Xem mẫu

  1. Bai 2: Sự thich nghi cua sinh vât đôi ̀ ́ ̉ ̣ ́ với môi trường sông ́ I. Sư thich nghi vơi as ́ 1) Ơ thưc vât ̣ a) Cac đăc điêm thich nghi cua cac loai thưc vât đôi vơi điêu kiên chiêu sang ́ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ̀ ̣ ́ ́ *Dưa vao sư ra hoa theo as ngươi ta chia thưc vât thanh cac nhom: ̀ ̣ ̀ ́ ́ Cây ngay ngăn băt buôc: ngô, tuc… ̀ ́ ́ ̣ ́ Cây ngay ngăn không băt buôc: lua, bông… ̀ ́ ́ ̣ ́ Cây ngay dai băt buôc ̀ ̀ ́ ̣ Cây ngay dai không băt buôc: xà lach, lua mi… ̀ ̀ ́ ̣ ́ ́ ̀ *Dưa trên nhu câu as cua cac loai thưc vât ngươi ta chia thưc vât lam cac nhom: ̀ ̉ ́ ̀ ̣ ̣ ̀ ́ ́ Cây ưa sang: moc nơi quang đang hay ơ trên tâng ưa sang cua rưng âm thương xanh ́ ̣ ̃ ̀ ́ ̉ ̉ nhiêt đơi nó con phân thanh 3-5 tang cây vươt tan vơi nhưng than cao 40-50m hay cao ̣ ̀ ̀ ̀ ́ hơn nưa , có cac đăc điêm chiu đươc as manh như lá có phiên day, mau xanh nhat, xêp ́ ̣ ̉ ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ́ nghiêng so vơi măt đât, mô dâu phat triên… ̣ ́ ̣ ́ ̉ Cây ưa bong tiêp nhân as khuêch tan thương sông dươi tan cây khac, có phiên lá ́ ́ ̣ ́ ́ ́ ́ ́ ́ mong mau xanh đâm, it hoăc không có mô giâu, lá năm ngang… ̉ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ Cây chiu bong là nhưng loai phat triên đươc cả ơ nhưng nơi giau as và nhưng nơi it ̣ ́ ̀ ́ ̉ ̀ ́ as, tao nên nhưng tâm tham xanh ơ đay rưng. ̣ ́ ̉ ́ b) Sư thich nghi cua cá thể thưc vât đôi vơi as trong giơi han sinh thai cua loai ́ ̉ ̣ ́ ̣ ́ ̉ ̀ *Sư thich nghi biêu hiên ơ giai phâu-hinh thai ́ ̉ ̣ ̉ ̃ ̀ ́ Lá ơ ngon thương nhỏ day cưng có tâng cutin day nhiêu gân, là có mau nhat. Lá ơ ̣ ̀ ̀ ̀ ̀ ̀ ̣ phia trong thì ngươc lai. ́ ̣ *Sư thich nghi biêu hiên ơ hoat đông sinh lí ́ ̉ ̣ ̣ ̣ As xanh đỏ bị lá hâp thụ cung câp năng lương cho quang hơp. Tia sang đỏ thuân lơi ́ ́ ́ ̣ cho sư tông hơp đương, as xanh tim thuân lơi cho sư tông hơp protein. Môt số cây có rễ ̉ ́ ̣ ̉ ̣ moc trong không khí cung có khả năng quang hơp. ̣ ̃ Sư nay mâm cua hat phụ thuôc vao as: nhiêu loai hat nay mâm trong đât bị ưc chế ̉ ̀ ̉ ̣ ̣ ̀ ̀ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ nêu bị đưa ra sang. Môt số hat lai không thể nay mâm thiêu as. Sư hô hâp cua hat có cam ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ̉ ưng vơi cac loai as khac nhau, môt số loai tuy điêu kiên khac nhau mà có cam ưng vơi as ́ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̀ ̣ ́ ̉ hay không (VD: hoa môc) ̣ As anh hương tơi sư đong mơ khí không vì vây có anh hương tơi sư thoat hơi ̉ ́ ̉ ̣ ̉ ́ nươc, trao đôi khí ơ la. ̉ ́ As anh hương tơi sư ra hoa kêt quả cua thưc vât. (Tham khao cây ngay dai và cây ̉ ́ ̉ ̣ ̉ ̀ ̀ ngay ngăn) ̀ ́ As anh hương tơi sư sinh trương