng, vậy Đông Dương đương
- nhiên thuộc về người Pháp -> bản tuyên ngôn ra đời trong âm mưu trắng trợn của
thực dân Pháp.
Mặt khác, bản tuyên ngôn ra đời trong sự khao khát của 25 triệu đồng bào và
lòng yêu nước cháy bỏng, lý tưởng cao cả của Hồ Chí Minh.
* Mục đích sáng tác:
+ Tuyên bố với nhân dân trong nước và thế giới về sự ra đời của nước Việt
Nam Dân chủ cộng hoà, khẳng định chính thức quyền tự do độc lập và quyền
được hưởng tự do độc lập của nước ta.
+ Tuyên bố chấm dứt và xoá bỏ mọi đặc quyền đặc lợi , mọi văn bản ràng
buộc đã kí kết trước đây giữa Pháp và chính quyền phong kiến trên toàn lãnh thổ
Việt Nam, tố cáo tội ác của thực dân Pháp đã gây ra đối với nhân dân ta trong suốt
80 năm.
+ Tuyên bố về quyền được hưởng tự do độc lập và khẳng định quyết tâm bảo
vệ độc lập tự do của toàn thể dân tộc Việt Nam.
+ Đập tan luận điệu xảo trá của thực dân Pháp trong việc chuẩn bị dư luận tái
chiếm Việt Nam.
Câu 2: Trình bày sự hiểu biết ngắn gọn của mình về giá trị của bản Tuyên
ngôn độc lập?
Gợi ý:
- a) Giỏ trị lịch sử: Xét ở góc độ lịch sử, có thể coi Tuyên ngôn Độc lập
là lời tuyờn bố của một dân tộc đó đứng lên tranh đấu xoá bỏ chế độ phong
kiến, thực dân, thoỏt khỏi thõn phận thuộc địa để hoà nhập vào cộng đồng nhân
loại với tư cách một nước độc lập, dân chủ và tự do; đồng thời ngăn chặn và
cảnh cáo âm mưu xâm lược của Pháp và Mĩ.
b) Giá trị tư tưởng: Xột trong mối quan hệ với các trào lưu tư tưởng
lớn của nhân loại ở thế kỉ XX, cú thể coi Tuyên ngôn Độc lập là tác phẩm kết
tinh lí tưởng đấu tranh giải phóng dân tộc và tinh thần yêu chuộng độc lập,
tự đo. Cả hai phẩm chất này của tác phẩm cần phải được coi như một đóng góp
riêng của tác giả và cũng là của dân tộc ta vào một trong những trào lưu tư tưởng
cao đẹp, vừa mang tầm vóc quốc tế, vừa mang ý nghĩa nhân đạo của nhân loại
trong thế kỉ XX: Đây là lớ do vỡ sao Tổ chức Giỏo dục, Khoa học và Văn hoá của
Liên hợp quốc (UNESCO) lại tấn phong Hồ Chí Minh là anh hùng giải phúng dõn
tộc và tạp chớ Time xếp Hồ Chí Minh là một trong số 100 nhân vật có tầm ảnh
hưởng lớn nhất trong thế kỉ XX.
c) Giỏ trị nghệ thuật: Xột ở bỡnh diện văn chương, Tuyên ngôn Độc lập
là một bài văn chính luận mẫu mực, lập luận chặt chẽ, lí lẽ đanh thép, bằng
chứng xác thực, giàu sức thuyết phục, ngôn ngữ gợi cảm, hùng hồn.
Câu 3: Anh(chị) hãy trình bày bố cục và cách lập luận của bản Tuyên ngôn độc
lập?
- Gợi ý:
- Bố cục của bản Tuyên ngôn Độc lập:
+ Đoạn l (từ đầu đến khụng ai chối cói được): Nờu nguyờn lớ chung của
Tuyên ngôn Độc lập.
+ Đoạn 2 (từ Thế mà đến dân chủ cộng hoà): Tố cáo tội ác của thực dân
Pháp và khẳng định thực tế lịch sử: nhân dân ta nổi dậy giành chính quyền, lập
nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.
+ Đoạn 3 (cũn lại): Lời tuyờn ngụn và những tuyờn bố về ý chớ bảo vệ nền
độc lập tự do của dân tộc Việt Nam.