cua thưc vât: As manh ưc chế tac đông sinh ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ̣ trương, gây trơ ngai cho sư tông hơp chât kich thich sinh trương lam dai tb. Cây trong ̣ ̉ ́ ́ ́ ̀ ̀ tôi đưa ra sang thì rễ phat triên manh, hoat đông hương sang, tia thưa phụ thuôc vao as, ́ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ ̣ ̀ as lam anh hương sư phat triên cua la, lam thay đôi goc nghiêng cua la. ̀ ̉ ́ ̉ ̉ ́ ̀ ̉ ́ ̉ ́ 2)Ơ đông vât ̣ ̣ a) Cac đăc điêm thich nghi cua cac loai đông vât đôi vơi cac điêu kiên chiêu sang ́ ̣ ̉ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ̣ ́ ́ ̀ ̣ ́ ́ *Dưa vao sư thich nghi vơi điêu kiên chiêu sang ngươi ta chia đông vât thanh cac ̀ ́ ̀ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́ nhom ́ Đông vât ưa sang: là nhưng đông vât chiu đươc giơi han rông về độ dai sang, cương ̣ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ́ độ chiêu sang, thơi gian chiêu sang. Chung thương hoat đông ban ngay, có cac cơ quan ́ ́ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̀ ́
  2. tiêp nhân as: ơ cac đông vât bâc thâp cơ quan tiêp nhân as là cac tb cam quang phân bố ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ́ ̣ ́ ̉ khăp cơ thê, ơ cac đông vât bâc cao thì lai là cơ quan thị giac. ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ́ Đông vât ưa tôi có mau xin đen hđ ban đêm hoăc khônng có as. Măt chung có thể rât ̣ ̣ ́ ̀ ̉ ̣ ́ ́ ́ tinh hoăc teo nhỏ lai hoăc tiêu giam và thay vao đó là cơ quan xuc giac, phat sang phat ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ́ ́ ́ ́ triên. ̉ Đông vât chênh tôi chênh sang là nhom đông vât hoat đông khi binh minh hoăc chiêu ̣ ̣ ́ ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ̣ ̀ tôi. Chungcó măt phat triên manh, to, rông, tron, cuông thit lôi, măt có thể mơ rông tâm ́ ́ ́ ́ ̉ ̣ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ ́ ̣ ̀ nhin. ̀ *Vơi nhưng loai đông vât khac nhau có cach đap ưng vơi as khac nhau ̀ ̣ ̣ ́ ́ ́ ́ Chung sư dung cơ quan thị giac để đinh hương trong không gian, nhân biêt vât thể ́ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̣ xung quang dưa trên as. Môt số loai dưa trên as dể dư bao thơi tiêt thưc hiên cac hoat đông như chuân bị qua ̣ ̀ ́ ́ ̣ ́ ̣ ̣ ̉ đông, qua he. ̀ Là nhân tố chinh quyêt đinh nhip điêu sinh hoc, anh hương tơi cac hoat đông sinh lí ́ ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ tâp tinh như di cư, sinh san, chu kì thay lông. ̣ ́ ̉ b) Cac đăc điêm cua cơ thể đông vât thich nghi vơi sư biên đôi chế độ chiêu sang ́ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ́ ̉ ́ ́ *Vơi đông vât thì as không phai là yêu tố giơi han vì vây sư thich nghi cua tưng cơ thể ̣ ̣ ̉ ́ ̣ ̣ ́ ̉ sinh vât không tach biêt rõ vơi cac đăc điêm thich nghi cua loai. Chung chỉ thể hiên qua ̣ ́ ̣ ́ ̣ ̉ ́ ̉ ̀ ́ ̣ môt số măt sau: ̣ ̣ Dưa trên as và nhip điêu sinh hoc chung cua loai, môi cá thể đông vât lai hinh thanh ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ̃ ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ lên môt đông hồ sinh hoc cua riêng minh. ̣ ̀ ̣ ̉ ̀ 3) Nhip điêu sinh hoc ̣ ̣ ̣ Nhip điêu sinh hoc là khả năng phan ưng cua sinh vât môt cach nhip nhang đôi vơi ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ́ nhưng biên đôi mang tinh chu kì cua MT sông. Nhip điêu sinh hoc mang tinh di truyên ́ ̉ ́ ̉ ́ ̣ ̣ ̣ ́ ̀ và có cac dang thương găp là nhip điêu ngay đêm, nhip điêu theo mua, nhip điêu tuân ́ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ̀ trăng. Tinh chu kì cua nhưng yêu tố khí hâu biên đôi đã quyêt đinh đên moi quá trinh sinh lí ́ ̉ ́ ̣ ́ ̉ ́ ̣ ́ ̣ ̀ sinh thai diên ra trong cá thể cua môi loai, tao cho sinh vât hoat đông theo nhưng nhip ́ ̃ ̉ ̃ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ̣ điêu chuân xac như nhưng chiêc đông hồ sinh hoc. ̣ ̉ ́ ́ ̀ ̣ II. Sư thich nghi vơi nhiêt độ ́ ̣ 1) Nhưng nhân xet chung về sinh vât trong phương diên thich nghi vơi nhiêt độ ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̣ *Nhiêt độ trao đôi năng lương giưa cơ thể và môi trương qua quá trinh hâp thu, dân ̣ ̉ ̀ ́ ̃ nhiêt, đôi lưu, bưc xạ nhiêt. ̣ ́ ̣ *Nhiêt độ là nhân tố giơi han và điêu chinh đôi vơi sinh vât. Sư sông chỉ tôn tai ơ giơi ̣ ̣ ̀ ̉ ́ ̣ ́ ̀ ̣ han tư -200 đên 100°C nhưng đa số sông ơ 0 đên 50°C hay con hep hơn. Dưa vao giơi ̣ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̀ han sinh thai cua cac loai sinh vât đôi vơi nhân tố nhiêt đô, ngươi ta phân chia ra: Loai ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ́ ̣ ̣ ̀ rông nhiêt (sông ơ vung ôn đơi) và loai hep nhiêt (ơ vunhf nhiêt đơi hoăc han đơi). ̣ ̣ ́ ̀ ̀ ̣ ̣ ̣ ̣ ̀ *Dưa vao thân nhiêt ngươi ta chia sinh vât thanh hai nhom: ̀ ̣ ̣ ̀ ́ Sinh vât biên nhiêt: Thân nhiêt biên đôi theo nhiêt độ môi trương, chung điêu chinh ̣ ́ ̣ ̣ ́ ̉ ̣ ́ ̀ ̉ thân nhiêt thông qua sư trao đôi nhiêt trưc tiêp vơi môi trương. Ơ nhưng loai biên nhiêt ̣ ̉ ̣ ́ ̀ ́ ̣ thì nhiêt đươc tich luy trong môt giai đoan hay cả đơi sônggân như môt hăng số và tuân ̣ ́ ̃ ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̀ theo công thưc: T = ( X – K).n Sinh vât hăng nhiêt có thân nhiêt ôn đinh, đôc lâp vơi biên đôi cua nhiêt độ môi ̣ ̀ ̣ ̣ ̉ ̣ ̣ ̣ ́ ̉ ̉ ̣ trương thông qua điêu hoa sinh nhiêt, điêu hoa toa nhiêt (lơp cach nhiêt, điêu hoa dan nơ ̀ ̀ ̀ ̀ ̉ ̣ ́ ̣ ̀ ̀ ̃ mao mach dươi da, điêu tiêt mồ hôi), hinh thanh tâp tinh điêu hoa cân băng nhiêt vì vây ̣ ̀ ́ ̀ ̀ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̣ ̣ chung có khả năng phân bố rông. ́ ̣