- Tỡm hiểu lập luận của bản Tuyên ngôn Độc lập:
Thể tuyên ngôn thường có bố cục ba phần: mở đầu nêu nguyên lí chung,
sau đó chứng minh cho nguyên lí đó và cuối cùng là phần tuyên ngôn.
+ Phần mở đầu nêu nguyên lí mang tính phổ quát: Tất cả mọi người và các
dân tộc đều có quyền bỡnh đẳng, quyền đ ược sống, quyền tự do và quyền mưu cầu
hạnh phúc. Đây cũng là luận diềm xuất phát, coi độc lập, tự đo, bỡnh đẳng là
những thành tựu lớn của tư tưởng nhân loại, đồng thời là lí tưởng theo đuổi hết sức
cao đẹp của nhiều dân tộc.
+ Phần thứ hai: Qua thực tế lịch sử hơn 80 năm đô hộ nước ta của thực dân
Pháp, tác giả chứng minh nguyên lí trên đó bị bọn thực dõn Phỏp phản bội, chà đạp
lên những thành tựu về tư tưởng và văn minh nhân loại như thế nào.
- + Phần kết luận: Tuyên bố về quyền được hưởng tự do, độc lập của dân tộc.
Cõu 4: Phong cỏch nghệ thuật trong văn chớnh luận của Hồ Chớ
Minh thể hiện qua Tuyờn ngụn độc lập?
- Văn phong của HCM trong bản Tuyờn ngụn độc lập rất đanh thộp, hựng hồn,
đầy sức thuyết phục
- Cỏch lậpluận chặt chẽ: dẫn trớch mở đầu bằng lời văn trong hai bản Tuyờn
ngụn Độc lập của Mĩ (1776) và Tuyờn ngụn Nhõn quyền Dõn quyền của Phỏp
(1791 ) làm cơ sở phỏp lớ. Dựng thủ phỏp tranh luận theo lối: “gậy ụng đập lưng
ụng”, lập luận theo lụgớc tam đoạn luận.
- Bằng chứng hựng hồn, khụng ai chối cói đ ược. (trờn cỏc lĩnh vực kinh tế,
chớnh trị văn hoỏ )
- Ngũi bỳt chớnh luận vừa hựng biện vừa trữ tỡnh, dẫn chứng tiờu biểu, xỏc
đỏng, cỏch dựng từ, đặt cõu hết sức linh hoạt.
- Tuyờn ngụn độc lập vừa cú giỏ trị lịch sử lớn lao, vừa xứng đỏng là tỏc phẩm
văn chương đớch thực, cú thể xem là ỏng thiờn cổ hựng văn của thời đại mới.
Cõu 5: Vỡ sao Bản Tuyên ngôn độc lập của Hồ Chí Minh được coi là
áng văn chính luận mẫu mực?
* Nội dung tư tưởng:
- - Là một ỏng văn yờu nước lớn của thời đại. Tỏc phẩm đó khẳng định mạnh
mẽ quyền độc lập tự do của con người, nờu cao truyền thống yờu nước, truyền
thống nhõn đạo của dõn tộc VN. Tư tưởng ấy phù hợp với tư tưởng, tuyên ngôn
của các cuộc cách mạng lớn trên thế giới (Pháp và Mĩ) đồng thời góp phần làm
phong phú thêm lý tưởng của cách mạng thế giới.
- Bác đã đứng trên quyền lợi của dân tộc, của đất nước để tiếp cận chân lý
của thời đại qua lập luận suy rộng ra “Tất cả các dân tộc trên thế giới đều sinh ra
bình đẳng, dân tộc nào cũng có quyền sống, quyền sung sướng và quyền tự do.”
- Bác đã đứng trên quyền lợi của dân tộc để kể tội thực dân Pháp.
* Nghệ thuật:
- Nó thuyết người đọc bằng những lí lẽ đanh thép, những chứng cứ không ai
chỗi cãi được.
- Kết cấu tác phẩm mạch lạc, chặt chẽ lập luận sắc bén, giàu sức thuyết phục,
tác động mạnh vào tình cảm người đọc
- Văn phong giản dị, ngắn gọn, súc tích, giàu hình ảnh
- Giọng văn hùng hồn, đanh thép có sự kết hợp giữa lý trí và tình cảm
nguon tai.lieu . vn