  3. *Nhiêt độ tac đông manh tơi hinh thai, câu truc cơ thể tuôi tho, cac quá trinh sin lí sinh ̣ ́ ̣ ̣ ̀ ́ ́ ́ ̉ ̣ ́ ̀ thai và tâp tinh cua sinh vât. Khi nhiêt độ vươt qua giơi han chiu đưng cua sinh vât nó sẽ ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̣ ̣ ̣ ̉ ̣ lam tăng cương độ chuyên hoa tơi mưc lam rôi loan trong quá trinh sinh lí binh thương ̀ ̉ ́ ̀ ́ ̣ ̀ ̀ cua cơ thê. Khi nhiêt độ thay đôi đôt ngôt dù vân năm trong giơi han sinh thainhưng vân ̉ ̉ ̣ ̉ ̣ ̣ ̃ ̀ ̣ ́ ̃ có thể gây hai cho sinh vât. ̣ ̣ 2) Sư thich nghi ơ thưc vât ́ ̣ a) Sư thich nghi cua loai ́ ̉ ̀ Ơ vung khô nong, thưc vât có vỏ day lơp bân day, ơ thân lá có lơp sap có thể phan ̀ ́ ̣ ̀ ̀ ̀ ́ ̉ xạ as, tâng cutin day và sư rung la, tiêu giamtr lá giup giam thoat hơi nươc. Nhưng cây ̀ ̀ ̣ ́ ́ ̉ ́ nay cung thương tich luy đương… ̀ ̃ ́ ̃ Ơ vung lanh hoăc ơ ôn đơi về mua đông, thưc vât rung lá hoăc có lá nhỏ lam giam ̀ ̣ ̣ ̀ ̣ ̣ ̣ ̀ ̉ diên tich tiêp xuc vơi không khí lanh. Chung con hinh thanh vỏ trôi, phat triên cac lơp ̣ ́ ́ ́ ̣ ́ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̉ ́ ̀ bân cach nhiêt. ́ ̣ Thưc vât chiu băng giá con có thể tich luy đương, lipit, aa và cac chât bao vệ trong tb ̣ ̣ ̀ ́ ̃ ́ ́ ̉ lk vơi nươc; tăng cương lơp bân moc lông nhung. ̀ ̣ b) Nhưng anh hương cua nhiêt lên đơi sông cua thưc vât ̉ ̉ ̣ ́ ̉ ̣ Anh hương tơi hô hâp và quang hơp cua thưc vât (đồ thị hinh sin). ̉ ́ ̉ ̣ ̀ Cac giai đoan khac nhau cua thưc vât cân nhiêt độ khac nhau: thơi kì nay mâm cân ́ ̣ ́ ̉ ̣ ̀ ̣ ́ ̉ ̀ ̀ nhiêt độ thâp, thơi kì ra hoa cân nhiêt độ cao, như vây nhiêt độ anh hương tơi sywj nay ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉ ̉ mâm và ra hoa cua thưc vât. Sông ơ nơi giá ret, thưc vât sinh trương châm, ra hoa kêt ̀ ̉ ̣ ́ ́ ̣ ̣ ́ quả vao thơi gian âm trong năm. ̀ ́ 3) Sư thich nghi cua đông vât ́ ̉ ̣ ̣ a) Sư thich nghi cua cac loai ́ ̉ ́ ̀ *Đông vât thich nghi vơi nhiêt độ thông qua hinh thai giai phâu: ̣ ̣ ́ ̣ ̀ ́ ̉ ̃ Kich thươc cơ thể ́ Kich thươc cơ quan phụ ́ Độ day bộ lông ̀ Mau lông ̀ *Đông vât thich nghi băng nhưng hoat đông sinh lí tâp tinh: ̣ ̣ ́ ̀ ̣ ̣ ́ Khi nhiêt độ giam dân sẽ ngưng trệ hđ tiêu hoa tiêp đên ngưng trệ chưc năng vân ̣ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̣ đông tiêp đên là tuân hoan và cuôi cung là hô hâp. ̣ ́ ́ ̀ ̀ ́ ̀ ́ Sư sinh san cua nhiêu loai chỉ tiên hanh ơ môt pham vi nhiêt thich hơp. ̉ ̉ ̀ ̀ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ́ Đông vât ngủ he, ngủ đông, di cư, hinh thanh bao tư để tranh nhiêt độ khăc nhiêt. ̣ ̣ ̀ ̀ ̀ ̀ ́ ̣ ́ ̣
nguon tai.lieu . vn